Beschrijving van de interviews

Startfase Bedrijf : B1

Ref.limiet : € 500.000,- Afg. krediet : € 0,- (ruim credit) Leencapaciteit : € 500.000,-

B1 is een financiële dienstverlener voor de zakelijke markt. Men wil gestaag groeien binnen de huidige regio. Mocht de mogelijkheid zich voordoen, dan wil men ook buiten de regio proberen voet aan de grond te krijgen. De groei zal vooral in uiting moeten komen in de vorm van omzetverhogingen en niet zozeer in personeelsaantallen. Om te kunnen groeien zal er, net als in het verleden, geïnvesteerd moeten worden in automatisering. B1 heeft overigens in het verleden geen beroep hoeven doen op bankkredieten om de groei te kunnen financieren. Toch heeft deze relatie een kredietlimiet van bijna een ton, echter hier wordt zelden tot nooit gebruik van gemaakt. Ze staan wel open voor bankkredieten, maar er is geen behoefte aan. Dit zorgt voor een andere relatie met de bank, dan wanneer je wel kredieten hebt afgenomen bij een bank. Dit komt volgens hem door de formele methodiek die banken hanteren bij kredietaanvragen. “Banken zijn te weinig ondernemer”, aldus de geïnterviewde.

De relatie is goed op de hoogte van zijn financiële positie. Dit komt doordat de ondernemer actief betrokken is bij de boekhouding. Verder laat de ondernemer zich adviseren door de accountant. De ondernemer voelt zich, net als in het verleden, niet (financieel) belemmerd om te groeien. Geld is voor hem dan ook geen barrière om verder te groeien en investeringen te doen. De relatie is niet op de hoogte van het maximale bedrag dat hij bij de bank zou kunnen lenen. Hij vindt het ook niet heel belangrijk. De bank moet wel in staat zijn om hem, indien dat nodig blijkt, een indicatie te geven wat hij kan lenen. Dat kan wat hem betreft het makkelijkst via de telefoon. Het initiatief moet vanuit de ondernemer komen.

De ondernemer heeft de maximale score op de eigenschappen: zelfstandigheid, dominantie en sociale oriëntatie. Deze zijn in een zeer grote mate van toepassing op de ondernemer. De eigenschappen ‘prestatiegerichtheid’ en ‘doorzettingsvermogen’ zijn in een grote mate van toepassing. Op de eigenschap ‘zelf verantwoordelijk zijn’ is de score neutraal. De eigenschap ‘risicobereidheid’ is in een grote mate van toepassing op de ondernemer. De kans op hogere opbrengsten had de voorkeur boven de gegarandeerde bedragen.

Bedrijf : B2

Ref.limiet : € 400.000,- Afg. krediet : € 0,- (ruim credit)

april 2008 Rijksuniversiteit Groningen - Pieter Vermeij 42

Leencapaciteit : € 400.000,-

B2 is een zakelijke dienstverlener die zich richt op (markt)onderzoeken, bestaande uit drie jonge ondernemers. Over tien jaar wil men gegroeid zijn in omzet en personeelsaantallen. Uit de reactie van de ondernemer blijkt echter dat hier niet actief op gestuurd wordt. Het is een, niet formeel vastgelegde, visie van de geïnterviewde. Om de visie te realiseren zal er geïnvesteerd moeten worden in ICT voorzieningen, een nieuwe locatie en kennis. In het verleden heeft men ook moeten investeren in ICT voorzieningen om door te kunnen groeien. Ze hebben hiervoor eigen geld ingebracht en een klein krediet aangevraagd bij de bank. De keuze voor een bankkrediet komt voort uit het feit dat de ondernemers geen schulden willen hebben bij familieleden. Het inzicht in de bestaande kredieten is goed, mede doordat de geïnterviewde zelf betrokken is bij de boekhouding en er maandelijkse rapportage worden gemaakt in samenwerking met de accountant.

