Eindconclusie en aanbevelingen

Samenvattend wordt geconcludeerd:

− De combinatie van de interne en de externe audit bij organisaties van openbaar belang wordt niet expliciet verboden in de Nederlandse wet- en regelgeving. De externe accountant mag deze combinatie uitvoeren onder strenge voorwaarden. Hij moet er zeker van zijn dat hij voldoende waarborgen heeft getroffen om de

combinatie uit te kunnen en mogen voeren.

− De combinatie externe audit en administratieve dienstverlening bij OOB’s is niet toegestaan, terwijl de combinatie van de interne en de externe audit onder voorwaarden wel is toegestaan. Beide combinaties zijn een bedreiging voor de onafhankelijkheid van de externe accountant. Routinematige administratieve dienstverlening is mijns inziens geen grotere bedreiging voor de onafhankelijkheid van de externe accountant dan interne audit dienstverlening. Toch is de combinatie met administratieve dienstverlening bij OOB’s verboden. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat de NVO zowel ‘rule based’ regelgeving als ‘principle based’ regelgeving bevat. Hierdoor is de NVO op dit punt niet duidelijk.

− De combinatie van de interne en de externe audit heeft veel voordelen. Desondanks is deze combinatie vanuit de optiek van de onafhankelijkheid niet gewenst. Bij deze combinatie is namelijk de onafhankelijkheid in schijn bijna onmogelijk te waarborgen door de externe accountant. Daarnaast bestaat het risico dat de accountant fouten heeft gemaakt bij het uitvoeren van de interne en externe audit. Hierdoor zal het vertrouwen in het accountantsberoep ernstig geschaad worden, omdat het

maatschappelijke verkeer deze situatie zal vergelijken met de boekhoudschandalen. Dit moet voorkomen worden.

Op basis van deze conclusies worden de volgende aanbevelingen gedaan:

Op dit moment bevat de NVO zowel ‘principle based’ als ‘rule based’ regelgeving. Hierdoor ontbreekt een duidelijk lijn in de NVO. De NVO moet zodanig worden herzien dat het alleen ‘principle based’ regelgeving of ‘rule based’ regelgeving bevat. Hierdoor wordt de NVO consistenter en wordt onduidelijkheid over deze regelgeving voorkomen. Het heeft mijn voorkeur om de NVO eenduidig te wijzigen in ‘principle based’ regelgeving. De belangrijkste reden hiervoor is dat het onmogelijk is om alle gebeurtenissen te dekken met regelgeving. Verder is het van groot belang dat de achterliggende gedachte van de regelgeving als uitgangspunt wordt genomen. Dit past bij uitstek bij ‘principle based’ regelgeving.

In de conclusie komt naar voren dat bij een combinatie van de interne en de externe audit de onafhankelijkheid in schijn bijna onmogelijk is te waarborgen. In de beschreven regelgeving wordt weinig tot geen aandacht besteed aan het waarborgen van de onafhankelijkheid in schijn. Dit is mijns inziens onterecht. Zowel de klant als de accountantsorganisatie kunnen hiervoor waarborgen treffen. Zo zijn accountantsorganisaties verplicht om een

transparantieverslag op te stellen, wanneer zij OOB’s controleren. In het

de structuur en het functioneren van de accountantsorganisatie. Wanneer een

accountantsorganisatie een combinatie van deze audits uitvoert, is het aan te bevelen om deze combinatie toe te lichten in het transparantieverslag. Hierbij kan de

accountantsorganisatie vermelden welke waarborgen zij heeft getroffen om de betreffende combinatie uit te kunnen voeren. Hierbij kan de accountantsorganisatie vermelden welke samenloop van dienstverlening wel en niet wordt geaccepteerd.

Niet alleen de accountantsorganisatie, maar ook de cliënt kan bij een combinatie van de interne en de externe audit maatregelen treffen om de onafhankelijkheid in schijn van de externe accountant te waarborgen. De klant kan in haar ‘in control statement’ beschrijven welke werkzaamheden door de externe accountantsorganisatie worden uitgevoerd en welke maatregelen zijn getroffen om de onafhankelijkheid van de externe accountant te

waarborgen.

Ik eindig deze scriptie met een citaat van AFM-toezichthouder de heer Hoogervorst:

‘It is better to prevent conflicts of interest than managing them. It is better to give each heart its own chest’.

Literatuurlijst

Boeken en artikelen:

1. Abbott, L.J., e.a. (2007), Corporate Governance, Audit Quality, and the

Sarbanes-Oxley Act: Evidence from Internal Audit Outsourcing, The Accounting review, Vol. 82,

Nr. 4.

2. Aldhizer, G.R., J.D. Cashell (1996), ‘Internal Audit Outsourcing: Benefits and

problems associated with independent auditors taking on the role of internal auditor’,

The CPA Journal.

