42 Casus de heer X.
Hoofdstuk 5. Beantwoording van de onderzoeksvragen 5.1 Beantwoording deelvragen
1. Wat houdt Continuïteit Van Zorg in?
In dit hoofdstuk zal ik ingaan op hoe professionals aankijken tegen Continuïteit Van Zorg. Wat is in hun ogen Continuïteit Van Zorg? Wat houdt het in? Wat beoogt CVZ? Ik heb mij in het bijzonder gericht op vernieuwing, samenwerking en co-creatie, zodat de onderzoeksvraag en de deelvragen beantwoord kunnen worden.
In grote lijnen is door de respondenten tijdens de interviews en de focusgroepen een beschrijving gegeven over de inhoud, het doel en de betekenis van Continuïteit Van Zorg. De respondenten zien vooral de voordelen die het project oplevert voor de gezondheid. Daarnaast zien zij ook de positieve effecten van de internationale samenwerking tussen de twee overzeese GGZ instellingen. Het activiteitensysteem van de beide organisaties is te zien in figuur 5.1.
De respondenten zijn het sterk met elkaar eens over wat CVZ inhoudt. Een enkeling is er op afstand bij betrokken en is daardoor niet goed geïnformeerd over CVZ. De respondenten hebben de volgende uitspraken gedaan inzake de inhoudelijke kant van CVZ.:
“ Ik noem het een vernieuwing omdat het niet deel van ons zorgaanbod. Het is een nieuw product welke we hebben ontwikkeld. Sinds jaar en dag, denk ik, hebben patiënten en cliënten gebruik gemaakt van de gelegenheid om over en weer te komen naar Suriname of te gaan naar Nederland maar op een gegeven moment zagen we de noodzaak om ook voor die mensen een bepaalde zorg in te richten. En dit nieuw initiatief zeg maar, wist ik dat het niet zonder vallen en opstaan zou gebeuren, maar wat we sowieso nodig hadden waren mensen die ervan overtuigd waren dat het zou werken, dus aan beide kanten natuurlijk. En voor alle nieuwe dingen heb je, heb je mensen nodig die bereid zijn hun krachten erachter te zetten ook al is het vaak onduidelijk wat het uiteindelijke doel zal zijn maar je hebt dedicated mensen nodig om erachter te staan en dat hadden we bij het nieuw product. Nieuwe dingen zijn niet altijd even makkelijk te implementeren maar nogmaals, in beide organisaties had je mensen die hun schouder eronder wilden zetten en ik denk dat het wel lukt.”
“Nou, ik moet zeggen, ik ben ontzettend blij met deze mogelijkheid. Zeker als je kijkt naar de zorg hier in Nederland, er zijn ontzettend veel projecten geweest in de afgelopen tien jaren, Eigenlijk, op het gegeven dat het de beleving is dat als cliënt, ik noem maar wat cliënten, die uit de tropen komen, als ze naar de tropen gaan, dat het goed is voor hun welzijn, het proces van genezing c.q. stabiliseren. Je hebt hoe dan ook over de mogelijkheid die cliënten
hierdoor, hebben om zeer belangrijke gebeurtenissen, life-events mee te kunnen maken van de familie. Nou, en dat je toch op deze manier ervoor kan zorgen dat cliënten veilig qua gezondheid en stabiliteit, dat ze ook veilig weg kunnen, en ook veilig terug kunnen komen. Binnen dat verhaal is het zo dat het een uitdaging is. Het is een uitdaging als je bijvoorbeeld kijkt naar projecten die gefinancierd zijn, denk maar aan cliënten van Marokkaanse herkomst, met het idee van goh, kunnen ze niet behandeld worden in Marokko. Dus het is met een nieuwe gedachte, om het zo uit te drukken. We kunnen met herkomstlanden samenwerken op dit gebied. Maar wat wel nieuw is, is dat wij zeggen wij gaan niet meereizen met onze
cliënten, wij gaan ook niet deskundigen van ons daar in een ander land stationeren, om cliënten op te vangen, maar dat we gebruik maken van de deskundigheid van het land van herkomst om de zorg te kunnen continueren en het is tegelijkertijd ook een aanbod om terugval te voorkomen. Dat wordt heel vaak vergeten.”
