In deze scriptie is Hollands Hoop op een zeer toegespitste manier vergeleken met Breaking Bad. De focus van het onderzoek op narratieve complexiteit als instrument om kwaliteitsaspecten in een dramaserie te herkennen, is waardevol gebleken maar is geen universele methode om kwaliteit op te sporen. Kwaliteit is van veel elementen afhankelijk en is in dit onderzoek, weliswaar bewust, beperkt gebleven tot enkel dramaturgische elementen uit het scenario. Het verhaal in een dramaserie wordt echter niet alleen verteld in het scenario. Visuele aspecten als de cinematografie en de montage bijvoorbeeld, spelen een belangrijke rol in het vertellen van het verhaal. De vergelijkende benadering van dit onderzoek, zou ook kunnen worden toegespitst op de visuele aspecten van de series. De weidse, filmische shots en de snel gesneden montage zouden net zo goed een ingang kunnen zijn tot een vergelijking van de beide series. Ook deze aspecten dragen bij aan de kwaliteit van een serie. Echter, de gekozen benadering om kwaliteit met het concept van narratieve complexiteit te onderzoeken is geschikt gebleken om narratieve elementen te onderzoeken die aan de basis staan van het verhaal. De gekozen vergelijking heeft mij in staat gesteld om een getailleerde analyse te doen van het genre, de structuur van de serie en de ruimte die dit biedt voor de ontwikkeling van het personage.
Het onderzoek van deze scriptie werd echter door de keuze om alleen het eerste seizoen van Breaking Bad te onderzoeken wel beperkt. Hoewel de seizoensbeperking de beide series meer vergelijkbaar maakt, zouden voorbeelden uit latere seizoenen van Breaking Bad het bewijs van aanwezigheid van narratieve complexe aspecten wel versterken. Het tweede seizoen van Breaking Bad hanteert bijvoorbeeld een uitzonderlijk gebruik van complexe puzzle-teasers die het einde van het seizoen op ingenieuze wijze aankondigen. De complexe transformatie van Walter White naar zijn alter-ego Heisenberg is ook duidelijker zichtbaar gedurende meerdere seizoenen.
De categorische driedeling in genre, structuur en personage is nog steeds een logische, behulpzame en overzichtelijke manier om de analyse van narratieve complexiteit te structureren. Echter, de overlap tussen genre en structuur bleek sterker dan verwacht. Daarnaast bleek het aspect van genre in de vergelijkende analyse moeizaam. De keuze om Hollands Hoop enkel met Breaking Bad te vergelijken zorgde
62
ervoor dat de sterke generieke overeenkomst met bijvoorbeeld de film Fargo onderbelicht is gebleven. Hoewel de eerste overeenkomsten met Breaking Bad nog steeds een logische aanleiding vormen voor dit onderzoek, was de keuze om Hollands Hoop enkel met Breaking Bad te vergelijken wellicht wat te beperkend. Een alternatief zou kunnen zijn om Hollands Hoop te analyseren op narratieve complexiteit waarbij voorbeelden zouden kunnen worden aangehaald binnen een breed scala aan dramaproducties.
Uit de in dit onderzoek beschreven historische context bleek dat de publieke omroepen in het verleden sterk hun ideologische stempel drukten op de toon van het drama. Deze omroepkleur was voornamelijk tijdens en vlak na het verzuilde tijdperk duidelijk zichtbaar. Tegenwoordig speelt de ideologie van een omroep niet meer zo’n sterke rol. De thematiek van Hollands Hoop, en een bepaalde weergave van de Nederlandse cultuur past echter wel bij het liberale, progressieve karakter van de drie omroepen NTR, VARA en VPRO. Het gezin Augustinus is een doorsnee en herkenbaar Nederlands gezin met al even herkenbare, moderne huwelijkse perikelen die worden gevoed door miscommunicatie. Het vreemdgaan van Machteld wordt met logisch redeneren bijna goedgepraat en Fokke heeft een zwakke vaderlijke rol. Terwijl het gevaar van de wietplantage volop aanwezig is, rookt Pepijn regelmatig een jointje. De houding van Fokke en Machteld is weliswaar afwijzend en afkeurend maar getuigt ook van een liberale, progressieve houding tegenover (soft)drugsgebruik. In Breaking Bad wordt cannabis door Hank als gateway drug beschouwd en wordt crystal meth als een uiterst destructief middel getoond. Los van het verschil tussen softdrugs en harddrugs is de houding jegens druggebruik van Hollands Hoop meer Nederlands, meer progressief. De toon van Breaking Bad is een stuk strikter en meer afwijzend tegenover drugsgebruik.
