AANBEVELINGEN VOOR VERVOLGONDERZOEK

Dit onderzoek is een eerste beschrijving van de verschillende manieren waarop de jobcoach anticipeert op problemen en hoe hij interactionele problemen sequentieel oplost. Het onderzoek biedt daarom veel mogelijkheden voor vervolgonderzoek, waarin de besproken strategieën verder uitgelicht kunnen worden. Het zou bijvoorbeeld interessant zijn om de strategie van de jobcoach om uitingen te concretiseren door te verwijzen naar concrete episodes verder te onderzoeken. Deze strategie werd namelijk zowel gebruikt bij het anticiperen op problemen als het oplossen van interactionele problemen. Bovendien kon de vraag hoe de jobcoach problemen met het recipient design oplost, ofwel begripsproblemen van de cliënt, niet goed worden beantwoord in dit onderzoek. De jobcoach had namelijk telkens niet de kans om zijn vraag te herstellen. Dit omdat de cliënt toch wel begreep wat de jobcoach bedoelde of omdat de werkmentor het antwoord gaf voor de cliënt. In een vervolgonderzoek zou het daarom interessant zijn om verder te onderzoeken hoe de jobcoach begripsproblemen van de cliënt oplost. Deze scriptie biedt dus veel aandachtspunten voor vervolgonderzoek. Door de genoemde strategieën verder uit te lichten kunnen adviezen opgesteld worden over de manier waarop de jobcoach (of begeleider in de gehandicaptenzorg in het algemeen) zijn communicatie aan kan passen aan de cliënt en de manier waarop hij interactionele problemen succesvol op kan lossen.

Bibliografie

Aarts, L.J.M. et al. (2008) Evaluatie jobcoaching. Onderzoek in opdracht van het ministerie van SZW. Den Haag.

Abbeduto, L. & Rosenberg, S. (1980). The communicative competence of mildly retarded adults.

Applied Psycholinguistics, 1 (4): 405 – 426.

Antaki, C. & Wilkinson, R. (2012) Conversation Analysis and the Study of Atypical Populations, in The Handbook of Conversation Analysis (eds J. Sidnell and T. Stivers), John Wiley & Sons, Ltd, Chichester, UK.

Baxter, L. A. & Babbie, E. (2003). The basics of communication research. Belmont, CA: Wadsworth.

Finlay, W. M. L., & Antaki, C. (2012). How staff pursue questions to adults with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 56: 361–370.

Hagen, B. & Spierenburg, M. (2008). Het beroep van jobcoach. Een kwaliteitsimpuls via een

register van jobcoaches.

Hayano, K. (2012) Question Design in Conversation, in The Handbook of Conversation Analysis (eds J. Sidnell and T. Stivers), John Wiley & Sons, Ltd, Chichester, UK.

Heritage, J. (1984). Garfinkel and ethnomethodology. Cambridge: Polity Press. Kamp, M. & Lynch, C. (2003) Handbook Supported Employment. WASE.

Labov, W. & Fanshel, D. (1977). Therapeutic discourse: Psychotherapy as conversation . New York: Academic Press.

Levinson, S. C. (2004). Deixis. In L. Horn (Ed.), The handbook of pragmatics (pp. 97-121). Oxford: Blackwell.

Maynard, D. W. & Marlaire, C. L. (1992). Good reasons for bad testing performance: The interactional substrate of educational exams. Qualitative Sociology, 15 (2): 177–202.

Mazeland, H. (2008). Inleiding in de Conversatie-Analyse. Bussum: Coutinho.

Mehan, H. (1979). Learning lessons: Social organization in the classroom. Cambridge, MA: Harvard University Press.

NVvA Leidraad Jobchoach (2011) Uitgave AKC. http://www.arbeidsdeskundigen.nl/ akc/leidraden_overzicht/jobcoach.php (14-06-2013).

Raymond, Geoff, 2003. Grammar and social organization: Yes/No interrogatives and the structure of responding. American Sociological Review 68, 939–967.

Sacks, H., Schegloff, E. A. & Jefferson, G. (1974). A simplest systematics for the organization of turn-taking for conversation. Language, 50, 696-735.

Stivers, T. & Robinson, J. D. (2006). A preference for progressivity in interaction. Language in Society, 35 (3), 367 – 392.

Talant (2013). Talant. http://www.talant.nl/ (03-06-2013).

Talant (2013b). Begeleid Werken Talant. http://www.begeleidwerkentalant.nl/qontex/online (03-06-2013).

Talant (2011). Werken aan talent met Begeleid Werken.

http://www.youtube.com/watch?v=b2k3Iprly3A (03-06-2013). Talant (2011b). Talant. Nieuwsbrief Begeleid Werken Talant.

http://www.begeleidwerkentalant.nl/qontex/upload/Geprinte%20nieuwsbrief%20-%20januari%202011.pdf (03-06-2013).

Yearley, S. & Brewer, J. D. (1989). Stigma and conversational competence: A conversation analytic study of the mentally handicapped. Human Studies, 12: 97 – 115.

Bijlagen

1. Schriftelijke vragenlijst jobcoach

Wat is in uw ogen het doel van een voortgangsgesprek met uw cliënt?

“Behoud van werk. Op een positieve, constructieve manier met elkaar verder willen.” Wanneer is een voortgangsgesprek in uw ogen geslaagd/succesvol?

“Als bovenstaande heeft plaatsgevonden en beiden er een goed gevoel aan overhouden.”

Welke (terugkerende) communicatieve problemen komt u zoal tegen in gesprekken met uw cliënten? Kunt u dit illustreren aan de hand van een voorbeeld?

