Beleidsverantwoording
Algemeen
De omvang van de Nederlandse economie is in 2014 naar verwachting met ¾% gegroeid ten opzichte van het jaar ervoor. Dit voorzichtige herstel van de economie is ook in de regio Zwolle merkbaar. In Overijssel is in 2014 de werkgelegenheid met 0,6%
gedaald tot een totaal aantal banen van 536.800. Het is een minder sterke afname dan vorig jaar (-1,1%). Het aantal bedrijven is wel gegroeid met 2,5%. De groei kwam door een blijvende stijging van het aantal eenmanszaken. Vanaf januari tot oktober 2014 is de werkloosheid in Overijssel gedaald. Deze ontwikkeling volgt de landelijke ontwikkeling van het werkloosheidspercentage.
Een andere indicator van economisch herstel in 2014 betreft het consumentenvertrouwen. Het consumentenvertrouwen in de economie wordt maandelijks gemeten door het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) en geeft aan of consumenten positiever of negatiever zijn gaan denken over de economie en hun eigen financiële situatie. Het vertrouwen van consumenten is in 2014 verder toegenomen. Sinds juli 2013 verbeterde de stemming zowel in Nederland als in Overijssel vrijwel onafgebroken. Wel zijn er nog altijd meer pessimisten dan optimisten. Ook de koopbereidheid is toegenomen. De Overijsselse consument is iets pessimistischer dan een gemiddelde Nederlandse consument.
De inzet van de gemeente Zwolle is er in 2014 op gericht geweest een concurrerend en gunstig vestigingsklimaat voor bedrijven aan te bieden. Zwolle heeft na Haarlemmermeer (vanwege de aanwezigheid van luchthaven Schiphol) over 2013 gerekend de sterkste lokale economie van Nederland, zo bleek in de publicatie van Elsevier/Bureau Louter in 2014. En ook de regio Zwolle scoort in de top van sterkste economische gebieden van het land. Dit sterke economische fundament is nodig om bedrijven te boeien en te behouden voor de economische regio.
Enerzijds moeten bedrijven alle zeilen bijzetten om de onderneming levensvatbaar te houden. Uit oogpunt van
werkgelegenheidsontwikkeling heeft de gemeente er groot belang bij dat bedrijven daar in slagen. In dat kader is het een belangrijk gegeven dat Zwolle begin 2014 werd uitgeroepen tot MKB-vriendelijkste stad van Nederland. Anderzijds zijn er ook bedrijven die investeren in nieuwe vestigingen, zich concentreren in bepaalde delen van het land of op een andere manier zich bezinnen op een nieuwe vestigingslocatie. In 2014 zijn er wat dat betreft goede ontwikkelingen geweest ten aanzien van de vestiging van
Wehkamp.nl, RoyalHaskoning/DHV en IKEA en de ontwikkelingen rond Hornbach en in de binnenstad rond de Melkmarkt.
Samen met ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en overheden is in de Regio Zwolle gebouwd aan profilering van de economie door clusters te benoemen, vernieuwend ondernemerschap te stimuleren en kennisuitwisseling tussen ondernemers en kennisinstellingen te bevorderen (Kennispoort Regio Zwolle). Zwolle excelleert in Kunststoffen, Health and Care en Logistiek.
Begin 2014 is het Health Innovation Park gestart. Om ondernemers in de Regio Zwolle ook te ondersteunen bij hun internationale ambities is tijdens het Regio Zwolle Congres in december 2014 NextPort Zwolle opgericht. Dit zijn elementen die de structuur van de Zwolse economie versterken.
