hi iason ende den anderen gryecken verboet sijn lant Ende ten eerste
vander verderuinghe haers heers
IAson die en vergat des lachters niet die hem ghesciet was van laumedonca den
coninc van troeyen Ende hi en sach oec mede niet aen die grote eerlicheyt ende die seghe die hi verworuen hadde. ouermits medea haren hulpe ende haren raet. mer hi hadde stadelijcken in sinen sinnen hoe dat sijn onrecht
ende sinen laster soude mogen werden ghewroken. welke coninc laumedonca van troeyen hem gedaen hadde. op welke wrake yason hadde enen raet ghenomen met hercules Ende hercules die nam den last van deser saken gheheelliken ende altemalen aen hem Ende alhier na soe hebben yason ende hercules te samen vertelt ende verrekent coninc peleus ende den anderen coningen vanden lande van gryecken den lachter ende dat onrecht dat hem te samen vanden coninc van troeyen was ghesciet Ende want si beyde dachten om wrake te doen van desen onrechte ende van desen groten onluste. soe baden si te samen dat hem coninc peleus nae sijnre macht ende moghentheit woude te hulpen ende te baten comen Ende des gheliken soe baden si alle die ander coningen van griecken hertogen grauen ende al den anderen heren van grieken dat si hem souden helpen wrake te doen van desen groten onrechte dat hem aldaer ghedaen was want hercules voerscreuen den last ende den hinder an hem genomen had. want hi woude wesen een truwe bescermer ende veruolgher Ende hi is gheuaren met groter haesticheit ende naernsticheit in spartania Ende spartania dat was een lantscap vander toebehoringe van romanyen Ende dat lantscap dat was een conincrijck gheworden Ende aldaer so regneerden twe broders. van welcken broeders die een ghenoemt was castor Ende die ander pollux. want die poeten ende die meesters die scriuen dat dese twe broeders als castor ende pollux die waren iupiters kinder. welcke iupiter dat wan dese twee broeders bi enen alte seer sconen bequamen wijf Ende si was ghenoemt dampne Ende men seyt oeck mede dat helena die was een suster van desen tween broeders Ende vanden welken dat die poeten oec segghen dat iupiter in een ghestaltenisse ende gedaenten eens eyes was by dampne voerseyt doe hi helena wan Mer dit corteliken ouer te gaen hercules die is seer oetmoedeliken ende ynnichlijcken ghegaen tot desen tween broederen castor ende pollux ende hi heeft hem beyden seer minnentliken ende goedertierliken ghebeden dat si hem wilden te hulpe ende te baten comen met crachte ende met haere mogentheit om wrake hem helpen te doen tegen den coninc van troyen die gheheten was laumedonca welke twee coningen hercules seer vriendeliken ende eerbaerlijcken ontfingen Ende si loueden hem aldaer te doen beyde te samen eendrachtelijken dat gene dat hercules op hem beiden begeerde Ende als hercules ghenomen
he-uet bliden oerlof van desen tween gebroederen so is hi voert gheuaren ende ghereyst inden landen van salamina. dat oec mede een conincrijc was geleghen onder den gryecken In welcken lande dat regneerde coninc thelamon ende hi was een strenghe. ende een seer naerstich man Ende hi was oec seer hoemoedich inden stride Ende als hercules tot hem ghecomen is. soe heuet hi hercules mit groter blijscappen ende mit groter reuerencien ontfangen Ende hercules die heeft desen coninc thelamon mit goeden bequamen bliden woerden ghebeden dat hi mitten anderen coninghen van gryeken ende mit hem woude reysen tot troeyen om die wrake ende die verderffenisse des conincs van troeyen. ghehieten laumedonca Welcke thelamon hercules loefde. dat hi mit hem ende mitten anderen coninghen ende heren van gryeken reysen soude tot troyen Ende hercules die heeft hem seer ghedanct ende hi is van hem