‘Dag Scherp,’ zeg 'k over de tafel heen.
‘Dag Alf,’ zegt hij, glimlachend.
‘Hoe staat 't met 't leven, jong?’
‘O, best,’ zegt hij flauwtjes.
‘Jullie doen of j'elkaar in geen eeuwen gezien heb,’ zegt Trees.
‘Nou, we hebben elkaar in lang niet gezien, niewaar Scherp?’
Hij knikt. Er is iets in z'n oogen dat me niet bevalt, 't zelfde van dien middag. Trees
gaat 'r op door, maar hij wil niet. 'n Paar maal begint ze 'n apart gesprek, maar
Georgine trapt op mijn voet, zegt zachtjes dat ze niet wil da'k met Tréés praat.
‘Nou mot jij toch is zegge, Trees, of jij niet is met 'n fox op je schoot van
Leeuwarden naar hier gereisd ben, zonder dat de kondukteur 'r wat van zei?’
‘Zie je,’ zegt Dirk en wéér is er een taaie ruzie tusschen Dirk over 't reizen met
hondjes, waarbij elkeen wat zegt en Guus in herhaling komt van wat Dirk
gisterenavond beweerd heeft en Dirk, driftig, gezegden van Guus citeert. Guus heeft
dàt niet gezegd. Als ze dat gezegd zou hebbe.... Nee maar. Hoe kàn ze nou zoo iets
gezegd hebbe, Duif? - Jessus, nee - zoo iets kan Guus niet gezegd hebbe. - Tegen
haar had ze nog vóor 'n paar dage gezegd. - Dan stoof Dirk weer op. - Hij wou d'r 'n
eed op doen dàt ze 't gezegd had. - Had ze 't niet gezegd, toen hij nog gezegd had:
je mot voor 'n hond half geld betale. - Nou dan wist-ie d'r ook niks van, zei Karel
weer. - 't Was gewoon vol tarief. - En Guus zei dat ze 't toen niet gezegd had. - Maar
hij had gezegd dat je 'n kanarie in 'n kooi. - Wel alle-jezus had-ie dàt gezegd? De
woorde had-ie niet in z'n mond gehad.... Zoo iets walgelijks stoms kón hij niet gezegd
hebbe.... Of-die nou wèer begon? - Nee of zij weer begon? - Zij was begonne. - Daar
ware alle mensche getuige van. - Zij was begonne met an Trees te vrage of die niet
is gereisd had met 'n fox op d'r schoot van Leeuwarden naar Amsterdam. Zoo'n
vervloekte pestkop as die Dirrek was....
‘Jessus, Jessus,’ zegt Duif, brandewijn slobberend: ‘Jessus wat benne jullie toch
voor mense. Schei nou is uit met je geouwehoer.’ En dan in koor 'n algemeen gesus
en 'n geroep dat ze van avond geen ruzie mogen hebben. Guus dekt. Guus dèkt.
Algemeene verwondering, dat je wel zien kan dat ze jarig is, dat ze niet lang meer
zal leven. Guus d e k t , legt 'n heusch tafelkleed, haalt uit de veel-zaken-kast negen
borden, negen vorken, negen messen, 'n pot Engelsche pickles, 'n schotel met
citroenvla, 'n bak met olijven. Eenige verbazing over zooveel toebereidselen is over
de menschen. Je kunt zien dat ze heeft willen uitpakken, dat ze haar best heeft gedaan.