Of de houding tegenover een dergelijke thematiek in drama werkelijk is af te leiden van de kleur of ‘ideologie’ van een omroep, zou een mogelijk idee kunnen zijn voor vervolgonderzoek. Zeker nu de NPO aan de vooravond staat van een verandering van het publieke bestel, is het interessant om te onderzoeken hoe en of de omroepen zichzelf via drama kunnen profileren. De veranderingen bij de NPO duiden ook op een meer uniforme, centrale publieke omroep. Recent was nog in het nieuws bijvoorbeeld, dat videomateriaal van publieke omroepen alléén nog op de website van de NPO geplaatst mag worden (Benjamin en Takken z. pag.). Dit soort centralisatie kan de ‘verzuild gekleurde’ variatie van de huidige publieke omroepen wel doen verminderen. De NPO lijkt steeds meer af te stevenen op een publieke omroepsysteem wat in Denemarken
63
wordt gehanteerd. De centrale publieke omroep DR is daar niet verdeeld in meerdere kleine omroepen, zoals in Nederland. DR is verantwoordelijk voor Deense kwaliteitsseries als Borgen (2010 – heden) en The Killing (2011 – 2014). Series die binnen deze centrale publieke omroep zijn gemaakt volgens het showrunner-systeem (Van Teeffelen z.pag.). De precieze rol van een eindredacteur, vergeleken met die van een showrunner, is in het kader van een veranderende publieke omroep een interessant onderwerp om verder te onderzoeken. Zou er ruimte zijn binnen het toekomstige Nederlandse omroepbestel om aspecten van het showrunner-systeem voor grote dramaproducties over te nemen?
Hollands Hoop is technisch en visueel een prachtige serie om te zien. De serie heeft goede kritieken gekregen en een Gouden Kalf op het Nederlands Film Festival gewonnen. Toch denk ik dat de kwaliteit van de serie moet worden verhoogd als de serie zich met internationale producties wil meten. In de Volkskrant staat dat De NPO Nederlands drama wil verkopen aan buitenlandse zenders. Tot nu toe zijn echter vooral de kwalitatief hoogwaardige Nederlandse documentaires populair (Van Soest z.pag.). Als de kwaliteit van Nederlandse dramaseries verhoogd moet worden, kan dit onderzoek als voorbeeld dienen waarin de kwaliteit van een Nederlandse dramaserie is onderzocht. Het concept van narratieve complexiteit is een nuttig analysemiddel gebleken om kwaliteit te herkennen. Voor de ontwikkeling van een toekomstige Nederlandse dramaserie zou een analyse van narratieve complexiteit waardevol kunnen zijn om de aanwezigheid van kwaliteit te herkennen. ‘Hollands hoop’ op kwaliteitsdrama kan dan als reële verwachting worden beschouwd.
64
8.
REFERENTIELIJST
8.1 Literatuurlijst
Armbrust, Sebastian. “House vs The Wire: Procedure and Complexity in
Contemporary US Serial Television Drama.” DIEGESIS. Interdisciplinary E-Journal for Narrative Research 2.1. (2013): 1-22. 13 januari 2015.
<https://www.diegesis.uni-
wuppertal.de/index.php/diegesis/article/view/1>.
Armbrust, Sebastian. “Analyzing Storytelling Strategies in Serial Television Drama: Hybrid Structure and Functional Polyvalence in House M.D.” 2005. Amsterdam International Electronic Journal For Cultural Narratology. 2 februari 2015
<http://cf.hum.uva.nl/narratology/a11_sebastian_armbrust.htm>. Ben, N. van der, en J.M. Bremer. Aristoteles poëtica. Amsterdam: Atheneum Polak &
Van Gennep, 2004.
Bordwell, David. Poetics of Cinema. New York: Routledge, 2008.
Brombert, Victor. In Praise of Antiheroes: Figures and Themes in Modern European Literature, 1830-1980. Chicago: The University of Chicago Press, 1999 Buckland, Warren, red. Complex Storytelling in Contemporary Cinema. Maleden,
MA: Wiley-Blackwell, 2009.