ghesceyden Ende hi is weder omme ghecomen tot coninc peleus Welke hi bat mit goeden bequamen woerden. ende vermaende hem. dat hi moeyen wilde alle die ghene die hi mochte. ende die gheseten sijn in sijn conincrijck van gryecken dat si souden mede reysen tot troeyen Ende wanneer als hercules sinen wille an hem verworuen ende vercreghen heeft so was hi seer vroeyliken ende blide Ende hi is haesteliken doe voert gheuaren ende ghereyst totten lande dat philon gheheten is. want philon dat is een lantscap dat geleghen is onder gryecken In welcken lande dat regnerrde een hertoghe die gheheten was nestor Ende als nestor vernomen heuet die sake van hercules toecomste soe heeft nestor seer willichliken ghelouet mede in dier seluer reysen te wesen bereyt: want nestor ende hercules die hadden malcander seer lief ende si hadden van langhen tiden grote vrienden gheweest onderlinghe Ende al daer om so was nestor seer willich ende vlytich ende wel bereet totter reysen. om bede willen van hercules Ende hercules die heeft oerlof ghenomen van nestor ende hi is weder omme ghegaen tot coninc peleus Welcke coninc peleus hem seluen bereyt hadde totter reysen mit twintich groter wel gheladenre scepen mitten anderen coninghen die vergadert waren inder hauen des conincrijcs van thessalien Om ouermits dat gheleyde der goden alle te samen reysen wouden in dat conincrijc van troeyen
¶ Hoe die here der heren van gryecken ghereyst is tot troeyen om wrake te doen
HEt was inder tijt des iaers dat die sonne was in dat hemelsche teyken. Aries als
ende nacht ghelijc lanc sijn ende als die tijt der sterfliken menschen seer genuechliken is ouermits die groen cruden ende gras die dan beginnen te spruten ende die soete stofregen metten suyden winde dat aertrijc vruchtbaer maket. ende die fonteynen seer soeteliken springhen Ende als die boemen beginnen groen te werden. ende dat velt ouer al ghecleet wert mit bloemen. ende die voghelkijns ouer al soeteliken quelen ende singhen Ende als aprille licht half was geleden. ende die zee slecht was ende bequaem. op die tijt sijn dese voerscreuen coninghen Ende yason met hercules te scepe gegaen ende si sijn met voerspoedigen moede ende met goeden bequamen wijn de stadelijcken bi daghe ende bi nachte met op gherechten seylen seer
haestelijcken gheuaren ende ghecomen in die hauen van troeyen ghenoemt simeonca Ende als yason ende hercules ende ander goede mannen te samen ghenakeden der hauen van simeonca soe is die duusterheyt des nachts gecomen. ende si hebben die anckers geworpen in die zee. ende si hebben haer scip al vast geanckert ende si hebben te samen enen goeden bequamen raet genomen. hoe dat si dat willen bestaen ende beginnen dat ghene daer si aldaer om ghecomen sijn Ende alst nacht was soe quam aldaer een licht of een claerheyt. recht als oft half dach gheweest hadde van oesten. van welken lichte die van grieken wael of ghemoet sijn ghewerden Ende si sijn met betamelijker ordinancien vten scepen ghetreden op dat lant dat hem seer licht was te doen. want die van troeyen die en wisten niet die toecoemst ende dat opset haerre vyanden. waer om dat aldaer doe gheen wakers noch bewaerres en waren Ende die van griecken die hebben haere paerden gheleidet vten scepen. ende si hebben hare wapenen ghebracht op dat lant ende si hebben hare tenten op gheslaghen. ende si hebben aen allen siden haer wakers geset in dier nacht Ende seer vroe eer dat die dach gecomen is. so heeft coninc peleus beuolen eer dat yason ende hercules ende die ander coningen comen souden tot hem in sijnre tenten Ende wanneer als si alle te samen in sijnre tenten waren gheseten. ende alle stille sweghen. soe heuet coninc peleus hem allen aldus toe gesproken O ghi strenghe ende vroeme stoute mannen alle te samen Al aertrijcken dat bekent die crachten ende stoutheit uwer vromicheit ende uwer starcheit Want men weet in veel eynden van aertryken dat ghi v seluen noeyt en onderwondet
