HOE VEILIG IS RIJSWIJK?

(1)

Rapport

HOE VEILIG IS RIJSWIJK?

Veiligheidsmonitor gemeente Rijswijk 2017 Augustus 2018

(2)

COLOFON

Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563 7500 AN Enschede

Rapportnummer 2018/concept

Datum

Augustus 2018

Opdrachtgever Gemeente Rijswijk

Auteurs

Laurens Klein Kranenburg Lisette van Noort

Wouter Andringa (red.)

Bestellingen

Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever.

Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

(3)

INHOUDSOPGAVE

Samenvatting ... 6

1. Inleiding ... 14

1.1 Over de Veiligheidsmonitor ... 14

1.2 Steekproef en respons ... 14

1.3 Vragenlijst ... 15

1.4 Analyse ... 16

1.5 Presentatie van de cijfers ... 16

1.6 Leeswijzer ... 17

2. Leefbaarheid woonbuurt... 19

2.1 Fysieke voorzieningen ... 19

2.2 Sociale cohesie ... 22

2.3 Zorg ... 24

2.4 Oordeel over de woonbuurt ... 26

2.5 Functioneren gemeente ... 28

3. Overlast in de buurt ... 31

3.1 Fysieke verloedering ... 31

3.2 Sociale overlast ... 34

3.3 Verkeersoverlast ... 36

3.4 Hinder van horecagelegenheden ... 38

3.5 Totale overlast ... 39

3.6 Aanpak van buurtproblemen ... 40

3.7 Respectloos gedrag ... 41

(4)

4. Veiligheidsbeleving... 43

4.1 Veiligheidsbeleving in de buurt ... 43

4.2 Veiligheidsbeleving in woonplaats ... 47

4.3 Veiligheidsbeleving algemeen ... 48

4.4 Verwachte kans op slachtofferschap ... 49

5. Slachtofferschap ... 51

5.1 Slachtofferschap geweldsdelicten ... 51

5.2 Slachtofferschap vermogensdelicten ... 53

5.3 Slachtofferschap vandalismedelicten ... 55

5.4 Slachtofferschap totaal ... 57

5.5 Slachtofferschap cybercrime ... 58

6. Preventie ... 61

6.1 Sociopreventieve maatregelen ... 61

6.2 Technopreventieve maatregelen ... 63

6.3 Inbraakpreventie ... 65

7. Burgers en politie ... 72

7.1 Contacten burgers met politie ... 72

7.2 Functioneren politie in de buurt ... 74

7.3 Functioneren politie in het algemeen ... 77

Bijlage 1. Landelijke trends en samenhangen in de Veiligheidsmonitor ... 79

1. Landelijke trends in de Veiligheidsmonitor ... 79

2. Patronen in de Veiligheidsmonitor... 81

(5)

SAMENVATTING

(6)

Samenvatting

Leefbaarheid en veiligheid in Rijswijk

De inwoners van Rijswijk zijn tevreden over de leefbaarheid in de buurt. De leefbaarheid van de

woonbuurt wordt beoordeeld met een 7,4. Ten opzichte van 2012 is dit cijfer gelijk gebleven. Hoewel er weinig is veranderd in de beoordeling van de sociale cohesie (5,9) en het oordeel over de fysieke

voorzieningen is verslechterd (van een 6,6 in 2012 naar een 6,3 in 2017), ziet een groter aandeel van de inwoners dat de buurt het afgelopen jaar een positieve ontwikkeling heeft doorgemaakt.

Ruim een op de vijf inwoners maakt zich wel eens zorgen over een plaatsgenoot, met name omdat men vermoedt dat iemand eenzaam of depressief is, of dat iemand zich niet zelfstandig kan redden. Inwoners die zich wel eens zorgen maken over een plaatsgenoot hebben in vier op de vijf gevallen iets

ondernomen om te helpen. Het Meldpunt Bezorgd is bij 12 procent van de inwoners bekend.

In 2017 is het aandeel inwoners dat veel hinder ervaart van verschillende vormen van overlast over het algemeen stabiel gebleven ten opzichte van 2012. Zowel de ervaren fysieke verloedering, sociale overlast en verkeersoverlast zijn gemiddeld genomen onveranderd. Alleen bij een aantal specifieke

buurtproblemen zijn er ontwikkelingen. Zo worden er minder parkeerproblemen ervaren dan vijf jaar geleden en is de overlast van rondhangende jongeren gedaald. Een negatieve uitzondering is rommel op straat, waarvan de overlast is toegenomen. De mate waarin inwoners van Rijswijk respectloos gedrag ondervinden, is in de meeste gevallen afgenomen.