Relevante kaderstellende nota's
Structuurplan Zwolle 2020
Kadernota bedrijventerreinen
Kadernota kantoren 2011-2020
Kadernota detailhandel 2012-2020
Innovatieagenda The Next Step: Coalition of the Willing in de Regio Zwolle
Horecavisie 2012-2017 Gastvrij en Vitaal
Nota evenementenbeleid
Beleidsnota hotels
Toeristisch offensief
Regionale werkgeversdienstverlening IJssel-Vecht (juni 2012)
Rapport Zwolle bij top van Nederlandse binnensteden
Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2020
Beleidskader Commerciële Vrijetijdsvoorzieningen 2011-2025
Beleidsregel Bed & Breakfast 2011
Marketing en acquisitiestrategie werklocaties
Wat willen we bereiken en wat gaan we doen
Doelstellingen/maatschappelijke effecten Concurrerend vestigingsklimaat voor bedrijven Streefdoel/indicator
Top tien notering als MKB-vriendelijkste gemeente van Nederland in 2014
Nulsituatie Norm van 2014 Wat is in 2014 gerealiseerd
In de verkiezing van de MKB-vriendelijkste gemeente staat Zwolle in 2010-2011: 14de op de landelijke ranglijst, 3e op de lijst van 36 grote steden, 2e op de lijst voor Overijssel.
Een deel van het onderzoek over 2012-2013 is in oktober 2013 bekend geworden: Zwolle staat opnieuw 2e op de lijst voor de provincie Overijssel.
In 2013-2014 staat Zwolle in de top tien van de landelijke ranglijst van MKB vriendelijkste gemeenten.
Zwolle heeft een top-3 notering in de ranglijst van MKB-vriendelijkste gemeenten voor grote steden en de provincie Overijssel.
De norm voor 2013-2014 is gehaald. Zwolle is in 2013 verkozen tot MKB-vriendelijkste stad van Nederland en op één na MKB
vriendelijkste gemeente van Overijssel. De prijs is in 2014 uitgereikt. De nieuwe peiling is in 2015.
Nulmeting Normenkader voor Bedrijven 2009: 6,9. De éénmeting Normenkader is in 2013 opgeleverd en daarbij is op zes van de tien normen voldoende gescoord (ten opzichte van vier voldoendes in 2009). Op de norm klanttevredenheid scoorde de gemeente een 7,3.
In 2012 bezochten 18.773 personen het bedrijvenloket (een stijging van 77% ten opzichte van 2011).
‘Ondernemen’ op zwolle.nl is in 2012 15.172 bezocht (stijging van 36% ten opzichte van 2011).
Bij de 3e meting Normenkader (2014 of 2015) is het waarderingscijfer voor de klanttevredenheid bij de doelgroep ondernemers gestegen tot 8.
Het aantal bezoekers en afnemers (via E-herkenning) van het digitaal bedrijvenloket is in 2014 met 10% gestegen.
In 2014 is een eigen ondernemerspeiling uitgezet waarmee ook deelnemers voor een Ondernemerspanel zijn geïnventariseerd. Dit panel dient als populatie voor het stelselmatig peilen van de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers. Samen met de nieuwe Economische index vervangt dit instrument externe onderzoeken die de gemeente ad hoc worden aangeboden. Er vindt (landelijk) geen nieuwe meting Normenkader plaats.
Door de migratie van de website zijn geen cijfers beschikbaar van het effect zwolle.nl voor ondernemers. Per 2015 zijn nieuwe metingen weer mogelijk.
Nieuwbouw van kantoren op
kantorenlocaties in Zwolle heeft in 2012 niet plaatsgevonden.
Periode 2012-2017: er zijn geen concrete plannen voor nieuwbouw kantoren (uitgifte particulier en gemeente).
In 2014 zijn geen nieuwe kantoren gebouwd en zijn er voor de periode tot 2017 geen concrete nieuwbouwplannen in Zwolle.
Kantorenleegstand is medio 2013 16%
(123.000 m²) in Zwolle). Leegstandspercentage kantoren in Zwolle komt overeen met het landelijk gemiddelde percentage.
Leegstandspercentage in Zwolle is in 2014 gestegen tot circa 16,2%, net boven het landelijke gemiddelde. Circa 10.000 m² kantoren zijn uit de markt genomen en worden de komende jaren getransformeerd naar medische en woonfuncties.
