De bezoekers kwamen door de doorgang linksonder de tentoonstelling binnen, en gingen er daar ook weer uit. Beginnende met de zaal onderaan zijn de zalen, in dit onderzoek, met de klok mee genummerd: A, B, C, D en E. Zaal D ligt ter zijde, zoals tijdens de vergaderingen was bepaald. Er zijn geen foto’s van deze zaal bewaard gebleven.
55
Foto 2. Zaal A.
Rechts op de foto is een stellage te zien met portretfoto’s van de oprichters van De Stijl. Achter de stellage is een doorgang te zien die uitkijk biedt op zaal E.
56
Foto 3. Zaal B.
Rechts hangt Van Doesburgs doorbeelding van De Kaartspelers (1916). Op de sokkel en aan de muur links zijn werken van Oud tentoongesteld. De doorgang bood toegang tot zaal A.
57
Foto 4. Zaal C.
Via de ingang links kwam de bezoeker binnen. Men zag dus als eerste de vijf schilderijen van Mondriaan hangen. Van het schot hangt Rietvelds drie buizenlamp (1922).
58
Foto 5. Zaal C.
Op deze foto is de andere kant van zaal C te zien, met links de doorgang naar zaal E. De sectie rechts van de doorgang was helemaal gereserveerd voor het werk van Rietveld. Waarschijnlijk mocht er niet gelopen worden op het witte gedeelte van de vloer; de rood-blauwe stoel (1918) en de kruiwagen (1923) zijn zo neergezet dat de doorgang geblokkeerd was.
59
Foto 6. Zaal E.
60
Geraadpleegde bronnen Literatuur
N.H. Andriessen, ‘Weerzien van het pionierswerk der mannen van de stijl-groep’, in het Haarlems Dagblad, 4 augustus 1951
Bak 1995
S. Bak, ‘Driemaal Mondriaan’ in Ons Erfdeel, 38 (1995), pp. 446-448 Blotkamp 1982
C. Blotkamp et al., De beginjaren van De Stijl : 1917-1922, Reflex Uitgeverij, Utrecht 1982 Blotkamp 1994
C. Blotkamp, Mondriaan. Destructie als kunst, Waanders uitgevers, Zwolle 1994 Blotkamp 1996
C. Blotkamp et al., De vervolgjaren van De Stijl 1922-1932, Uitgeverij Veen, Amsterdam 1996 Bois 1990
Yve-Alain Bois, ‘The De Stijl idea’ in Painting as a model, Cambridge (Mass.)/London 1990, pp. 101-122.
M. Brandenburg, ‘Uitstekende expositie van “De Stijlgroep”. Beheersing van vlak door lijn en kleur bracht noodzakelijke kunstvernieuwing’, in de Bussumsche Courant, 11 aug 1951
H.v.C. , ‘De Stijl-groep. Tentoonstelling in het Stedelijk Museum te Amsterdam’ in Het Gooi en Ommeland, 27 juli 1951
Coppes 2009
W. Coppes, De Stoel van Rietveld, 2009 (ongepubliceerd, kregen van de auteur zelf)
Wietse Coppes is de Mondriaan-expert van het Rijksbureau van Kunsthistorische Documentatie te Den Haag.
J. Engelman, ‘Tentoonstelling van “De Stijl”. Het universele geneesmiddel’, z.t., 21 juli 1951. Krantenknipsel gevonden in persmap Tentoonstelling De Stijl, Bibliotheek Stedelijk Museum Amsterdam.