mit uwer crachten. ghi en hebt altoes seghe ghehadt ende verwinninghe. want dat ghene dat coninc laumedonca ons ende den onsen heeft bewesen dat gheeft ons een redelike sake te comen ende te treden in sinen lande Mer ouermits verhengenissen onser goden. want wi in sinen lande ghecomen sijn. so moeten wi mit groter naersticheyt ende wijsheyt ons tot drien dinghen ende saken bescicken mit groter voersichticheyt. Ten eersten male dat wi mit alsulker saken raet ende ordinancie bestaen dat onse personen ende onse goede mannen niet en werden ghequetst noch ghewont Ten anderen male dat wi stouteliken ende vromeliken arbeiden om onse vianden te slaen ende te verderuen Ende ten derden male. dat wi also eerbaerliken mogen verweruen ende vercrighen verwinninghen van onsen vianden. waer bi dat wi sullen moghen verweruen twee punten Als wrake van dat ghene dat ons misdaen is van onsen vianden Ende ontallijcke veel oerbaerlicheden der rijcdommen ende der scatten die onse toecoemst verwachtende sijn. waer dat sake dat onse vianden verwonnen waren. want het is ons allen wel condich ende openbaer. dat dese grote stat van troyen seer oueruloedich is van groten scat van rijcdom ende van allen anderen duerbaren iuwelen ende goeden Ende al hier om is dat sake dat wi onse vianden mit goeder auentueren moghen verwinnen so is dat wel te vermoeden ende te dencken dat al onse scepen niet en sullen moghen laden noch voeren also groten last ende ouervloedicheyt der scatten ende der goeden die binnen der stat van troeyen sijn Ende al daer om so staet ons naersteliken te merken ende aen te sien in wat manieren. dat wi dat moghen beginnen dat wi mitter hulpen onser goden onse vianden haesteliken moghen verwinnen ende verslaen Ende als coninc peleus sijn woerden ende redenen gebracht heeft totten eynde Doe antwoerde hem hercules aldus ende seide tot sinen woerden Eerwaerdige ende geloeflike coninc alle uwe raden die ghi ons allen alhier vertoghen ende verslaghen hebt die sijn seer goet ende loefliken Ende is dat loefliken datmen loeflike ende bequame raden vindet in deser seluer saken Ende nochtan so ist wel loueliker dat werc des rades vromeliken ende wijsliken dese saken te hauenen ende te regieren Ende alhier om op dat verbeteren mijns wisers tot onser alre salicheyt ende om onse vianden lichteliken te verwinnen so duncket mi wesen seer oerbaerlijcken ende goet eer dat ons dat licht vanden daghe meldet ende openbaert. dat wi ons volc deelen in twe ghelike grote scaren ende battaelgen vander welker scaren die een wesen sal
Co-ninc thelamon met sinen goeden mannen Ende ghi heer coCo-ninc peleus met allen uwen ridderen ende knechten ende goeden mannen die ander Ende ic met minen
gheselscappe wi willen reysen haesteliken. ende gaen eer dat ons die dach meldet ende openbaert. Inden wijngaerden ende bosschen ende ander wildernissen. die aldaer vast buten omtrent der vesten ende der muyren vander stat van troeyen gheleghen sijn. ende aldaer so sullen wi ons al heymeliken bergen ende houden. ende verwachten aldaer dat licht vanden dag. Ende wanneer als dan die coninc laumedonca verneemt onsen tocoemste so sal hi hem dan bescicken ende bereyden met sinen heren ende met sinen ridderscappen. om v te gemoete te comen met strijden Ende hi en sal niet weten noch vermoeden dat wi al heymeliken leggen bider vesten bedecks hoofts van sijnre stat Ende wanneer als dan die coninc laumedonca