“Ik zie Continuïteit Van Zorg als een aanvullend aanbod aan mensen die om wat voor reden dan ook, onder psychiatrische behandeling zijn, die tijdelijk naar Suriname willen vertrekken en die zich zorgen maken over het feit dat de reis, naar een ver land, misschien het
vaderland, stress verhogend kan zijn. Hier probeer je mogelijke decompensaties of problemen voor te zijn. Hierdoor kan je met dit aanbod iets genereren voor mensen, dat het verblijf voor mensen aanzienlijk aangenamer maakt. Dat je ook psychiatrische problemen bijna kunt
51
voorkomen danwel in een heel erg vroeg stadium, bij optreden van problemen kunt ingrijpen en daardoor wellicht de schade kunt voorkomen”.
“Ik denk dat mensen gewoon op vakantie kwamen, toch, met- of zonder toestemming van Nederland, van Arkin of van welke psychiatrische instantie dan ook, maar dat het nu goed ingekaderd is.”
“Dit project hebben we op dit moment lopen in samenwerking met het Psychiatrisch Centrum Suriname, waarbij patiënten die hier in zorg zijn en die tijdelijk naar Suriname willen
vertrekken, daar wordt voor gezorgd dat de behandeling daar voortgezet wordt”.
“Deelnemers van de focusgroep hebben patiënten voor het project aangeleverd of zullen dit in de toekomst gaan doen. Momenteel zit het project in de afrondingsfase. De bedoeling is dat het in de loop van het jaar, standaard onderdeel gaat worden van het zorgaanbod van Arkin.”
Continuïteit Van Zorg is een preventief behandelaanbod voor de reizigers met psychiatrische
problemen, die vanuit Nederland naar Suriname reizen en niet langer dan zes maanden in Suriname zullen vertoeven. Hierdoor bestaat de mogelijkheid om de psychiatrische behandeling die in
Nederland wordt ondergaan, in Suriname voort te zetten. Het project Continuïteit Van Zorg kwam tot stand in de samenwerking tussen Arkin en Psychiatrisch Centrum Suriname.
Arkin heeft het mogelijk gemaakt dat PCS toegang heeft tot het elektronisch patiëntendossier van de desbetreffende patiënt. De behandelaar in Nederland kan dan op ‘afstand’ het verloop van de behandeling volgen. Er is geen wachtlijst voor deelname aan CVZ. Uiterlijk twee weken voor vertrek wordt er een intakeafspraak gepland bij het Acuut Behandelteam Oost/Zuidoost en Diemen,
onderdeel van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. De intake dient ter indicering van de zorg die gecontinueerd moet worden. Indien wenselijk zijn huisbezoeken binnen de regio Paramaribo zonder extra kosten uitvoerbaar. In Suriname is de behandelende psychiater binnen het PCS
eindverantwoordelijk voor de behandeling. De zorg wordt door de verzekeraar vergoed.
Patiënten met een Inbewaringstelling (IBS), Terbeschikkingstelling (TBS), artikel 37, Wetboek van Strafrecht, zijn uitgesloten van deelname aan Continuïteit van Zorg. Patiënten met een Rechterlijke Machtiging (RM) kunnen in onderlinge overeenstemming met de behandelaar eventueel deelnemen aan Continuïteit van Zorg. Bij een onder curatele stelling of bewindvoering is schriftelijke toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger vereist. Bij minderjarigen is toestemming van de ouders vereist. Indien een klinische opname in PCS heeft plaatsgevonden zal er in de meeste gevallen een indicatie voor repatriëring (terugkeer onder medische begeleiding) worden afgegeven. Indien een
vervolgopname in Nederland geïndiceerd is, wordt van de behandelaar in Nederland verwacht dat deze de opname regelt. Het ABT beslist niet of de patiënt een vliegreis mag ondernemen. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de luchtvaartmaatschappij die de vlucht uitvoert.
Deelnamevoorwaarden voor de patiënt
De aanmelding dient te geschieden door de behandelaar.
Er hoort een reis- en annuleringsverzekering te worden afgesloten.
Indien er met medicijnen wordt gereisd, moet bij de apotheek een medicijnpaspoort worden aangevraagd.
Indien van toepassing, moet een toestemminmgsverklaring van de uitkeringsinstantie, in kwestie, worden overlegd.
Ten behoeve van de eigen administratie, wordt een kopie gemaakt van de tickets, de reis- en annuleringsverzekering en indien nodig een geldig identiteitsbewijs.
Voorwaarden voor de behandelaar
De behandelaar draagt zorg voor een aanmeldingsbrief, met informatie betreffende de biografie, psychiatrische voorgeschiedenis, het behandelverloop, medicatie, conclusie, classificatie volgens DSM IV en het voorgestelde behandelbeleid. De behandelaar draagt verder zorg voor het beschikbaar stellen van voldoende medicatie gedurende het verblijf van de patiënt in Suriname. Medicatie kan eventueel ter bewaring aan PCS worden overgedragen. De behandelaar adviseert de patiënt om een
52
medicijnpaspoort aan te vragen bij zijn apotheek. Het medicijnpaspoort is het enige document dat internationaal erkend is voor het in het bezit hebben van geneesmiddelen voor eigen gebruik. Het Acuut Behandel Team zal de patiënt aanmelden bij het PCS. Bij akkoord voor deelname wordt vooraf een afspraak met de behandelaar in Suriname gemaakt.