Maar 'n algemeen geschreeuw, 'n onbedaarlijk gebulk komt los, als Guus uit de
keuken 'n groote rosbief en twee schalen met gebakken aardappelen haalt. Dirk,
Karel, Moos en ik zitten in geblufte verwondering. Hoe z'm dàt gelapt heeft! Wel
Jezis: dat is kranig. Da's nou is 'n verrassing. Da's beter dan warm klef brood met
sardientjes. Nee maar ze leeft niet lang meer. Als ze 'n tafellaken legt met.... vorken
en.... messen dan is ze driekwart dood. Dirk wordt even geleerd, spreekt van mentale
‘aberratie’. Karel waarschuwt al die getróúwde mannen en vrouwen om niet te veel
te eten op den laten nacht, vooral niet te veel mosterd nemen. Duif kijkt met vette,
saamgepieterde drankoogjes naar 't robuste stuk vleesch. ‘Hè, wat sloven jullie je
uit!’ zegt Guus en Dirk begint in aandachtige stilte voor te snijden. Niet zoo dik, zegt
Guus. Met z'n kippige oogen zaagt-ie sneden van 'n halve vinger dik. Terwijl begint
Duif te brullen en te gillen alsof ze gekeeld wordt. Karel heeft haar 'n stukje citroenvla
in den nek gestopt. ‘Lamme beroerling! Lam kreng!’ Ze wringt haar vinger achter
het vuile kraagje, probeert 't smeersel dat ze opdiept in Karels gezicht te wrijven.
‘Hè, Goddoome, Duif, kijk nou uit! Met dat verdomde gebliksem!’ - Duif zegt dat
zij 't glaasje niet omgesmeten heeft, dat Karel 't gedaan heeft. Guus is nijdig. Daar
is ze nou den halven avond voor thuisgebleven. Wat 'n aardigheid om 't schoone
laken te bederven. Da's niks. Scherp heeft 'n nieuwen ongebruikten zakdoek. Eerst
'n stukkie krant. Dan de zakdoek. Zoo zie je 'r niks van. Wat is die rosbief taai, zegt
Dirk, die haast met z'n gebrilden neus op 't vleesch ligt - Of-die niet ziet dattie op 'n
zeen zaagt. - Wat 'n zeen is? Dat woord heeft-ie nooit gehoord - Heb je nooit van
zeen gehoord? - Nee. Zeen is geen Hollandsen. - Je spreekt van pees. - Wat 'n strijkop!
- Wie d'r nou niet van zeen gehoord heeft! - Nou, hij niet. - Die pees dàn, die péés
dan, die péés, hoor je, mottie d'r eerst uitsnijjen. - Ja, morgen brengen! Daar zal hij
wat van terecht brengen! - Kijk die nou is zagen op die zeen, 't is om zenuwachtig
bij te worden. - Je mot geen zeen zeggen. - Je mot pees zeggen. - Hahaha! Da's net
zoo iets als Duìf d'r makkero-makreel! Dirk is eindelijk klaar. - Geven jullie nou
maar door. - De pickles zoo maar uit de pot. - D'r staat 'n vork in. - Nou, godverdomme
Duif, niet met je poote an de olijve kommen. - Wat, niet met me poote? Olijve mag
je met je poote anpakke an de fijnste diners. - Ja, daar heeft Duif gelijk in. - Wel
sodeju, da's wat nieuws. Olijve met je poote anpakke! - Da's weer zoo iets bijzonders.
- Nou tóch doen ze 't. - D'r legt nooit 'n vorrekie bij - Karel vliegt weer lawaaiend,
druk, gillend op. - Die verdomde Duif om 'm 'n pit in z'n nek te stoppe. - Da's lekker
voor 'm. - Straks heeft ie haar ook te pakke gehad. - Nou maar zoo'n beroerde pit,
die langs je rug glijdt en in je tricot gaat zitte! - Trees steekt 'n uitje uit de pickles op
d'r vork, sart 'r Scherp mee, die drie-, viermaal hapt, laat 't mij dan opeten, wat
Georgine nijdig maakt, die niet meer met me spreken wil. ‘Nou maalzijt,’ zegt Duif.
- ‘Bon appétit, messieurs, ministres intègres,’ reciteert Trees. Dirk is al begonnen.
