AD/Algemeen Dagblad 26 oktober 2018 vrijdag
Copyright 2018 De Persgroep Nederland BV All Rights Reserved
Section: Nieuwsdienst; Blz. 8, 9 Length: 1080 words
Byline: JAN HOEDEMAN
Highlight: Het derde kabinet-Rutte bestaat één jaar! Wat moet dit kabinet doen om de rit uit te zitten? En wat zijn
de beren op de weg?
Body
VERJAARDAG - KABINET
Feest is het niet vandaag, maar de uiteenlopende vierpartijencoalitie waar 26 oktober 2017 niet veel mensen wat voor gaven, lijkt het goed met zichzelf te vinden. VVD en CDA staan van nature dicht bij elkaar, D66 en de ChristenUnie kunnen toch door een deur. Maar van feestgedruis, diners in jacquet of taarten is geen sprake.
Daar is ook alle reden toe. Het eerste regeringsjaar staat in het teken van het dichtdraaien van de gaskraan en een ruzie over het afschaffen van de dividendbelasting, die pas net voorbij is. Verder is er buitengewoon weinig zichtbaar, terwijl de eerste electorale krachtmeting binnen vier maanden plaatsvindt.
Elco Brinkman, CDA-senaatsfractievoorzitter, wijst erop dat een kabinet altijd een paar punten moet zien vol te houden. ,,Rutte III moet lastenverlichting en klimaat een stap verder proberen te krijgen. Maar ze krijgen druk en weerstand die in het regeerakkoord niet was voorzien. Toch is er veel meer draagvlak voor milieubeleid dan de coalitie door alle kritiek denkt.''
Volgens de christen-democraat is er wel de motivatie om dit kabinet tot een succes te maken, maar omdat het niet makkelijk gaat, dreigt het verlies van focus. Bovendien gaat het ten koste van het smoel van de coalitiefracties in de Tweede Kamer. ,,Coalitiepartners zijn geneigd er andere onderwerpen bij te slepen, waardoor je het risico loopt dat je géén van de punten binnenhaalt. Dat tempert de zaak nog meer en voor je het weet ben je door je regeertijd heen.''
Page 84 of 88 D66-ster met ambities
Het intensieve overlegcircuit dat de hele week op allerlei niveaus voortduurt, staat in het teken van brandjes blussen, plooien gladstrijken en de beeldvorming. Monisme, zo heet het fenomeen waarbij coalitiefracties meeregeren, afstemmen en het kabinet niet echt controleren.
,,Dit is een ingewikkelde coalitie,'' zegt Ed Nijpels. De voormalige VVD-minister heeft als voorzitter van het Klimaatberaad goed zicht op het derde kabinet-Rutte. Hij kijkt met een schuin oog naar de maandagochtend. ,,Daar wordt álles geregeld.''
Dan ontvangt CDA-vicepremier Hugo de Jonge op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport premier Rutte, vicepremier Ollongren (D66), vicepremier Schouten (ChristenUnie) en de fractievoorzitters Dijkhoff (VVD), Buma (CDA) Jetten (D66) en Segers (ChristenUnie). Daar schuift dan ook nog vaak minister Hoekstra van Financiën en een andere vakminister bij aan. De tafel is te klein, De Jonge denkt zelfs aan een grotere.
,,De verhoudingen tussen die acht spelers zijn cruciaal'', zegt Nijpels. Maar hij voorziet problemen: ,,Daar wordt alles geregeld, maar het is heel moeilijk daar alles te blijven regelen. De grootste bedreiging is de spanning tussen de afspraken op maandagochtend en de fracties die ook weleens een keer wat willen.''
,,Het monisme is te ver doorgevoerd. Elk uitvoeringspunt moet helemaal worden dichtgeregeld'', zegt Brinkman. Hij signaleert dat het niet op het niveau van de fractievoorzitters blijft. ,,De woordvoerders uit de fracties worden er ook bij betrokken. Er is de vrees dat niet iedere punt en komma uit het regeerakkoord wordt uitgevoerd. Ik merk dat oppositie steeds gefrustreerder raakt.''
