5. CONCLUSIES EN SUGGESTIES VOOR VERDER ONDERZOEK
5.2. Beperkingen en verder onderzoek
Deze masterproef heeft verschillende beperkingen. Ten eerste is deze studie gebaseerd op een kwalitatief onderzoek. Een logische beperking is bijgevolg het gebrek aan statistische generaliseerbaarheid van de onderzoeksresultaten. De onderzoeksresultaten zouden uitgebreid kunnen worden door meer betrokkenen te interviewen en langere observaties op te nemen, en door het gebruik van zowel kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeksontwerpen. Bovendien hadden alle respondenten een positieve ervaring met de raad van advies. Uitgesproken sceptici en tegenstanders van de raad van advies kunnen een meerwaarde zijn om de discussie omtrent dit adviesorgaan verder te exploreren.
Ten tweede zijn de resultaten van dit onderzoek beperkt tot de ervaringen en waarnemingen van de geïnterviewde bedrijfsleiders. Aangezien enkele argumenten gebaseerd zijn op slechts één citaat, kunnen de bevindingen enkel dienen als eerste inzichten in de impact van een raad van advies op het successieproces in familiebedrijven.
Ten derde kan verder onderzoek de vijf gevonden rollen kwantitatief onderzoeken en bepalen wat de belangrijkste rol van een raad van advies is tijdens het successieproces. Daarnaast kwam in de interviews vaak aan bod dat het een belangrijk algemene functie van de raad van advies is om een duidelijk financiële rapportage op te stellen. Het zou daarom interessant zijn om de impact van een raad van advies op deze financiële rapportage, en in verdere instantie financiële performantie, van het familiebedrijf te onderzoeken.
Tot slot werden de interviews afgenomen bij bedrijven die allemaal in dezelfde regio gelokaliseerd zijn. Om deze reden zou het interessant zijn om onderzoek uit te voeren in verschillende landen om zo rekening te kunnen houden met culturele verschillen, verschillende economische en familiesituaties, alsook andere factoren die kunnen verschillen tussen landen.
6. REFERENTIES
A
Adams, R., Almeida, H., & Ferreira, D. (2009). Understanding the relationship between founder–CEOs and firm performance. Journal of empirical Finance, 16(1), 136-150.
https://doi.org/10.1016/j.jempfin.2008.05.002
Alderson, K. J. (2009). Exploring the complexities of family business decision making: How the second
generation makes decisions. Capella Universiteit, Verenigde Staten: ProQuest Central
Anderson, R. C., Duru, A., & Reeb, D. M. (2012). Investment policy in family controlled firms. Journal of
Banking & Finance, 36(6), 1744-1758. https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2012.01.018
B
Beckhard, R. , & Dyer, W. G. (1983). Managing continuity in the family-owned business. Organizational
Dynamics, 12(1), 5–12. https://doi.org/10.1016/0090-2616(83)90022-0
Bennedsen, M. , Nielsen, K. , Perez-Gonzalez, F. , & Wolfenzon, D. (2007). Inside the family firm: The role of families in succession decisions and performance. Quarterly Journal of Economics, 122(2), 647– 691. https://doi.org/10.1162/qjec.122.2.647
Berent-Braun, M. M., & Uhlaner, L. M. (2012). Family governance practices and teambuilding: paradox of the enterprising family. Small Business Economics, 38(1), 103-119. https://doi.org/10.1007/s11187-010- 9269-4
Bertschi-Michel, A., Kammerlander, N., & Strike, V. M. (2020). Unearthing and alleviating emotions in family business successions. Entrepreneurship theory and practice, 44(1), 81-108.
https://doi.org/10.1177/1042258719834016
Bhagat, S., & Bolton, B. (2008). Corporate governance and firm performance. Journal of corporate
finance, 14(3), 257-273. https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2008.03.006
Bonaccio, S., & Dalal, R. S. (2006). Advice taking and decision-making: An integrative literature review, and implications for the organizational sciences. Organizational behavior and human decision processes, 101(2), 127-151. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2006.07.001
Business Development Bank of Canada. (2014). Advisory boards: An untapped resource for businesses. Geraadpleegd van
https://www.bdc.ca/en/Documents/analysis_research/bdc_study_advisory_boards.PDF
Bjuggren, P. O., & Sund, L. G. (2001). Strategic decision making in intergenerational successions of small-and medium-size family-owned businesses. Family Business Review, 14(1), 11-23.