'n Heele snee rosbief wentelt-ie om z'n vork, hapt 't in eens op, praat dan met 'n mond
zoo vól dat 'r alleen wafgeluidjes te hooren zijn. Bescheidenlijk, met stil bewegen
der vuile handjes legt Stientje 'n reep vleesch op 'n boterham, snijdt die in
dobbel-steentjes, eet met 'n vrindelijk-verlegen lachen op het smalle gezichtje. Ze
zit klein-gelukkig tusschen de groote menschen. Guus kijkt met glinsterend-oplettende
oogen naar de aardappelschaal, die Duif in de handen heeft. Duift pikt al de bruine
aardappels uit, laat de bleeke liggen. Trees ziet hoe Guus kijkt, kijkt mee en zegt:
‘Duif, neem nóg 'n paar aardappeltjes.’ - ‘Houen jullie óok zoo van korstjes?’ -,
vraagt Duif ongevoelig. Nou. Met z'n mond half vol vertelt Karel dattie, toen-die
klein was, altijd bij z'n moeder in de keuken stond te bedelen om de aardappelpan
te mogen uitschrappen. Of z'n moeder nog leefde? Nee die was gestorven an kanker.
An kanker? An kanker? Daar was 'n oome van Trees ook an gestorreve. - Z'n tong
hadden z'm opengesnejen dat 't bloed d'r uit sprong tot an de
zol-dering toe. - Of dat nou verhalen waren om an tafel te doen? Wat 'n onzin, beweerde
Karel; je kan mijn niks zoo gek of zoo vies opnoemen als 'k an tafel zit of 'k eet 'r
bij door. Dat wou Dirk wel is zien. En als Karel dan 'n hap in z'n mond had, zei Dirk:
nou mot je je verbeelden dat je kauwt op den grooten teen van Duif, die ze in geen
tièn jaar gewasschen heeft. - Wel wat 'n sloerie! Hij zou zulleke schoone teenen
hebbe, zegt Duif. Vraag maar an Stien. - Wat Stien bleekjes-blij dee zeggen dat ma
elleke week d'r voete waschte. - Nou dàn op 'n rotte paardevijg vol slijm, zei Dirk.
- Paardevijge is wát lekker met saus d'r over, zei dan Karel. - As ze niet ophielde met
die vieze praatjes, zou Guus van tafel opstaan. - Zulleke vuilike. Ze maakten d'r
misselijk. - As ze niet woue hebben dat ze ging spoege.... - Of Moos nog niet goed
was met z'n ouwe heer? - Nee. - ‘Wat 'n toeval. Alf - toen-'k vandaag met Trees
gearmd liep op de Nieuwendijk, kwam 'k me neef Tobie tegen, die ook gearmd liep!
Wat 'n lol, hè! Je had z'n gezicht motte zien!’ - Wat die Duif toch 'n lamme bliksem
was om met de pitten van de olijven te gooien. Goed om je 'r later 'n ongeluk over
te vallen. Guus at niet meer. Die had maagkramp. D'r corset moest uit. En 'n
brandewijntje. - ‘Ik begrijp niet wat'jij voor last van je corset heb,’ zei Trees: ‘ik heb
nummer 46 en niks geen last.’ - Wat of dat nou voor liege was: ze had vijftig - Nou,
daar dée ze wat om, - Wat of Georgine had? Twee en vijftig. - Nou, zij had vier en
vijftig en altijd last. - En wat of Duif had? - Zestig. - Nou als Duif geen vier en zestig
had liet Guus zich hangen. De citroenvla ging in 'n wip op. Er werd mee geknoeid.
Duif smeerde Karel in en Karel Duif. Of ze zich nou niet is éens behoorlijk gedragen
konden. En dan op eens 'n schrik. God, wat scheelt Stien? Stientje! Stie-ie-ien! Zeker
flauw gevallen van de hette. - Gaúw 't raam opengooien. - Wel nee, niet van de hette.
Ze kon niet tegen eten op den laten avond. - Ga jij dan even water halen, Guus! - Ik
kan niet met me open lijf door die kouwe gang! Ben jij dan gòver- domme te lui om
op te rijzen, Duif! - God, wat make jullie 'n kakkie om niks! Laat 'r maar stil effen
legge. Ze komt vanzelf bij. 't Is niks! Ze het 't wel meer. Da's van 't vreten. Dan het
ze te véél gevrete.