De uitgifte van bedrijventerreinen is in 2012 0,4 hectare.
De uitgifte van bedrijventerreinen is in 2013 voorzien op 1 hectare.
Met de herprogrammering is de prognose voor de periode 2012-2017 bijgesteld naar 3 hectare uitgifte van gemeentelijk
bedrijventerrein.
2013 is met 5,7 hectare (ha) uitgifte op Hessenpoort (eerste verkoop Wehkamp en Kuehne+Nagel) en 2.250 m2 op Marslanden G (De Haan en Kip2Day) ruimschoots voldaan aan de prognose van 3 ha. uitgifte per jaar. In 2014 is op Hessenpoort 1,4 ha. verkocht (tweede verkoop Wehkamp) en op Marslanden Zuid 5.212 m2 (RKR); opgeteld circa 1 ha onder de norm. Dit wordt gecompenseerd door de verkopen van 2013. De grondverkoop aan IKEA (4,9 ha.) wordt buiten beschouwing gelaten, omdat dit valt onder het programma detailhandel.
Doelstellingen/maatschappelijke effecten Werkstad voor eigen inwoners en regio.
Streefdoel/indicator
Jaarlijkse banengroei 0,5%-punt boven landelijk gemiddelde.
Nulsituatie Norm van 2014 Wat is in 2014 gerealiseerd
De verhouding tussen het aantal banen en het aantal inwoners van 15 tot en met 64 jaar is op 1 april 2012 109%
(109 banen voor 100 inwoners).
Groei van de werkgelegenheid in 2012 was ten opzichte van 2011 1,3%.
Landelijk was de krimp -0,7%.
De toename van het aantal vestigingen in 2012 was 3,3%. Landelijk was de groei 1,5%.
In Zwolle zijn in 2012 1.096 bedrijven gestart. Dat is 11,4% van het totaal aantal ondernemingen (nationaal is die verhouding 9,3%).
De werkgelegenheidsfunctie van Zwolle is in 2014: 108%.
Jaarlijkse groei van werkgelegenheid 0,5%-punt boven landelijk niveau.
Jaarlijkse groei van vestigingen gelijk aan landelijk gemiddelde.
In 2014 1.000 startende bedrijven.
De werkgelegenheidsfunctie van Zwolle is in 2014: 107%.
De groei van de werkgelegenheid ligt in 2014 ten opzichte van 2013 0,5%-punt boven het landelijk niveau (in Zwolle -0,6%, landelijk -1,1%).
De groei van het aantal vestigingen is boven het landelijke gemiddelde (in 2013-2014 in Zwolle 3,7%, landelijk 1,9%).
In maart 2012 is Polymer Science Park geopend. Polymer Science Park heeft medio 2013 24 deelnemers, waarvan 2 grote bedrijven, 20 MKB-bedrijven en 3 kennisinstellingen.
Op 13 februari 2013 heeft Deltion College subsidie ontvangen voor de oprichting van een Centrum voor Innovatief Vakmanschap Polymeren, Coatings en Composieten.
In de tweede helft van 2013 is door de kwartiermaker Health and Care een verkenning uitgevoerd naar de opzet van het Health Innovation Park in Zwolle.
De doelen voor Polymer Science Park zijn in de subsidiebeschikking d.d. 19 december 2012 vastgelegd:
In 2014 nemen er ten minste 25 partijen deel aan het cluster Polymer Science Park (8 grote bedrijven, 13 MKB-bedrijven en 4 kennisinstellingen).
Binnen het cluster worden gedurende de periode tot 2015 5 à 6 grote projecten parallel uitgevoerd; en totaal 25 projecten (waarvan minimaal 20 MKB-projecten) in drie jaar tijd.
De eerste drie opleidingen van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Polymeren, Coatings en Composieten zijn in het seizoen 2013-2014 gestart.