https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2001.00011.x
Blumentritt, T. (2006). The relationship between boards and planning in family businesses. Family
Breton‐Miller, I. L., Miller, D., & Steier, L. P. (2004). Toward an integrative model of effective FOB succession. Entrepreneurship theory and practice, 28(4), 305-328. https://doi.org/10.1111/j.1540- 6520.2004.00047.x
Brooks, A. W., Gino, F., & Schweitzer, M. E. (2015). Smart people ask for (my) advice: Seeking advice boosts perceptions of competence. Management Science, 61(6), 1421-1435.
https://doi.org/10.1287/mnsc.2014.2054
C
Cabrera-Suarez, K., De Saa-Perez, P., & Garcia-Almeida, D. (2001). The successionprocess from a resource- and knowledge-based view of the family firm. Family Business Review, 14, 37–48. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2001.00037.x
Calabrò, A., & Mussolino, D. (2013). How do boards of directors contribute to family SME export intensity? The role of formal and informal governance mechanisms. Journal of Management &
Governance, 17(2), 363-403. https://doi.org/10.1007/s10997-011-9180-7
Calabrò, A., Mussolino, D (2014). Paternalistic leadership in family firms: Types and implications for intergenerational succession. Journal of Family Business Strategy, 5(2), 197-210.
https://doi.org/10.1016/j.jfbs.2013.09.003
Calabrò, A., Minichilli, A., Amore, M. D., & Brogi, M. (2018). The courage to choose! Primogeniture and leadership succession in family firms. Strategic Management Journal, 39(7), 2014-2035.
https://doi.org/10.1002/smj.2760
Cesaroni, F. M., & Sentuti, A. (2017). Family business succession and external advisors: the relevance of ‘soft issues. Small Enterprise Research, 24(2), 167-188. https://doi.org/10.1080/13215906.2017.1338193 Chittoor, R., & Das, R. (2007). Professionalization of management and succession performance—A vital linkage. Family Business Review, 20(1), 65-79. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2007.00084.x Collins, J. D., Worthington, W. J., & Schoen, J. E. (2016). Family business CEO succession: Examining personal retirement expectations. Journal of Small Business Strategy, 26(2), 51-70. Geraadpleegd van https://search.proquest.com/docview/1792214508?accountid=11077
Claver, E., Rienda, L., & Quer, D. (2009). Family firms' international commitment: The influence of family- related factors. Family Business Review, 22(2), 125-135. https://doi.org/10.1177/0894486508330054 Code Buysse I (2005). Geraadpleegd van http://www.codebuysse.com/nl/about.aspx
Code Buysse II (2009). Geraadpleegd van http://www.codebuysse.com/nl/about.aspx Code Buysse III (2017). Geraadpleegd van http://www.codebuysse.com/nl/about.aspx
Corbetta, G., & Tomaselli, S. (1996). Boards of directors in Italian family businesses. Family Business
Review, 9(4), 403-421. https://doi/.org/10.1111/j.1741-6248.1996.00403.x
Cucculelli, M., & Micucci, G. (2008). Family succession and firm performance: Evidence from Italian family firms. Journal of Corporate Finance, 14(1), 17-31. https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2007.11.001
D
Daspit, J. J., Holt, D. T., Chrisman, J. J., & Long, R. G. (2016). Examining family firm succession from a social exchange perspective: A multiphase, multistakeholder review. Family Business Review, 29(1), 44- 64. https://doi.org/10.1177/0894486515599688
Davis, P. S., & Harveston, P. D. (1999). In the founder's shadow: Conflict in the family firm. Family
Business Review, 12(4), 311-323. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.1999.00311.x
De Bos, A., Lanting, G. J., van Mechelen, R., & van der Ven, M. (2019). Naar een praktisch contingentie- model voor goed mkb-bestuur. Maandblad voor accountancy en bedrijfseconomie: MAB, 93(5/6), 171- 181. https://doi.org/ 10.5117/mab.93.33929
De Massis, A., Chua, J. H., & Chrisman, J. J. (2008). Factors preventing intra‐family succession. Family
Business Review, 21(2), 183-199. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2008.00118.x
Distelberg, B. J., & Schwarz, T. V. (2015). Mentoring across family-owned businesses. Family Business
Review, 28(3), 193-210. https://doi.org/10.1177/0894486513511327
Duh, M. (2012). Family businesses: the extensiveness of succession problems and possible solutions.
