het aantal verzekerde zielen per ziekenfonds ;

Vereenigingen voor ziekenhuisverpleging

363 392 542 497 471 484

2. de in Friesland werkzame ziekenfondsen en het gebied, waar­

over zij hun werkzaamheden uitstrekken ;

3. het aantal leden (dit zijn de gezinshoofden en de alleenstaande personen) van de vereenigingen voor ziekenhuisverpleging, aan­

gesloten bij de Federatie ;

4. het aantal zielen van elke gemeente van Friesland.

Onbekend was het aantal zielen, dat bij de vereenigingen voor ziekenhuisverpleging verzekerd was. Echter blijkt uit de berekening in hoofdstuk XI, dat het aantal verzekerde zielen op 2 ½ maal het aantal leden geschat mag worden (zie blz. 106).

Door nu het aantal bij de vereenigingen voor ziekenhuisverpleging en bij de ziekenfondsen verzekerde zielen te deelen op het aantal in­

woners en het verkregen getal met 1000 ^{te vermeni}gvuldigen, zijn de hierboven opgenomen cijfers verkregen.

Op overeenkomstige wijze is het gemiddelde aantal verzekerde zielen per duizend inwoners in Friesland berekend uit het totale aantal verzekerde zielen bij ziekenfondsen en bij vereenigingen voor zieken­

huisverpleging en uit het totale aantal inwoners.

De cijfers uit tabel no 8 geven aanleiding tot het maken van enkele opmerkingen. Het verschil tusschen zand- en kleistreek is, wat het aantal bij de vereenigingen voor ziekenhuisverpleging verzekerde zielen aangaat, niet belangrijk, doch het groote verschil tusschen Leeuwarden en Sneek eenerzijds en Dokkum anderzijds eischt eenige verklaring.

Dit verschil is waarschijnlijk toe te schrijven aan het feit, dat Dokkum, hoewel een centrum voor den Noord-Oosthoek van

Fries-land, geen typische stad is, doch in vele opzichten met de grootere plattelandsdorpen vergeleken kan warden. Hierdoor komt in Dokkum het saamhoorigheidsgevoel duidelijk tot uiting, waardoor een ver­

eeniging voor ziekenhuisverpleging een goede ontwikkelingsmoge­

lijkheid heeft. Dit is in Leeuwarden en Sneek, die belangrijk grooter zijn, geheel anders, omdat hier het stedelijke karakter overheerscht, waardoor de verzekeringsmaatschappijen er een dankbaar arbeids­

terrein vinden en waardoor de onderlinge verzekering tegen de kosten van ziekenhuisverpleging een minder goede kans van slagen heeft.

De cijfers, die op de ziekenfondsen betrekking hebben, geven echter nog merkwaardiger verschillen te zien.

Van de stedelijke bevolking (alleen de drie genoemde zijn onder­

zocht, omdat van de andere geen afzonderlijke gegevens bekend zijn) blijkt meer dan 25

%

bij de ziekenfondsen aangesloten te zijn, terwijl op het platteland nog geen 10

%

van de bevolking zieken­

fondslid is.

Het verschil tusschen de klei- en de zandstreek is eveneens treffend. Wat het cijfer voor de kleistreek aangaat, hierover moet opgemerkt warden, dat hierin ook de ziekenfondsleden van de steden Harlingen, Franeker, Bolsward en Workum begrepen zijn.

Indien de cijfers betreffende de ziekenfondsleden van deze steden bekend waren, zou wellicht blijken, dat de beteekenis van de zieken­

fondsen op de kleistreek, buiten de genoemde steden, practisch gelijk nul is.

De ziekenfondsen in de zandstreek mogen van iets grooter be­

teekenis zijn, toch is het cijfer zeer laag te noemen, met name in vergelijking met dat van de vereenigingen voor ziekenhuisverpleging.

In Mei 1938 is een kleine toevoeging aan de ziekenfondsstatistiek verschenen ( 15), waarin de cijfers van 1 Januari 1938 summier weer­

gegeven zijn. Daaruit blijkt, dat de toeneming van het aantal zieken­

fondsleden in Friesland 15

%

bedroeg, terwijl dit voor het geheele Rijk 10

%

was. Nader verstrekte gegevens leerden, dat de groote toeneming voornamelijk vast te stellen was bij het Maatschappij Ziekenfonds ,,Heereveen en Omstreken", en het Maatschappij Ziekenfonds ,,Frieslands Zuidwesthoek", alsmede in de groote.

plaatsen als Leeuwarden, Sneek, Harlingen en Heerenveen, m.a.w.

in de zandstreek en de steden.

