De eerste gebeurtenis van de subfabula ‘moeder’ is dat de ziekte van de moeder gediagnosticeerd wordt als een verwaarloosde longontsteking.
A1.1. El primer diagnóstico fue una pulmonía malcuidada (106). De eerste diagnose was een verwaarloosde longontsteking.
Deze diagnose opent de mogelijkheid tot behandeling. Bal noemt dit in haar structurele schema voor fabula’s een possibility. Een possibility kan leiden tot een realization of een no realization (Narratology 196). De volgende gebeurtenis is de gebruikelijke behandeling bij longontsteking die de verteller al eerder met succes had toegepast.
A1.2. Por eso, apenas esta cez comenzaron las tercianas, lo primero que hice, casi de forma automática, fue caminar a la cocina y poner a calentar leche en una olla (107).
Daarom was het eerste dat ik deze keer deed toen de koortsaanvallen net begonnen waren – bijna uit automatisme – naar de keuken lopen en melk opwarmen in een pannetje.
Dit leidt tot het resultaat, of conclusion, in dit geval leidt de behandeling niet tot genezing. A1.3. El problema, claro, es que esta vez las tercianas pararon solo un momento y luego
continuaron hasta hacerse insoportables (107).
Het probleem is alleen dat deze keer de koortsaanvallen maar kortstondig stopten en daarna weer oplaaiden tot ze ondraaglijk werden.
Dit leidt weer tot de behoefte aan een nieuwe diagnose, die weer de mogelijkheid van een nieuwe behandeling opent en zo begint een nieuwe serie gebeurtenissen.
A2.1 Hay un riñon que no funciona. Él otro sí, pero el que no, dejó de hacerlo quién sabe cuándo. Lo dice por fin con esas palabras el doctor (109).
Eén nier werkt niet meer. De andere wel, maar degene die niet werkt, is er al een tijdje mee gestopt. Met deze woorden zegt de dokter het uiteindelijk.
Deze diagnose zorgt ervoor dat de verteller het moet uitleggen aan zijn moeder. A2.1a Ella no lo sabe aún. Ahora pienso en cómo decírselo (109).
Zij weet het nog niet. Nu vraag ik me af hoe ik het haar moet vertellen. Dit doet de verteller (realization).
A2.1b. En unos días más le sacarán el riñon que ya no sirve. Se lo digo así a mi madre (111). Over een paar dagen gaan ze de nier weghalen die het niet meer doet. Zo vertel ik het aan mijn moeder.
De reactie van de moeder is onduidelijk, maar lijkt verslagenheid uit te drukken. Hiermee eindigt ook deze subcyclus.
A2.1c Su rostro no dice nada. O lo que dice es algo que no logro descifrar, una mezcla de indiferencia con un poco de preocupación. Hastío (111).
Haar gezichtsuitdrukking laat niets los. Of ik slaag er niet in haar uitdrukking te ontcijferen, een mengeling van onverschilligheid en iets zorgelijks. Verslagenheid. De volgende gebeurtenis is de operatie (realization).
A2.2 Llevan más de seis horas en el quirófano (112). Ze zijn al meer dan zes uur bezig in de operatiekamer.
Deze gebeurtenis is ook weer het begin van een nieuwe subcyclus, namelijk het wachten op de uitslag van de operatie.
A2.2a Estamos en el tercer piso del hospital, junto a otras personas que esperan lo mismo que nosotros: alguna palabra, alguna noticia de cómo va todo allá adentro, pero nadie es capaz de salir (112-113).
We zitten op de derde verdieping van het ziekenhuis, samen met andere mensen die op hetzelfde wachten als wij: een bericht, nieuws over hoe het allemaal verloopt daarbinnen, maar niemand is in staat om naar buiten te komen.
Die uitslag krijgen ze maar niet (no realization) A2.2b El doctor aún no sale, espere ahí sentada (113).
