2. KADER GVVP
2.1 Beleidskader
Zowel de Rijksoverheid, provincie Limburg, Regio Parkstad als gemeente Kerkrade hebben beleidsdocumenten op- en vastgesteld die specifiek betrekking hebben op verkeer en vervoer of dit thema (zijdelings) raakt. Het beleid van deze overheidsinstanties bevat vele uitgangspunten en vormt daarmee een belangrijke basis c.q. is
leidend voor het beleid dat in voorliggend GVVP is uitgewerkt. Een volledige beschrijving en uitwerking van deze relevante beleidsdocumenten is opgenomen in bijlage 1. Daarnaast zijn de relevante uitgangspunten uit het Collegeprogramma 2014-2018 als kader van dit GVVP meegenomen. In deze paragraaf zijn de betreffende uitgangspunten opgesomd die relevant zijn (geweest) voor het verkeers- en vervoersbeleid van gemeente Kerkrade.
BELEIDSKADER, DE UITGANGSPUNTEN VOOR KERKRADE
De belangrijkste beleidsdocumenten van de Rijksoverheid aangaande verkeer en vervoer, zijn de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR), het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2008-2020, de Beleidsimpuls Verkeersveiligheid en de Green Deal en het Energieakkoord voor duurzame groei in het kader van duurzaamheid. Daarnaast heeft de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) onderzoek uitgevoerd in hoeverre de verkeersveiligheidsdoelstellingen behaald zullen worden.
De provincie Limburg heeft aangaande verkeer en vervoer het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL), het Provinciaal Verkeers- en VervoersPlan (PVVP) en het Beleidsplan Fiets 2014-2022 als meest belangrijke beleidsdocumenten. De beleidsdocumenten die door regio Parkstad (en IBA) zijn vastgesteld, zijn de Structuurvisie “Ruimte voor park en stad”, het Regionaal Verkeers- en Vervoersplan 2011-2020 (RVVP), een Programma Fiets Parkstad Limburg welke is gebaseerd op het provinciale Beleidsplan Fiets 2014-2022 en de Verduurzaming Mobiliteitsbeleid vanuit het project PALET. Daarnaast werkt IBA Parkstad (Internationale Bau Ausstellung) aan het project Leisure Lane, een hoogwaardige fietsroute door Parkstad die moet aansluiten op de Vennbahn. Ten slotte zijn in Kerkrade de Structuurvisie 2010-2020, de drie Stadsdeelvisies en de documentatie omtrent Duurzaamheid als belangrijkste pijlers meegenomen bij het opstellen van het GVVP. Vanuit deze documentatie zijn de randvoorwaarden voor Kerkrade als volgt:
Bereikbaarheid:
• het verbeteren van de bereikbaarheid van Kerkrade op (inter)nationaal en (EU)regionaal niveau, voor alle vormen van verkeer en vervoer. De Buitenring kan vooral een grote bijdrage leveren
aan de nationale en regionale bereikbaarheid van Kerkrade. Goede grensoverschrijdende verbindingen als ook de lokale verbindingen dienen nader onderzocht te worden;
• een verkeers- en vervoerssysteem dat bijdraagt aan economische structuurversterking, een aantrek-kelijke regio voor wonen en recreëren en goed bereikbare voorzieningen, waarbij rekening wordt gehouden met maatschappelijke trends (onder andere demografische ontwikkelingen en individualisering);
• bij bereikbaarheidsproblemen wordt ingezet op maatregelen in de volgorde van (1) bestaande infrastructuur te benutten en (2) reizigers te verleiden tot “slim verplaatsen” oftewel beïnvloeden, waardoor (3) bouwen alleen noodzakelijk is bij structurele capaciteitsproblemen;
• het verkeers- en vervoersmanagement (organiseren van verkeers- en vervoersstromen) neemt een integrerende en centrale rol in, ook via de specifieke aandacht voor het aaneenschakelen van verschillende vervoersmiddelen c.q. netwerken (ketenmobiliteit).
• het nog meer dan voorheen meewegen van mobiliteitsconsequenties bij elke nieuwe ruimtelijke ontwikkeling en bij iedere herstructureringsopgave. Publiekstrekkende functies zoals grote onderwijs- en zorginstellingen, toeristische voorzieningen, winkelgebieden en bedrijven met veel vervoersbewegingen liggen bij voorkeur bij openbaar vervoersknooppunten of multimodaal ontsloten locaties;
• het zorgdragen voor goede parkeervoorzieningen, die kunnen bijdragen aan de bereikbaarheid en aantrekkelijkheid van woonwijken, centra, bedrijventerreinen, etc.;
• het verbeteren van de verbindingen tussen wijken onderling en tussen de wijken en groene (natuur)gebieden, om zo de geïsoleerde ligging die ontstaan is door onder andere de komst van GOW’s en spoortaluds weg te nemen. Dit geldt voor zowel gemotoriseerd- als langzaam verkeer;
• het verbeteren van de fietsroutes en openbaar vervoersverbindingen naar (voortgezet) onderwijs in en buiten Kerkrade;
• ontwikkelen van nieuwe (recreatieve) verbindingen tussen attracties;
• het verbeteren van de oriëntatie, de kwaliteit en de uitstraling van wijken door de aanpak van de hoofdentrees.
