4. Huidige situatie leefbaarheidsprogramma’s
4.10 Conclusie huidige situatie en knelpunten
Uit de knelpunteninventarisatie blijkt dat er bij alle factoren van het 7S-model knelpunten zijn. De belangrijkste knelpunten per factor worden hieronder aangegeven:
Figuur 11 Belangrijkste knelpunten per factor
Er zijn verschillende groepen die te maken hebben met de leefbaarheidsregelingen: provinciale ambtenaren en bestuurders, mensen uit de regio’s die professioneel met de regelingen te maken hebben en gebruikers van de regelingen. Deze knelpunten die door deze groepen ervaren worden verschillen van elkaar:
- Indieners van de regelingen ervaren de meeste knelpunten in praktische zaken: er zijn te veel regels, de subsidieprogramma’s zijn te ingewikkeld en omslachtig en de provincie stemt intern niet genoeg af waardoor gebruikers veel extra werk hebben. In het 7S-model zitten deze knelpunten hoofdzakelijk in de harde factoren Systeem en Structuur. Er zijn voor deze knelpunten ook al voldoende verbeteringsmogelijkheden bekend. Omdat het gaat om harde factoren zijn de verbeteringen in theorie makkelijk door te voeren.
- Partners van de provincie ervaren de meeste knelpunten met hun rol en het gebrek aan afstemming binnen de provincie, ook op bestuurlijk niveau. Ze hebben het idee niet serieus genomen te worden. Het gebrek aan flexibiliteit en afstemming binnen het provinciehuis levert het gevoel op dat de Provincie te veel in de systeemwereld opereert terwijl de problemen vragen op een aanpak in de leefwereld. De partners vinden de rol van de provincie te groot en te top-down. De knelpunten zitten
daarom makkelijk aan te passen. Strategie is een zachte factor maar verandering is hier ook goed mogelijk door het gezamenlijk bepalen van een langetermijndoel en
bijpassende werkwijze.
- De provinciale organisatie zelf ervaart de meeste knelpunten in de rol van de provincie en de mate waarin de regio’s de vrijheid en verantwoordelijkheid krijgen om het leefbaarheidsbeleid te bepalen en uit te voeren. Het gaat grotendeels om de zachte factoren De behoefte hieraan is groot maar in de huidige vorm is er niet genoeg ruimte voor om vrijheden te geven aan burgers en partners. Als er bijvoorbeeld een project is waarbij uit verschillende subsidieregelingen geld gevraagd wordt is er veel afstemming nodig. Er is een onderscheid in verschillende lagen binnen de provincie:
o Provinciale ambtenaren ervaren knelpunten in de cultuur in het provinciehuis. Hierdoor zijn verbeteringen lastig door te voeren. Deze knelpunten zitten in Shared values, Staff en Stijl. Ook hebben provinciale ambtenaren soms last van de
problemen die indieners ervaren.
o Afdelingshoofden lijken (als gevolg van de opgelegde bezuinigingstaakstelling op personeel?) weinig prioriteit te geven aan het onderwerp leefbaarheid binnen hun eigen afdeling en willen daarom de inzet (het aantal FTE’s) beperken. De
knelpunten zitten voornamelijk bij de zachte factoren Strategie en Shared values. o De directie ziet het gebrek aan klantvriendelijkheid als het grootste probleem en wil
in het algemeen graag toe naar een kleinere organisatie. Het is de vraag of bestaande knelpunten bekend zijn op directieniveau. De factoren Stijl en Shared values leveren knelpunten op.
o Gedeputeerden willen in deze periode nog geen integratie van regelingen. Wellicht omdat ze hun portefeuilles liever niet kwijt willen? Het gaat hierbij over Shared values.
Er is veel versnippering in het provinciaal beleid aanwezig. De afdelingen hebben elk hun eigen beleidsplannen die na een bepaalde periode vernieuwd worden, en soms wordt er onder invloed van het college van GS nieuw beleid of een koerswijziging doorgevoerd. Er wordt nog te weinig nagedacht over hoe nieuw beleid kan worden geïmplementeerd in de organisatie en de bestaande structuur waardoor versnippering optreedt. Ook wordt er te weinig nagedacht over het uitvoeren van het collegeprogramma. Er is een
collegeprogramma opgesteld, maar de uitvoering en aansturing hiervan lijkt versnipperd te worden opgepakt.
Knelpunten in relatie tot het bestuurlijk kader
Uit de knelpuntenanalyse komt zoals verwacht naar voren dat met name de factor
Structuur problemen geeft. Bij overheidsparticipatie sluit een integrale manier van werken beter aan bij de leefwereld van de burger. De provincie Groningen heeft haar verschillende beleidsthema’s verankerd in afdelingen en subsidies en werkt vrij sectoraal, met te veel met schotten en potten. Concrete knelpunten gaan over de vele afstemming die nodig is bij integrale projecten, over bureaucratie en over de regels waaraan voldaan moet worden (vooral wanneer er sprake is van Europese middelen).
Daarnaast zijn er wat betreft overheidsparticipatie ook knelpunten in de factor Systeem. De provincie hanteert verschillende systemen om de projecten te bewaren, volgen en
beoordelen. Deze informatie is echter niet toegankelijk voor mensen buiten de provincie. Ook de website bied erg weinig (actuele) informatie over subsidies, beleidsplannen, formulieren en contactpersonen. Dit zorgt er voor dat indieners en partners (bewust of onbewust) een kennisachterstand hebben en daardoor automatisch niet op hetzelfde niveau staan als de provincie.
Bij de factor Shared Values levert het ontbreken van een langetermijnvisie gevolgen op voor de mate van overheidsparticipatie. Doordat de provincie verzuimt een visie op lange termijn te hebben kan zij het onderwerp leefbaarheid ook niet goed verankeren in de organisatie en in de samenleving. Als de provincie het al niet weet, hoe moet de
buitenwereld haar rol dan invullen? Bovendien is de provincie nog te veel intern gericht en verkokerd bezig. Zij zou zich meer dienstbaar kunnen opstellen naar de buitenwereld. Dit komt ook terug in de factor Stijl, waarbij er gekeken is naar de knelpunten op het gebied van dienstverlening. Gelukkig is daar mede dankzij het lopende programma ‘Minder regels, betere dienstverlening’ nu voldoende aandacht voor.
De conclusie die getrokken kan worden is dat niet alleen de Structuur, maar ook de andere factoren Systeem, Shared Values en Stijl invloed uitoefenen op de mate van
overheidsparticipatie die de Provincie Groningen kan toepassen. Als de provincie meer verwacht van de samenleving moet ze eerst naar haarzelf kijken en overheidsparticipatie mogelijk maken door middel van duidelijke kaders en een bijpassende, faciliterende organisatie die kan opereren in de leefwereld.