Bij het Polymer Science Park zijn inmiddels 30 betalende leden aangesloten.
Eind 2014 zijn er projecten met 62
verschillende bedrijven uitgevoerd en zitten er nog 45 bedrijven in de pijplijn voor nieuwe projecten. Van die 45 zijn er minimaal 15 betrokken bij een gezamenlijke aanvraag voor een Europees subsidieprogramma (EFRO).
Behalve in projectvorm is er bij 50-100 bedrijven per jaar een lichte vorm van ondersteuning verleend.
De kennismakingsmodule is in vier opleidingen aangeboden. In het eerste half jaar van 2014 hebben ongeveer 200 studenten een module gevolgd en in de tweede helft van het jaar ongeveer 600.
Kennispoort Regio Zwolle organiseerde in 2012 elf kenniskringen en 28 (innovatie)bijeenkomsten. In 2013 zijn ondernemersbijeenkomst in alle zeventien gemeenten in de Regio Zwolle georganiseerd.
In 2012 zaten 53 ondernemers in een ondersteuningstraject, daarnaast heeft Kennispoort met 73 ondernemers een intakegesprek gevoerd en hebben er acht voor de klankbordcommissie gepitcht.
Kennispoort Regio Zwolle heeft een gemiddelde klanttevredenheidswaardering van > 7,0 en kent een positieve NPS (> 0).
De ‘Net Promoter Score’ (NPS) peilt bij de respondent in welke mate hij/zij Kennispoort, haar diensten en/of instrumenten aan anderen zou aanbevelen.
Het gemiddelde rapportcijfer voor de dienstverlening van Kennispoort Regio Zwolle is 7,3. 76 procent van de ondernemers beveelt Kennispoort aan bij een collega-ondernemer.
In 2012 is er een Next Generation Access-netwerk (NGA) (open en toekomstvast breedbandnetwerk) voor alle bedrijven en huishoudens in de bebouwde kom beschikbaar.
In 2014 nemen marktpartijen het initiatief om nieuwe netwerken (op basis van glasvezel) aan te leggen. Dit bevordert de breedbandtoegang voor particulieren en bedrijven op bedrijventerreinen.
In Stadshagen is door Reggefiber glasvezel aangelegd. Ook zijn voorbereidingen getroffen door marktpartijen voor de uitrol van glasvezel in nieuwbouwgebieden.
De Stichting IJsseldelta Buitengebied Glas is december 2014 opgericht. Dit initiatief van burgers verkend in aansluiting op subsidiemogelijkheden bij de Provincie Overijssel de mogelijkheden voor de aanleg van glasvezel in het buitengebied.
Doelstellingen/maatschappelijke effecten Zwolle: koop- en recreatiecentrum van de regio Streefdoel/indicator
Zwolle in 2020 bij de top tien van meest gastvrije steden van Nederland
Nulsituatie Norm van 2014 Wat is in 2014 gerealiseerd
Nulsituatie 2010 (op basis van vijfjaarlijks koopstromenonderzoek): ·
Binding dagelijkse goederen: 96%;
Binding niet-dagelijkse goederen:
80%;
Toevloeiing dagelijkse goederen:
13%;
Toevloeiing niet dagelijkse goederen: 49%.
20.000 m² winkeloppervlak op Voorsterpoort (woonboulevard).
Koopstromenonderzoek: de binding van consumenten aan Zwolle en de toevloeiing van consumenten naar Zwolle is absoluut en relatief groter geworden in 2015, vergeleken met 2010 (alleen te meten in 2015).
Realisatie van 20.000 m² nieuwe winkels op Voorsterpoort (in 2012: 0).
Binding en toevloeiing is nog niet bekend.
In 2015 vindt koopstromenonderzoek plaats.
Er zijn op Voorsterpoort geen winkels gerealiseerd in 2014, omdat de gesprekken met de ontwikkelaar nog niet zijn afgerond.
