Bekendheid. Hoe de accountants tegen het risico van bekendheid aankijken, is weergegeven in figuur 30

TABEL 30

“Zien de accountants het risico van bekendheid?”

Risico Ja, want… Maar…

Bekendheid

Het risico zal bestaan. Ik denk dat het risico er best wel is. Het kan aanwezig zijn.

Doordat hij de ondernemer erg goed kent, daardoor gunstige adviezen geeft of dingen door de vingers ziet, ik geloof direct dat dat wel gebeurt. Als accountantskantoren steeds commerciëler worden en als je leuke uitstapjes met de klant gaat maken, dan geloof ik best dat je dan sneller geneigd bent dingen door de vingers te zien. Er zitten best risico’s aan.

Het geeft, hoe dan ook spanningen (zowel zakelijk als privé iets hebben). Ik doe dat niet. Dat zijn wel dingen waar je rekening mee moet houden.

Een gevaar is dat als je een klant heel goed kent, je heel ver met die klant mee kan gaan en mee kunt denken. En die grenzen moet je dus wel heel goed kunnen bepalen. Als je een klant heel goed kent, kan het wel eens lastig zijn om nee te zeggen als iets niet kan. Daar moet hij wel voor oppassen.

Tussen het MKB en het grootbedrijf daar zit een wereld van verschil. Het grootste verschil is dat een accountant in het MKB alles van de ondernemer weet, en ook alles van zijn familie. Ze vertellen je ook privé dingen die niets met cijfers te maken hebben.

Ik denk dat het voor de ondernemer juist heel erg van belang is dat iemand die zijn onderneming adviseert ook de onderneming goed kent.

Dat je tegen de ondernemer moet zeggen dat hij daarvoor bij die persoon moet zijn. Dat vindt de klant heel erg vervelend. Hij wil met jou er over praten, je hebt een vertrouwensrelatie met hem.

Je moet er erg voorzichtig mee zijn. Het risico is naar mijn idee weinig aanwezig in het MKB. Een accountant in het MKB kan er goed afstand van houden. Je kan wel goede contacten met klanten houden, maar dat hoeft geen invloed te hebben op hoe je werkt. Accountants kunnen dat wel goed scheiden.

Ik denk dat de ondernemer daar bij gebaat is, dat hij de accountant als vertrouwenspersoon daarbij betrekt, omdat het hem comfort geeft. Het zijn toch vaak zaken die men niet met iedereen wil delen. En deskundigheid speelt daarbij ook een rol. En de situatie dat de accountant eigenlijk al alles weet van de ondernemer of van het bedrijf. Voor de ondernemer is de accountant een toegankelijke en makkelijk adviseur.

De accountants geven aan dat het risico van bekendheid aanwezig is in het MKB. Er kunnen spanningen ontstaan, want een accountant kan te goed op de hoogte zijn van de zaken van een onderneming. De accountant is, echter, ook vertrouwenspersoon van de ondernemer. Een ondernemer wil graag met de accountant over verschillende zaken praten en is er bij gebaat dat degene die de ondernemer adviseert de onderneming ook kent. Een accountant is voor een ondernemer een toegankelijke en makkelijke adviseur.

8.2.6 Intimidatie. De resultaten van het laatste risico, risico van intimidatie, worden in tabel 31 weergegeven.

TABEL 31

“Zien de accountants het risico van intimidatie?”

Risico Ja, want… Maar…

Intimida

tie Je doet altijd wat de klant graag wil, maar niet tot in het onmogelijke natuurlijk. Het risico wat in mijn ogen het grootste is, is dat je de klant niet kwijt wil raken, dat je de omzet niet kwijt wil raken of je persoonlijke motieven. Dat een klant je in die zin een beetje onder druk wil zetten. Dat zijn belangrijke dingen en die risico’s bestaan.

Een accountant is ook een ondernemer.