Door al het technocratische geregel komt de zichtbaarheid van beleid onder druk te staan. ,,Er komt nu een papieren Haagse werkelijkheid die niet wordt herkend'', stelt Brinkman. Volgens hem snapt de man in de straat wel dat de gaskraan wordt dichtgedraaid, maar wat de klimaatwet behelst, dat snapt niemand. ,,Presenteer daarom vijf maatregelen die te behappen zijn, zin hebben en begrepen worden.''
Statenverkiezingen
Daar komt nog bij dat de verkiezingen voor de Provinciale Staten eraan komen op 20 maart 2019. De gekozen Statenleden kiezen de Eerste Kamer. Roger van Boxtel, voormalig D66-Eerste Kamerlid en minister, nu NS-topman: ,,Tijdens de Statenverkiezingen kan er een grote verschuiving plaatsvinden die leidt tot instabiliteit. Er is daar op dit moment maar een meerderheid van één zetel, dat is complex.''
Ook Nijpels wijst erop dat de scoringsdrift zal toenemen. ,,De fractievoorzitters moeten wel hun eigen profiel behouden. Maar dat staat weer op gespannen voet met de afspraken op de maandagochtend.''
Twee ministers die niet geciteerd willen worden, zijn het daar niet mee eens en hebben een verklaring. ,,Het kan zijn dat mensen nog niet veel zien,'' verklaart een bewindsman. ,,Maar geloof je nou echt dat het een issue is onder ministers dat wij voor de Statenverkiezingen wel eens even zullen laten zien hoe goed we zijn? Ben je mal. Gewoon doorwerken, hoofd koel houden.''
Een andere minister wijst erop dat dit kabinet evenals het vorige in oktober is begonnen. Dan duurt het allemaal even, omdat je eerst de begroting verdedigt van je voorganger. Pas nu met Prinsjesdag is de eerste eigen begroting ingediend. Daarna wordt het negen maanden later zichtbaar. ,,Het zal van de rol komen'', hoopt de bewindsman. Dan is er nog de speciale precaire positie van de nieuwe fractievoorzitter Rob Jetten. Zijn partij staat op verlies in peilingen. Hij was niet direct betrokken bij de kabinetsformatie en weet minder van de precieze afspraken. Van Boxtel: ,,Men moet elkaar meer vertrouwen en gunnen. Dat vertrouwen moet ook met de nieuwe fractievoorzitter van D66 worden opgebouwd.''
Page 85 of 88 D66-ster met ambities
Profileringsdrift
Ed Nijpels heeft een politiek levensreddende tip aan de opvolger van fractievoorzitter Pechtold. ,,Mijn advies aan Rob Jetten: blijf weg uit de Bermudadriehoek van Mark Rutte! Want iedereen die daar in de buurt komt verdwijnt erin. Fractievoorzitters van de kleinste regeringsfracties: de parlementaire geschiedenis is bezaaid met droevige verhalen over de afloop.''
Juist aan die profileringsdrift van regeringsfracties, daar heeft CDA'er Brinkman geen boodschap aan. Hij wijst op de paradox: ,,In een kabinet dien je het landsbelang. Je kunt niet op al je punten je eigen profiel oppoetsen.'' Hij heeft daarom ook een tip voor D66. ,,Degenen die zich het kleinst voelen gaan de grootste eisen stellen. De meeste mensen willen helemaal geen wietexperimenten. Die zeggen: moet dat nou? Nu wordt er echt heel veel energie gestopt in proeven met wiet in tien steden. Je kunt dat ook laten, je moet in de politiek over je eigen schaduw heen kunnen springen.''
De man in de straat snapt wel dat de gaskraan wordt dichtgedraaid, maar niet wat de klimaatwet behelst. Tijdens de Statenverkiezingen kan er een verschuiving plaatsvinden die leidt tot instabiliteit
Bekijk de oorspronkelijke pagina: ,
Classification
Language: DUTCH; NEDERLANDS
Publication-Type: Krant
Subject: Taxes + Taxation (94%); Government Departments + Authorities (89%); Politics (80%); International
Relations (63%)
Load-Date: October 25, 2018
Page 86 of 88