De dokter is nog steeds bezig, u kunt daar blijven wachten. Dan krijgen ze wel te horen dat de operatie afgelopen is (conclusion). A2.3 me dice que está en reposo (113).
ze zegt me dat ze in de uitslaapkamer ligt. Opnieuw begint het wachten weer op informatie.
A2.3a Pero nadie nos dijo nada, le reclamo y ella levanta los hombros. ¿Y cómo salió todo?
Eso lo sabe el doctor, responde (113).
Maar niemand heeft ons iets verteld, werp ik haar tegen en ze haalt haar schouders op. Hoe is het allemaal gegaan?
Dat weet de arts, antwoordt ze.
Dit leidt weer tot afwezige of gebrekkige informatie (no realization).
A2.3b nosotros acá, esperando, los tres, que algún doctor sea capaz de hablar en nuestro idioma, que no se enrede, que no busque salidas de escape por las cuales no vamos a llegar a ninguna parte (115).
wij hier, met z’n drieën, wachtend op een dokter die in staat is onze taal te spreken, die niet verstrikt raakt in zijn eigen woorden, die niet zoekt naar uitwegen die ons niet verder brengen.
Tot nu toe zijn de gepresenteerde gebeurtenissen die behoren tot de fabula in chronologische volgorde geordend in de tekst. Alleen de eerste alinea van de tekst lijkt hierbuiten te vallen. In deze alinea krijgen ze het nieuws dat hun moeder dood gaat. De overeenkomsten tussen het onbegrip van het gezin voor de woorden van de artsen en de verwijzing naar de dood in de alinea die volgt op gebeurtenis A2.3b (‘Hay algo muerto en toda esta historia. Hay algo que se murió hace mucho rato’ (115); (Er zit iets doods in dit verhaal. Iets wat al lange tijd geleden is doodgegaan) wijzen erop dat de gebeurtenis in de eerste alinea hierop volgt.
A2.3c Nunca entendemos el idoma de los médicos. A veces intentamos aprender algunas palabras, con esfuerzo, pero al final lo único claro es que ella, mi madre, se muere, y que nosotros no sabemos muy bien que hacer (105).
Nooit lukt het ons de taal van de artsen te begrijpen. Soms proberen we ons enkele woorden eigen te maken, met moeite, maar uiteindelijk is het enige wat we begrijpen dat zij, mijn moeder, doodgaat en wij niet goed weten wat ons te doen staat.
Uiteindelijk krijgen ze dus het nieuws dat de operatie mislukt is. Dit is weer het begin van een volgende wachtperiode op een nieuwe operatie.
A3.1 Hay que regresar a casa y seguir esperando. Vienen más exámenes y, quizá, otra intervención, pues el riñon que no funciona tampoco quiere ser extirpado (115).
We moeten terug naar huis gaan en afwachten. Er komen meer onderzoeken en misschien nog een operatie, want de nier die niet werkt, wil ook niet verwijderd worden. Vervolgens krijgen ze weer bericht dat ze geopereerd gaat worden en dat ze daarna naar huis mag.
A3.2 nos acaban de decir que la operarán mañana a primera hora y que si todo resulta bien, en unos días la podrían dar de alta (118).
ze hebben ons zojuist verteld dat ze haar morgen aan het begin van de ochtend gaan opereren en als alles goed gaat, zouden ze haar in een paar dagen kunnen laten gaan. Het verhaal loopt af voordat we te horen krijgen hoe de operatie afloopt en daardoor wordt deze cyclus dus niet afgemaakt. Nadat ze een grote schoonmaak hebben gehouden ter voorbereiding op de thuiskomst van hun moeder, begint de aarde te beven.
A4.1 Estoy a punto de quedarme dormido cuando viene el primer golpe. Porque es un golpe, un movimiento que comienza como un remezón y luego vuelve a un punto muerto para
empezar una vez más, y así, lentamente, va aumentando la intensidad hasta descontrolarse por completo: abro los ojos y todo se está moviendo (119).
