149 Uitvoeringsprogramma Fiets 2019- 2022
Deelprogramma 7.2 Openbaar vervoer
7.2.1 Bereikbaarheid dynamo's HOV
* separaat cijfer voor HOV vervalt omdat er geen losse HOV-concessie meer is vanaf 15 december 2019 ** % bussen met maximaal 0 tot 3 minuten vertraging.
7.2.1 Bereikbaarheid dynamo's HOV
We hebben als doel dat de dynamo's van de stad uitstekend bereikbaar zijn door middel van hoogwaardig openbaar vervoer (HOV). Dit is cruciaal voor het functioneren van deze kerngebieden. We vinden dat ze aantrekkelijker en leefbaarder worden door een goede bereikbaarheid met openbaar vervoer en streven daarom naar (inter-)nationale en regionale OV-verbindingen die kwalitatief hoogwaardig zijn. Dit doen we door het verbeteren van het aanbod, de betrouwbaarheid en dienstverlening.
Omdat reizen met het OV vaak onderdeel is van een grotere vervoersketen, vinden we ook de aansluiting van openbaar vervoer op andere vervoerswijzen van groot belang voor de bereikbaarheid van de dynamo's. Hoogwaardige openbaar vervoerknooppunten (onder andere de hubs) zijn daarbij een belangrijk onderdeel van het netwerk en zijn belangrijk voor de koppeling met Publiek Vervoer.
We zien dat er steeds meer vraag is naar OV en willen ook dat OV betaalbaar blijft voor consument en ons als (mede-) opdrachtgever. We zien het verbeteren van de efficiëntie van het openbaar vervoer als een
oplossing.
Voor de middellange termijn willen we met het openbaar vervoer de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van onze dynamo's verbeteren door het volgende te doen:
• Inzetten op een betere spoorverbinding tussen de Randstad, Groningen en Noord-Duitsland;
• Verbeteren toegankelijkheid Hoofdstation;
• Verbeteren bereikbaarheid busstation Zuid;
• Verbeteren ketenvoorzieningen (onder andere de hubs);
• Verkennen mogelijkheden faciliteren stijgende vervoersvraag;
• Opwaarderen bushaltes;
• Afronden maatregelen uit het HOV-maatregelenpakket;
• Verder verduurzamen van het openbaar vervoer;
• Met het openbaar vervoer innovaties aanjagen.
Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Prestatie-indicatoren Beoogd 2019
Beoogd 2020
159
Hoe staan we ervoor?
We willen een snellere treinverbinding tussen Groningen en de Randstad. In 2019 is in dit kader onder andere een testrit tussen Groningen en Den Haag gedaan en hebben we de staatssecretaris samen met onze
partners een pleidooi hiervoor aangeboden. Ook is in 2019 een quick scan naar de mogelijkheden om te versnellen tussen Groningen en de Randstad afgerond. Daarnaast zetten we overigens ook in op meer treinen per uur tussen Groningen en Zwolle.
Het gebruik van het openbaar busvervoer is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Wij verklaren dit succes deels door de inzet op verbeteringen die een groot deel van de reizigers waarderen. Zo is op corridorniveau ingezet op meer bussen per uur (hogere frequentie), vrij liggende infrastructuur voor het openbaar vervoer, voorrang voor het openbaar vervoer bij verkeerslichten, goede en betrouwbare overstapmogelijkheden en ketenvoorzieningen zoals fietsenstallingen en wachtruimten bij de haltes.
Wij constateren dat op diverse wegen in en naar onze gemeente de verkeersdoorstroming onder druk staat, omdat er door de grote drukte knelpunten ontstaan. Dit zorgt ervoor dat de bus er langer over doet en vaker te laat is. Dit is niet alleen hinderlijk, maar maakt het OV uiteindelijk ook duurder voor overheid en reizigers. Tien van deze knelpunten zijn door het Rijk als zodanig erkend in de zogenaamde Nationale Markt- en
Capaciteitsanalyse (NMCA). In de HOV-visie (2013) is daar waar mogelijk al ingezet op beter gebruik van het
spoor en vrije busbanen, zodat het openbaar vervoer toch blijft doorstromen. Maar vooral in de stedelijke omgeving neemt de verkeersdruk de komende jaren nog verder toe en wordt het steeds moeilijker om de bus door te laten rijden.