Entrepreneurship-gender, geographies and social context. Rijeka, Kroatië: Intech
Dyer, W. G. (1986). Cultural change in family firms: Anticipating and managing business and family
transitions. San Francisco, Verenigde Staten: Jossey-Bass.
Dyer, G.W. Jr. (2006). Examining the “family effect” on firm performance. Family business review, 19(4), 253-273. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2006.00074.x
E
EcoDa (2010). Corporate Governance Guidance and principles for unlisted companies. Geraadpleegd van https://ecgi.global/code/ecoda-corporate-governance-guidance-and-principles-unlisted-companies- europe
F
Fahed-Sreih, J., & Djoundourian, S. (2006). Determinants of longevity and success in Lebanese family businesses: An exploratory study. Family Business Review, 19(3), 225-234.
https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2006.00071.x
G
Gersick, K. E., Davis, J. A., Hampton, M. M., & Lansberg, I. (1997). Generation to generation: Life cycles
of the family business. Boston, United States: Harvard Business Press.
Gbadegeshin, S. A. (2013). Awareness of “ownership succession” and family business continuity.
International Journal of Business and Management Invention, 2(9), 72-87. https://doi.org/2319-
8028.2319-801.x
Gilding, M., Gregory, S., & Cosson, B. (2015). Motives and outcomes in family business succession planning. Entrepreneurship Theory and Practice, 39(2), 299-312. https://doi.org/10.1111/etap.12040
Gino, F. (2008). Do we listen to advice just because we paid for it? The impact of advice cost on its use.
Organizational behavior and human decision processes, 107(2), 234-245.
https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2008.03.001
Gino, F., Brooks, A. W., & Schweitzer, M. E. (2012). Anxiety, advice, and the ability to discern: Feeling anxious motivates individuals to seek and use advice. Journal of personality and social psychology, 102(3), 497. http://dx.doi.org/10.1037/ a0026413
Guest, P. M. (2009). The impact of board size on firm performance: evidence from the UK. The European
Journal of Finance, 15(4), 385-404. https://doi.org/10.1080/13518470802466121
H
Halter, F., Schrettle, T., & Baldegger, R. (2009). Effective Succession Management: A study of emotional
and financial aspects in SMEs. St. Gallen, Zwitserland: Credit Suisse AG
Handler, W. C. (1990). Succession in family firms: A mutual role adjustment between entrepreneur and next-generation family members. Entrepreneurship theory and practice, 15(1), 37-52.
https://doi.org/10.1177/104225879001500105
Handler, W. C. (1994). Succession in family business: A review of the research. Family business review, 7(2), 133-157. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.1994.00133.x
Hillier, D., & McColgan, P. (2009). Firm performance and managerial succession in family managed firms.
Journal of Business Finance & Accounting, 36(3‐4), 461-484. https://doi.org/10.1111/j.1468- 5957.2009.02138.x
Horan, P. J. (2003). Establishing an advisory board for the family business. Journal of financial service
professionals, 57(6), 61. Geraadpleegd via
https://search.proquest.com/docview/209614358?accountid=11077
K
Kahneman, D., Lovallo, D., & Sibony, O. (2011). Before you make that big decision. Harvard business
review, 89(6), 50-60. Geraadpleegd van https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/
Kakabadse, N. K., Louchart, E., & Kakabadse, A. (2006). Consultant's role: a qualitative inquiry from the consultant's perspective. Journal of Management Development, 25(5), 416-500
https://doi.org/10.1108/02621710610666268
Kaye, K. (1996). When the family business is a sickness. Family Business Review, 9(4), 347-368. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.1996.00347.x
Kaye, K., & Hamilton, S. (2004). Roles of trust in consulting to financial families. Family Business Review, 17(2), 151-163. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2004.00010.x
Khurana, R. (2004). Searching for a corporate savior: The irrational quest for charismatic CEOs. Woodstock, Verenigd Koninkrijk: Princeton University Press.
