Deel 2 - Richtinggevend deel
1 Globale visie voor Borgloon
2.3 Deelruimte dorpen aan de Mombeekvallei
Deze deelruimte is gelegen in het oosten van de gemeente en omvat de westhelling van de MombeekMolenbeekvallei en drie woonkernen: Bommershoven, Opleeuw en Jesseren. Gors-Opleeuw is, door de waardevolle dorpskern, een sterk herkenbare nederzetting.
De Mombeek-Molenbeekvallei is ruimtelijk structuurbepalend. De valleien van de Sint-Annabeek en de Marmelbeek situeren zich in deze deelruimte.
Het landschap is heuvelend in het zuiden en meer vlak (plateau) in het noorden. Gemengde landbouw domineert het bodemgebruik.
kaart 5: deelruimte 3: Dorpen aan de Mombeekvallei
2.3.1 Visie en doelstellingen
In deze deelruimte wordt landbouw sterk verweven met natuurontwikkeling.
De historische dorpen zijn kleinschalig. Een sterke ruimtelijke dynamiek in deze dorpen is niet gewenst.
Grootschalige initiatieven leiden tot een te sterke ruimtelijke dynamiek en kunnen de eigenheid en het karakter van de woonomgevingen bedreigen.
De lokale bedrijven in de dorpskernen kunnen behouden blijven wanneer zij de woonkwaliteit niet bedreigen. Dit houdt in dat ze naar schaal en activiteit inpasbaar moeten zijn. Nieuwe bedrijven, handel en diensten richten zich op de kern en niet op de hele gemeente.
De natuurwaarden in de valleien van Mombeek, Molenbeek, Sint-Annabeek en Marmelbeek wordt door gepaste beheersmaatregelen versterkt. Het is wenselijk dat weilanden meer ruimte innemen in de beekvallei. Een samenwerking tussen natuur en landbouw wordt nagestreefd.
Het toeristisch-recreatieve netwerk vertakt in deze omgeving tot een fijnmazig netwerk waardoor alle bezienswaardigheden verbonden worden: de recreatieve beleving van de Mombeekvallei, het unieke kastelenlandschap van Gors-Opleeuw; het coulisselandschap in Gors-Opleeuw en Jesseren en het dorpscentrum van Gors- Opleeuw. Een versterking van de verblijfsmogelijkheden is wenselijk
2.3.2 Ontwikkelingsperspectieven
Drie herkenbare dorpen behouden
De kenmerkende structuur van de drie kleine dorpen (Gors-Opleeuw, Jesseren en Bommershoven) wordt behouden. Het ruimtelijk beleid is gericht op het behoud van de woonkwaliteit en de identiteit.
Ontwikkelingen in Gors-Opleeuw worden gekaderd in het beeld van kastelendorp en historisch dorpsplein. Nieuwe bebouwing krijgt randvoorwaarden opgelegd waardoor de identiteit en kwaliteit van het dorp behouden blijft.
Het straatdorp Jesseren kan verder ontwikkelen als lineair woonraster. Het is wenselijk dat nieuwe ontwikkelingen gekoppeld worden aan een herwaardering van het publiek domein, de aanleg van een dorpsplein (bij voorkeur te situeren aan ...), en het versterken van de relatie met de beek door het verfijnen van het padennetwerk.
Nieuwe initiatieven in Bommershoven handhaven het beeld van de twee deelkernen (kasteeldorp Bommershoven en Haren). Dit houdt in dat de differentiëring in structuur en bebouwing behouden blijft. Het is wenselijk dat voormalige agrarische gebouwen (vierkantshoeven) een nieuwe ruimtelijke invulling kunnen krijgen, die qua functie en omvang aansluit bij de draagkracht in het dorp.
De functiecluster te Bommershoven gestructureerd
kaart 6: functiecluster Bommershoven: structuurschets (in bijlage achteraan dit document)
2233683057 GRS Borgloon – gecoördineerde versie 18 De problematiek rond de dancing Mac Queen, de lagere school en het Cultureel Centrum te Bommershoven wordt opgelost door de volgende randvoorwaarden te hanteren:
• bundeling van toegangen en ontsluiting;
• meervoudig gebruik van infrastructuur;
• verhogen van de veiligheid voor ALLE functies;
• landschapsbuffer voor de dancing;
Door de creatie van een voetgangers- en fietsersontsluiting voor de school op het perceel naast het Cultureel Centrum wordt de onveilige toegang langs de Steenweg volledig opgeheven. Dezelfde ontsluitingsinfrastructuur kan dienen voor een functionele en verbeterde ontsluiting van de ingang en de parking van het Cultureel Centrum. Bijkomend kan het straatbeeld in de Bommershovenstraat hersteld worden ter hoogte van het Cultureel Centrum. Het niveauverschil tussen de parking van de dancing en die van het Cultureel Centrum wordt afgevlakt. Een brede landschapsbuffer kadert de dancing zowel ten opzichte van het landschap ten zuiden als ten opzichte van de Steenweg.
Bij schoolfeesten, grote manifestaties in het Cultureel Centrum, enz., kan alle parkeerinfrastructuur gezamenlijk worden ingeschakeld. Alle voetgangers- en fietsersverkeer naar de school gebeurt dan via de rustige Bommershovenstraat.
Deze ruimtelijke visie hangt grotendeels af van de lopende regularisatiedossiers voor de dancing.
Indien regularisatie niet mogelijk is, vervalt de mogelijkheid om het parkeerterrein van de dancing in te schakelen, en zal de bundeling van functies enkel gebeuren tussen de school en het cultureel centrum.