-Met het doodswit gezichtje lag Stientje op de bruine kanapee, 't mondje halfopen,
't oogenwit zwakjes te zien. Duif wreef gele citroenvla op haar koon, stond met 'n
verveeld gezicht bij 't hoofdend. Trees klapte in 't witte handje. 't Kind geleek zoo
sprekend op 't lijkje van 'n verdronken meisje da'k eens op 'n gracht had zien liggen,
tusschen 'n hoop nieuws-gierig volk, Karel was de eenige die langzaam doorproefde
van z'n vla, de eenige an de tafel, die in ruïne van vuile bemosterde borden, half-volle
glazen stond.
‘Leg d'r handjes in water,’ zei Georgine, Scherp ging naar de keuken, kwam met
een soeptrien met water. 't Kind bleef bewusteloos.
‘Hoe onplezierig voor jullie - dat ze je zoo stoort,’ zei Duif.
‘Nou da's minder.’
‘Daar wordt heelemaal niet opgelet.’
‘Wrijf d'r slaapies met azijn.’
‘Laat 'r maar stil legge,’ zei Duif nog eens: ‘al die drukte en die raadgevinge hellepe
niks. Ik weet 't toch beter! 't Beteekent geen zier. Zie je nou wel?’
't Kind kwam bij, keek met dronken oogjes rond, herkende de menschen, lachte
flauwtjes omdat ze de àlgemeene aandacht had.
‘Is 't beter Stientje?’
‘Ja, juffrouw.’
‘Was je weer zoo raar om je hart?’
‘Ja ma.’
‘Laat ze nou maar naar bed gaan.’
‘Ja da's 't beste voor d'r.’
‘Wil je naar bed, Stien?’
‘Ja juffrouw.’
‘Dag Stientje.’
Ze zei iedereen goeien nacht - elk 'n verlegen handje, nam haar stukje citroenvla
op 'n bordje mee naar achter. Of Guus 'r wou kommen toedekken? - Wel nee. - Wat
'r 'n kakkie van gemaakt werd van zoo'n kleinigheid, protesteerde Duif. Nou...
kakkie... kakkie - of ze niet zag dat 't kind doodzwak was? Zwak, watte larie! Toen
zij die leeftijd had kreeg zij ellek oogenblik 'n toeval, dat ze 'n uur weg was en zoo
blauw zag as.... as.... - As bevroren schelvisch, lachte Karel. - 't Was tòch goed om
is met 'r naar 'n dokter te gaan. - Wie of dat betale most? Afschuive dee d'r vader
niks. - D'r waren toch poliklinieken. - Ach wat, ach wat.... meissies in de groei en
niet gewend om 's avonds warm te ete.... Je mot is rekene, 't is over hallef twee.
-Hé! dat was weer iets van Karel! - Uit z'n broekzakken haalde-ie 'n berg okkernoten
en olienootjes. - Hij had voor 't ‘dessert’ willen zorgen. - Ze wisten wel dattie geen
geld had, anders haddie wat voor Guus meegebracht. - Nou da's onzin. - Je hoeft
elkaar toch geen cadeautjes te geve. - As ze nou maar niet morsten met de schillen.
- Schillen van olienootjes waren niet van 't tapijt te krijgen - Trees vroeg dan aan
Georgine of ze d'r haar nog verfde. - Wel nee. Dat kan je toch wel zien. - Nou an de
punte. Ja an de punte is 't nog wel rossig, hé? Da's de pest voor 't haar, dat verve.
-Weet je wat 'r goed voor is: vlechten. - Is vlechten zoo goed voor 't haar? - Of 't!