Verkeersveiligheid:
• een verkeersveilig wegennet creëren waarbij op landelijk niveau maximaal 500 verkeersdoden (-53% t.o.v. 2002) en maximaal 10.600 ernstig verkeersgewonden (-34% t.o.v. 2002) in 2020 vallen, waarbij genoemde percentages ook voor Kerkrade gelden. Doel is dat Nederland de plaats in de top vier van verkeersveilige landen in de EU behoudt. Uiteindelijk streven is 0 verkeersslachtoffers;
• het streven van op termijn naar zeer weinig tot geen ernstige verkeersslachtoffers (“maak van de nul een punt”), gebaseerd op de drie E’s: (1) Engineering, zijnde het ontwerp en uitvoering van infrastructuur en voertuig, (2) Education, zijnde verkeersonderwijs en training en (3) Enforcement, zijnde handhaving van verkeersregels.
• het treffen van specifieke maatregelen die zich richten op bepaalde risicogroepen, welke verder zijn geconcretiseerd in de Actieprogramma’s Verkeersveiligheid (2009-2010 en 2011-2012). In de Beleidsimpuls Verkeersveiligheid zijn dit fietsers, ouderen en jonge beginnende bestuurders;
• een permanente verbetering van de verkeersveiligheid, onder andere door de aanpak van onveilige locaties;
• het afronden en actueel houden van het programma Duurzaam Veilig in de wijken, hetgeen inhoudt dat een duurzaam veilige weginrichting met essentiële herkenbaarheidskenmerken op het wegennet in Kerkrade wordt aangebracht, conform de CROW-richtlijnen (vooral publicaties 315 “Basiskenmerken Wegontwerp’’ en 315a “Basiskenmerken kruispunten en rotondes’’);
• het actief aanpakken van de verkeersveiligheid en oversteekbaarheid van oude linten, in samenspraak met bewonersplatforms en ondernemersverenigingen;
• het voortzetten van de actieve stimulering van de verkeerseducatie in het basis- en middelbaar onderwijs.
Langzaam Verkeer:
• een compleet, samenhangend en hoogwaardig utilitair hoofdfietsroutenetwerk realiseren en een positief fietsklimaat gericht op lange afstand, vlotte doorstroming en veiligheid te creëren voor diverse doelgroepen (woon-werk, naar school, winkelen, recreëren, sporten), om het fietsgebruik
te verhogen en binnen acht jaar de landelijke gemiddelden te evenaren ter attentie van de korte-afstand-verplaatsingen als ook de totale verplaatsingen per fiets;
• het fietscomfort verhogen door extra kwaliteit van fietspaden, doorstroming/prioritering op kruispunten, goede bewegwijzering, stallingvoorzieningen en overige voorzieningen, voor een stimulans van het fietsgebruik (onder andere rol fiets in de ketenverplaatsing);
• het inzetten op toeristische fietsroutes (onder andere “fietsrondjes van Parkstad”)
• het inzetten op de e-bike, zowel qua vormgeving wegennet (hogere snelheden en intensiteiten) als het aanbieden van oplaadpunten voor deze doelgroep;
• het verhogen van de populariteit van de fiets door middel van educatie en voorlichting in combinatie met innovatie, promotie en marketing, welke gericht is op gedragsbeïnvloeding;
• de nadruk leggen op toonaangevende fietsprojecten met regionale waarde, gericht op onderzoeken en/of realisatie van (onder andere):
o de snelfietsroutes Heerlen-Aken en Kerkrade-Aken;
o een nieuwe inrichting onder het viaduct ter hoogte van de N299, Gravenweg en Schanswegerweg en het verbeteren en veiliger maken van de fietsverbinding tussen Kerkrade-Noord en Landgraaf.
o een rechtstreekse fietsverbinding tussen Simpelveld en Kerkrade-Centrum.
o de Leisure Lane.
• het aanleggen en/of verbeteren en versterken van, bij voorkeur onderling gescheiden, fiets-, MTB-, wandelroutes en eventueel ruiterpaden (inclusief bewegwijzering) binnen de groengebieden;
• infrastructuur in centrumgebieden geschikt maken voor groeiende doelgroep (senioren), zodat voorzieningen bereikbaar blijven. Bijvoorbeeld door hoge stoepranden en trappartijen weg te halen en goede/veilige oversteekvoorzieningen te realiseren.