Op het moment voelen ze zich niet financieel belemmerd tot het doen van investeringen die noodzakelijk zijn voor het verwezenlijken van de ambities van de onderneming. In het verleden is dat ook nooit het geval geweest. Tevens zou men niet meer gaan investeren als daar voldoende ruimte voor was. De ondernemer is niet op de hoogte van het maximale bedrag dat ze bij de bank kunnen lenen, van hem hoeft dat ook niet zo nodig. Daarentegen wil de ondernemer wel dat het mogelijk wordt om via internet kredietaanvragen in te dienen. Wat betreft de persoonskenmerken zijn ‘prestatiegerichtheid’, ‘zelfstandigheid’ en

‘doorzetter’ in zeer grote mate van toepassing op de ondernemer. De andere drie kenmerken zijn in een grote mate van toepassing op de ondernemer. Op risicobereidheid scoort de ondernemer hoog. De voorkeur gaat voor een groot deel uit naar de kans op hogere opbrengsten in plaats van gegarandeerde bedragen.

Over bankkredieten is de ondernemer duidelijk. De ondernemer ziet de bank als een paraplu die boven je hoofd gehouden wordt als het goed gaat, maar als het slecht gaat laten ze je in de regen staan. Groeifase Bedrijf : B3 Ref.limiet : € 215.000,- Afg. krediet : € 140.000,- Leencapaciteit : € 75.000,-

B3 richt zich op autoverhuur en vervangend vervoer. Over tien jaar moet de onderneming een geoliede organisatie zijn met drie vestigingen in het Noorden en met een wagenpark dat bij een dergelijke organisatie passend is. Om dit te bereiken zal er geïnvesteerd moeten worden in een wagenpark, onroerend goed en personeel. In het verleden heeft men, naar eigen zeggen, vooral geïnvesteerd in het uitschakelen van de concurrentie. Dit kwam neer op investeren in kwaliteit, maar de prijzen laag houden. Daarvoor heeft de ondernemer een beroep moeten doen op bankkredieten. Er is voor ongeveer de helft aan eigen middelen in de onderneming gestopt. De ondernemer heeft gekozen voor een bankkrediet, omdat hij nooit heeft nagedacht over andere financieringsbronnen. “De weg naar de bank is makkelijk te vinden”, aldus de ondernemer.

De geïnterviewde is goed op de hoogte van het totaalbedrag dat hij aan bankkredieten open heeft staan. Bankkredieten ziet de ondernemer als een noodzakelijk kwaad. Banken zijn

april 2008 Rijksuniversiteit Groningen - Pieter Vermeij 43

volgens hem veel te nieuwsgierig naar de bedrijfsvoering en strategie van een bedrijf: “een bank hoeft niet te weten wat ik op een auto verdien”. Op het moment voelt de ondernemer zich niet financieel belemmerd, in het verleden is dat wel voorgekomen. De belangrijkste barrière, voor de geïnterviewde, om te gaan investeren is dat je het steeds drukker krijgt. De ondernemer is goed op de hoogte van het reeds afgenomen krediet, maar niet van wat hij maximaal zou kunnen lenen bij de bank. Heel belangrijk vindt hij dat ook niet, echter kan het wel interessant zijn. De ondernemer hoeft niet op de hoogte gehouden te worden van de kredietruimte.

In vergelijking met de andere geïnterviewden beoordeelt de ondernemer zichzelf bescheiden. De kenmerken ‘prestatiegerichtheid’ en ‘zelfstandigheid’ zijn in een grote mate van

toepassing op de ondernemer. De score op ‘dominantie’, ‘sociale oriëntatie’ en ‘doorzetter’ zijn neutraal. Wat betreft ‘zelf verantwoordelijk zijn’ geeft de ondernemer aan dat dit in een kleine mate op hem van toepassing is. De score op risicobereidheid valt moeilijk vast te stellen. Er kan niet eenduidig worden bepaald in welke mate de ondernemer bereid is om risico’s te nemen.

Bedrijf : B4

Ref.limiet : € 100.000,- Afg. krediet : € 0,- (ruim credit) Leencapaciteit : € 100.000,-

B4 is een startend bedrijf dat snel in de groeifase is beland. Zij zijn een dienstverlenend

bedrijf op het gebied van het omzetten van een grote hoeveelheid data in bruikbare informatie. Ze willen gelijkmatig en stabiel groeien. Het doel is om ongeveer tien zelfstandig opererende business units te hebben met elk een eigen discipline. Daarvoor zullen ze naar alle

waarschijnlijkheid moeten investeren in een ander pand en werkkapitaal. In het verleden heeft men geen noemenswaardige investeringen gedaan. Het op peil houden van de kennis vergt de meeste investeringen, in de vorm van opleidingen. Men heeft daarom ook nog geen beroep hoeven doen op bankkredieten. De ondernemer heeft een conservatieve houding wat betreft bankkredieten. Het is makkelijk om naar de bank te stappen, maar de voorkeur gaat uit naar het inbrengen van eigen geld. Aantrekken van kapitaal via particuliere investeerders is geen optie, omdat je dan zeggenschap verliest.

