Hoofdstuk 5: Eindconclusie en aanbevelingen
5.3 Conclusie: beantwoording centrale vraag
De centrale vraag die aan het begin van dit onderzoek geformuleerd is, luidt als volgt: Wat zijn de fiscale gevolgen van het bezitten, handelen en minen van de bitcoin in de
inkomstenbelasting, voor een ondernemer in de omzetbelasting en in welke mate is de fiscale behandeling van de inkomstenbelasting van andere landen ook door Nederland toepasbaar? De antwoorden op de behandelde subvragen, beantwoorden een deel van deze centrale vraag.
Voor de omzetbelasting in Nederland moet een ondernemer omzetbelasting afdragen over zijn verrichte prestaties, maar hiervoor kunnen vrijstellingen gelden. Op het moment dat zo’n dergelijke vrijstelling van toepassing is, is de ondernemer geen omzetbelasting
verschuldigd en heeft de betreffende ondernemer ook geen recht op aftrek van voorbelasting die aan de vrijgestelde prestatie wordt toegerekend. De aankoop-en verkoop van bitcoins is volgens de BTW-richtlijn een dienst onder bezwarende titel. Er zal in beginsel dus BTW over moeten worden betaald. Echter, er is sprake van een vrijstelling in de zin van art. 135 lid 1 sub e van de Btw-richtlijn. Dit heeft het Europese Hof van Justitie geoordeeld naar aanleiding van een prejudiciële vraag van het hooggerechtshof in bestuurszaken in Zweden. Art. 135 lid 1 sub e van de Btw-richtlijn heeft als doel moeilijkheden, die ontstaan bij de belasting van financiële handelingen, te verhelpen. Het inwisselen van virtuele valuta’s zoals de bitcoin viel hieronder. Het enige doel van de bitcoin is namelijk het gebruik als betaalmiddel. Het
inwisselen van traditionele valuta tegen eenheden van de bitcoin en omgekeerd zijn dus diensten die van de btw vrijgestelde handelingen vormen.
Een bezitter van de bitcoin wordt in Nederland belast in box 3, het gaat namelijk normaal vermogensbeheer niet te boven. Elk jaar moet een vermogensrendementheffing worden betaald over de totale waarde van bezittingen. Dit kan echter anders zijn voor miners en handelaren van de bitcoin. Winsten die zij behalen kunnen namelijk in box 1 vallen, waardoor er sprake is van een hoger belastingtarief. De vraag hierbij is of er sprake is van een normaal vermogensbeheer of dat het normaal vermogensbeheer te boven gaat.
Een handelaar van de bitcoin wordt belast in box 1 of box 3. Om in box 1 belast te worden moet er sprake zijn van een winst uit onderneming of resultaat uit overige
werkzaamheden. De handelaar moet dan een ondernemer zijn voor wiens rekening een onderneming wordt gedreven en welke rechtstreeks verbonden is voor de verbintenissen betreffende deze onderneming. Hierbij is van belang of wordt voldaan aan het winstoogmerk en het voordeelsvereiste. In Nederland is dit niet duidelijk. De minister van Financiën stelde namelijk dat er geen sprake is van het voordeelsvereiste, omdat een handelaar geen invloed kan uitoefenen op de koers. Met voorkennis moet een handelaar het koersverloop
beïnvloeden, maar dat kan niet omdat de koers tot stand komt door vraag en aanbod.
Onderzoekers daarentegen stelden dat de prijs van de bitcoin wel te manipuleren was. Ook bij de vergelijking met vastgoed wordt moeilijk aan dit vereiste voldaan. Bij het vastgoed is sprake van ondernemerschap wanneer een meerwaarde wordt gecreëerd. Dit is wanneer de verhuurder winsten behaald met zijn verrichte arbeid. Dat is echter niet het geval bij het verhuren van vastgoed, omdat de winst voortkomt uit het ter beschikking stellen van zijn vastgoed. De waarde wordt hierdoor niet zelf gecreëerd, maar door het vastgoed. Dit is ook zo bij de bitcoin, een handelaar creëert niet zelf de waarde, deze komt tot stand door de
fluctuerende prijs die tot stand komt door vraag en aanbod.
