12
Communicatie is cruciaal in dit project; bestuurlijk overleg, projectgroepoverleg en uitwisseling met onderzoekers en vrijwilligers, coördinerend overleg over monitoring en evaluatie, bijeenkomsten van de begeleidingsgroep en het overleg over contracten van een groep regionale juristen. Waar nodig overleggen we buiten deze verbanden over deelonderwerpen met deskundigen en belanghebbenden bijvoorbeeld over de berekening van inkomstenderving.
Resultaat
De onderzoekers hebben in samenwerking met de gebiedspartijen en het ministerie van LNV de oorspronkelijke visie uit 2001 (‘De slechtste grond is de beste’, Alterra-rapport) uitgewerkt tot bedrijfsplannen, contracten en overeenkomsten, waarin de praktische uitvoering wordt geregeld. In de loop van de tijd was het nodig om de oorspronkelijke visie bij te stellen en nader uit te werken.
Al in de eerste helft van 2006 stonden de contracten in de steigers. Het wachten was op de Europese staatssteuntoets: het groene licht kwam in juli 2006; een belangrijke mijlpaal. De inhoud van Europese beschikking bleek nogal wat extra werk op te leveren om de contracten aan te passen.
In 2007 gaan beide pilotprojecten in uitvoering met de ondertekening van de contracten tussen boer en provincie, en tussen provincie en overige financierende partijen. Vanaf dat moment gaan de boeren met een gesloten kringloop werken en ontvangen zij daarvoor een vergoeding uit het gebiedsfonds.
In de jaren zal door monitoring en evaluatie duidelijk worden of Boeren voor Natuur inderdaad datgene oplevert wat het beoogt.
Beleidsaanbevelingen
• Boeren voor natuur is een betaalbaar en uitvoerbaar concept bij ontwikkeling en behoud van agrarische cultuurlandschappen. Diverse maatschappelijke doelen worden met één systeem gediend. Het agrarische ondernemerschap krijgt binnen de eenvoudige randvoorwaarden alle ruimte.
• Boeren voor natuur vraagt om bundeling van (overheids-)middelen, hiervoor is intensieve samenwerking tussen overheden noodzakelijk.
• Boeren voor natuur is een lange-termijn investering in het landschap. De contracten zijn voor minimaal 30 jaar en gekoppeld aan de grond.
• Groen-blauwe diensten zouden als diensten moeten worden gewaardeerd en betaald, en dienen uit de subsidiesfeer te worden gehaald.
• Onderzoeken of een bredere toepassing van Boeren voor Natuur technisch en juridisch mogelijk is. De monitoring en evaluatie bij de aan de Pilot deelnemende bedrijven laat zien wat de effecten zijn van het de Boeren voor Natuur-aanpak op maatschappij en ecologie, en of sprake is van een duurzame bedrijfseconomie met een blijvende bijdrage aan de voedselproductie.
Marleen Buizer, Alterra marleen.buizer@wur.nl
Producten
Tweemaandelijkse e-nieuwsbrief en de website www.boerenvoornatuur.nl met ervaringen uit de pilotprojecten; deelnemers aan andere Groene-Diensten-initiatieven en beleidsmakers kunnen zo kennis nemen van voortgang, obstakels en oplossingen. Jaarlijks verschijnt een toegankelijk boekje met de voornaamste resultaten uit de monitoring en evaluatie. Projectgroepen (met ambtenaren, maatschappelijke organisaties en boeren) en stuurgroepen (met bestuurders) verankeren ‘kenniscirculatie’ in de projecten. Lokale vrijwilligers draaien mee in de ecologische monitoring. Op ‘avonden’ of veldsymposia vindt kennisuitwisseling plaats voor een breder gezelschap. Samenwerking met hogeschool INHOLLAND wordt uitgebreid via studentenopdrachten.
128
Kennisvraag
Op bijeenkomsten over agroforestry in 2003 en 2005 bleek er behoefte te bestaan aan een kennisnetwerk dat mogelijkheden biedt voor uitwisseling van informatie over agroforestry via een website en nieuwsbrief.