De opvatting, welke dikwijls naar voren gebracht wordt, dat waar de vereenigingen voor ziekenhuisverpleging zich goed ontwikkeld hebben, de ziekenfondsen slechts een geringe beteekenis bezitten,

gaat voor Friesland zeker op. Het is echter onjuist om een direct verband tusschen deze twee instellingen te leggen in dien zin, dat de eene organisatie ten koste van de andere zou leven. Veeleer moet de oorzaak daarvan gezocht worden in het zuiverder aanvoelen van het begrip verzekering.

Naar ruwe schatting zullen in Nederland ruim 1.000.000 zielen bij de onderling werkende vereenigingen voor ziekenhuisverpleging aangesloten zijn, dit is, indien men de bevolking van Nederland op

8.000.000 rekent, ongeveer 125 per duizend.

De bijzondere beteekenis, welke de vereenigingen voor zieken­

huisverpleging voor Friesiand hebben, komt duidelijk tot uiting, als men het cijfer, dat op de geheele Nederlandsche bevolking betrekking heeft, met het Friesche cijfer vergelijkt. In Friesland zijn toch zeker 484 per 1000 zielen bij deze organisaties verzekerd.

De verzekering voor ziekenhuisverpleging, met name in den vorm, zooals die door de vereenigingen voor ziekenhuisverpleging verschaft wordt, is van groote beteekenis voor de volksgezondheid.

Zij stel t de bevolking in staat zich tegen de kosten van opneming en behandeling in een ziekenhuis door betaling van een betrekkelijk geringe premie te verzekeren, en voorkomt daardoor, dat vele minder goed gesitueerden van voor hen noodzakelijke specialistische hulp verstoken blijven. De vereenigingen voor ziekenhuisverpleging, en wel in het bijzonder die in Friesland, organiseeren de verzekering op een wijze, die, sociaal bezien, zeer gelukkig genoemd mag worden, doordat zij een gezinspremie kennen, welke, ongeacht de grootte van het gezin, dezelfde is. Daardoor worden de vele lasten, welke de groote gezinnen te dragen hebben, althans met betrekking tot de verzekering voor ziekenhuisverpleging verlicht. En voor het alge­

meene welzijn is het van veel beteekenis, dat ook en vooral groote ge­

zinnen zich op zeer gunstige voorwaarden tegen de kosten, verbonden aan verpleging en behandeling in een ziekenhuis verzekeren kunnen.

In de gezinspremie komt het saamhoorigheidsgevoel, dat men op het platteland nog zeer dikwijls aantreft, wel zeer duidelijk tot uiting.

Het werk der vereenigingen voor ziekenhuisverpleging voorkomt verder, dat vele on- en minvermogenden door de opneming in een ziekenhuis ruineuse financieele schade zouden lijden. De vereeni­

gingen werken er aan mede, om te verhinderen, dat vele kleine zelfstandigen tengevolge van een ernstige ziekte hun zelfstandigheid zouden verliezen, of dat zij zich tot het burgerlijk armbestuur om hulp zouden moeten wenden. De door de vereenigingen voor

zieken-125

huisverpleging geschapen mogelijkheid om zich voor een niet te hoog bedrag, geheel, of in elk geval voor een belangrijk deel, tegen de kosten, die aan een verblijf in een ziekenhuis onvermijdelijk ver­

bonden zijn, te verzekeren; kweekt het verantwoordelijkheidsgevoel aan en bevordert daarmede de ontwikkeling van het karakter van ons volk in de richting van degelijkheid.

Tenslotte wordt door het werk der vereenigingen tegengegaan, dat velen, omdat zij de kosten, verbonden aan opneming en behan­

deling in een ziekenhuis niet betalen kunnen, de hulp van de ge­

meente in moeten roepen, Hierdoor warden de gemeente-financien verlicht.

126

H O O F D S T U K XIII

MAATSCHAPPIJEN, DIE UIT COMMERCIEEL

In document De vereenigingen voor ziekenhuisverpleging, met name in Friesland, gezien binnen het kader der geneeskundige verzekering Elzinga, Mattheüs (pagina 141-145)