Jaffé 1956a
H.L.C. Jaffé, De Stijl, 1917-1931. The Dutch contribution to modern art, proefschrift, Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam, 1956
Jaffé 1956b
H.L.C. Jaffé, De Stijl, 1917-1931. The Dutch contribution to modern art, J.M. Meulenhoff, Amsterdam 1956
Joosten/Welsh 1998
J.M. Joosten en R.P. Welsh, Piet Mondrian: Catalogue Raisonné, V+K Publishing, Blaricum 1998 Gribling 1985
F. Gribling, ‘Hans Jaffé’ in The Burlington Magazine, 127 (1985), pp. 92-93
61 Jobse 2010
J. Jobse, ‘De Stijl als lichtend voorbeeld’ in Kunstlicht, 31/3-4 (2010), pp. 6-17 Konijn 1993
F. Konijn, ‘Presentatie na 1945. De museale opstelling als demonstratie van een standpunt’ in Verzamelen : van rariteitenkabinet tot kunstmuseum (red. Ellinoor Bergvelt, Debora J. Meijers, Mieke Rijnders), Open Universiteit, Heerlen 1993, pp. 431-468
Küper en Van Zijl 1992
M. Küper en I. van Zijl, Gerrit Th. Rietveld, het volledige werk 1888-1964, Centraal Museum Utrecht, Utrecht 1992
Leigh 2008
N. Leigh, Building the image of modern art : the rhetoric of two museums and the representation and canonization of modern art (1935-1975) : the Stedelijk Museum in Amsterdam and the Museum of Modern Art in New York, Doctoral thesis Universiteit Leiden, 2008
Van Moorsel 2000
W. van Moorsel, Nelly van Doesburg 1899-1975 : ‘de doorsnee is mij niet genoeg’, SUN, Nijmegen 2000
Overy 2005
P. Overy ‘Revising De Stijl’ in Oxford Art Journal, 28 (2005), pp. 491-495 Petersen 2004
A. Petersen, Sandberg, vormgever van het Stedelijk, 010 Publishers, Rotterdam 2004
H. Read, ‘Expositie in Amsterdam toont betekenis van “De Stijl”. Grootste artistieke invloed van de 20ste eeuw’ in het Haags Dagblad, 14 juli 1951
Read 1957
H. Read, ‘De Stijl: 1917-1931. The Dutch contribution to Modern Art by Hans Ludwig Jaffé’ in The Burlington Magazine, 99/651 (1957), pp. 92-93
Roodenburg-Schadd 2004
C. Roodenburg-Schadd, Expressie en ordening. Het verzamelbeleid van Willem Sandberg voor het Stedelijk Museum, 1945-1962. NAi Uitgevers, Rotterdam 2004
‘“De Stijl” een zuiveringsproces’ in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 25 augustus 1951 ‘De Stijl. Groep van beeldenstormers’ in Vrij Nederland, 21 juli 1951
‘Tentoonstelling ,,De Stijl” geopend. In Stedelijk Museum tijdens congres van kunstcritici’ in De Nieuwe Dag, 11 juli 1951
‘Tentoonstelling “De Stijl”’ in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 7 juli 1951 Troy 1983
62 Troy 1991
N.J. Troy, ‘Review’ in Journal of the Society of Architectural Historians, 50/1 (maart 1991), pp. 85- 88
Van Uitert 1982
E. van Uitert et al., ‘Nederlanders en Duitsers in het kunstonderwijs’ in Berlijn-Amsterdam 1920- 1940. Wisselwerkingen (ed. Kathinka Dittrich et al.), Amsterdam 1982, pp. 332-338
Cornelis Veth, ‘Tentoonstelling “De Stijlgroep”’ in de Haagsche Courant, 27 juli 1951
J.J. Vriend, ‘De Stijl in het Stedelijk Museum te Amsterdam’ in De Groene Amsterdammer, 14 juli 1951
White 2003
M. White, De Stijl and Dutch Modernism, Manchester University Press, Manchester 2003 Wijsenbeek 1958
L.J.F. Wijsenbeek, ‘Boekbespreking [van Jaffé 1956a]’ in Oud Holland, 73 (1958), pp. 102-104
Archieven
Archief Hans Ludwig Cohn Jaffé, Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie Den Haag. Bijzondere Documentatie. Archiefnummer 0390, dozen 20, 25, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52. Archief en collectie Nelly van Doesburg, Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie Den Haag, Bijzondere Collecties. Archiefnummer 0574, dozen 17, 18, 25, 33, 36, 39, 42, 131. Rietveld-Schröder-archief, Centraal Museum Utrecht. Ongenummerd. Online geraadpleegd. Stadsarchief Amsterdam, indexnummer 30041: Archief van het Stedelijk Museum,
Tentoonstellingen 1950-1959 (1.852.16/1.3), Tentoonstelling De Stijl, 1951 (omslagen 3425 tot en met 3430).
Stedelijk Museum Bibliotheek, Persmappen tentoonstelling De Stijl 1951; en gedigitaliseerde archieven tentoonstelling De Stijl 1951 (omslagen 3425 tot en met 3430).
Hoewel de omslagnummers van de Bibliotheek van het Stedelijk Museum overeenkomen met die van het Stadsarchief Amsterdam, zijn die inhoudelijk niet hetzelfde. De bibliotheek heeft alleen correspondentie bewaard, terwijl het Stadsarchief bijvoorbeeld ook vergaderingsnotulen en financiële stukken in bewaring heeft.
Websites
Het Rietveld-Schröder-archief, dat door het Centraal Museum Utrecht beheert wordt, is online te raadplegen:
http://centraalmuseum.nl/ontdekken/object/?q=&fct=logical_collections:Rietveld%20Schr%C3%B 6derarchief&sort=richness&img_only= (laatst geraadpleegd op 13 okt. 2014)
Het Nederlands Architectuurinstituut over de maquette:
http://zoeken.nai.nl/CIS/project/31004 (laatst geraadpleegd op 13 okt. 2014) Dictionairy of art historians over Hans Jaffé:
63 https://dictionaryofarthistorians.org/jaffeh.htm (laatst geraadpleegd op 13 okt. 2014)