met sinen ridderen ende met sinen knechten ghenaket onsen scepen. dat wi hem dan vromelijcken ende manlijcken mogen wederstaen Ende al hier om vander een helfte des volcs behaluen ons so salmen maken drie scaren of drie battaelgyen Ende inder eerster battaelgie sal wesen nestor met sinen goeden mannen Inder ander sal wesen coninc castor Ende inder derder sal wesen coninc pollux met sinen goeden mannen welke op dit oeuer hem vromeliken ende manliken weren sellen ende stoutelicken striden tegen den coninc laumedonca met al sinen volcke Ende wi die daer sullen wesen heimeliken ende bedectteliken omtrent der muyren ende der vesten der stat van troyen also als ic van v allen geseit hebbe wi sullen dan gaen totter steden Ende als dan also coninc laumedonca met sinen heren ende met sinen ridderscappe ende met den anderen goeden mannen is tusschen ons verdruct. so sal hi dan te lichteliker wesen te verwinnen Doe docht hem allen die aldaer bi coninc peleus vergadert waren dat hercules raet sere goet ende orbaerliken was Ende si bereiden hem doe alle gader seer haesteliken na hercules rade in alsulker manieren als alhier voer geseit sijn
¶ Hoe dat die van griecken den coninck laumedonca van troeyen bestreden Ende hoe dat coninc laumedonca vanden vroemen hercules wart
verslaghen
HAestelijken so sijn coninc thelamon. coninc peleus Iason ende hercules met haren
geselscappe gheclommen op haren paerden. ende wael bewaert ende gecleet met goeden wapenen Ende si sijn inder seluer nacht al heymeliken ende stilliken bedecks hoofs gereyst inden heymeliken verburgen steden omtrent der muyren ende der vesten vander stat van troeyen Ende
die ander coninghen ende heren die sijn ghebleuen biden scepen. op dat oeuer vander zee om den coninc van troyen laumedonca al daer te wederstaen mit striden Ende wanneer als die sonne is op ghegaen ende mit haerre groter claerheit al aertriken verlicht heuet Doe verhoerde coninc laumedonca een groet gerufte ende geluut vanden toecoemst der gryecken. waer om dat coninc laumedonca doet gebieden ende vermanen alle sijn heren ridderen ende knechten dat si haesteliken haer wapene aen doen sullen Ende sine burgeren die in hare bloeyender ioncheyt waren om dat si mit hem souden varen te stride Ende wanneer als die vergaringe der ghewapender mannen. ouermits dat ghebot vanden coninc laumedonca waren bescut bereet ende geordineert. om teghens den anderen coningen ende heren te striden. ende te vechten. so en heeft hi niet gemercket noch aenghesien die ander heimelike laghen sijnre vianden Ende hi is seer haesteliken ghecomen totten oeuer vander zee daer die van gryecken laghen mit haren scepen Ende die van gryecken wachtende ende verbeydende opten oeuer vander zee die saghen ende vernamen rechteuoert hoe datter ontallike veel luden wel gewapent ende toegemaect. hem luden haesteliken genakeden. om dat si teghen hem luden wouden striden ende vechten Mer die grote heren van gryeken die aldaer om ghecomen waren dat si mit hem vechten ende striden wouden. die verwachtense ende verbeidense seer vromeliken ende stouteliken sonder enige vrese ende veruaernisse Nestor die edel hertoghe mit sinen goeden mannen die is alre eerste inden stride getreden Ende nestor ende die coninc laumedonca die hebben onderlinge seer manliken ende scarpeliken gestreden ende geuochten. want die een die heeft den anderen inden stride vercoren mit vechten ende si hebben malcander seer scarpeliken. ende manlicken aen ghegaen alsoe dat aldaer doe gesciede grote crakinge ende beuinge der speren ende die scilden werden doersteken. ende die helmen die werden crachteliken gebroken dattet inder luchten clanc vander menichfoudicheit ende herdicheyt der groter slaghen Ende die ghewapende bannier ridderen ende knechten die werden seer menichuoudeliken neder geslaghen ende ghesteken ter aerden. die sommighe die waren seer ghewont Ende die sommighe die waren doot gheslaghen ende ghesteken Ende al daer gheschiede enen groten swaren iammerliken dootslach. want die aerde die wert altemalen root geverwet vanden bloede der menschen die al daer doot laghen gheslaghen. mer die van troeyen die waren den gryecken te starc. want hector die edel hertoge die stont