In het verleden heeft de ondernemer zich wel eens financieel belemmerd gevoeld, wat te maken heeft met zijn conservatieve houding. “Mijn werkwijze is zo dat de baten voor de kosten gaan, en in de startfase is dat natuurlijk weleens lastig”, aldus de ondernemer. Op het moment voelt de ondernemer zich niet financieel belemmerd. De geïnterviewde weet dat er voldoende ruimte is om te investeren, maar dat is niet nodig. Ze hebben een bepaalde visie en doelen, waar men zich aan houdt. De geïnterviewde is niet op de hoogte van het maximale bedrag dat het bedrijf zou kunnen lenen bij de bank en vindt het ook niet zo belangrijk om te weten.

De karaktereigenschappen ‘zelfstandigheid’, ‘sociale oriëntatie’ en ‘zelf verantwoordelijk zijn’ zijn in een grote mate van toepassing op de geïnterviewde. De eigenschappen

‘prestatiegerichtheid’ en ‘doorzetter’ zijn in een grote mate van toepassing. ‘Dominantie’ is in een kleine mate van toepassing op de geïnterviewde. De conservatieve houding van de

ondernemer is terug te zien in de score op de vraag met betrekking tot het nemen van risico’s. Hij gaat in alle gevallen voor de gegarandeerde bedragen.

april 2008 Rijksuniversiteit Groningen - Pieter Vermeij 44 Volwassenheidsfase Bedrijf : B5 Ref.limiet : € 350.000,- Afg. krediet : € 40.000,- Leencapaciteit : € 310.000,-

B5 is een detailhandelsonderneming. Het bedrijf wil groeien in omzet. De ondernemer hoeft niet zo nodig te groeien in personeelaantallen en vloeroppervlakte. Men is tevreden over de huidige gang van zaken. In het verleden heeft men vooral geïnvesteerd in een pand en verbouwingen. Hiervoor hebben ze een beroep gedaan op een bankkrediet. In de toekomst verwacht de ondernemer niet fors te moeten investeren, wellicht nog wel in een kleine verbouwing.

De ondernemer doet zelf de boekhouding en weet hierdoor goed wat hij aan bankkredieten open heeft staan. Hij kijkt niet negatief aan tegen bankkredieten. De ondernemer zegt dan ook: “Als je geld nodig hebt moet je naar een bank. Daar zijn ze voor”. Op het moment voelt de ondernemer zich niet financieel belemmerd met betrekking tot het doen van investeringen. De steeds veranderende eisen van de consument zijn een barrière om ergens in te investeren. De relatie is niet op de hoogte van het maximale bedrag dat het bedrijf kan lenen bij de bank en hoeft dat ook niet zo nodig te weten. Indien men wel een krediet wil aanvragen moet de account- of relatiemanager hier uitsluitsel over kunnen geven tijdens een gesprek.

Wat betreft de persoonskenmerken scoort de ondernemer hoog op ‘sociale oriëntatie’ en ‘zelfstandigheid’. Op de andere eigenschappen scoort de ondernemer neutraal. Geld zegt de ondernemer niet zoveel en daarom gaat hij voor de gegarandeerde bedragen. De continuïteit van het bedrijf mag niet in gevaar komen.