Daar groeit 't weer heelemaal van an. - Nou, Trees was juist van plan d'r haar kort
te gaan dragen, kort-gekruld. - Jessus, jessus, wat 'n pleizier! Goed om 'n kou op je
hersens te krijge. Scherp wou 't niet. 'n Vrouw met korte haren, dat vond-ie net zoo
idioot als 'n ouwe heer met 'n pruik. - Die Duif had wel een paardengebit om die
noten zóo te kraken - Lach zoo is, Duif. - En dan lachte Duif met de noot tusschen
d'r kiezen en glinsterende spoegdraden van lip tot lip. - Als z'm inslikte kon ze stikke.
- Krak, daar ging die kapot. - Wanneer Trees Ophelia speelde? - Die was d'r weer
afgenomen. Hamlet verdomde 't om met haar te spelen. Of dat zoo maar ging?
-Natuurlijk. - D'r waren zooveel Hamletten niet en voor
Ophelia kwamen er wel vier in aanmerking. Wat Kees op z'n gezicht had gehad in
de kranten. - Die giftpissers! Die galblaasjes! - De krantenkritiek da-was nou je
verloopendste baantje - meende Dirk. Duif zei dat die lui 'r de kloote van wisten. Zij
had zoo'n kerel gekend, die gewoon in de schouwburg zat te slapen en an haar vroeg
hoe 't geweest was. - Trees verhaalde van een die 'r is gevraagd had om is met 'r naar
bed te gaan. - Daar zou Scherp 'm voor op z'n smoel slaan als-ie 'm zag. - Wat 'n
flauwe kul: dan had je dagwerk. - Die smaus van De Telegraaf was 't ergst. Die
schreef met zoo'n minachting over alles, dat je kregel werd als je 't las. - Da's zoo'n
bleeke jood, hè? - Ja, zoo'n godverdornmisse schreeuwer. - Nou maar die scharrelde
tenminste niet. - Alsof je zoo iets kon weten! - Dat zoo'n vuile smaus zoo maar alles
mocht schrijven en dat 'r nog lui zijn die 'm gatlikken. - Nou, maar hij heeft toch wel
is gelijk. - O, da's Scherp weer! - Natuurlijk Scherp! - Duif, je vreet je 'n dubbel
besloten koliek. - Kijk nou maar naar je eigen bord. - Of ze die mop al gehoord
hadden, maar de vrouwen moesten niet luisteren, 't was 'n vuile. - Hou 'm dan maar
voor je! - Guus wou 'm wel hooren. Nee an Guus wou Karel 'm niet vertellen. An
Duif dat ging nog. En hij fluisterde in d'r oor en d'r dikke kwalkoonen rimpelden op
en d'r oogjes kregen 'n lolglans. En dan stond ze op en fluisterde 't over an Guus met
zachte proestlachjes en zei Guus: O-o! - O-O! wàt 'n gemeenè en proestte en zei nog
is - O o! wat 'n vuilè! en vertelde 'm weer zachies an Dirk, die stilletjes lachte en dan
achterover viel in z'n stoel en met Karel samen hardop schaterde. - Goed hè? - Hahaha;
- Hohoho! - En dan Trees die luisteren kwam bij Guus, met d'r arm om den hals van
Guus en in aandacht naar beneden keek en gespannen luisterde en 't ook uitgilde....
Wat è gemééne.... Hé-jasses hoe vuil! - En dan Georgine ook bij Guus en nog eens
't zachte fluisterverhaal en even 'n glimlachen en 'n....: Is dat nou àlles? Make jullie
daar zoo'n drukkie van? Die hè'k al voor 'n half jaar op de reis gehoord. - O maar jij!
Jij ben zoo door de wol geverfd! - En dan Trees an 't vertellen an Scherp en Georgine
an mijn oor... en de andere an 't opletten wat wij voor gezichten trokken.... en 'n
gelispel in m'n oor, iets héél vuns, iets heel bedplats en 'n nalachen van allemaal.
-Hoe ze 't toch verzinnen! - Wie of nou zoo'n mop 't eerst vertelt! - Zeker 'n fijn lid!