L
Lambrecht, J. (2005). Multigenerational transition in family businesses: A new explanatory model. Family
business review, 18(4), 267-282.https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2005.00048.x
Lambrecht, J., & Lievens, J. (2008). Pruning the family tree: An unexplored path to family business continuity and family harmony. Family Business Review, 21(4), 295-313.
https://doi.org/10.1177/08944865080210040103
Lambrecht, J., & Molly, V. (2011). Het economische belang van familiebedrijven in België. Kortrijk, België: FBNet
Lansberg, I. (1988). The succession conspiracy. Family business review, 1(2), 119-143. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.1988.00119.x
Lansberg, I., & Astrachan, J. H. (1994). Influence of family relationships on succession planning and training: The importance of mediating factors. Family Business Review, 7(1), 39-59.
https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.1994.00039.x
Liu, C., Eubanks, D. L., & Chater, N. (2015). The weakness of strong ties: Sampling bias, social ties, and nepotism in family business succession. The Leadership Quarterly, 26(3), 419-435.
https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2015.02.007
Lückerath-Rovers, M. (2013). Women on boards and firm performance. Journal of Management &
Governance, 17(2), 491-509. https://doi.org/10.1007/s10997-011-9186-1
M
Matser, I., Van Helvert-Beugels, J., Van der Pol, R., & Kuiken, A. (2013). Goed bestuur in MKB
familiebedrijven: Ondernemers over hun overwegingen en keuzes. Zwolle, Nederland: Christelijke
Hogeschool Windesheim
Matser, I. A., & Gerritsen, D. F. (2008). The added value of governance boards in small and medium- sized family firms. Corporate ownership & Control, 7(3), 470 -479.
Masulis, R. W., & Mobbs, S. (2014). Independent director incentives: Where do talented directors spend their limited time and energy?. Journal of Financial Economics, 111(2), 406-429.
https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2013.10.011
Michel, A., & Kammerlander, N. (2015). Trusted advisors in a family business’s succession-planning process—An agency perspective. Journal of Family Business Strategy, 6(1), 45–57.
https://doi.org/10.1016/j.jfbs.2014.10.005
Miller, D., Steier, L., & Le Breton-Miller, I. (2003). Lost in time: Intergenerational succession, change, and failure in family business. Journal of business venturing, 18(4), 513-531. https://doi.org/10.1016/S0883- 9026(03)00058-2
Miller, D., & Le Breton-Miller, I. (2006). Family governance and firm performance: Agency, stewardship, and capabilities. Family business review, 19(1), 73-87. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2006.00063.x
Mitter, C., Duller, C., Feldbauer-Durstmüller, B., & Kraus, S. (2014). Internationalization of family firms: the effect of ownership and governance. Review of Managerial Science, 8(1), 1-28.
https://doi.org/10.1007/s11846-012-0093-x
Molly, V., Laveren, E., & Deloof, M. (2010). Family Business Succession and Its Impact on Financial Structure and Performance. Family Business Review, 23(2), 131–147.
https://doi.org/10.1177/089448651002300203
Morkel, A., & Posner, B. (2002). Investigating the effectiveness of corporate advisory boards. Corporate
Governance, 2(3), 4-12. doi:http://dx.doi.org/10.1108/14720700210440035
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven, België: Acco Morris, M. H., Williams, R. W., & Nel, D. (1996). Factors influencing family business succession.