Je hebt toch te maken met situaties dat de ondernemer de opdracht geeft en betalen moet. Dus dan zullen sommige mensen toch sneller meegaan. En dat komt van hoog tot laag voor. Het komt bij kleine ondernemingen en grote ondernemingen voor, dat ze zeggen: “ik betaal jou toch dus ik bepaal wat er gedaan wordt”, en dan moet je zeggen: “nee”.

Er zijn ook ondernemers die verwachten veel meer van de accountant dan ik zou willen, die vinden dat een accountant zich helemaal niets van die onafhankelijkheid-issues moet aantrekken.

Je moet je afvragen: wat wil je met die klant? En zeggen dat hij maar iemand anders moet zoeken. Je moet wel achter de dingen staan die een klant doet, anders moet je hem niet als klant willen hebben.

Uit de professionaliteit van het bedrijf als de onze, moet je daar wat terughoudender in zijn. Dat betekent ook dat je een bepaald type klant ook niet zal bereiken vanuit onze opstelling. En dat type klant komt ook niet naar ons toe, dat weet de klant zelf ook wel, dat voelt hij ook zelf wel aan.

Als een klant jou onder druk zet dan is het eerste wat je doet met collega’s overleggen wat je met die zaak moet doen. Niet zomaar meegaan met de klant.

Je zou als accountant eigenlijk een klantenportefeuille moeten hebben, dat als een klant dat zegt, dan ga je maar. Want zo’n klant wil ik niet hebben. Een accountant in het MKB heeft t.o.v. een accountant bij een groot bedrijf veel meer klanten, in principe is het risico dus kleiner. Maar het kan best zijn dat een accountant heel veel met één klant bezig is.

Dit laatste risico van intimidatie is volgens de accountants aanwezig in het MKB, doordat een accountant zijn klant niet wil kwijtraken en de klant goed kent. Ondernemers verwachten soms teveel van accountants. Een accountant moet eigenlijk een klantenportefeuille hebben met meerdere klanten en wanneer er sprake is van intimidatie de opdracht teruggeven en de ondernemer niet als klant willen hebben.

8.2.7 Conclusie risico’s. De accountants geven aan dat de risico’s aanwezig zijn in het MKB, er wordt wel een spanningsveld geconstateerd. Een accountant denkt in het voordeel van zijn klant en wil zijn klant liever ook niet kwijt raken. De accountants geven aan dat het scheiden van de werkzaamheden kosten met zich meebrengt voor de ondernemers. Accountants zijn een toegankelijke en makkelijke adviseur voor de ondernemer. Accountants zijn niet afhankelijk in het MKB van één of twee klanten, de adviezen worden als doorzichtig gezien in het MKB en de consequenties worden in het MKB niet zo groot geacht. Door het geven van advies worden de bedrijfsrisico’s kleiner doordat de accountant goed op de hoogte is van wat er zich afspeelt bij de ondernemer. Andere adviseurs zouden dingen niet mee kunnen nemen in hun advisering, omdat ze niet voldoende op de hoogte zijn.

8.3 Factoren

8.3.1 Inleiding. De resultaten van deelvraag 4D worden in deze paragraaf gegeven. 4C. Hebben de branche waar de onderneming zich in bevindt, de grootte van de onderneming, of er sprake is van scheiding van leiding en eigendom bij de onderneming, de verklaring, de adviezen en de accountant/het accountantskantoor invloed op het wel of niet scheiden van de werkzaamheden, de uitvoering van een samenstellings- of een beoordelingsopdracht voor een onderneming én de onderneming adviseren, van de accountant volgens de accountants?

Als eerste worden de resultaten weergegeven of de kenmerken van een onderneming (branche, grootte, scheiding van leiding en eigendom) invloed hebben op het wel of niet scheiden van de werkzaamheden van de accountant. Vervolgens worden de resultaten gepresenteerd of de verklaring, de soort adviezen en de accountant/het accountantskantoor invloed hebben op het wel of niet scheiden van de werkzaamheden.

