Bijdrage aan besluitvorming en samenwerking

De geïnterviewden zien over het algemeen kansen om van het Olympisch Stadion terrein een levendig en leefbaar plein te maken. In de interviews is besproken wat hún bijdrage zou kunnen zijn aan de besluitvorming over de herinrichting van de openbare ruimte en is de samenwerking tussen de partijen besproken. De resultaten van de interviews over hun bijdrage aan de besluitvorming zijn gecategoriseerd. In afbeelding 16 zijn de resultaten per categorie grafisch weergegeven. Daarna volgt een uitleg over de resultaten.

Afbeelding 16: Bijdrage aan besluitvorming

De resultaten laten een extreem beeld zien. Een groot deel van de geïnterviewden geeft aan hierover geen mening te hebben of vinden dat de gemeente of een ander aan zet is. De personen die geen mening hebben betreffen voor een groot deel bezoekers van het terrein. Door hun eenmalige bezoek voelen zij niet de noodzaak om hier iets van te vinden.

De groepen die vinden dat de 'Gemeente/BIZ aan zet' zijn en een 'Ander het initiatief' moeten nemen geven te kennen dat zij 'al genoeg hebben gedaan voor de buurt'. Zij willen meewerken aan

initiatieven maar vinden dat de gemeente eerst de kaders moet scheppen. Dit geldt zowel voor de inhoudelijke randvoorwaarden over wat fysiek mogelijk is als voor een co-creatief collaboratief proces. Door de geïnterviewden wordt algemeen onderkend dat het 'eigenaarschap' voor het gebied ontbreekt.

De bewoners vinden 'het eigenaarschap van het Olympisch Stadion Terrein' een 'taak' van de gemeente en de ondernemers, de ondernemers verwijzen naar de ontwikkelaars/investeerders en 'grotere' ondernemingen zoals Het Proeflokaal en het Olympisch Stadion.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

geen mening geen noodzaak om

zelf bij te dragen

Gemeente aan zet gemeente en BIZ eerst aan zet

Initiatief door ander

Zelf initiatief nemen Welke bijdrage kunt u leveren aan de besluitvorming van de inrichting van de

openbare ruimte en waarom?

Hoofdstuk 5, Onderzoeksresultaten, interviews en waarnemingen 47 Vrijwel alle geïnterviewden uit deze categorie vindt dat de gemeente de juiste kennis en middelen bezit om dit op te pakken. De personen uit de categorie 'Geen noodzaak zelf bij te dragen' hebben te weinig betrokkenheid bij de besluitvormingsprocessen over de buurt.

Samenwerking

Deelname aan formele besluitvormingsprocessen is één mogelijkheid om participatie en

zelforganisatie vorm te geven. Daarnaast bestaan er samenwerkingsverbanden die door de buurt zelf worden georganiseerd. Uit de interviews blijkt dat meerdere ondernemers mogelijkheden zien voor een goede bedrijfsexploitatie in het gebied maar samenwerking tussen ondernemers in het gebied komt mondjesmaat tot stand. De noodzaak tot samenwerking wordt door de ondernemers echter wel gedeeld. Zo is er momenteel een initiatief om een BIZ op te richten. Meerdere ondernemers hebben al aangegeven dat zij hoe dan ook willen samenwerken, ook als de BIZ niet doorgaat.

Overigens heeft de gemeente het initiatief genomen voor het aanstellen van de procesbegeleider die de opstart van de BIZ begeleidt. De ondernemers hebben dit proces overgenomen.

Ook bewoners zijn beperkt verenigd in de stichting Stadsdorp Olympia (https://stadsdorp-

olympia.nl/). Daarnaast hebben de bewoners langs de Afroditekade en de Laan der Hesperiden (Het Kwartier) een platform op Facebook, Het Kwartier (https://nl-nl.facebook.com/fp.hetkwartier). De welzijnsinstelling Cordaan geeft aan dat bewoners regelmatig in hun onderkomen bij elkaar komen en gezamenlijk activiteiten ontplooien. De eerder genoemde jeu-de-boulebaan op het Olympisch Stadion Terrein en de waterkant langs de Afroditekade zijn fysieke plekken waar mensen

samenkomen en ideeën uitwisselen. Dit blijft echter bij samenkomen en geen verdere participatie voor bijvoorbeeld gezamenlijk beheer. Op basis van de interviews blijkt dat de wil om samen te komen er echter wel is tussen kleinere groepen stakeholders op 'submicro'-niveau.

Sense-of-urgency balans levendigheid-leefbaarheid

Op basis van de interviews heerste over het algemeen het gevoel dat het gebied meer moet inzetten op verlevendiging en meer gebruik. Het risico dat het Olympisch Stadion Terrein een oververhitte plek kan worden, lijkt voor de geïnterviewden niet aan de orde en zij zien dit niet snel gebeuren. De algemene reactie op de evenementen is over het algemeen dat dit maar een paar keer per jaar is en zelfs dat de drukte een welkom afwisseling is van de normale saaiheid in het gebruik van het plein. Enige overlast werd ervaren van housefeesten die in het Olympisch Stadion worden gehouden maar ook dit blijft beperkt. Over het algemeen leefde het gevoel dat het risico voor toekomstige drukte niet wordt onderkend. De noodzaak om hier gezamenlijk iets aan te doen ontbreekt.

5.3.3

Resumé Governance

Bij de geïnterviewden leeft overwegend het idee dat zij geen invloed hebben gehad op de besluitvorming. De meeste mensen die betrokken zijn geweest bij de besluitvorming hebben dit gedaan door gebruik te maken van de reguliere inspraakprocedures. Een enkeling heeft zelf initiatief genomen voor een petitie of een middels een actievere houding naast de reguliere inspraak. Geen van de geïnterviewden heeft andere mogelijkheden van inspraak of participatie genoemd.