International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 2(3), 68-81.
https://doi.org/10.1108/13552559610153261
N
Nicholson, H., Shepherd, D., & Woods, C. (2009). Advising New Zealand's family businesses: current issues and opportunities. University of Auckland Business Review, 11(1), 12. https://doi/org/1174-9946 Naldi, L., Chirico, F., Kellermanns, F. W., & Campopiano, G. (2015). All in the family? An exploratory study of family member advisors and firm performance. Family Business Review, 28(3), 227-242. https://doi.org/10.1177/0894486515581951
O
Osunde, C. (2017). Family businesses and its impact on the economy. Journal of Business & Financial
Affairs, 6(1), 1-3. https://doi.org/:10.4172/2167-0234.1000251
P
Pérez-González, F. (2006). Inherited control and firm performance. American Economic Review, 96(5), 1559-1588. https://doi.org/: 10.1257/aer.96.5.1559
Poza, E. J. (2013). Family business (4) Mason, Verenigde Staten: Cengage Learning.
R
Royer, S., Simons, R., Boyd, B., & Rafferty, A. (2008). Promoting family: A contingency model of family business succession. Family Business Review, 21(1), 15-30. https://doi.org/10.1111/j.1741-
6248.2007.00108.x
Reay, T., Pearson, A. W., & Gibb Dyer, W. (2013). Advising Family Enterprise: Examining the Role of Family Firm Advisors. Family Business Review, 26(3), 209–214.
S
Salvato, C., & Corbetta, G. (2013). Transitional leadership of advisors as a facilitator of successors’ leadership construction. Family Business Review, 26(3), 235-255.
https://doi.org/10.1177/0894486513490796
Sandig, A. G., Labadie, G. J., Saris, W., & Mayordomo, X. M. (2006). Handbook of research on family
business. Cheltenham, Verenigd Koninkrijk: Edward Elgar Publishing Limited
Samei, H., & Feyzbakhsh, A. (2016). The effect of mentoring on successor nurturing in family businesses.
The Journal of Entrepreneurship, 25(2), 211-231. https://doi.org/10.1177/0971355716650370
Schepker, D. J., Nyberg, A. J., Ulrich, M. D., & Wright, P. M. (2018). Planning for Future Leadership: Procedural Rationality, Formalized Succession Processes, and CEO Influence in CEO Succession Planning. Academy of Management Journal, 61(2), 523–552. https://doi.org/10.5465/amj.2016.0071. Schulze, W. S., Lubatkin, M. H., Dino, R. N., & Buchholtz, A. K. (2001). Agency relationships in family firms: Theory and evidence. Organization science, 12(2), 99-116.
https://doi.org/10.1287/orsc.12.2.99.10114
Sharma, P., Chua, J. H., & Chrisman, J. J. (2000). Perceptions about the extent of succession planning in Canadian family firms. Canadian Journal of Administrative Sciences, 17(3), 233-244.
https://doi.org/10.1111/j.1936-4490.2000.tb00223.x
Sharma, P., Chrisman, J. J., Pablo, A. L., & Chua, J. H. (2001). Determinants of initial satisfaction with the succession process in family firms: a conceptual model. Entrepreneurship Theory and Practice, 25(3), 17-36. https://doi.org/10.1177/104225870102500302
Sharma, P., Chrisman, J. J., & Chua, J. H. (2003). Predictors of satisfaction with the succession process in family firms. Journal of business Venturing, 18(5), 667-687. https://doi.org/10.1016/S0883-
9026(03)00015-6
Sharma, P. (2004). An overview of the field of family business studies: Current status and directions for the future. Family business review, 17(1), 1-36. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2004.00001.x Smith, B. F. , & Amoako-Adu, B. (1999). Management succession and financial performance of family controlled firms. Journal of Corporate Finance, 5(4), 341–368. https://doi.org/10.1016/S0929-
1199(99)00010-3
Soto Maciel, A., de la Garza Ramos, M.I., Esparza Aguilar, J.L. and San Martín Reyna, J.M. (2015), "The influence of family relationships in the succession: A factorial analysis of Mexican enterprises", Journal of
Family Business Management, 5(2), 238-256. https://doi.org/10.1108/JFBM-11-2014-0036
Solomon, J. (2007). Corporate governance and accountability. Chichester, Verenigd Koninkrijk:John Wiley & Sons.