Een miner van de bitcoin wordt in Nederland ook belast in box 1 of box 3. Er wordt niet voldaan aan de voorwaarde deel te nemen aan het economisch verkeer. Het binnenhalen van de data is wel deelname aan het economisch verkeer, maar aan deze voorwaarde wordt mogelijk uiteindelijk toch niet voldaan, omdat niet iedere deelnemer ook daadwerkelijk een beloning krijgt in de vorm van de bitcoin. Het probleem hier speelt zich dus af in het redelijkerwijs verwachten van winst. De inkomsten behaalt met het minen kunnen dan niet vallen de winst uit onderneming of resultaat uit overige werkzaamheden. Aan het
voordeelsvereiste wordt mogelijk echter wel voldaan wanneer een miner een loods huurt en een grootverbruikersabbonement afsluit bij een energiemaatschappij. Ook is het voordeel redelijkerwijs te verwachten als de miner regelmatig zijn bitcoin direct verkoopt na de ontvangst.
Winsten behaald door een handelaar en miner in Japan valt onder inkomen uit
ondernemingsactiviteiten of diverse winsten. In eerste instantie vallen behaalde winsten onder diverse winsten. Op het moment dat iemand net zoveel tijd besteed aan het minen of handelen vergeleken met iemand die een fulltime baan heeft, is er sprake van inkomen uit
ondernemingsactiviteiten. Er zal moeten worden gekeken naar de feiten en omstandigheden van elke individuele belastingbetaler. Een bezitter in Japan hoeft geen belasting te betalen over een stijging van de bitcoin als hij de bitcoin niet verkoopt. In de Verenigde Staten vallen winsten verkregen door het minen of handelen onder het gewoon inkomen, welke bestaat uit het ondernemingsinkomen en persoonlijk inkomen. Bij het minen kan sprake zijn van
ondernemingsinkomen, hierbij moet gekeken worden of er sprake is van een miner die het als hobby doet of als ondernemer. Er moet onder andere gekeken worden naar de tijd en moeite die wordt besteed, het bedrag van winsten, het succes van de belastingplichtige bij het uitvoeren van gelijke of ongelijke activiteiten en de manier waarop de belastingplichtige de activiteit uitvoert. Op het moment dat de bitcoin wordt verkocht, moet over de kapitaalwinst belasting betaald worden. Dit geldt voor zowel handelaren als miners. In Australië wordt een handelaar belast voor de vermogenswinstbelasting of winst uit onderneming. Een belastbaar feit vindt plaats wanneer iemand de bitcoin verkoopt, ruilt of omruilt. Een individu dat winst maakt bij verkoop moet vermogenswinstbelasting betalen. Als de verkoop of het omruilen deel uitmaakt van een onderneming dat wordt gedreven, is er sprake van winst uit
onderneming. Er moet gekeken worden naar de feiten en omstandigheden in elke
afzonderlijke zaak. Het doel waarvoor de bitcoin is verkregen en bewaard is van belang. Ook de hoeveelheid geld die gemoeid is met het verwerven of verkopen van de bitcoin, de
hoeveelheid winst, de tijdsduur dat een bitcoin wordt aangehouden, aard en omvang van andere activiteiten van de belastingplichtige en de manier waarop de transactie is uitgevoerd spelen een rol. Een bezitter die de bitcoin als investering bezit, moet belasting betalen op het moment dat de bitcoin wordt verkocht.
In Japan, de Verenigde Staten en Australië zijn richtlijnen opgesteld voor de fiscale behandeling van de bitcoin. Dit maakt de belastingheffing duidelijk voor de betrokken in dat desbetreffende land. Dit betekent echter niet dat in deze landen de fiscale gevolgen duidelijk zijn voor alle omstandigheden. Feiten en omstandigheden spelen nog altijd een belangrijke rol, alleen hebben de richtlijnen het wel een stuk duidelijker gemaakt. In Nederland zijn er nog geen richtlijnen opgesteld en moet voor de belastingheffing gekeken worden naar
jurisprudentie en stellingen van onder andere de minister van Financiën. Doordat de eisen van een onderneming het vrijwel onmogelijk maken om de handelaren en miners van de bitcoin te belasting in box 1, vallen de meeste inkomsten verkregen met de bitcoin in box 3 tegen een voordelig tarief in vergelijking met tarief in box 1. In Japan, de Verenigde Staten en Australië is het voor de bitcoin mogelijk om belast te worden als winst uit onderneming, terwijl dit in Nederland vrijwel onmogelijk is. Richtlijnen moeten ervoor zorgen dat de inkomsten behaald met de bitcoin kan vallen onder het tarief in box 1 als winst uit onderneming of resultaat uit overige werkzaamheden.