Ik sta op het punt in slaap te vallen als de eerste klap komt. Want het is een klap, een beweging die begint als een aardschok en daarna terugkeert naar een dood punt om weer opnieuw te beginnen, en zo, beetje bij beetje, neemt de intensiteit toe totdat het volledig uit de hand loopt: ik open mijn ogen en alles is in beweging.
Dan houden de aardschokken ineens op.
A4.2 Ninguno se da cuenta, al principio, de que el movimiento acaba de parar. Mi hermana tirita muy fuerte y mi sobrina no deja de abrazarme (120).
Niemand van ons heeft het in het begin door dat de bewegingen net gestopt zijn. Mijn zus trilt heftig en mijn nichtje blijft me stevig omhelzen.
Dan komt weer de vraag hoe het met hun moeder gaat.
A5.1 Buscamos una vela y luego buscamos los celulares para llamar al hospital y saber cómo está mi madre (120).
We zoeken een kaars en daarna zoeken we onze telefoons om het ziekenhuis te bellen en erachter te komen hoe het met mijn moeder is.
Opnieuw komen ze dit niet te weten.
A5.2 Intentamos comunicarnos con el hospital una y otra vez, pero nadie contesta. Luego, las líneas colapsan y ya no hay forma de saber cómo están allá (120-121).
We proberen steeds opnieuw het ziekenhuis te bereiken maar niemand neemt op. Dan slaat de lijn dood en is er geen manier meer om te weten hoe het daar gaat.
Ondertussen moeten ze zich ook in veiligheid brengen.
A6.1 Saco unas frazadas de la cama y nos quedamos afuera del departamento durante toda la noche (120).
Ik trek een paar dekens van het bed en we blijven de hele nacht buiten de flat staan. Maar blijft de situatie onveilig.
A6.2 Pasamos la noche en medio de las réplicas, movimientos que nos mantendrán alerta hasta que empiece a amanecer (121).
We ondergaan de hele nacht lang de naschokken, bewegingen die ons alert zullen houden totdat de zon opkomt.
Dan komt het moment dat de beide subfabula’s bij elkaar komen.
AB1.1 mi sobrina encenderá la radio en uno de los celulares y lo escucharemos
ahí. Es la voz de Catalán, temblorosa, errática, que nos dirá la magnitud del sismo, que aún no se registran muertos y que las autoridades hacen un llamado a la calma (121).
zal mijn nichtje op een van de telefoons de radio aanzetten en daar zullen we hem horen. Het is de stem van Catalán, beverig, grillig, die ons de kracht van de aardbeving zal vertellen, dat er nog geen doden geregistreerd zijn en dat de autoriteiten oproepen tot kalmte.
De verteller stelt vast dat het de stem van Catalán is en hij dus nog leeft. AB1.2 Sí, estoy completamente seguro de que es su voz (121).
Ja, ik ben er compleet zeker van dat het zijn stem is.
Op het einde komt alles samen en is het gezin, inclusief de verteller gerustgesteld. De aardbeving is voorbij en ze zijn ongedeerd, hun moeder wordt weer beter, en Catalán leeft nog. AB1.3 En medio de la oscuridad, mi sobrina me abraza fuerte mientras Catalán nos dice que estemos tranquilos, que ya pasó, que vendrán réplicas, pero que lo peor ya pasó (121). Midden in het donker omhelst mijn nichtje me stevig terwijl Catalán ons vertelt dat we rustig moeten blijven, dat het al achter de rug is is, dat er naschokken zullen komen, maar dat het ergste al achter de rug is.
Op een elegante wijze komen zo aan het einde de twee subfabula’s samen.
Subfabula ‘Catalán’ begint volgens de chronologie met de eerste verdwijning van Catalán, die in het verhaal pas halverwege aan bod komt.