Steier, L. P., & Miller, D. (2010). Pre-and post-succession governance philosophies in entrepreneurial family firms. Journal of Family Business Strategy, 1(3), 145-154.
https://doi.org/10.1016/j.jfbs.2010.07.001
Strike, V. M. (2012). Advising the family firm: Reviewing the past to build the future. Family Business
Strike, V. M. (2013). The most trusted advisor and the subtle advice process in family firms. Family
Business Review, 26(3), 293-313. https://doi.org/10.1177/0894486513492547
Strike, V. M., Michel, A., & Kammerlander, N. (2018). Unpacking the black box of family business advising: Insights from psychology. Family Business Review, 31(1), 80-124.
https://doi.org/10.1177/0894486517735169
Strike, V. M., & Rerup, C. (2016). Mediated sensemaking. Academy of Management Journal, 59(3), 880- 905. https://doi.org/10.5465/amj.2012.0665
Su, E., & Dou, J. (2013). How does knowledge sharing among advisors from different disciplines affect the quality of the services provided to the family business client? An investigation from the family business advisor’s perspective. Family Business Review, 26(3), 256-270.
https://doi.org/10.1177/0894486513491978
Sundaramurthy, C. (2008). Sustaining trust within family businesses. Family Business Review, 21(1), 89- 102. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2007.00110.x
T
Tost, L. P., Gino, F., & Larrick, R. P. (2012). Power, competitiveness, and advice taking: Why the powerful don’t listen. Organizational behavior and human decision processes, 117(1), 53-65. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2011.10.001
U
Uhlaner, L., Kellermanns, F., Eddleston, K., & Hoy, F. (2012). The entrepreneuring family: a new paradigm for family business research. Small Business Economics, 38(1), 1-11.
https://doi.org:/10.1007/s11187-010-9263-x
Umans, I., Lybaert, N., Steijvers, T., & Voordeckers, W. (2018). Succession planning in family firms: family governance practices, board of directors, and emotions. Small Business Economics, 54(1), 189- 207. https://doi.org:/10.1007//s11187-018-0078-5
Umans, I., Lybaert, N., Steijvers, T., Voordeckers, W., & Laveren, E. (2020). Succession planning practices in private family firms: Survey evidence from Flanders. Accountancy & Bedrijfskunde, (1), 1-15. Geraadpleegd via https://accountancybusiness.be/api/content/downloads/tab/pdf/TAB_jg2020-A.pdf
V
Van Helvert-Beugels, J. M. C. (2018). The emerging role of advisory boards in strategizing in family firms.
A sensemaking perspective. Jönköping, Zweden: Jönköping International Business School
Van Helvert-Beugels, J., Veldhuizen, E., Matser, I., de Koning, P., & Dielemans, J. (2018). Het
functioneren van Raden van Advies. In context van het familiebedrijf. Windesheim, Nederland: Landelijk
Expertisecentrum Familiebedrijven van Windesheim.
Van Helvert-Beugels, J., Van Gils, A., & Huybrechts, J. (2019). Boards of advisors in family small-and
medium-sized enterprises. Cham, Zwitserland:Palgrave Macmillan, Cham
Venter, E., Boshoff, C., & Maas, G. (2005). The influence of successor-related factors on the succession process in small and medium-sized family businesses. Family business review, 18(4), 283-303.
Vilaseca, A. (2002). The shareholder role in the family business: Conflict of interests and objectives between nonemployed shareholders and top management team. Family Business Review, 15(4), 299- 320. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2002.00299.x
W
Wasserman, N. (2003). Founder-CEO succession and the paradox of entrepreneurial success.
Organization Science, 14(2), 149-172. https://doi.org/10.1287/orsc.14.2.149.14995
Y
Yaniv, I. (2004). Receiving other people’s advice: Influence and benefit. Organizational behavior and
human decision processes, 93(1), 1-13. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2003.08.002
Yermack, D. (1996). Higher market valuation of companies with a small board of directors. Journal of
7. BIJLAGEN
Bijlage A. Vragen interview
Corporate Governance
• Wat verstaat u onder corporate governance in uw bedrijf?