Met behulp van de activiteitstheorie wordt er middels onderstaand schema, een nadere analyse gemaakt van Continuïteit Van Zorg.
Het project Continuïteit Van Zorg, heeft een innovatief karakter. Met onderstaand schema, wordt concreet invulling gegeven hoe de begrippen horende bij het theoretisch kader in relatie staan tot CVZ. De onderscheiding vindt plaats vanuit de transitie van de ‘oude’ situatie naar de ‘nieuwe’ situatie.
Begrip Wat betekent dit begrip daar waar
het gaat om Continuïteit Van Zorg
Wat betekent dit begrip, daar waar het gaat om vernieuwend werken? Activiteitssysteem Het activiteitssysteem wordt gevormd
door het Acuut Behandelteam locatie Wisselwerking van Arkin en de afdeling Sociaal Psychiatrische Dienst van PCS.
Het is een unieke mogelijkheid voor psychiatrische patiënten om met behoud van goede psychiatrische zorg, naar Suriname af te reizen.
Subject Arkin/De GGZ wier patiënten naar
Suriname afreizen.
De direct betrokkenen zijn de twee contactpersonen van Arkin, de contactpersoon van PCS en de behandelaars van PCS.
Object Continuïteit Van Zorg is voor
psychiatrische patiënten die naar Suriname reizen om er tijdelijk te verblijven. Continuïteit van de
behandeling kan in PCS plaatsvinden.
Het biedt een podium voor beide organisaties om op unieke wijze te komen tot vernieuwend
samenwerken.
Motief Patiënten kunnen via hun behandelaar
aangemeld worden. Voorkomen terugval, behoud stabiliteit.
Het terugdringen van het aantal opnames. Normale voortzetting van de behandeling bij terugkeer uit Suriname.
Motivering Voorkomen dat de behandeling welke
in Nederland plaatsvindt, wordt onderbroken gedurende het tijdelijk verblijf in Suriname.
Tools Dit zijn de gereedschappen die worden
gebruikt binnen het activiteitssysteem (Intakes, overleggen, etc.).
Er is sprake van een goede
afstemming van de zorg die geboden moet worden.
Community of Practice
De contactpersonen en de counterpart bij Arkin en de contactpersonen en counterpart bij PCS.
Met deze samenstelling kunnen snel krachtige besluiten worden genomen. Het rendement is hoog.
Regels Dit zijn de regels waaraan moet
worden voldaan (afsluiten reis- en annuleringsverzekering aanmeldbrief schrijven etc.).
Er is een duidelijke structuur, met heldere communicatielijnen.
Arbeidsdeling Vindt plaats door contactpersonen Arkin en behandelaars PCS.
De afspraken zijn helder vastgelegd, De contactpersonen zijn de spil in het geheel.
53
2. Welke belemmerende factoren deden zich voor?
De beantwoording van deze vraag is grotendeels op basis van de reacties van de respondenten en bestudering van de patiëntendossiers. Ik ben ter bevordering van de leesbaarheid en
overzichtelijkheid, gekomen tot een aparte verdeling van de reacties uit de interviews met het personeel van Arkin en PCS en eveneens tot een aparte onderverdeling van de twee focusgroepen. Daarnaast maak ik een paar opmerkelijke zaken kenbaar die tijdens mijn dossieronderzoek naar voren zijn gekomen.
Ook hier wordt gekeken naar de samenhang in de activiteit tussen het subject en het object en de zaken die daarin belemmerend optreden. De arbeidsdeling verwijst naar de verdeling van taken en rollen (Miedema & Stam, 2010). De respondenten zijn ingegaan op de vraag welke belemmeringen optreden bij de uitvoer van de taken en verantwoordelijkheden.
De reacties die ik niet kon indelen in bovengenoemde subgroepen, heb ik ondergebracht in een restgroep ‘ Overige’.
Opmerkelijk zijn evenals de analyse uit hoofdstuk 4, vooral de bureaucratische belemmeringen die worden ervaren zoals de registratie en declaratie, en de summiere rapportage bij terugkeer van de patiënt uit Suriname en het grote aantal spoedaanmeldingen.