De Marmelbeek heraanleggen
De Marmelbeek die deels door Bommershoven loopt, wordt weer herkenbaar gemaakt door het openen van deze bedding. Dit is een hefboom tot het herwaarderen van het publiek domein en de dorpskern. Aangezien huishoudelijk afvalwater nu nog steeds in deze beek wordt geloosd, kan dit pas na afkoppeling van deze lozingspunten. Langs de open beek wordt een functioneel pad aangelegd dat het centrum verbindt met het woonlint Bommershovenstraat en de voetbalvelden.
Mombeek als natuurlijke ruggengraat beklemtonen
De beekvallei moet ruimtelijk sterker zichtbaar worden. Langs de beek moet de oppervlakte aan natte weilanden toenemen. Door het aanplanten van kleine landschapselementen moeten de landschappelijke en ecologische waarde van de vallei verhoogd worden. De beek zelf moet meer ruimte krijgen. Door het bundelen van integraal waterbeheer en ruimtelijke initiatieven ontstaat ruimte voor landschapsopbouw, natuurversterking en recreatief medegebruik.
Bellevuebos verbinden, natuurwaarden verhogen
Het Bellevuebos is ruimtelijk te geïsoleerd van de andere natuurlijke structuren. Het is wenselijk dat er meer ruimte is voor natuurverbinding. Het bos wordt door lineaire groenstructuren (houtkanten, hagen, grachten, ...) sterker verbonden met de kasteelparken in Gors-Opleeuw en de vallei van de Mombeek. Zo nemen de mogelijkheden voor migratie toe.
Een kenmerkend kleinschalig valleienlandschap behouden
In de valleigebieden van het heuvelend landschap wordt een sterkere verweving van natuur- en landbouw nagestreefd. Fruitteelt is in de beemden van de valleien niet gewenst. Nabij de beek neemt het aandeel akkerbouw af en neemt het aandeel weilanden toe.
De overgang naar het lager gelegen plateaulandschap te Gors-Opleeuw moet bewaard worden en geldt als voorbeeld voor andere gelijkaardige omgevingen.
Landschapspark “Gorse kastelen” opbouwen
De vier architecturaal interessante kastelen van Gors-Opleeuw, in combinatie met de dubbele dorpskern en het waardevolle landschap vormen een uniek geheel.
2233683057 GRS Borgloon – gecoördineerde versie 19 Het is wenselijk dat de kenmerken van deze omgeving behouden blijven. Door het opnemen van deze omgeving in een landschapsplan kunnen mogelijkheden aangeduid worden voor het behoud en het beheer van dit cultuurlandschap. Plaatselijke zacht-recreatieve functies kunnen versterkend werken voor de leefbaarheid van dit landschapspark.
Doorheen dit landschapspark wordt het netwerk van functionele en recreatieve paden versterkt. In een landschapsplan worden randvoorwaarden opgesteld voor de landbouwactiviteiten in het landschapspark.
N79: lint gebroken door beekvalleien Zie ook § 2.2.2
De stad wenst in een gemeentelijk RUP N79 de ontwikkelingsmogelijkheden van de N79 (ter hoogte van de kern Hoepertingen en richting Sint-Truiden) te onderzoeken: waar is handel aanvaardbaar en in welke vorm, welke verdichtingen zijn er ter hoogte van de reeds bebouwde kernen aanvaardbaar, welke open-ruimte-verbindingen dienen gevrijwaard te blijven, … Ook de doortocht door Bommershoven kan hierbij onderzocht worden.
Fruitspoor en Romeinse Kassei als verbindingssnoer
Beide lijninfrastructuren worden versterkt met kleine landschapselementen en daardoor opgebouwd als volwaardige natuurverbindingen tussen grotere natuurlijke gehelen. Het Fruitspoor verbindt de vallei van de Sint-Annabeek, de Marmelbeek en de Mombeek. De Romeinse Kassei bindt de groene dorpskern van Bommershoven, de vallei van de Marmelbeek en de Mombeekvallei. Het recreatief fietsverkeer mag de natuurverbinding niet hypothekeren.
2.3.3 Acties en maatregelen
In Deel 2 - Hoofdstuk 2 ‘Deelruimten’ worden in de tekst van § 2.2.3 'Acties en maatregelen’
volgende aanpassingen doorgevoerd.
Start overleg en opmaak structuurschets voor de heraanleg van de Marmelbeek in Bommershoven (op middellange termijn). De gerealiseerde structuurschets wordt als kader gebruitk van een RUP voor de inrichting van de beekvallei en het centrum van Bommershoven.
Opmaak landschapsplan Mombeekvallei. Samenwerking en overleg met de Vlaamse Landmaatschappij is de eerste stap, samenwerking met Regionaal Landschap Haspengouw is de tweede stap in dit proces.
Versterken van kleine landschapselementen en natuurverbindingen in de omgeving van het Bellevuebos. Inventarisatie, uitwerking van een structuurschets en overleg met de Vlaamse Landmaatschappij vormen de drie belangrijkste onderdelen van deze actie.
Opmaak landschapsplan “Gorse Kastelen” in samenwerking met de provincie Limburg. Dit bovenlokaal toeristisch element wordt vanuit een landschappelijk-historische benadering opgezet.
Opmaak RUP N79: onderzoek ruimtelijke ordening en ontwikkelingsmogelijkheden langs de N79 ter hoogte van de kernen.
Versterking van fruitspoor en Romeinse kassei als natuurverbinding. Enerzijds is de gerichte aankoop van een aantal percelen noodzakelijk, anderzijds zal een beheersplan opgesteld worden in samenwerking met de Vlaamse Landmaatschappij en de plaatselijke natuurverenigingen.
2233683057 GRS Borgloon – gecoördineerde versie 20