Met het ingaan van de nieuwe busconcessie per 15 december 2019 is de basiskwaliteit van het openbaar busvervoer verbeterd, de reiziger meer ontzorgd en bij de hand genomen en is het financiële
meerjarenperspectief gunstiger. Daarnaast kunnen we melden dat we veel duurzamer zijn: we stoten circa
90% minder CO2 uit door de elektrische en waterstofbussen.
Wat willen we bereiken in 2020?
We werken in 2020 verder aan de nieuwe OV-visie. Hierin presenteren we de manier waarop we de verdere groei van het aantal reizigers willen faciliteren, in een compacte stad waar de druk op de ruimte verder toeneemt. Het systeem dat we nu hebben kunnen we nog iets efficiënter maken, maar we kijken ook naar voor de stad nieuwe vormen van hoogwaardig openbaar vervoer. We kijken ook nadrukkelijk naar de knooppunten en koppeling met Publieke Vervoer.
In 2020 wordt aan verschillende projecten gewerkt die het ov-systeem verbeteren. Zo zetten wij ons in voor een betere spoorverbinding tussen de Randstad, Groningen en Noord Duitsland en verwachten wij afronding van het project UMCG Noord, de tunnel Paterswoldseweg en aanleg van dubbelspoor in het kader van het project Extra Sneltrein Groningen Leeuwarden. Tot slot werken we verder aan het project Groningen Spoorzone.
In de visie Bestemming Binnenstad (2016) kozen we voor een grotere binnenstad. We laten de bussen daarom niet meer over de Grote Markt rijden maar via de diepenring. De opgave is om voldoende doorstroming voor de bussen en voldoende hoogwaardige haltecapaciteit te creëren op de bestaande en nieuwe routes door de vergrote binnenstad.
Wat gaan we hiervoor doen?
• Inzetten op het verbeteren van de spoorverbinding tussen de Randstad en Groningen; • Uitvoeren verschillende werkzaamheden in het kader van het project Spoorzone;
160
• Afronding werkzaamheden ten behoeve van aanleg dubbelspoor Zuidhorn - Hoogkerk en tunnel Paterswoldseweg in kader van project Extra Sneltrein Groningen Leeuwarden;
• Realisatie HOV-knooppunt UMCG Noord;
• Verkennen van mogelijkheden voor verdere verduurzaming openbaar vervoer en innovaties;
• Verder met het doorontwikkelen van de visie op openbaar vervoer;
• We gaan de haltes op het Gedempte Zuiderdiep beter toegankelijk maken.
7.2.2 Stedelijke bereikbaarheid openbaar vervoer
We hebben als doel om met het openbaar vervoer de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van onze wijken en dorpen verbeteren. Dit vertaalt zich onder meer in het faciliteren en stimuleren van de bereikbaarheid met het openbaar vervoer van alle wijken, dorpen en belangrijke functies in onze gemeente en belangrijke bestemmingen buiten onze gemeente. Hierbij gaat het om reizen die (deels of volledig) met het openbaar vervoer worden gedaan. Voor- of natransport is vaak lopen, fietsen, met de auto of ander openbaar vervoer. De gekozen dienstregeling, de kwaliteit van de infrastructuur en de bereikbaarheid en kwaliteit van stations, hubs en de bushaltes bepalen voor een belangrijk deel de waardering voor de bereikbaarheid van wijken, dorpen en belangrijke functies.