5.4 Aanbevelingen
De belangrijkste aanbeveling die ik kan doen, is dat de wetgever gaat nadenken over verschillende mogelijkheden van de fiscale behandeling van de bitcoin en andere landen opvolgt. Er zal onderzoek moeten worden gedaan naar de gevolgen van deze verschillende mogelijkheden. Door middel van dit onderzoek en andere landen te observeren moeten er richtlijnen worden opgesteld die de belastingheffing van de bitcoin vergemakkelijken voor de belanghebbenden. De digitalisering is een fenomeen die niet meer lijkt te kunnen stoppen. Hiervoor moeten maatregelen worden genomen en duidelijkheid worden verschaft over de belastingheffing.
Bibliografie
(Vak)literatuur en artikelen
Albregtse et al. 2017
D.A. Albregtse, A.J.M Arends, P.H.J. Essers, M.J. Hoogeveen, M.L.M van Kempen, F.P.G. Pötgens, A.C Rijkers & M.J.G.A.M. Weerepas, ‘Cursus Belastingrecht’
Atkins, Chapman & Gordon 2014
B. W. Atkins, J. L. Chapman & J. M. Gordon, ‘A whole new world: Income tax considerations of the bitcoin economy’, Pittsburgh tax review 12(1)
Bal 2014
A.M. Bal, ‘Taxation of virtual currency’
Baukema 2013
J. Baukema, ‘Bitcoin: een (ongereguleerd) betaalmiddel van de toekomst?’, TFR12/2013
B. Bierens 2009
B. Bierens, ‘Revindicatoire aanspraken op giraal geld’
Brito & Castillo 2013
J. Brito & A. Castillo, ‘Bitcoin, A Primer for Policymakers’
Chimal 2017
Chimal, ‘Bitcoin: Understanding Bitcoin, Mining, Investing & Trading for Beginners’
Gandal et al 2017
N. Gandal, JT. Hamrick, T. Moore, T. Oberman, ‘Price Manipulation in the Bitcoin Ecosystem’, opgehaald van https://weis2017.econinfosec.org/wp-
E.J.W. Heithuis, P. Kavelaars, B.F. Schuver 2018, ‘Inkomstenbelasting’
Hobson 2013
D. Hobson, ‘What is Bitcoin?’, ACM1528-4972/13/09
Hoogstraten 2010
P.W.H. Hoogstraten, “De werkkostenregeling: opmaat naar vlakstax en loonsomheffing?”, WFR 2010/288
Kampl 2014
A. Kampl, ‘Analysis of Large-Scale Bitcoin Mining Operations’ B.
Lambert 2015
E. E. Lambert, ‘The internal revenue service and bitcoin: A taxing relationship’, Georgia: Mercer University School of Law. (J.D Candidate)
Van den Broek & Kaplan 2018
N. van den Broek, M. Kaplan, ‘De fiscale behandeling van de bitcoin in de inkomstenbelasting’, https://www.ag-ai.nl/view/38446-DA-25-5-
art.Kaplan%2BvandenBroek.pdf
Van Dijck 1976
J.E.A.M van Dijck, ‘Vermogensbeheer’, opgehaald van
https://www.navigator.nl/document/inod5064368f182f334edc31b603371767ca/weekblad- voor-fiscaal-recht-vermogensbeheer?ctx=WKNL_CSL_183
Van Hilten & van Kesteren 2017
M.E. van Hilten, H.W.M. van Kesteren, ‘Omzetbelasting’
Knuist 2014
J. Knuist, ‘De (virtuele) werkelijkheid van virtuele valuta’s’, V-N 2014/6.0
S. Nakamoto, ‘Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System’, Paper Bitcoin, bitcoin.org.
Pacione 1999
M. Pacione, ‘The Other Side of the Coin: Local Currency as a Response to the Globalization of Capital’, Regional Studies, 33:68
Putman 2017
F.C.P. Putman, ‘Bitcoin en minen in de inkomstenbelasting’, VFP 2017/114
Rozendal 2018
Rozendal, ‘Vastgoedexploitatie in de inkomstenbelasting’, opgehaald van
https://www.navigator.nl/topic/1088
Small 2015
S. Small, ‘Bitcoin: The napster of currency’, Houston: University of Houston. (Thesis – PhD)
Veldhuijzen & Boldewijn 2018
M.L. Veldhuijzen & W.V. Boldewijn, ‘Cryptomunten en fiscaliteit’, BelastingZaken 2018/01
Wolla 2018
S.A. Wolla, ‘Bitcoin: Money or Financial Investment?’, Federal Reserve Bank of St. Louis
Yermack 2013
D. Yermack, Is Bitcoin a Real Currency? An Economic Appraisal, NBER Working Paper 19747
Zeegers 2015
M. Zeegers, ‘Bitcoin: juridische en fiscale aspecten in beeld’, WFR 2015/329
Kamerstukken
Kamerstukken II, 2017/2018, 31 477, nr. 22. Jurisprudentie Hoge Raad 23-10-1923, B. 3307 Hoge Raad 25-01-1933, B. 5365 Hoge Raad 26-11-1930, B. 4857 Hoge Raad 21-06-1946, B.8137 Hoge Raad 18-01-1967, BNB 1967/71 Hoge Raad 22-02-1978, BNB 1978/194.
