Baat: Ondersteunende en stabiliserende begeleiding

Maatschappelijk werkers en naasten uit zes van de zeven casussen noemen in hoofdzaak dezelfde vormen van baat. Volgens hen was het belangrijk dat er een prettig open contact was waarin de cliënten alles kwijt konden: hun ervaringen, emoties en angsten. Naasten voelden zich gehoord, gezien, opgelucht, gerustgesteld en gesteund.

Lucht

M: Ik denk dat voor haar steeds wel, ik weet niet of ze het zo zal zeggen, maar eh misschien toch wel een soort uitkijken is naar dan is het weer zover, dan mag ik even alles kwijt, mag ik alles zeggen.

I: Ja, ja.

M: Wat ik niet normaal kan zeggen, maar daar kan ik het gewoon allemaal weer even vertellen. Dat dat geeft adem, dat geeft lucht.

Alles kwijt kunnen

C: Nou, dat je iemand hebt waar je je ei aan kwijt kunt, dat je alles kwijt kunt wat je dwarszit. I: Hm.

C: Niet alleen over het ongeluk, maar ook andere dingen die dan ter sprake komen.

Verhaal goed kwijt

CV: Ja, wel direct met de deur in huis vallen van: hoe voel je je nu en hoe gaat het? Wat heb je gedaan en ja hoe ervaar je de afgelopen dagen? Hoe gaat het met jullie dochter. Ja. I: Ja. Dus ook weer heel erg het hier, hoe zitten jullie nu bij elkaar.

CM: Heel erg rechtstreeks, maar ook toch wel geïnteresseerd. Ja wat is geïnteresseerd? Kijk, zo komt dat dan over dat je dus wel. Ja. Zulk soort gesprekken. Ik weet ook niet exact meer wat allemaal precies maar, ja dat was echt wel, je kon je verhaal goed kwijt.

Het hele verhaal

CZ: Want ik vertel aan de meeste, aan de meeste mensen en kinderen vertelde ik alleen maar stukjes van de gebeurtenis. Maar eh ja, bij die maatschappelijk werkster kon ik gewoon het hele verhaal vertellen. Dus daar was ik wel blij mee.

I: Ja. Ja. Dat was belangrijk voor jou om dat een keer te kunnen doen. CZ: Ja.

De maatschappelijk werker en cliënt uit een van de casussen zijn het erover eens dat de gesprekken mevrouw geholpen hebben zichzelf niet uit het oog te verliezen, zodat zij er kon zijn voor de patiënt en de kinderen.

Aanvullingen Baat: Ondersteunende en stabiliserende begeleiding

De cliënten uit zes van de zeven casussen zijn van mening dat het hen geholpen heeft dat de maatschappelijk werker goed luisterde. Eén van hen maakt de vergelijking met verpleging en artsen, die volgens haar alles zo weer vergeten zijn.

Vergeten

I: Vindt u het belangrijk dat u eh naast verpleegkundigen en artsen ook nog bij maatschappelijk werk uw verhaal kwijt kunt?

I: Ja?

C: Ik heb vaak het idee gehad en ja, dat heb ik nou hier ook, het gaat er hier in en daar weer uit, zijn ze zo vergeten.

Het ging er blijkbaar niet alleen om dat naasten hun verhaal kwijt konden, maar ze wilden ook echt gehoord en gezien worden. Ze hadden er baat bij iemand tegenover zich te hebben die actief luisterde.

Tussen de regels door luisteren

C: Nee. Nee. Sowieso was ik blanco. Ik wist niet wat ik moest verwachten. En wat ik je al zei, wat voor mij gewoon heel prettig is dat hij toch een heel stuk vertrouwen hersteld heeft. Nee ik kan niet zeggen dat ik iets gemist heb daarin. Nee. Wat ik gewoon heel belangrijk vind, deze maatschappelijk werker kan luisteren tussen de regels door en dat kan niet iedereen. I: Hm.

C: Dat merkte ik ook wel eens dat hij toch dingen oppikte terwijl dat ik het niet benoemde. Ja dan denk ik: dat is knap als je dat dan toch hoort en ook terugkoppelt van: goh, als ik het goed begrijp, dan...

I: Ja.

C: Dus wel ook weer met mij verifiëren van: klopt het dat ik het zo interpreteer...

Cliënten uit twee casussen beweren dat het contact met maatschappelijk werk hen heeft geholpen zich staande te houden. Zij vertellen dat zij zich door de maatschappelijk werker gesteund voelden, dat de maatschappelijk werker voor hen de stabiele factor was in de ziekenhuisperiode, hun houvast.

Houvast

I: ...iemand vraagt je van: wat heb je daar nou aan gehad? Aan maatschappelijk werk? C: Nou dat heb ik al wel eens keer moeten beantwoorden. Nou dan zeg ik dus: dat was voor mij de baken in die diepe zee...

I: Ja.

C: ...dat ik niet, dat ik niet verzoop. Gewoon mijn houvast om scherp te blijven. Om niet in die tunnelvisie te raken en eh die dingen terugkoppelde. Gewoon ja, de wisselwerking. Dus en dat is echt, zo zie ik het ook. Dat heb ik ook tegen hem gezegd, zo kijk ik er ook tegenaan, van: was mijn houvast in de meest moeilijke tijd.

Er doorheen zitten

I: Als je nu zo terugkijkt op het contact dat je hebt gehad hè, in sommige ziekenhuizen is er helemaal geen maatschappelijk werk voor dit soort situaties hè, dat is heel verschillend, eh als jij je dat probeert voor te stellen dat je geen contact met maatschappelijk werk had gehad, wat had je dan gemist?

C: M'n verhaal kwijt kunnen. Gewoon gesprekken met buitenstaanders.

I: Ja. En als je dan kijkt hoe 't met jou gegaan zou zijn als je dat niet kwijt had gekund? Je verhaal?

C: Ik denk dat ik er dan veel eerder doorheen had gezeten. Dat ik gewoon echt op 'n gegeven moment met m'n handen in m'n haren gezeten zou hebben. Van: hoe moet ik dit in godsnaam doen? Want er komt zo verschrikkelijk veel op je af.

Het contact met maatschappelijk werk heeft de ouders van een van de patiënten geholpen om samen hun weg te vinden in het verdriet. Mevrouw vertelt hierover dat haar man zich normaal gesproken niet zo makkelijk uit. De gesprekken met de maatschappelijk werker hielpen hem zijn emoties onder woorden te brengen.

Over gevoelens praten

CV: Ja. En ook voor ons samen denk ik, want ja op zich hij is ook wel ’n persoon die toch wel vrij gesloten is, en dat hij toch bij de maatschappelijk werkster ook over z’n gevoelens praatte en ook zei van eh ja wat hij eigenlijk vond en ja dat is op zich wel heel fijn.

ieder geval een eerste contact met maatschappelijk werk zou moeten zijn om te zien of de naaste behoefte aan ondersteuning heeft. Volgens hen is het belangrijk om iemand te hebben die luistert naar wat je meemaakt. Zij hebben daar in ieder geval steun aan ervaren.

In zes van de zeven casussen noemen naasten dat zij blij waren dat de maatschappelijk werk ook met de patiënt sprak. Het stelde hen gerust dat er niet alleen aandacht was voor de medische

behandeling, maar dat ook iemand met de patiënt besprak hoe het hem verging en steun gaf.

Opposities Baat: Ondersteunende en stabiliserende begeleiding

Naasten en maatschappelijk werkers hadden geen tegenstrijdige ideeën over wat de ondersteuning naasten heeft opgeleverd.

4.6.2 Baat: Veranderings- en competentiegerichte begeleiding