8.3.2 Kenmerken van de onderneming. In deze subparagraaf komen de resultaten naar voren van de kenmerken van een onderneming (branche, grootte, scheiding van leiding en eigendom) die invloed kunnen hebben op het wel of niet scheiden van de werkzaamheden van een accountant.

8.3.2.1 Branche. De accountants geven aan dat de branche waar de onderneming in opereert geen invloed heeft op het wel of niet scheiden van de werkzaamheden van de accountant.

8.3.2.2 Grootte. De grootte van een onderneming heeft wel invloed op het wel of niet scheiden van de werkzaamheden. Twee van de dertien accountants geven aan dat de accountant wel moet oppassen bij het geven van advies aan kleine ondernemingen, omdat de accountant zich dan makkelijker kan vereenzelvigen met de ondernemer en dat de accountant de besluitvorming gaat nemen in plaats van de ondernemer.

“Op het moment dat de ondernemer zelf niet zo krachtig is en zijn eigen oordeel kan vormen, hij kan zich verschuilen achter de adviezen van de accountant, dan moeten de werkzaamheden gescheiden worden.”

8.3.2.3 Scheiding van leiding en eigendom. Twaalf van de dertien accountants gaven aan dat of er wel of geen sprake is van een scheiding tussen leiding en eigendom bij een onderneming, dat dat geen invloed heeft op het wel of niet scheiden van de werkzaamheden van de accountant. Eén accountant gaf aan dat wanneer er sprake is van scheiding van leiding en eigendom bij een onderneming in het MKB, dat het dan juist makkelijker is om beide werkzaamheden te verrichten.

“Wanneer de DGA 100% heeft en je geeft advies aan de onderneming (t.o.v. de DGA, dus in privé-situaties van de ondernemer), dan praat je over tegengestelde belangen. Ik denk juist op dat moment dat je het niet in 1 hand hebt, de leiding en het eigendom, dat het dan alleen maar makkelijker wordt voor de accountant. De bestuurder moet verantwoording afleggen aan de AVA. Er is een extra controleorgaan. Voor de accountant verandert er volgens mij niets. ”

De accountants gaven aan dat de adviseringsmogelijkheden verschillen wanneer er wel of geen sprake is van scheiding van leiding en eigendom.

8.3.3 Verklaring. Theoretisch gezien, geven twee accountants aan, zou het verschil in verklaring, beoordelings- en samenstelverklaring, wel uitmaken in hoeverre de accountant beide werkzaamheden kan verrichten. Bij een beoordelingsverklaring kan een accountant, theoretisch gezien, in een conflictsituatie komen. Verder heeft de accountant bij een beoordelingsverklaring met meer richtlijnen te maken en moet hij onafhankelijker zijn.

“Je moet er misschien wel een bepaald team op zetten die de beoordelingsverklaringen doet en daarnaast een adviserende accountant. Het risico is groter. Hier zou je wel een scheiding moeten hebben, dan wel binnen hetzelfde kantoor, theoretisch gezien.”

Eén accountant gaf aan dat een accountant bij een beoordelingsverklaring inderdaad beperkter moet zijn in zijn advisering dan bij een samenstellingsverklaring. Het hangt hier ook vanaf wat voor soort advies er wordt gegeven. Wanneer het strategische adviezen zijn of adviezen voor het bestaan en rendement van het bedrijf, dan zou een accountant daar bij een beoordelingsverklaring terughoudender in moeten zijn dan bij een samenstellingsverklaring.

8.3.4 Soorten advies. Over het algemeen geven alle accountants aan dat er breed geadviseerd kan worden bij het niet scheiden van de werkzaamheden. De mate van advisering hangt meer samen met de deskundigheid van de accountant. Adviezen kunnen door accountants in de basis gegeven worden, daarna moet een specialist (binnen het kantoor) ingeschakeld worden.

“Een accountant is een huisarts en weet de juiste specialisten te vinden. ”

Over een aantal onderwerpen kan een accountant beter niet adviseren: effecten, beleggingen en verzekeringen.

8.3.5 Accountant. De accountants geven aan dat ze aan een aantal belangrijke punten