Cardwell, Sarah. “Is Quality Television Any Good? Generic Distinctions, Evaluations And The Troubling Matter Of Critical Judgement.” Quality TV. Reds. Jane McCabe en Kim Akass. 1e druk. London: I.B . Tauris, 2007. 19-34.
65
Coulthard, Lisa. “The Hotness of Cold Opens: Breaking Bad and the Serial Narrative as Puzzle.” Flow. 2010. 13 januari 2015.
<http://flowtv.org/2010/11/the-hotness-of-cold-opens/>. Creeber, Glen. “Taking Our Personal Lives Seriously: Intimacy, Continuity And
Memory In The Television Drama Serial.” Media, Culture & Society 23.4 (2001): 439-455.
Dhoest, Alexander. “It's Not HBO, It's TV: The View Of Critics And Producers On Flemish ‘Quality TV.” Critical Studies in Television: The International Journal of Television Studies 9.1 (2014): 1-22.
Donnely, Ashley M. Renegade Hero of Faux Rogue: the secret traditionalism of television bad boys. Jefferson NC: McFarland & Company, 2014.
Dunne, Peter. “Inside American Television Drama: Quality Is Not What Is Produced But What It Produces.” Quality TV. Reds. Jane McCabe and Kim Akass. 1e druk. Londen: I.B. Tauris, 2007: 35-47.
Feuer, Jane. “HBO And The Concept Of Quality TV.” Quality TV. Reds. Janet McCabe en Kim Akass. 1e druk. Londen: I.B. Tauris, 2007. 145-157. Fickers, Andreas. “Op zoek naar televisie 1925 – 1960.” Een eeuw van beeld en
geluid: cultuurgeschiedenis van radio en televisie in Nederland. Reds. Bert Hogenkamp, Sonja de Leeuw en Huub Wijfjes. Hilversum: Stichting
Nederlands Institiuut voor Beeld & Geluid, 2012. 104-147.
Field, Syd. Screenplay - The Foundations of Screenwriting. New York: Bantamdell, 2005.
66
Hogenkamp, Bert, Sonja de Leeuw en Huub Wijfjes, reds. Een eeuw van beeld en geluid: cultuurgeschiedenis van radio en televisie in Nederland. Hilversum: Stichting Nederlands Institiuut voor Beeld & Geluid, 2012.
Kroener, Oliver. Breaking Narrative: Narrative Complexity in Contemporary Television. Diss (master thesis). University of British Columbia, z.u.: Vancouver. 2013.
Landau, Neil. The TV Showrunner's Roadmap: 21 Navigational Tips for
Screenwriters to Create and Sustain a Hit TV Series. Londen: Routledge, 2013
Lanouette, Jennine. “The Uses and Abuses of Aristotle’s Poetics in Screenwriting How-to Books.” 2012. Screentakes. 26 januari 2015
<http://www.screentakes.com/the-uses-and-abuses-of-aristotles- poetics-in-screenwriting-how-to-books/>.
Leeuw, Sonja de. “Televisie verbindt en verdeelt 1960 - 1985.” Een eeuw van beeld en geluid: cultuurgeschiedenis van radio en televisie in Nederland. Reds. Bert Hogenkamp, Sonja de Leeuw en Huub Wijfjes. Hilversum: Stichting Nederlands Institiuut voor Beeld & Geluid, 2012. 148-191.
Leeuw, Sonja de. “Televisie en actief publiek.” Een eeuw van beeld en geluid: cultuurgeschiedenis van radio en televisie in Nederland. Reds. Bert Hogenkamp, Sonja de Leeuw en Huub Wijfjes. Hilversum: Stichting Nederlands Institiuut voor Beeld & Geluid, 2012. 230-273.
Martin, Brett. Difficult Men – Behind the scenes of a Creative Revolution: From The Sopranos and The Wire to Mad Men and Breaking Bad. New York:
67
Mazart, Marisa. Breaking Bad: on the Western Genre and Audience. Diss (Ph.D. Thesis).University at Albany, State University of New York. 2014. Mediafonds. Mediafonds Jaarverslag 2013.(Voorzitter: Jacob Kohnstamm).
Amsterdam: Mediafonds, 2014.