Doel
Het doel van dit project is het creëren van een goede basis voor structurele kennisbundeling en kennisuitwisseling over agroforestry.
Aanpak
In 2006 hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: • organiseren en deelnemen aan een excursie;
• organiseren en deelnemen aan een discussiebijeenkomst; • opzetten van een website met nieuwsbrief.
Resultaat
• Een excursie in Noord-Nederland naar agroforestry-bedrijven met gewassen variërend van walnoten met hazelnoten en duindoorn tot en met Koreaanse pijnboom met dwergkwee.
• Een discussiebijeenkomst over mogelijkheden om bomen en water te combineren; waterberging en bomen, beschaduwing van sloten door bomen, hoe gaat een Waterschap om met bomen?
• Een website waarop ook de nieuwsbrief over agroforestry is te vinden.
Kennisnetwerk Agroforestry
12
Beleidsaanbevelingen
Pogingen om uit te vinden hoe bomen als drager kunnen fungeren voor functiecombinaties blijken zeer versnipperd te zijn. Een meer centrale aanpak zou een veel efficiënter resultaat opleveren. De onderzoekers bevelen daarom aan om een overzicht samen te stellen van prioritaire vragen en deze in onderzoek/demonstratieprojecten op te pakken.
Het kennisnetwerk richt zich op de praktijk (bos- en groenbeherende organisaties, landgoedeigenaren, agrarische bedrijven, recreatiebedrijven enzovoorts), beleid- en regelgevers, subsidieverstrekkers, medewerkers onderwijs en voorlichting, en onderzoekers. De website doet verslag van de resultaten van de discussiebijeenkomsten en heeft al vele interessante reacties opgeleverd.
Producten
Website: www.boomplan.wur.nl
Artikel in voorbereiding: A. Oosterbaan en J. de Boer. Agroforestry in Nederland, 2006.
Anne Oosterbaan, Alterra anne.oosterbaan@wur.nl
130
Kennisvraag
Binnen LNV beseft men al sinds enige tijd dat de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) als natuurverhaal vaak wordt ervaren als een technisch en weinig aansprekend beleidsbegrip. Het natuurbeleid kampt ook met een aantal onvruchtbare vanzelfsprekendheden dat eerder in het Innovatienet-rapport ‘Kwetsbare vanzelfsprekendheden’ (2004) al kritisch werd bediscussieerd. Daarin vragen de auteurs zich onder meer af of en in hoeverre een nieuw natuurverhaal mogelijk of zinnig is. Binnen welke contouren zou een nieuw natuurverhaal gestalte kunnen krijgen dat maatschappelijk meer aansprekend is dan het huidige beleidsverhaal rond de EHS?
Doel
Het resultaat van het onderzoek is een essay, waarin de aanzetten tot een nieuw natuurverhaal uit het Innovatienet-rapport ‘Kwetsbare vanzelfsprekendheden’ nader worden bediscussieerd, getoetst en aangevuld.
Aanpak
Literatuurstudie en feedback van enkele gesprekken met deskundigen op een eerste versie van het essay.
Resultaat
In het essay geven we een verdere aanzet tot een natuurverhaal dat kan zorgen voor meer draagvlak voor het natuurbeleid. We behandelen drie spanningsbogen die voor de ontwikkeling van een nieuw natuurverhaal onmiskenbaar zijn: de spanning tussen beleid en cultuur, economie en ecologie, en tussen collectieve en particuliere waarden. Aan het einde van het essay geven we drie opties. Deze zijn niet alleen bedoeld om de inhoudelijke discussie over een nieuw natuurverhaal te stimuleren, maar willen ook de aandacht vestigen op strategische keuzes die hier van belang zijn. We willen door de drie opties in het bijzonder de verschillende stakeholders, betrokken bij de ontwikkeling van nieuw natuurverhaal, aanspreken of inschakelen.