Openbaar Vervoer:
‘De reiziger centraal’ is de filosofie van het openbaar vervoer in Limburg. Daarmee ontstaat een vraaggericht en naadloos nationaal en internationaal openbaar vervoerssysteem middels het zogenaamde visgraatmodel, waarmee de maatschappelijke participatie wordt bevorderd, de ruimtelijk-economische positie in de EUregio wordt verstevigd en waarmee wordt ingespeeld op de kansen van toenemende Europese integratie.
• Deze filosofie vraagt om een eenvoudiger lijnennet met hoge directheid, snelheid, comfort en stiptheid, waarbij bus en trein elkaar versterken en meer bestemmingen beter bereikbaar worden.
Voor gebieden met weinig reizigersvraag wordt (beter) maatwerk geleverd (visie Limburgnet).
• het aanbrengen van elektrificatie van het spoor op het baanvak Landgraaf-Herzogenrath, zodat hier in de toekomst de intercity Eindhoven-Heerlen-Aken(-Keulen) en stoptrein (Luik-)Maastricht-Heerlen-Aken kunnen rijden;
• het doortrekken van de lightrailverbinding (stoptrein) Heerlen – Kerkrade-Centrum naar Aken.
Deze Avantislijn zal lopen via Kerkrade-West en het grensoverschrijdende bedrijventerrein Avantis. De bereikbaarheid van heel Kerkrade en de EUregio zal hierdoor verbeteren;
• het aanleggen van het nieuwe treinstation Spekholzerheide (Transferium);
• het verbeteren van de functionaliteit van treinstation Eygelshoven, bijvoorbeeld door realisatie van een parkeer- en P&R-voorziening, fietsparkeren, aansluiting op buslijnen en oplaadpunten voor elektrische voertuigen.
Duurzaamheid (leefbaarheid):
• één van de vier uitgangspunten in het Collegeprogramma (zie vervolg van deze paragraaf);
• het inzetten op de ‘trias mobilica’, een concept dat het behalen van energiebesparingen en het beperken van emissies op het gebied van mobiliteit ondersteunt en is gebaseerd op drie pijlers: (1) verminderen van de vervoersbehoefte, (2) optimale benutting van de vervoersmogelijkheden en (3) verduurzamen van de resterende vervoersbehoefte;
• het stimuleren van vernieuwende en duurzame verkeers- en vervoersinitiatieven, onder andere door het efficiënter (beter) benutten van beschikbare infracapaciteit en het wijzigen van vervoersstromen naar duurzame vervoerswijzen, zoals de fiets en het openbaar vervoer (modal shift);
• het ontwikkelen van schone stadsdistributie;
• het stimuleren van elektromobiliteit van zowel de fiets als de auto, door onder andere e-car sharing, stimuleren e-cars in bedrijven en realisatie oplaadpunten;
• het promoten van het thema duurzaamheid richting inwoners van en bedrijven in Kerkrade, zodat de kennis omtrent dit thema wordt vergroot;
• het bewerkstelligen van duurzame mobiliteit binnen de eigen organisatie.
COLLEGEPROGRAMMA 2014-2018
Het Collegeprogramma 2014-2018 beschrijft dat we juist in deze periode de kansen die zich voordoen moeten grijpen. Die keuzes zijn uiteraard niet gebaseerd op willekeur maar worden gemaakt vanuit een viertal uitgangspunten, zijnde (1) Integraal en kansen, (2) Werk en economie, (3) Participatie en (4) Duurzaamheid. Het verkeer en vervoer past in en bij al deze vier uitgangspunten.
In het kader van de bereikbaarheid/mobiliteit moet het wegennet onderhouden en afgestemd zijn op het aantal vervoersbewegingen. In deze periode heeft een inhaalslag plaatsgevonden van het wegenbeheersplan, waarin we ons naast de woongebieden ook concentreren op het hoofdwegennet.
Hiervoor zijn reeds tot twee maal toe extra financiële middelen beschikbaar gesteld.
Uiteraard verdient ook het openbaar vervoer permanente aandacht. In de nieuwe OV-concessie 2016-2031 wordt rekening gehouden met nieuwe OV-verbindingen en deze concessie biedt voldoende flexibiliteit voor ambities en nieuwe ontwikkelingen, waaronder de Avantislijn. Specifiek zullen we samen met onze Duitse partners lobbyen voor de financiering van de Avantislijn aan Duitse zijde. Daarnaast is opgenomen dat voorliggend verkeers- en vervoersplan herijkt wordt.
De provincie voert momenteel werkzaamheden uit op Kerkraads grondgebied ten behoeve van de Buitenring. Gedurende de collegeperiode is geanticipeerd op de mogelijkheid dat de Buitenring in de volledige omvang wordt aangelegd, waarbij dit tot zo min mogelijk knelpunten in de praktijk mocht leiden.
De ambitie vanuit duurzaamheid is te handelen vanuit het oogpunt van toekomstige generaties. Daarbij wordt ingezet op een veilige leefomgeving, een ecologisch duurzame leefomgeving en een ge(her)structureerde leefomgeving.