Hof Arnhem 27-06-1983, no. 645/1982, BNB 1985/9 Hoge Raad 8-11-1989, nr. 25 257, BNB 1990/73 Hoge Raad 3-10-1990, ECLI:NL:HR:1990:BH7882 Hof ‘s-Gravenhage 21-11-1996, no. 95/1035, FED 1997/117 Hoge Raad 11-02-1998, nr. 32 625, BNB 1998/150 Europees Hof van Justitie 14-07-1998, C-172/96
Hof Amsterdam 11-04-2000, nr. 98/5363, V-N 2000/31.1 Hoge Raad 26-01-2007, ECLI:NL:PHR:2007:AZ0614 Hoge Raad 23-02-2007, nr. 41 591, BNB 1994/319 Hoge Raad 27-02-2009, nr. 07/11414, V-N 2009/18.27 Hoge Raad 09-09-2011, V-N 2011/43.13
Hoge Raad 31-01-2012, ECLI:NL:HR:2012:BQ9251 Rechtbank Overijssel 14-05-2014, ECLI:NL:GHARL:2016:4219 Hof van Justitie 22-10-2015, C-264/14
Hof Arnhem-Leeuwarden 31-05-2016, nr. 200.155.040
Wetsartikelen Btw-richtlijn 2006
Burgerlijk Wetboek Boek 6 Wet Inkomstenbelasting 2001 Wet Loonbelasting 1964
Wet Omzetbelasting 1968 Wet op Financieel Toezicht
Overig
Beantwoording vragen vaste CIE Financiën fiscale aspecten cryptovaluta van 28 mei 2018, 2018-0000082316
Brief Staatssecretaris van Financiën van 28 mei 2018, nr.2018-0000082316
Brief van de staatssecretaris van Financiën 30 oktober 2017, nr. 2017-0000165171 Brief MvF van 19 december 2013 aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal, FM/2013/1939 U
Brief Staatssecretaris van Financiën van 30 oktober 2017, nr. 2017-0000165171 Besluit Staatssecretaris van Financiën van 1 december 2008, nr. CPP2008/520M Besluit Staatssecretaris van Financiën van 21 februari 2014, nr. BLKB 2014/286M
Memo ‘De opkomst van de Bitcoin (en alternatieven) als digitale betaaleenheid’, Bijlagen bij 2017-0000165171
Staatssecretaris van Financiën 23-02-2018, ‘Fiscale beleidsagenda’, V-N 2018/14.3 De Nederlandsche Bank 2014, Virtuele valuta’s geen bruikbaar alternatief, DNB307263 DNB 2014, ‘Virtuele valuta’s geen bruikbaar alternatief, DNBulletin
ECB 2018, Banknotes and coins production, opgehaald van www.ecb.europa.eu ECB 2015, Virtual Currency Schemes – a further analyses
EBA 2014, EBA Opinion on ‘virtual currencies’ ECB 2012, Virtual Currency Schemes
Commissioner of Taxation, 1992(a): ‘Income tax: Barter and countertrade transactions Australia:’, (no. IT 2668).
Commissioner of Taxation 2014(c): ‘Income tax: Is bitcoin trading stock for the purposes of subsection 70-10(1) of the income tax assessment act 1997?’, (no. TD 2014/27)
Commissioner of Taxation. 2014(a). Income tax: Is bitcoin a 'CGT asset' for the purposes of subsection 108-5(1) of the income tax assessment act 1997? Australia: Australian Taxation Office. (no. TD 2014/26), p.5, 6.
Commissioner of Taxation. 1992(b). Income tax: Whether profits on isolated transactions are income. Australia: Australian Taxation Office. (no. TR 92/3)
A. Keith 2014, ‘Notice 2014-21. Washington, D.C.: Internal Revenue Services’, no. 2014-21. Kearns, Y. 2014. ATO's bitcoin guideline and draft tax determinations may leave gap in interpretation for business bitcoin users. Japan business services: 2, November 2014.