De inwoners van de gemeente Rijswijk beoordelen de veiligheid in de woonbuurt met een 7,2. Dit cijfer is hoger dan in 2012 (7,0). Op verschillende plekken in de gemeente voelen Rijswijkers zich veiliger dan voorheen: zo voelt men zich veiliger op plekken waar groepen jongeren rondhangen, in het openbaar vervoer en in het centrum van de gemeente. Van de inwoners voelt 39 procent zich in het algemeen wel eens onveilig, terwijl 19 procent zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt.

Hieronder zijn de belangrijkste resultaten van de Veiligheidsmonitor Rijswijk 2017 beschreven. Allereerst door middel van een situatiebeschrijving en trends per veiligheidsthema en daarna door in te zoomen op trends, benchmarks en wijken.

Leefbaarheid woonomgeving: inwoners van Rijswijk beoordelen de leefbaarheid van hun woonbuurt met een 7,4.

Overlast in de buurt: overlast in het algemeen stabiel, rommel op straat zorgt voor meer overlast dan in 2012.

Veiligheidsbeleving: het rapportcijfer voor de veiligheid in de buurt is gestegen.

(7)

Ongeveer een op de zes inwoners (16%) is in 2017 slachtoffer geworden van traditionele criminaliteit (geweld, vermogen, vernieling). In 2012 was dit nog een op de vijf (21%). Met name het

slachtofferschap van vermogensdelicten – zoals (poging tot) zakkenrollerij/beroving en diefstal uit/vanaf auto’s – is sterk afgenomen. Van alle tradionele delicten in Rijswijk werd 36 procent gemeld bij de politie, een daling van 9 procentpunt ten opzichte van 2012. Het slachtofferschap van cybercrime is niet

veranderd, met uitzondering van identiteitsfraude, dat is afgenomen in vergelijking met 2012. De

meldingsbereidheid van cybercrime is licht toegenomen tot 13 procent, hoewel deze nog beduidend lager is dan bij traditionele vormen van criminaliteit.

In de regel nemen inwoners van Rijswijk in 2017 evenveel preventiemaatregelen als in 2012. Dit geldt voor zowel het gemiddelde aantal gedragsmatige als de technische maatregelen. Er zijn binnen de typen maatregelen wel wat verschuivingen. Zo laat men minder vaak waardevolle spullen thuis om diefstal of beroving te voorkomen en is er een afname te zien in het aandeel inwoners dat extra veiligheidssloten of grendels op buitendeuren heeft aangebracht. Daarentegen zetten wel relatief meer inwoners hun fiets in de bewaakte fietsenstalling.

Het overgrote deel van de Rijswijkers (90%) doet alle deuren op slot, ook al zijn zij voor even buiten de deur. De veiligheid van de eigen woning wordt beoordeeld met een 7,6. Twee op de vijf inwoners (21%) hebben behoefte aan meer voorlichting over het beveiligen van de eigen woning.

Waar in 2012 nog 30 procent van de Rijswijkers in het voorliggende jaar contact met de politie had, is dit aandeel in 2017 gezakt naar 23 procent. Zes op de tien inwoners (61%) zijn (zeer) tevreden over het contact met de politie. De zichtbaarheid van de politie (op straat) is volgens Rijswijkers het grootste aandachtspunt.

Slachtofferschap: relatief minder inwoners van Rijswijk zijn slachtoffer geworden van een delict.

Preventie: Rijswijkers nemen niet meer of minder maatregelen ter preventie van criminaliteit dan in 2012.

Contact burgers en politie: inwoners van Rijswijk hebben in 2017 minder vaak contact met de politie.

(8)

Rijswijk vergeleken

De resultaten van de gemeente Rijswijk zijn vergeleken met de Veiligheidsregio Haaglanden en de landelijke cijfers. Hoewel er in het algemeen geen verschillen zijn op het gebied van de leefbaarheid in de woonbuurt, zijn de inwoners van Rijswijk gemiddeld genomen minder positief over de ontwikkeling van de buurt dan in de referentiegebieden. Een groter aandeel vindt namelijk dat de buurt het voorbije jaar een achteruitgang heeft doorgemaakt. Desalniettemin zijn Rijswijkers positiever over het functioneren van de gemeente met betrekking tot leefbaarheid en veiligheid en over het functioneren van de politie.

Wat betreft fysieke verloedering en verkeersoverlast komt het beeld in Rijswijk grotendeels overeen met de Veiligheidsregio. Wel ondervindt men meer overlast dan gemiddeld in Nederland. Dit komt

voornamelijk doordat Rijswijkers meer overlast ervaren van rommel en hondenpoep op straat en

parkeerproblemen. Sociale overlast is in Rijswijk minder aanwezig dan in de Veiligheidsregio, maar komt wel overeen met het landelijke gemiddelde.