McCabe, Janet, en Kim Akass reds. Quality TV. Londen: I.B. Tauris, 2007.
Mittell, Jason. Complex TV: The Poetics of Contemporary Television Storytelling. Pre-publicatie editie. Media Commons Press: 2012-13. 15 januari 2015 <http://mcpress.media-commons.org/complextelevision/>.
Mittell, Jason. “Narrative Complexity In Contemporary American Television”. The Velvet Light Trap 58.1 (2006): 29-40.
Mittell, Jason. “The Qualities Of Complexity: Vast Versus Dense Seriality In Contemporary Television'. Television Aesthetics And Style. Reds. Steven Peacock and Jason Jacobs. 1e druk Londen: Bloomsbury Publishing, 2013. 45-55.
Nelson, Robin. “Quality Television: ‘The Sopranos Is The Best Television Drama Ever In My Humble Opinion’.” Critical Studies in Television: The International Journal of Television Studies 1.1 (2006): 58-71.
Ribbens, Francis Anthony. Hollands Hoop. Z.p. Z.u., 2012.
Sánchez-Baro, Rossend. “Uncertain Beginnings: Breaking Bad’s Episodic Openings”. Breaking Bad. Red. David Pierson. 1e druk. Plymouth: Lexington Books, 2014. 139-154.
Smith, Murray. “Engaging Characters: Further Reflections.” Characters in Fictional Worlds. Unterstanding Imaginary Beings in Literature, Film, and Other Media.
68
Reds. Jens Eder, Fotis Jannidis and Ralf Schneider. Berlin, New York: de Gruyter, 2010. 232-259.
Thompson, Kristin. Storytelling in the New Hollywood. Cambridge: Harvard University Press, 1999.
Thompson, Robert J. Television’s Second Golden Age. New York: Continuum, 1996.
69 8.2 Online recensies & websites
Breaking Bad. Academy of Television Arts & Science. 15 januari 2015. <http://www.emmys.com/shows/breaking-bad>.
Benjamin, Jan en Wilfred Takken. “Omroepen boos om internetplannen NPO – ‘machtsgreep’. NRC-Handelsblad . 14 april 2015. NRC. 19 april 2015. <
http://www.nrc.nl/nieuws/2015/04/14/omroepen-boos-om-
internetplannen-npo-machtsgreep/> .
Geelen, Jean-Pierre. “Hollands Hoop is gelukkig een oer-Hollandse polderthriller.” De Volkskrant. 29 september 2014. De Persgroep Nederland. 15 januari 2015. <http://www.volkskrant.nl/dossier-tv-recensie/hollands-hoop- is-gelukkig-een-oer-hollandse-polderthriller~a3758178/>
Hofman, Tim. “Lingo met alcoholisten en tbs'ers.” Nieuwe Revu. 28 september 2014. Blendle. 13 januari 2014. <https://blendle.com/i/nieuwe-revu/lingo- met-alcoholisten--en--tbs-ers/bnl-nieuwerevu-
2014100813711_lingo_met_alcoholisten_tbs_ers>. Breaking Bad. Internet Movie Database. 15 januari 2015.
<http://www.imdb.com/title/tt0903747/>.
Votes/Ratings Top Frequently Asked Questions. Internet Movie Database. 15 januari 2015.
<http://www.imdb.com/help/search?domain=helpdesk_faq&index= 1&file=votestopfaq&ref_=hlp_sr_2>.
Kraak, Haro. “De Nederlandse Breaking Bad.” De Volkskrant. 25 september 2014. De Nederlandse Persgroep. 13 januari 2014.
70
<http://www.volkskrant.nl/media/makers-over-hollands-hoop-de-
nederlandse-breaking-bad~a3755130/> .
Littleton, Cynthia. “AMC, Sony Make Bad Budget Work.” Variety. 13 juni 2010. Penske Business Media. 31 januari 2015.
<http://variety.com/2010/tv/news/amc-sony-make-bad-budget- work-1118020572/>.
Lowry, Brian. “Review: Breaking Bad.” Variety. 2008. Variety Media. 15 januari 2015.<http://www.variety.com/review/VE1117935809?refCatId=32>.
Middlebury American Studies. Middlebury College. 2 februari 2015.
<http://www.middlebury.edu/academics/amst/faculty/node/2031>.