M. Robinson, T. Schoenberg 2018, ‘U.S. Launches Criminal Probe into Bitcoin Price Manipulation’, opgehaald van www.bloomberg.com
R van Nylen 2014, ‘Report: accounting and taxes’, www.eu-japan.eu
IRS 2015(a), ‘Barter exchanges’, opgehaald van http://www.irs.gov/Businesses/Small- Businesses-&-SelfEmployed/Barter-Exchanges
Financial Services Agency 2017, Banking act of japan, section 3
Internal Revenue Service 2014, IRS Virtual Currency Guidance, section 4
The Government of the Hong Kong Special Administrative Region 2008, Peer-to-peer network
OECD 2018, ‘OECD Secretary-General Report to G20 finance ministers and central bank governors’
M. van der Hoeven 2018, ‘Bitcoin en belastingen: hoe zit dat?’, opgehaald van https://actan.nl/nl/contact/blog/bitcoin-en-belastingen-hoe-zit-dat/
S. van den Elst, D. J. B Jongbloed 2018, opgehaald van http://www.jongbloed-
fiscaaljuristen.nl/databank/inkomstenbelasting/box_3/bitcoin_en_belastingen/bitcoin_in_box_ 1/
Hoogendijk 2018, ‘Digitale valuta en fiscaliteit: voorzichtigheid geboden?’, opgehaald van http://www.baaz.nl/digitale-valuta-en-fiscaliteit-voorzichtigheid-geboden
Bradbury, D. 2014. What the IRS bitcoin tax guidelines mean for you.
http://www.coindesk.com/irs-bitcoin-tax-guidelines-mean/ Date of access: 11 Sep. 2015. R.J. Shiller 2017, ‘What is Bitcoin Worth? Don’t Even Ask’, opgehaald van
https://www.nytimes.com/2017/12/15/business/bitcoin-investing.html
T.B. Lee 2017, ‘A brief history of Bitcoin hacks and frauds’, opgehaald van
https://arstechnica.com/tech-policy/2017/12/a-brief-history-of-bitcoin-hacks-and-frauds/
National Tax Agency 2018, ‘Structure of Income Tax etc.’, opgehaald van
http://www.nta.go.jp/english/taxes/individual/pdf/a-6.pdf
Rijksoverheid 2018, ‘Wat staat er op mijn loonstrook?’, opgehaald van www.rijksoverheid.nl
J. Kraan 2013, ‘Thuisbezorgd accepteert betaling via Bitcoin’, opgehaald van www.nu.nl
M.J. Zuckerman 2018, ‘80% of all bitcoins are already mined, only 4.2 million coins left until supply cap’, opgehaald van www.cointelegraph.com
W. van Noort& E. van der Walle 2017, ‘Bizar energieverbruik bitcoin lijkt onhoudbaar’, opgehaald van https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/26/bizar-energieverbruik-bitcoin-lijkt- onhoudbaar-a1586241
R. Goossens& D. Meuzelaar 2017, ‘Dit is waarom bitcoin zo populair werd’, opgehaald van
Fuerst, M., Ittleman, A. & Rajotte, C. 2014. Bitcoin taxation: Understanding IRS notice 2014- 21. https://bitcoinmagazine.com/11942/bitcoin-tax-understanding-irs-notice-2014-
21/#comments
Belastingdienst 2018, ‘Overige bezittingen’, opgehaald van www.belastingdienst.nl Belastingdienst 2018, ‘Btw aftrekken als voorbelasting’, opgehaald van
https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/ondern emen/bedrijfskosten_en_investeren/kosten_en_aftrekposten/btw_aftrekken_als_voorbelasting S. Saito 2017, ‘Guidance Note on the Japanese Virtual Currency Legislation and Overview on Registration Requirement thereunder’, opgehaald van www.so-law.jp
R van Nylen 2014, ‘Report: accounting and taxes’, www.eu-japan.eu Australian Taxation Office 2018, ‘Capital gains tax’, opgehaald van https://www.ato.gov.au/general/capital-gains-tax/
Australian Taxation Office 2018, ‘Income and deductions, income you must declare’,
opgehaald van https://www.ato.gov.au/Individuals/Income-and-deductions/Income-you-must- declare/
Australian Taxation Office 2018, ‘Tax treatment of crypto currencies in Australia’, opgehaald van https://www.ato.gov.au/General/Gen/Tax-treatment-of-crypto-currencies-in-Australia--- specifically-bitcoin/?page=1#Cryptocurrency_as_an_investment
https://bitflyer.com/en-jp/digital-currency-tax/capital-gain