Bedrijf : B6

Ref.limiet : € 480.000,- Afg. krediet : € 75.000,- Leencapaciteit : € 405.000,-

Dit is een bedrijf dat zich richt op de verkoop van audiovisuele apparatuur. Men wil de komende tien jaar groeien in oppervlakte. Dit willen ze realiseren door in de toekomst te verhuizen naar een ander (groter) pand. Hiervoor moeten ze investeren in een nieuw of bestaand pand en in voorraden. In het verleden heeft men vooral moeten investeren in

goodwill, omdat het bedrijf van een andere eigenaar is overgenomen. Daarvoor heeft men een beroep moeten doen op een bankkrediet en is er eigen geld in de onderneming gestoken. De relatie is goed op de hoogte van het bedrag dat hij aan kredieten open heeft staan. Gegevens haalt hij uit de door de accountant opgestelde jaarrekening en hij is zelf actief betrokken bij de boekhouding. Hij is echter niet op de hoogte van het bedrag dat hij zou kunnen lenen van de bank. Uit eerdere gesprekken met de bank is wel gebleken dat er ruimte is om meer kredieten af te nemen, maar hoeveel weet de ondernemer niet. Heel belangrijk vindt hij het ook niet om te weten. Als hij geld nodig heeft belt hij naar de bank en wil tijdens een persoonlijk gesprek horen wat de mogelijkheden zijn. Zijn ervaring is wel dat de bank hoge eisen stelt aan bedrijven en er alles aan doet om zichzelf in te dekken. De ondernemer heeft overigens geen slechte ervaringen gehad met de bank.

Men voelt zich niet financieel belemmerd tot het doen van investeringen, maar later in de

april 2008 Rijksuniversiteit Groningen - Pieter Vermeij 45

vragenlijst geeft de ondernemer wel aan meer te willen investeren in voorraden als daar ruimte voor zou zijn. In het verleden heeft de relatie zich wel financieel belemmerd gevoeld, maar naar eigen zeggen komt dat door hun instelling. Door de hoge overnamesom heeft men in het beginstadium flink afgeschreven. Ook willen ze er bij nieuwe kredietaanvragen eerst voor zorgen dat het bestaande krediet (bijna) is afgelost. Deze terughoudende houding is terug te zien in de risicobereidheid van de ondernemer. Hij kiest vooral voor de gegarandeerde bedragen en voor de grote kansen op meer opbrengsten. Wat betreft de andere

persoonskenmerken scoort de ondernemer zeer hoog op ‘zelfstandigheid’ en ‘zelf verantwoordelijk zijn’. De ondernemer is van mening dat de kenmerken

‘prestatiegerichtheid’, ‘dominantie’, ‘sociale oriëntatie’ en ‘doorzetter’ iets minder op hem van toepassing zijn.

Bedrijf : B7

Ref.limiet : € 500.000,- Afg. krediet : € 0,- (ruim credit) Leencapaciteit : € 500.000,-

B7 is een schadeherstelbedrijf. Er is niet een duidelijke visie op de toekomst, zoals het nu gaat is het wel prima. Wellicht dat er in de toekomst moet worden geïnvesteerd in verbouwingen, maar op het moment is dat nog niet nodig. Recent is het pand al verbouwd, waardoor er meer werkruimte is ontstaan. In het verleden heeft men geïnvesteerd in onroerend goed en

materiaal. Men heeft op het moment geen investeringsplannen. Ook als er kredietruimte zou zijn heeft men geen plannen voor het doen van investeringen. Wanneer de ondernemer wel besluit om te gaan investeren, zijn waarschijnlijk de eigen middelen toereikend genoeg. Men financierde in het verleden ook vooral met eigen middelen.

De ondernemer is goed op de hoogte van alle bankzaken, doordat hij zelf actief betrokken is bij de boekhouding. Verder is de ondernemer positief over de relatie die hij met de bank heeft en staat open voor bankkredieten. Hoeveel hij maximaal kan lenen bij de bank weet de

ondernemer niet en hoeft dat ook niet per se te weten. Hij geeft aan dat hij zich daar nog nooit door heeft laten leiden.

De persoonskenmerken ‘prestatiegerichtheid’ en ‘dominantie’ zijn in een zeer grote mate van toepassing op de ondernemer. De kenmerken ‘zelfstandigheid’ en ‘doorzetter’ zijn in een grote mate van toepassing. Op ‘sociale oriëntatie’ en ‘zelf verantwoordelijk zijn’ scoort de ondernemer neutraal. Wat betreft ‘risicobereidheid’ is de score laag. De gegarandeerde bedragen hebben de voorkeur boven de kans op hogere opbrengsten.