Miller, Laura en Rebecca Traister. “The best TV show of all time.” Salon. 15 september 2007. Salon Media Group. 15 januari 2015.
<http://www.salon.com/2007/09/15/best_show/>.
Moorman, Mark. “Hollands Hoop is nu al hoogtepunt.” Het Parool. 26 september 2014. Blendle. 15 januari 2015. <https://blendle.com/i/het-
parool/hollands-hoop-is-nu-al-hoogtepunt/bnl-par-20140926- 3562790>.
NPO Omroepen Netten Zenders. Nederlandse Publieke Omroep. 31 januari 2015. <http://www.npo.nl/overnpo/omroepen-netten-zenders>. Winnaars Gouden Kalveren 2014, de Grote Prijzen van de Nederlandse Film.
Nederlands Film Festival. 15 januari 2015. Beschikbaar
<http://www.filmfestival.nl/publiek/nieuws/winnaars-gouden- kalveren-2014-de-grote-prijzen-van-de-nederlandse-film/>.
71
Nussbaum, Emily. “Breaking Bad Return.” The New Yorker. 2013. Condé Nast. 15 januari 2015. <http://www.newyorker.com/culture/culture-
desk/breaking-bad-returns>.
Polak, Nina. “Hollands Hoop zoekt naar onze versie van The American Dream.” De Correspondent. 2014. 15 januari 2015.
<https://decorrespondent.nl/2007/Hollands-Hoop-zoekt-naar-onze- versie-van-The-American-Dream/205757640-cbcc5972>.
Rothman, Lily. “Breaking Bad: What Does That Phrase Actually Mean?” Time. 2013. Time Inc. 19 april 2015. <
http://entertainment.time.com/2013/09/23/breaking-bad-what-does-that-
phrase-actually-mean/> .
Shales, Tom. “Pursuing a story arc that evolves impressively.” Washington Post. 2008. The Washington Post Company. 15 januari 2015.
<http://www.washingtonpost.com/wp-
dyn/content/article/2008/01/18/AR2008011803342.html>.
Stanley, Alessandra. “When Going Gets Tough, a Not-So-Tough Turns to Meth.” New York Times. 2008. The New York Times Company. 15 januari
2015. <http://www.nytimes.com/2008/01/18/arts/television/18brea. html?_r=0>.
Soest, Thijs van. “NPO wil meer geld verdienen aan eigen tv-series.” De Volkskrant. 16 april 2015. De Persgroep Nederland. 19 april 2015. <
http://www.volkskrant.nl/media/npo-wil-meer-geld-verdienen-aan-eigen-
tv-series~a3956965/> .
Takken, Wilfred. “Breaking Bad in Groningen.” NRC-Handelsblad. 25 september 2014. Blendle 13 januari 2014. <https://blendle.com/i/nrc-
72
handelsblad/breaking-bad-in-groningen/bnl-nrc-20140926- 1422398> .
Teeffelen, Kristel van. “Afkijken bij de Denen.” Trouw. 23 mei 2014. De Persgroep Nederland. 19 april 2015. <
http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/3660225/2014/
05/23/Afkijken-bij-de-Denen.dhtml> .
Velden, Ilse van der. “Nederwiet-crimi.” VPRO. 2014. 13 januari 2014.
<http://www.vpro.nl/lees/gids/dagtips/2014/39/zaterdag.html> . De beste series van 2014. 2014. VPRO Cinema. 15 januari 2015.
<http://www.cinema.nl/series/artikelen/11330162/de-beste-series- van-2014>.
73 8.3 Medialijst
“...And the Bag's in the River.” Aflevering 3. Breaking Bad. AMC. 10 februari 2008. “A No-Rough-Stuff-Type-Deal.” Aflevering 7. Breaking Bad. AMC. 9 maart 2008. Breaking Bad: The Complete First Season. Sony Pictures Home Entertainment, 2009. Dvd.
“Cancer Man.”Aflevering 4. Breaking Bad. AMC. 17 februari 2008. “Cat's in the Bag…”Aflevering 2. Breaking Bad. AMC. 27 januari 2008. “Crazy Handful of Nothin.” Aflevering 6 Breaking Bad. AMC. 2 maart 2008. “Gray Matter.” Aflevering 5. Breaking Bad. AMC. 24 februari 2008.
74