4.2 Impact van de snelheid van interventie
4.2.2 Effect van snelheid van interveniëren op aanhoudingen
Een tweede veronderstelling over het effect van een snelle politie-interventie is dat, als het niet de dader zelf tot inzicht brengt te stoppen, het de aanhouding voor de politie vergemakkelijkt omdat de kans groter is hem op heterdaad te betrappen. Hiervoor (Tabel 13) zijn twee zaken geïdentificeerd waarin de belaging is gestopt omdat een aanhouding werd verricht. Hierin lijkt de snelle aanwezigheid de politie in staat te stellen om, vaker dan bij de gemiddeld genomen minder snelle reguliere 112 interventie, over te gaan tot aanhouding op heterdaad.
Over het geheel bezien blijkt echter het verrichten van aanhoudingen moeilijk. Ook als de politie snel ter plaatse is, is de dader toch al vaak verdwenen. Van alle alarmeringen waar een dader ter plaatse bij betrokkene was77, is dat bij meer dan de helft het geval (52%, N=86). In een aantal zaken is de schade dan al aangericht78. De gemiddelde aanrijdtijd bij deze alarmeringen is 11 minuten. Als we alleen kijken naar de alarmeringen die een prioriteit 1 gekregen hebben (N=20, waarvan vier in Haaglanden en 16 in Rotterdam-Rijnmond), is de dader zelfs nog vaker verdwenen bij aankomst van de politie (70%, 14 van de 20 zaken), ondanks het feit dat de gemiddelde aanrijdtijd bij deze alarmeringen slechts 8 minuten bedraagt en dus aanzienlijk korter is dan de algemene gemiddelde aanrijdtijd. Bij de zes prio 1 alarmeringen waarbij de politie de dader nog wèl aangetroffen heeft, is de gemiddelde aanrijdtijd 6 minuten. Dit lijkt erop te wijzen dat verkorting van de aanrijdtijd de kans verhoogt om een dader aan te treffen. Echter: de gemiddelde aanrijdtijd bij alarmeringen waarbij de dader wèl wordt aangetroffen is 12 minuten (variërend van één tot 46 minuten). We moeten dus vaststellen dat het gedrag van de belager ook in dit opzicht onvoorspelbaar is waardoor het al dan niet verrichten van aanhoudingen een lastig criterium voor succes is.
In Tabel 15 is nader geanalyseerd in hoeverre de snelheid van de politie samenhangt met een aanhouding op heterdaad (48%, N= 79). Omdat het puur over snelheid van reageren gaat, zijn hier voor Rotterdam-Rijnmond zowel reacties op 112- als AWARE-meldingen meegenomen. Dan blijkt dat slechts in iets minder dan de helft van de gevallen (47%, N= 38) waarin de verdachte nog ter plaatse is, de politie daadwerkelijk tot een aanhouding overgaat. Dit is opvallend omdat bijna de helft van de zaken waarin geen aanhouding is verricht, het wel een recidiverende belager betreft waar de politie ook al eerder heeft ingegrepen. De 37 aanhoudingen betreffen
77 In vier gevallen alarmeerde het slachtoffer de politie omdat zij zich bedreigd voelde door een telefoontje of brief maar was de dader niet ter plaatse
78 Het betreft gevallen waarin het slachtoffer mishandeld werd (5 keer), eigendommen vernield werden (4 keer) of huisvredebreuk gepleegd werd (2 keer).
in totaal 21 plegers (9 in Haaglanden en 12 in Rotterdam-Rijnmond). Kennelijk blijft de politie vaak kiezen voor een niet-justitiële respons: het vermanend heenzenden. In een dossier blijkt de dader in totaal al twintig keer door de politie uit de woning van het slachtoffer te zijn gezet of gemaand zich te verwijderen.