• Welke mechanismen heeft u hiervoor opgesteld of wil u opstellen? Waarom hebt u deze mechanisme in het leven geroepen of zou u ze in het leven willen roepen?
• Vindt u het belangrijk om een feedbackproces te hebben op uw handelingen als bedrijfsleider?
• Gelooft u dat een betere of aan andere corporate governance kan leiden tot betere resultaten in uw bedrijf? Waarom wel of waarom niet?
• Heeft u een familiale charter?
• Worden er periodieke familieraden georganiseerd in uw bedrijf?
• Hebben deze periodieke familieraden een positieve invloed op de familierelaties? • Ziet u de raad van advies als opstap naar de raad van bestuur?
• Kan een raad van advies en een raad van bestuur naast elkaar bestaan?
• Wat zijn volgens u de belangrijkste nadelen van een raad van advies? (bvb hoge financiële kost, vertrouwensaspect, tijdsaspect, …)
• Wat zijn volgens u de belangrijkste voordelen van een raad van advies?
• Op welke bedrijfsdomeinen kan een raad van advies het verschil maken volgens u? • Wat zijn volgens u de drijfveren van de leden van een raad van advies?
Successie
Tijdsaspect
• Hoeveel keer heeft het familiebedrijf al een successieproces doorlopen?
• Wanneer bent u gestart met het successieproces? Vond u dit een goeie timing? Waarom wel of waarom niet?
• Erkent u het successieproces als een moeilijke fase in de cyclus van het familiebedrijf? Indien ja, welke aspecten vormen de grootste moeilijkheid?
• Heeft u financiële gevolgen waargenomen tijdens of na de successie? Indien ja, over welke gevolgen gaat dit dan? Over welke tijdsperiode hebben deze gevolgen zich gemanifesteerd?
• Bij veel familiebedrijven wordt het plannen van het successieproces uitgesteld of nooit begonnen. Hoe komt dit volgens u?
• Spelen emotionele en psychologische factoren m.b.t. de huidige bedrijfsleider een rol in het uitstellen van het successieproces volgens u?
• Is het moeilijk om als bedrijfsleider in het algemeen afscheid te nemen van het familiebedrijf?
• Heeft een afgetreden bedrijfsleider die actief aanwezig blijft in het familiebedrijf positieve of negatieve gevolgen volgens u? Welke gevolgen zijn dit dan?
De keuze van de opvolger
• In welke mate moet de keuze voor een opvolger objectief zijn teneinde stakeholders en shareholders tevreden te houden?
• Welke criteria zijn belangrijk om een opvolger aan te duiden? (Diploma, bepaalde vaardigheden, gender, leeftijd…)
• Gelooft u dat veel bedrijfsleiders zich laten leiden door nepotisme in het kiezen van een familiale opvolger. Waarom wel of waarom niet?
• Heeft het bedrijf ooit overwogen om met een externe opvolger te werken? Waarom wel of waarom niet?
• Klopt het volgens u dat familiebedrijven risk averse zijn om het familiekapitaal te beschermen? Zouden ze het daarom moeilijk kunnen hebben om aandelen te verkopen aan externe bestuurders?
• Een familiale opvolger laat toe om praktische en specifieke familiale ervaringskennis en know-how door te geven. In welke mate speelt dit argument mee in het successieproces?
• Kan het aanduiden van een verkeerde opvolger leiden tot de verdwijning van het familiebedrijf?
• Kan matige interesse van de familie om het familiebedrijf over te nemen, leiden tot de verdwijning van het familiebedrijf?
Management van het successieproces
• Heeft u een successieplan opgesteld? • Wanneer werd dit plan opgesteld?
• Vond u dat er binnen het familiebedrijf een gebrek aan kennis was om het successieproces te managen?
• Vindt u het formaliseren/neerschrijven van een successieplan belangrijk om de uitvoering te garanderen?
• Vindt u dat het de taak is van de raad van bestuur om de successie te managen?
• Vindt u dat de raad van bestuur over te weinig informatie beschikt om het successieproces