De bewoners zijn wel betrokken bij de buurt. Dit blijkt uit het feit dat een groot deel van de geïnterviewde ondernemers en bewoners gebruik heeft gemaakt van de inspraakprocedure. Zij vinden echter grotendeels wel dat de gemeente het initiatief moet nemen om een bijdrage te leveren aan de inrichting van de openbare ruimte. Meerdere geïnterviewden vinden dat het ontbreekt aan 'eigenaarschap' van het plein. Bewoners vinden dat gemeente en ondernemers aan zet zijn, de ondernemers vinden dat de gemeente aan zet is en de gemeente is op zoek naar een juiste manier om het 'stedelijk ontwerp' op het Olympisch Stadion Terrein vorm te geven. De wens en de behoefte aan samenwerking voor initiatieven voor het gehele gebied ontbreekt mede omdat de noodzaak daar niet van wordt ingezien. Desondanks vindt op 'submicroniveau' wel samenwerking tussen de partijen plaats tussen bewoners onderling op blokniveau of bij de Welzijnsinstelling

Hoofdstuk 5, Onderzoeksresultaten, interviews en waarnemingen 48 Cordaan. De gemeente is nog zoekende naar een manier om 'collaborative governance' vorm te geven. De potentie voor 'collaborative governance' om te komen een gezamenlijk 'stedelijk ontwerp' met alle stakeholders is hierdoor wel aanwezig.

Door gezamenlijk met alle betrokkenen te bepalen wat in het gebied wenselijk is, wordt een leefbaar en levendig gebied gecreëerd en behouden. Op deze manier kan worden voorkomen dat er een oververhit of een onderkoeld gebied ontstaat die niet aansluit op de gezamenlijke wensen van de stakeholders.

Hoofdstuk 6, Conclusies en aanbevelingen 49

6

Conclusies en aanbevelingen

6.1

Conclusies

De toenemende drukte en het hierdoor ontstane overmatig gebruik van de openbare ruimte in Amsterdam vormen een steeds groter probleem voor de leefbaarheid. Spreiding van gebruik van oververhitte gebieden naar onderkoelde gebieden is niet zonder meer mogelijk. Ongebreidelde toename van drukte in minder drukke/onderkoelde gebieden kan zorgen voor een (nieuw) oververhit gebied. Als in de minder drukke/onderkoelde gebieden helemaal geen extra gebruik wordt

toegelaten, dan worden/blijven deze gebieden ongewenste coldspots. Daarnaast blijft hierbij ook de drukte in de hotspot aanwezig, een vicieuze cirkel.

De vraag is hoe je duurzaam evenwichtig gebruik van de stad creëert waarbij het gebruik van onderkoelde gebieden toeneemt, geen nieuw oververhit gebied ontstaat én de genoemde ongewenste effecten van onderkoeling en oververhitting in de toekomst worden voorkomen. Kortom: gebalanceerd gebruik in de stad. Dit vergt een andere manier van stedelijk ontwerp en kijken naar een maatschappelijk vraagstuk dan tot nu toe is gehanteerd.

In dit onderzoek is voor het Olympisch Stadion Terrein onderzocht met welke governance en op welke wijze de inrichting van de openbare ruimte kan worden vormgegeven zodat uiteindelijk een levendig én leefbaar gebied ontstaat en kan worden behouden. Hierbij is het doel een levendig en leefbaar gebied. Het middel om dit te bereiken is in dit onderzoek de inrichting van de openbare ruimte. De manier waarop dit middel kan worden ingezet is de governance.

Uit de resultaten van dit onderzoek is gebleken dat de stakeholders ideeën hebben om met fysieke ingrepen in de openbare ruimte de leefbaarheid en levendigheid te vergroten. Op basis van de theorie kan worden geconcludeerd dat 'collaborative governance' voor dit gebied een manier is om het 'stedelijk ontwerp' vorm te geven.

Geconstateerd is dat de betrokkenheid van stakeholders bij de buurt hoog is. Voor het toepassen van 'collaborative governance' ontbreekt bij de stakeholders echter een noodzakelijk algemeen gevoel van eigenaarschap en zelforganisatie. De bewoners voelen zich hierin niet voldoende gefaciliteerd door gemeente en ondernemers. De ondernemers zetten kleine stappen op weg naar samenwerking in een Bedrijven Investerings Zone (BIZ) en de gemeente is op zoek naar een manier om

'collaborative governance' vorm te geven. Ze weten alleen nog niet hoe. De eerste stap naar een vorm van 'collaborative governance' is om samen met de stakeholders, het eigenaarschap en de zelforganisatie vorm te geven en te verankeren. De gemeente is hiervoor de aangewezen partij om de eerste stappen te zetten. Als gouvernementele instelling en (voormalig) eigenaar van de openbare ruimte ligt hier de verantwoordelijkheid om maatschappelijke verandertrajecten in te zetten en er andere stakeholders bij te betrekken, een stimulerende overheid. De potentie voor 'collaborative governance' in het gebied is wel aanwezig. Hierbij kunnen de gezamenlijke wensen worden bepaald en ook welke interventies moeten plaatsvinden. Op deze manier kan de buurt de eigen leefomgeving beïnvloeden en kan ongebreidelde groei of onderbenutting van de openbare ruimte worden

voorkomen. Hierdoor kan een levendig en leefbaar gebied worden gecreëerd en behouden, die aansluit bij de gezamenlijke wensen van de stakeholders. Op termijn kunnen oververhitting en onderkoeling van het gebied tijdig worden voorkomen.

Hoofdstuk 6, Conclusies en aanbevelingen 50