Het aantal toeristische bezoekers aan Zwolle was in 2009: 1.245.000. In 2012 waren dat er 1.369.000.
Het aantal overnachtingen in hotels, B&B en campings was in 2009: 119.500 overnachtingen. In 2011 waren dat er:
138.778.
In 2014 zijn er 1.500.000 toeristische bezoekers.
In 2014 zijn er 160.000 toeristische overnachtingen.
Het aantal bezoekers is in 2013 verder gedaald naar 1.220.000 (-10,9%) ten opzichte van 2012. Bij de
benchmarksteden van Zwolle scoorden slechter: Den Bosch 11,6% en Breda -11,4%. Minder slecht dan Zwolle scoorden:
Groningen -6,9%, Arnhem -5,9%, Maastricht -7,8%, Haarlem -8,2%. NBTC-NIPO wijten de daling vooral aan de daling van de belangstelling voor de activiteit winkelen. De cijfers voor 2014 zijn in het 1e kwartaal van 2015 beschikbaar. Het eerste volledige jaar met bezoek aan Fundatie en Waanders in de Broeren.
In 2013 was het aantal overnachtingen gestegen naar 149.185. In 2014 wordt een verdere stijging verwacht als gevolg van opening van de Valk Hotel. De cijfers over 2014 zijn in het 1e kwartaal van 2015 beschikbaar.
Binnenstad 2010:
Zwolle op de 16e plaats van de 21 onderzochte steden in het onderzoek van de landelijke VVV naar de meest gastvrije steden van Nederland.
1.337.000 toeristische bezoeker.
11 miljoen passanten (bewoners en toeristische bezoekers).
330 miljoen euro detailhandelsomzet
70.500 m² winkelvloeroppervlakte in de binnenstad.
Binnenstad 2020:
Zwolle in de top 10 van meest gastvrije steden van Nederland.
1,9 miljoen toeristische bezoekers.
14 miljoen passanten.
485 miljoen detailhandelsomzet (prijspeil 2010).
97.500 m² winkelvloer oppervlakte in de binnenstad.
In 2013 stond Zwolle op plaats 9. In 2014 heeft het onderzoek niet plaatsgevonden.
Passanten en omzetcijfers komen in de loop van 2015 beschikbaar wanneer het koopstromen onderzoek wordt uitgevoerd (eens in de vijf jaar). In 2015 komen ook de passantencijfers van Locatus beschikbaar (eens in de twee jaar).
Zwolle Stadsmarketing 2010:
Toeristisch imago 6,5 (La Group 2009).
Toeristische bezoekers 1,3 miljoen (CVO 2010).
Promotionele mediawaarde in landelijke media 2010: € 1.1 miljoen.
Zwolle Stadsmarketing 2014:
Toeristisch imago 6,7 - 7,1.
Toeristische bezoekers miljoen.
Promotionele mediawaarde in landelijke media € 8 miljoen.
De resultaten zijn in de loop van het eerste kwartaal van 2015 beschikbaar.
Centrummanagement 2014 Stimuleren en faciliteren initiatieven lokale ondernemerscollectieven: Sassenstraat, Koningsplein, Gasthuisplein, Oude Vismarkt en Smeden (kop Diezerstraat)
De Sassenstraat kent nagenoeg geen leegstand meer. Voor de Oude Vismarkt – Koningsplein heeft een collectief van ondernemers, eigenaren en bewoners met de gemeente een plan opgesteld dat in uitvoering is. Voor het Gasthuisplein is een vergelijkbaar plan in voorbereiding. Voor de Smeden is een plan in voorbereiding voor het stroomlijnen van het fietsparkeren.