Voor de middellange termijn willen we met het openbaar vervoer de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van onze wijken en dorpen verbeteren door:
• In te zetten op minimaal voldoende kwaliteit van het openbaar vervoer bij wijken en dorpen op
buurtniveau;
• In te zetten op het maximaal benutten van (nieuwe) mogelijkheden om de bereikbaarheid van wijken
en dorpen met het openbaar vervoer te verbeteren;
• Bushaltes en ketenvoorzieningen op wijk- en buurtniveau te verbeteren;
• In te zetten op openbaar vervoer van voldoende niveau vanaf oplevering bij nieuwe (gebieds-)
ontwikkelingen zoals het Suikerfabriekterrein en Meerstad.
Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Prestatie-indicatoren Beoogd 2019
Beoogd 2020
Waardering openbaar vervoer op buurtniveau ≥ 84% (zeer)
tevreden
≥ 84% (zeer) tevreden
Hoe staan we ervoor?
Wij constateren dat een groot deel van de reizigers langer voor- en natransport in combinatie met direct en frequent OV meer waarderen dan een halte dichtbij huis in combinatie met een minder directe route. Dit vraagt onder meer een betrouwbare concurrerende comfortabele rijtijd met het openbaar vervoer en goede ketenvoorzieningen. Hierop hebben we de laatste jaren ons OV-systeem ingericht en we zien het aantal reizigers groeien.
Concreet betekent dit beleid dat we werken aan een hoger aantal bussen per uur (hogere frequentie), waar mogelijk vrij liggende infrastructuur voor het openbaar vervoer, voorrang voor het openbaar vervoer bij verkeerslichten, goede en betrouwbare overstapmogelijkheden en ketenvoorzieningen zoals fietsenstallingen en wachtruimten bij de haltes.
Mede door dit succes en het steeds meer onder druk komen te staan van de betaalbaarheid van het
161
reizigers voor de hand te liggen. Daarnaast constateren we dat een deel van de bewoners liever de bus op de hoofdwegen dan 'diep' in hun buurt willen hebben. Gedachte daarachter is onder andere dat er daarmee meer ruimte ontstaat voor andere functies die bijdragen aan de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de wijk.
Keerzijde van deze ontwikkeling is dat het openbaar vervoernet in sommige gebieden minder fijnmazig wordt. Er zijn doelgroepen voor wie dit niet acceptabel is. De vraag is gerechtvaardigd of ons huidige
vervoersysteem nog voldoet om deelname van iedereen aan het maatschappelijke leven te garanderen. In de OV-visie willen wij richting geven aan deze vraagstukken.
Wat willen we bereiken in 2020?
We maken een nieuwe OV-visie. We geven aan hoe we de toekomst van het openbaar vervoer in onze gemeente zien en besteden aan de actuele thema's, zoals inclusiviteit (OV voor iedereen), knooppunten en hubs, ketenmobiliteit (reizen van deur tot deur) en efficiëntie van het systeem.
Openbaar vervoer is integraal onderdeel van planvorming voor nieuwe wijken en ontwikkelingen, zoals het Suikerfabriekterrein en Meerstad. Keuzes die we hebben gemaakt en nog gaan maken bepalen immers voor een deel de (potentiële) bijdrage die het openbaar vervoer aan de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van onze gemeente kan leveren.
Wat gaan we hiervoor doen?
• Sturen op verbeteringen voor het openbaar vervoer in buurten met een te lage waardering van het
openbaar vervoer, mede op basis van geformuleerde ambities in de op te stellen strategie/visie op het openbaar vervoer;
• In te zetten op het maximaal benutten van (nieuwe) mogelijkheden om de bereikbaarheid van wijken
en dorpen met het openbaar vervoer te verbeteren;
• Verbeteren bushaltes en ketenvoorzieningen op wijk- en buurtniveau;
• In te zetten op openbaar vervoer van voldoende niveau vanaf oplevering bij nieuwe (gebieds-)
ontwikkelingen zoals Suikerfabriekterrein en Meerstad.