3. Bindenga, A. (2002), ‘Onafhankelijkheid in financiële zin’, de Accountant.

4. Blokdijk, H. (2009), ‘Samenwerking interne en externe auditor kan omhoog’, de Accountant, nr. 11, Reed Business bv.

5. Cooper, D.R., P.S. Schindler (2008¹⁰), ‘Business Research Methods’, McGraw-Hill/Irwin: Singapore.

6. Dieleman, A. (2009), ‘Internal audit-dienstverlening in veel gevallen niet

aanvaardbaar’, Accountancynieuws, nr.23, Kluwer bv.

7. Frijns, F., e.a. (2008), ‘De Nederlandse corporate governance code: Beginselen van

deugdelijk ondernemingsbestuur en best practice bepalingen’.

8. Hassink, H. (2002), ‘Accountants en verwachtingskloof: een onderzoek onder

vakbonden’, Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie.

9. Hoeven ter, H. (2005) ‘Principle-based versus rulebased accounting standards: Waar

ligt de balans?’ Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie.

10. IIA, NIVRA en NOREA (2005), ‘De internal auditor in Nederland’.

11. IIA, NIVRA en NOREA (2008), ‘De internal auditor in Nederland’.

12. Majoor, G.C.M., e.a. (2007⁵), ‘Elementaire theorie accountantscontrole’, Wolters-Noordhoff: Groningen / Houten.

13. NIVRA, ‘Nadere voorschriften inzake onafhankelijkheid van de intern accountant ter

14. NIVRA, ‘Nadere voorschriften onafhankelijkheid van de openbaar accountant’.

15. NIVRA, ‘NV COS 610: Gebruikmaken van de werkzaamheden van de interne

accountantsfunctie’.

16. NIVRA, Praktijkhandleiding 1109: ‘De verantwoordelijkheid van de accountant bij de

toetsing van in het jaarverslag opgenomen corporate governance informatie’.

17. NIVRA, ‘Verordening gedragscode’.

18. NIVRA, Wet Toezicht Accountantsorganisaties.

19. Renes, R.M. (2004), ‘Zonder interne beheersing geen corporate governance’, Accounting, nr.4. Websites: 20. http://www.accountancyage.com/accountancyage/comment/2249599/own-work-4819687 (oktober 2009) 21. http://www.accountancyage.com/accountancyage/news/2248127/downturn-sees-boom-audit (augustus 2009) 22. http://www.accountancyage.com/accountancyage/news/2249602/kpmg-audit-head-defends-4824468 (oktober 2009) 23. http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/Accountantskantoren+zwijgzaam+over+ Rentokil-zaak (januari 2010) 24. http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/BDO+principieel+tegen+combinatie+in-+en+externe+co (september 2009) 25. http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/Big+four+controleren+94+procent+van+ OOBs.aspx (mei 2010) 26. http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/Deloitte+Combinatie+externe+en+intern e+controle+ (oktober 2009) 27. http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/FD+Deloitte+tegen+scherpe+regels (oktober 2009) 28. http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/Hans+Nieuwlands+Ik+verwacht+wereld wijd+ste (augustus 2009)

29. http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/KPMG+UK+verdedigt+Rentokil+beleid (oktober 2009) 30. http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/Rentokil+Toezicht+op+financiele+contro le+blijft+bi (september 2009) 31. http://www.accountant.nl/Accountant/Opinie/Meningen/Externe+accountant+moet+we gblijven+bij+internal+au.aspx (februari 2010) 32. http://www.accountant.nl/Accountant/Opinie/Meningen/Onafhankelijkheid+een+knelle nd+dogma.aspx (januari 2010) 33. http://www.accountant.nl/Accountant/Opinie/NIVRA/Balans+in+interne+en+externe+c ontrole.aspx (november 2009) 34. http://www.accountant.nl/Accountant/Weblogs/Marcel+Pheijffer/Combinatie+interne+e n+externe+controlediensten (september 2009) 35. http://www.accountant.nl/Accountant/Weblogs/Marcel+Pheijffer/Externe+en+interne+ audit+testing+the+limits (januari 2010) 36. http://www.coney.nl/#Viewpoint/Weblog (november 2009) 37. http://www.corpgov.nl/Corporate_Governance_Code (januari 2010) 38. http://www.fd.nl/artikel/13335203/strikte-regelgeving-verlamt-ethiek-accountansberoep (oktober 2009) 39. http://www.ft.com/cms/s/0/bee07652-7fc9-11de-85dc-0144feabdc0.html (augustus 2009) 40. http://www.iia.nl/nieuws?newsId=429 (september 2009) 41. http://www.minfin.nl/Onderwerpen/Financi%C3%ABle_markten/Corporate_governanc e/Corporate_governance_code_code_Tabaksblat#internelink1 (januari 2010) 42. http://www.nivra.nl/NivraSite/Regelgeving+en+toetsing/Onafhankelijkheid/Factsheet_ onafhankelijkheid.aspx (juni 2010) 43. http://retheauditors.com/2009/08/13/auditor-independence-will-crisis-cause-compromise/ (januari 2010)

44. http://www.theiia.org/guidance/standards-and-guidance/ippf/definition-of-internal-auditing/ (december 2009)