Financieel overzicht (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde
begroting 2014 Begroting t/m raad
15-12-2014 Rekening 2014 Te verklaren verschil t.o.v.
begroting 15-12-2014 -= nadeel; += voordeel Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Saldo
Saldo van baten en lasten 2.821 784 3.435 1.395 3.427 1.496 8 101 109
Reservemutaties 100 82 121 453 140 428 -19 -25 -44
Gerealiseerd resultaat 2.921 866 3.556 1.849 3.567 1.925 -11 76 65
Verschillen ten opzichte van de begroting inclusief begrotingswijzigingen (bedragen x € 1.000)
- = nadeel / + = voordeel Lasten Baten Saldo baten en
lasten Storting
reserve Onttrekking
reserve Gerealiseerd resultaat
Economisch beleid en progr. 16 10 26 0 -25 1
Relatiebeheer/Acquisitiebeleid 0 0
Marketing en promotie 32 32 -19 0 14
Evenementen -5 1 -5 0 0 -5
Toeristisch beleid 8 8 16 0 0 16
Economische deelnemingen -43 83 40 0 0 40
Totaal 8 101 109 -19 -25 65
Financiële verantwoording
Analyse afwijkingen > € 50.000 tussen begroting na wijziging en programmarekening 2014
Product afwijking I/D Analyse
Economische deelnemingen 40 I Betreft per saldo hogere dividenduitkeringen dan geraamd.
Bedragen x € 1.000
De genoemde verschillen passen binnen de door de raad vastgestelde beleidskaders.
I = incidenteel verschil, D = verschil met doorwerking naar latere jaren (structureel of meerjarig incidenteel) - = nadeel, + = voordeel
Project . krediet nieuw besteding restant dekking
1-1-2014 krediet 2014 krediet derden res./voorz. expl.rek.
Duurz. versterking Voorst 1.779 50 214 1.615 959 656
Stimuleren Zwolse economie 171 -9 180 -50 230
Digitaal ondernemersloket 42 42 42
Vernieuwing economie -8 31 afgesloten 0
Quick scan IJsselhallen 12 12 12
Flan.avonden/winkelsluitingstijden 55 -55 afgesloten
Centrummarkten 24 24 24
Hanzelijn monitor -35 127 46 46 28 18
Kantorenmarkt economie 112 100 45 167 167
Economische ontwikkelingen ZKN 374 14 360 360
Centrummanagement 57 -25 32 afgesloten
Onderzoek kantorenmarkt Oosterenk 69 0 69 67 2
Samenwerking Economie Regio 246 316 301 261 261
Diezerstraat 80-82 -13 13 0
Herontwikkeling Weeshuisstraat 30 30 30
2.915 526 674 2.806 1.004 1.802 0
Project Bedrag Besluit Toelichting
Duurz. versterking Voorst 50 BW 22-4-2014 fietspad Westenholterallee
Flan.avonden/winkelsluitingstijden -55 Berap 2014-2 vrijval
Hanzelijn monitor 127 BW 13-5-2014 2e fase Hanzelijnmonitor
Kantorenmarkt economie 100 PPN 2011 kantorenmarkt 2014
Centrummanagement -25 correctie jaarrekening 2013
Samenwerking Economie Regio 299 BW 5-5-2011 doorwerking besluit 2011
Samenwerking Economie Regio 17 Berap 2014-2 samenwerking met De Wolden en Urk
Diezerstraat 80-82 13 naar programma Vastgoedbeheer
526
Project Bedrag
Vernieuwing economie -39
Flan.avonden/winkelsluitingstijden 0
Centrummanagement 0
-39
Verantwoording (alle restantkredieten ouder dan 3 jaar en belangrijke restant kredieten korter dan 3 jaar) Duurzame versterking Voorst
Het project bevat een pakket aan maatregelen die van 2010 t/m 2015 worden uitgevoerd. Dit betreffen werkzaamheden in de openbare ruimte: verwijdering spoorlijn Voorst, aanpassing wegprofielen, fietspaden, bewegwijzering, geluidzonebeheersplan, groenvoorzieningen. Zoveel mogelijk wordt werk met werk gemaakt door aan te sluiten op planningen van stedelijke projecten.
Financiële structuur lasten en baten bestaand beleid (x € 1.000)