Deelprogramma 7.3 Auto
In ons Ommeland is weinig verstedelijking. De auto is dan ook een belangrijk vervoermiddel voor het sociaal en economisch functioneren van gemeente en regio. Van groot belang is dat de dynamo's in Groningen (inter)nationaal en regionaal goed bereikbaar zijn met de (vracht)auto. Voor toekomstige bereikbaarheid zijn aanpassingen aan de auto-infrastructuur nodig. Niet alleen voor de economie van de gemeente, maar ook om te voorkomen dat er alternatieve autoroutes ontstaan op ongewenste plekken. De kwaliteit van de
leefomgeving verbetert door het verkeer te concentreren op de stedelijke hoofdwegen en sluipverkeer door de woongebieden te voorkomen.
De komende jaren staan in het teken van een aantal grote projecten. Groningen Bereikbaar is opgericht om de gemeente in deze periode bereikbaar te houden. Daarnaast richten we ons op duurzame logistiek in de binnenstad.
We hebben te maken met twee (landelijke en internationale) trends in de samenleving: toenemende elektronische verbondenheid van alles met alles (connectiviteit) en de deeleconomie (collectiviteit). We bekijken hoe de trends doorwerken in de Groningse situatie en nemen daarbij de vijf ontwikkelingen op het gebied van slimme mobiliteit als uitgangspunt: automatisch, verbonden, elektrisch, gedeeld en data.
162
Wij willen dat:
• De dynamo's van Groningen bereikbaar zijn met de (vracht-)auto;
• Het autoverkeer zich concentreert op het hoofdwegennet, de wijken worden zo min mogelijk belast.
Beleidsvelden
• Bereikbaarheid dynamo's auto
• Stedelijke bereikbaarheid auto
Met de volgende indicatoren wordt de werking van ons beleid in dit deelprogramma gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Jaarlijks monitoren we de bereikbaarheid per auto en de impact op de gemeente. De hoeveelheid
autogebruik in de totale mobiliteit van de gemeente voor nu en in de toekomst (modal split) bepalen we met het gemeentelijk verkeersmodel. Daarnaast meten we op diverse locaties jaarlijks op straat het auto- en fietsverkeer. Zo volgen we onder andere de ontwikkeling van het aantal auto’s op het binnencordon (een denkbeeldige lijn binnen de ringweg, het gebied tussen spoorlijn Groningen-Sauwerd, Westelijke Ringweg, Zuidelijke Ringweg, Winschoterdiep, Eemskanaal, Van Starkenborghkanaal en Noordelijke Ringweg). De bereikbaarheid van buiten naar de gemeente, wordt mede bepaald door de werkelijke reistijd. De optelsom van de gemeten reistijden op 9 routes geeft een gemiddeld jaarbeeld in de spitsperiodes (exclusief schoolvakanties). Ons doel is dat tijdens de uitvoering van de grote projecten de reistijden per traject niet meer dan 10 minuten mogen toenemen. Voor het totaal van de 9 trajecten is dat dus 90 minuten
vertragingstijd, wat opgeteld bij de referentiewaarde van 2014, 90,5 minuten, bij elkaar dus maximaal 180,5 minuten is.
Effectindicator(en) Beoogd
2019
Beoogd 2020
Aandeel van de auto in de modal split binnen de gemeente Groningen
30-35% 30-35%
Aantal auto's op het binnencordon (werkdag) 220.000 220.000
Totale reistijd op 9 specifieke trajecten (wegen) <180,5 <180,5*
Ervaring bewoners van overlast van autoverkeer in de eigen wijk <16% <16%
*De inwinning van de gegevens voor deze indicator is gewijzigd. Er is een nieuwe databron en de gegevens worden niet meer door Groningen Bereikbaar omgezet in de 9 reistijdtrajecten. Er loopt een onderzoek om reistijden met de nieuwe bron weer structureel vorm te gaan geven.