“Dit is per cliënt verschillend. Het is belangrijk dat je op het niveau van de cliënt gaat zitten. Wat ik tegen kan komen is dus een verkeerde inschatting.”

In hoeverre merkt u dat u per cliënt uw communicatie aanpast? “Zie bovenstaande”

In hoeverre heeft de aanwezigheid van een onderzoeker met camera u beïnvloed? “Beïnvloedt altijd. Mijn gesprek is, naar mijn idee, niet anders dan anders gegaan.

De cliënt was wel positiever in haar reacties.”

In hoeverre heeft u gemerkt dat de aanwezigheid van een onderzoeker met camera uw cliënt beïnvloed heeft?

2. Schriftelijke vragenlijst jobcoach

Wat is in uw ogen het doel van een voortgangsgesprek met uw cliënt?

“Op de hoogte blijven van de stand van zaken; hoe gaat het? Loop je tegen dingen aan? Klopt het eigen idee/gevoel over het verloop van het werk met dat van de werkmentor?”

Wanneer is een voortgangsgesprek in uw ogen geslaagd/succesvol?

“In het geval van problemen als de oorzaak duidelijk wordt, zodat we aan een oplossing kunnen werken.”

Welke (terugkerende) communicatieve problemen komt u zoal tegen in gesprekken met uw cliënten? Kunt u dit illustreren aan de hand van een voorbeeld?

“Er zijn cliënten die heel goed kunnen praten en een grote woordenschat hebben, maar die soms de betekenis/inhoud van hun eigen woorden niet begrijpen. Dan is het meer papagaaien dan begrip. Mijn taak is het dan om uit te vinden wat ze nu werkelijk bedoelen en dus of we elkaar begrijpen, of afspraken duidelijk zijn.”

In hoeverre merkt u dat u per cliënt uw communicatie aanpast?

“Met sommige cliënten kun je grapjes maken, tegen anderen moet je heel duidelijk of zelfs streng zijn. Of telkens verifiëren/nagaan of de cliënt het wel echt heeft begrepen.”

In hoeverre heeft de aanwezigheid van een onderzoeker met camera u beïnvloed?

“Het voelt een beetje alsof ik met de camera mee naar mezelf kijk terwijl ik praat. Er gebeuren daardoor tijdens het praten ook nog andere dingen in mijn hoofd: doe ik het wel goed, ik praat te snel, geen stiltes durven laten vallen?”

In hoeverre heeft u gemerkt dat de aanwezigheid van een onderzoeker met camera uw cliënt beïnvloed heeft?

“Ze vonden het spannend, maar niet eng. Bij Roos werd duidelijk dat ze het niet echt begreep, maar wel even van de mogelijkheid gebruik wilde maken aan het eind haar eigen verhaal voor de camera te doen.”

3. Schriftelijke vragenlijst jobcoach

Wat is in uw ogen het doel van een voortgangsgesprek met uw cliënt?

“Het doel is inzicht te krijgen in de werksituatie van de cliënt. Hoe lopen dingen? Heeft de cliënt een goede werkhouding? Zijn de contacten goed? Zijn er problemen? Eventuele problemen benoemen en zover mogelijk dit proberen op te lossen. Dus een evaluatiegesprek om er samen met cliënt en werkgever voor te zorgen dat de werkplek behouden kan worden.”

Wanneer is een voortgangsgesprek in uw ogen geslaagd/succesvol?

“Een gesprek is geslaagd in mijn ogen als er goede afspraken zijn gemaakt. Dat eventuele problemen, onduidelijkheden, vragen goed zijn opgelost of eventueel bespreekbaar gemaakt. Dat er een goede werkverhouding is. Dat de cliënt en werkgever goede ondersteuning krijgt van de jobcoach.”

Welke (terugkerende) communicatieve problemen komt u zoal tegen in gesprekken met uw cliënten? Kunt u dit illustreren aan de hand van een voorbeeld?

“Communicatieproblemen kunnen ontstaan door niet goed te luisteren, verkeerde interpretaties te maken. Niet goed kunnen inschatten of de cliënt het duidelijk heeft wat er gezegd wordt en het begrepen heeft. Een voorbeeld kan zijn dat mensen met een vorm van autisme het gesprek anders begrijpen dan dat er echt bedoeld wordt. Beeldspaak zal door deze mensen niet begrepen worden en er kunnen dan ook foute conclusies getrokken worden.” In hoeverre merkt u dat u per cliënt uw communicatie aanpast?

“Ervaring leert dat gesprekken per cliënt verschillend moeten zijn. Het niveau van de cliënt en de ervaring met de cliënt zijn daarin maatgevend. Bij voor mij nieuwe cliënten moet ik een inschatting maken op welk niveau het gesprek moet plaatsvinden. Er zijn situaties dat ik mijn inschatting naar beneden of naar boven moet bijstellen.”

In hoeverre heeft de aanwezigheid van een onderzoeker met camera u beïnvloed?

“Niet of nauwelijks. In het begin ga je misschien wat extra opletten, maar al snel merk ik de camera niet meer op. Tot in hoeverre dit in het gesprek tot uiting kwam heb ik niet inzichtelijk.”

In hoeverre heeft u gemerkt dat de aanwezigheid van een onderzoeker met camera uw cliënt beïnvloed heeft?

“Dit was merkbaar bij de cliënten. Het gesprek liep vooral in het begin moeizamer. Cliënten waren wat meer gespannen. En daardoor zal het gesprek anders verlopen.”