- Duif verslikt zich in brandewijn, wordt paars-blauw, met benauwd-heesche
ophalingen. Karel klopt 'r den vetten rug. Hé, daar zou je in stikke.
-Uchè-uchè-oe-oe!! - Stukkie droog brood slikken. - Wel nee, da's goed voor 'n graat!
- He, ik dacht dat ik stikte. - Guus had dat ook eens gehad met azijn. Met azijn was
't veel erreger. - Nou maar in champagne dan, zei Trees. - Da's nou niet iets waar je
je dikwijls in kunt verslikken, zei Karel - Weet je wat benauwd was? Als je lachen
moest met 'n vollen mond. Nee, niesen. - Niesen met 'n vollen mond dat kwam nooit
voor.
-Zoo? als je verkouwen was? - Meijer, de vader van Stientje, die was altijd verkouwen,
zei Duif. - Onzin, dat bestond niet. - Nou Meijer had altijd 'n natten neus. Ze moesten
't maar is vrage an de mense waarmee die speelde. Ze wouen op 't tooneel nooit van
'm gezoend worde - zoo vies as die was. - Wat Duif toch altijd 'n kwaad van Meijer
sprak? Hij was toch de vader van d'r kind. - Ze kon 't niet hellepe dat ze zoo 't zuur
an 'm had. Had-ie haar niet met d'r kind late zitte? - Dat dee Moos weer vlam vatten.
- Waarom ze toch zoo godsnakend zat te liegen. 'n Man liet z'n kind niet in de steek,
als-die 't wou opvoeden.- Wel Jessus, jessus wat 'n leuges. - En àls 't zoo was? Most
zij dan maar an de dijk gezet worde? - Als die smerige makkero haar 'n weekgeld
gaf - verdiende-die niet genoeg? Hè? -, kon die 't kind krijge. - Niet zóoveel maalde
ze om 't brutale kreng, dat nog geen woord dankie zei als zij 't vrete uit d'r mond
spaarde. - Och, òch, zei Scherp in eens vinnig: wat jij uit jouw mond spaart, daar zal
't schaap niet van vet worde! - Duif, bol opgewonden: Wat weet jij daar goddoome
van! - En dan Scherp: Nou we zijn niet blind. - Duif: d'r vader is 'n slampamper. Ik
heb d'r dan tòch grootgebracht. Wat ze hèt, het ze van mijn! - Dirk dan met z'n zware
stem er tusschen: Nou da's niet veel, en Scherp strak-vinnig: als ik d'r vader was, gaf
ik in jouw handen net-zoo-min 'n rooie duit. Dan Duif weer krakeelig-verhit: Maar
jij ben d'r vader nou niet. Jij ziet er nog al naar uit om 'n kind te krijgen! - ‘Wat zijn
jullie vervelend vanavond,’ zegt Guus. - ‘Ik steek mijn opinie niet onder stoelen of
banken,’ zegt Scherp, die beleedigd is omdat Duif hem niet op 'n kind taxeert: ‘jij
ben 'n hond voor Stientje.’ ‘Wat die vuile jood toch altijd van mijn mot hebbe!’
-Scherp wordt woedend. - Als hij 'n jood is dan vindt-ie zichzelf nog duizendmaal te
goed om op háar een groote boodschap te doen - zoo'n dronken loeder! - zoo'n ellendig
stuk mispunt; - As je 'n man was, zegt Duif rood-woe-dend, zou 'k je op je smoel
slaan. - ‘En nou zal ik je is éen ding zegge, Dirk,’ schreeuwt Scherp: ‘zoolang jij dat
varken ontvangt, kom ik niet meer bij je.’ - ‘Da's ònzin,’ beweerde Dirk: ‘Kan ik 'r
wat an doen als jullie ruzie hebbe. Jullie weet nou eenmaal dat Duif zich altijd
In document
Herman Heijermans, Kamertjeszonde · dbnl
(pagina 167-176)