B1.1 Definir el momento en que desapareció es inútil. Porque no fue un día, sino varios días que después se transformaron en meses y luego en años (110).
Het moment afbakenen waarop hij verdween, is nutteloos. Want het gebeurde niet van de ene op de andere dag, maar duurde dagenlang en die dagen veranderden daarna in maanden en daarna in jaren.
Maar het lukt niet om hem in die periode te vinden.
B1.2 Catalán era, por lejos, el mejor de nosotros, pero desapareció y ninguno fue capaz de buscarlo (112).
Catalán was verreweg de beste van ons, maar hij verdween en niemand was in staat hem te vinden.
B2.1 El hombre se sube al vagón del metro en la estación Hospital General, espera que cierren las puertas y saca el arma (105).
De man stapt in de metrowagon op het station Hospital General, wacht tot de deuren sluiten en trekt zijn wapen.
Deze gebeurtenis creëert al meteen de possibility dat hij niet alleen zijn wapen trekt, maar ook mensen doodschiet.
B2.2 En menos de cuarenta y cinco segundos recorrerá el vagón y disparará a seis personas antes de que el tren llegue a Niños Héroes (105).
Over minder dan vijfenveertig seconden zal de wagon vertrekken en zal hij zes mensen neerschieten voordat de trein aankomt op Niños Héroes.
Dit brengt de schutter ook in uitvoering. De afloop hiervan is dat iemand het overleeft
B2.3 Una de esas seis personas, apenas se abran las puertas, saldrá corriendo, con la polera llena de sangre, y será filmada por una cámara de seguridad.
Een van die zes personen zal, direct bij het openen van de deuren, de wagon rennend verlaten, zijn T-shirt doordrenkt in bloed en hij zal gefilmd worden door een securitycamera.
Dan blijkt de gevluchte persoon Catalán, een verloren vriend van de verteller te zijn. B3.1 Y ahí estará él, Catalán, con su cara borrosa, corriendo
apenas abren las puertas del vagón (105).
En daar zal hij zijn, Catalán, zijn gezicht onscherp, hij zal meteen bij het openen van de deuren naar buiten rennen.
Dit zorgt ervoor dat de verteller naar hem op zoek gaat.
B3.2 He pasado estos días buscando en internet, en los diarios mexicanos, en YouTube, alguna señal que me lleve a Catalán (107).
Ik heb de afgelopen dagen doorgebracht met het doorzoeken van het internet, de Mexicaanse kranten, YouTube, naar een of ander teken dat me naar Catalán zou brengen.
Zijn zoektocht levert hem weinig op behalve de videobeelden van de schietpartij.
B3.3 Pero nadie habla mucho de los sobrevivientes. Queda, entonces, solo la imagen de Catalán bajando del tren y corriendo (108).
Maar niemand heeft het echt over de overlevenden. Wat overblijft, is dus slechts het beeld van Catalán die de metro uitstapt en wegrent.
Dan krijgt de verteller enige informatie over Catalán
B4.1 En el único reportaje donde logran entregar información relevante sobre Catalán, dicen que es editor del sitio web de una radio importante (116).
In de enige reportage waarin ze slagen relevante informatie over Catalán te verschaffen, zeggen ze dat hij de redacteur is van een website van een belangrijke radiozender.
Hij krijgt te horen dat hij nog steeds vermist is.
dat hij in de afgelopen maanden na wat er in de metro is gebeurd niet weer op kantoor is verschenen.
Maar dat er wel contact met hem is geweest en hij dus nog in leven is.
B4.3 pero que saben que regresará, que hablaron con él, que todo, de alguna forma, está bien (116).
maar dat ze weten dat hij terug zal komen, dat ze hem gesproken hebben, dat alles, op een zekere manier, goed is gekomen.
De volgende narratieve cyclus gerelateerd aan de subfabula ‘Catalán’ is al AB1, waarin de twee subfabula’s samenkomen.