Tabel 15: Aanhoudingen na alarmering wegens belaging
casus aanhouding op heterdaad
Aanrijd-tijd79
prio regio type
80 Bijzonderheden
1 ‘huiselijk
geweld’ - - RR 112
1 belaging 10 1 RR AW ddr weg maar op station
opgepakt. Signalering open maar ingesloten inzake belaging 2 belaging 5 1 RR AW 2 huisvredebreuk/ verzet politie - - RR 112 voorgeleid 2 huisvredebreuk/ verzet politie 12 2 RR 112
3 bedreiging - - RR 112 zaak escaleert en ddr slaat
so en haar moeder. Politie
besluit niet aan te houden om verder escalatie te voorkomen
4 ‘huiselijk
geweld’ 14 2 RR 112 voorzieningenrechter straat- en contactverbod op legt
5 mishandeling - - RR 112 veroordeling 2 mnd 5 mishandeling en belaging 9 3 RR 112 loopzaak 6 vernieling en mishandeling politie
6 2 RR 112 vervolging ingesteld voor
beide feiten 6 bedreiging 8 1 RR AW voorgeleiding 6 openstaande signalering 3 2 RR 112 7 bedreiging 18 2 RR AW 7 overtreding straatverbod - - RR AW
men wil lijfsdwang opleggen maar dat kan niet ivm gebrek aan celruimte
8 gijzeling/ - - RR 112
79 is onbekend
casus aanhouding op heterdaad
Aanrijd-tijd79
prio regio type
80 Bijzonderheden
ontvoering
9 mishandeling - - RR 112 aangehouden bij tramhalte
in de buurt inverzekering gesteld
9 verkrachting - - RR AW sepot ivm gebrek aan bewijs
10 vernieling 6 2 RR 112 wordt loopzaak
10 mishandeling/ poging doodslag 13 3 RR 112 10 mishandeling - - RR 112 11 bedreiging, wederrechtelijke vrijheids-ontneming, huisvredebreuk
12 2 RR 112 dader komt vast te zitten
12 belaging - - RR AW staande gehouden
vreemdelingenwet 13 openstaande
NSIS signalering
12 3 RR 112
14 belaging 10 3 HL 112 in de buurt aangetroffen in
auto en meegenomen naar bureau voor blaastest ivm alcohollucht
15 bedreiging 7 2 HL 112 geschorst onder voorwaarde
geen contact
15 mishandeling 6 1 HL 112 aanhouding ivm schorsing
voorw.
15 bedreiging 6 1 HL 112
16 mishandeling 5 1 HL 112 heenzending onder
voorwaarde geen contact
16 belaging melding eig.
initiatief HL 112
16 bedreiging 7 2 HL 112
16 belaging 1 2 HL 112 komt in elk geval tot
voorgeleiding vast te zitten 17 verstoring
openbare orde + WID
6 2 HL 112 voorgeleid en krijgt boete
opgelegd
casus aanhouding op heterdaad
Aanrijd-tijd79
prio regio type
80 Bijzonderheden
18 bedreiging 5 2 HL 112 heengezonden onder
voorwaarde geen contact 19 burenso voelen
zich bedreigd 44 2 HL 112
20 vernieling 5 2 HL 112 politie ziet ddr onderweg
naar adres uit struikjes komen. Loopzaak 21 gesignaleerd
ivm boete
5 2 HL 112
22 belaging melding eig.
initiatief HL 112 gekozen om voor te leiden voor aangifte graffiti huismeester
Tot slot moeten we onderstrepen dat de effectiviteit van een snelle interventie niet alleen wordt bepaald door het al dan niet aanhouden van de verdachte. Het snel ter plaatse zijn dient ook een ander strafrechtelijk relevant doel: dossieropbouw. Het stelt de politie in staat om overtredingen van straat- en contactverboden te constateren en daarmee de dossieropbouw te versterken bij een mogelijke vervolging in de toekomst. Daarnaast is een snelle interventie natuurlijk van belang om het slachtoffer gerust te stellen en te beschermen.
5 Effectiviteit van politie-interventies beoordeeld
door slachtoffers
In dit hoofdstuk volgen de resultaten met betrekking tot vraagstelling 2b: wat is de effectiviteit van de politie-interventies bij belaging zoals bezien door de slachtoffers? De ervaringen van slachtoffers zoals door hen verwoord in de interviews staan hier centraal. Het gaat hierbij om ervaringen met AWARE in Rotterdam-Rijnmond en met de 112+ interventie zoals die in Haaglanden wordt uitgevoerd, maar ook om de ervaringen met reguliere 112-interventies die de vrouwen in Rotterdam-Rijnmond hadden voordat ze op AWARE waren aangesloten. Onderstaande resultaten zijn gebaseerd op diepte-interviews die zijn afgenomen met in totaal twintig slachtoffers van belaging (tien in Rotterdam-Rijnmond met inmiddels op AWARE aangesloten vrouwen en tien in Haaglanden over de 112-interventie). De resultaten worden vergelijkenderwijs gepresenteerd: eerst de ervaringen van vrouwen in Rotterdam-Rijnmond gevolgd door ervaringen in Haaglanden. Achtereenvolgens komen aan de orde: het preventieve resultaat van de politie-interventies (5.1), de beleving van veiligheid (5.2) en tot slot behoeften van slachtoffers aan hulp of steun van de politie (5.3).