al-leen met sinen goeden mannen In dat starcste van alden stride Mer coninc castor die seer hoemoedich ende strenghe was die is seer haestelijken met veel ghewapender goeder mannen ghetreden seer stoutelijcken ende vromeliken in desen groten stride Ende hi is boudeliken ghecomen aen die van troeyen van welkes toecoomst die strijd weder vernywet wert want aldaer so was een groot geruchte ende roepinge vanden troeyanen. wantet hem te swaer ende te hert wert den nyewen strijt te liden Mer coninc laumedonca als een grymmede leeu die is hem doe seer haesteliken gemotet. ende hi heeft met sijnre strengicheit ende wreetheit ghewracht ende gedaen een groot swaer iammer ende gewelt. want hi sloech die somighe neder totter aerden Ende die somighe die werden seer gewont Ende die somige die warden aldaer doot gheslaghen Ende hi heuet sinen volke vander stat van troyen seer vromeliken gheholpen ende bescermt Ende als die van troeyen dat gesien ende vernomen hebben so sijn si weder seer moedich ende vroom gewarden. ende si hebben die van griecken ontallike veel totter doot gewont Ende want die somige van troeyen seer ouermoedeliken die griecken ontallike veel versloghen ende swaerlijcken wonden ter doot toe Doe wert coninc castor seer onsinnich ende verwoet. ende hi quam seer haesteliken met sinen volke totten strijde. ende hi heuet die van troeyen seer vromeliken ende manliken verslagen ende verdruct. ende seer swaerliken ter doot gewont Doe weeck coninc laumedonca een weynich vten stride. want hi sach. ende vernam wel dat sijn volc seer onsinlijck vacht ende street. ende datter ontallike veel inden stride seer swaerliken waren gewont ende gheslagen Ende aldaer om soe sorgede hi dat hi meer verlies crighen soude onder sijn volc daer om soe reet hi een weynich vten stryde. ende hi vergadertse alle te samen. ende hi brachtse bi malcander Ende onder desen als hertooch nestor opten coninc laumedonca sach dat hi was een prince ende een coninc van troeyen. so is hi sonder enighe sorge weder ghereden met fellen quaden bosen sinnen totten coninc laumedonca. ende hi heeft hem stouteliken ende vromeliken bestreden Ende als die coninc laumedonca sach ende vernam dat nestor die felle hoemoedige hertoghe hem nakende was soe wert coninc laumedonca oec moedich ende onveruaert. ende hi heuet sijn paert met sporen ghesteken. ende hi is craftelijken weder op nestor ghereden Ende coninc laumedonca die heuet sijn speer dat hi in sijnre hant voerde op nestor ontwe gesteken. van
welc-ken steke des speers hertoch nestor sonder twiuel seer soude gewont hebben gheweest. hadde hi niet bedect gheweest mit also goede wapanen. Ende nestor die heeft wederomme opten coninc laumedonca also vromeliken ende stouteliken mit sinen spere gesteken. dat hi coninc laumedonca scilt gebroken heeft in ij. sticken van welcken steke coninc laumedonca swaerliken wert gewont ende hi viel neder van sinen paerde Mer coninc laumedonca die en was van dien val niet versaecht noch veruaert noch oec mede vander quetsinghen Ende hi heeft hem seluen weder vander aerden op gherecht ende hi heuet te voete mit enen bloten swaerde teghens nestor