Hoewel de volgorde verschilt, staan in Rijswijk dezelfde buurtproblemen in de top drie van zaken die inwoners met voorang aangepakt willen zien als in de Veiligheidsregio en Nederland (te hard rijden, parkeerproblemen en hondenpoep op straat). De afname van respectloos gedrag in de afgelopen vijf jaar is ook regionaal en landelijk terug te zien. Net als in Rijswijk wordt de veiligheid van de woonomgeving in de Veiligheidsregio en in Nederland beter beoordeeld dan vijf jaar geleden. Men voelt zich in Rijswijk wel vaker onveilig dan gemiddeld in Nederland, met name in het openbaar vervoer en op het treinstation.

In 2017 werden in de gemeente Rijswijk relatief minder inwoners slachtoffer van een delict dan in 2012.

Deze afname sluit aan bij de landelijke trend van afnemend slachtofferschap van traditionele criminaliteit.

Inwoners van Rijswijk worden even vaak slachtoffer van een delict als in de referentiegebieden. Ook nemen zij net zoveel maatregelen ter preventie van criminaliteit als regionaal en landelijk het geval is.

Leefbaarheid en veiligheid in de wijken

De sociale cohesie (6,7) is in Cromvliet/Leeuwendaal sterker dan gemiddeld in Rijswijk (5,9).

Buurtbewoners kennen elkaar relatief vaak, gaan op een prettige manier met elkaar om en wonen naar eigen zeggen in een gezellige buurt met veel saamhorigheid. Het omkijken naar elkaar blijkt ook uit het feit dat men zich vaker dan gemiddeld zorgen maakt om een plaatsgenoot. Over de (speel)voorzieningen voor kinderen en jongeren is men minder tevreden dan in andere wijken.

In Cromvliet/Leeuwendaal ervaart men relatief veel verkeersoverlast, met name van parkeerproblemen en te hard rijden. Andere vormen van overlast, zoals fysieke verloedering, drugsgebruik en hinder van buurtbewoners, komen minder vaak voor dan gemiddeld.

Benchmark: uitkomsten Rijswijk komen grotendeels overeen met regionale en landelijke cijfers, uitgezonderd buurtontwikkeling, overlast en functioneren gemeente en politie.

Cromvliet / Leeuwendaal: sterke sociale cohesie, veel verkeersoverlast.

(9)

Buurtbewoners ervaren minder onveiligheidsgevoelens in vergelijking met andere wijken, hoewel het feitelijke slachtofferschap niet afwijkt van het gemeentelijke gemiddelde. De tevredenheid over de beschikbaarheid van de politie is bovengemiddeld. Dit geldt ook voor het contact tussen politie en bewoners en de mate waarin men zich serieus genomen voelt door de politie. Ten slotte valt op dat inwoners van Cromvliet/Leeuwendaal naar verhouding relatief vaak waardevolle spullen meenemen uit de auto en het licht laten branden als er niemand thuis is.

Vanwege het beperkte aantal respondenten (n=18) is het aantal verschillen ten opzichte van de gemeente beperkt. De uitkomsten voor Hoornwijck/Broekpolder moeten dus als zeer indicatief worden beschouwd. Inwoners zijn relatief ontevreden over de fysieke kwaliteit van de woonomgeving. Dit geldt voor alle voorzieningen, in het bijzonder de speelplekken voor kinderen. Verder heeft de wijk relatief vaak te maken met bekladding van muren of gebouwen, vernieling van straatmeubilair en

parkeerproblemen. Vernieling van straatmeubilair staat ook in de top drie van buurtproblemen die volgens bewoners met voorrang moeten worden aangepakt. Te hard rijden krijgt hierbij de meeste prioriteit. Bij de andere thema’s (onveiligheidsgevoelens, slachtofferschap, contacten politie-burgers en preventie) zijn er geen opvallende verschillen ten opzichte van het gemeentelijke beeld.

De leefbaarheid in deze wijk wordt lager gewaardeerd dan in andere wijken. De omgang tussen

buurtbewoners en de gezelligheid in de buurt worden relatief minder positief beoordeeld. Ook wordt meer overlast van buurtbewoners ervaren. Als het gaat om de fysieke kwaliteit van de woonomgeving is men minder tevreden over het onderhoud van wegen, paden en pleintjes en de buitenverlichting. Verder zorgen parkeerproblemen voor relatief veel overlast.

Julianapark e.o. is een gemiddelde wijk wat betreft het onveiligheidsgevoel en het slachtofferschap van verschillende delicten. Wel voelen inwoners zich relatief onveilig in de buurt van het treinstation. De tevredenheid over het functioneren van de politie is op enkele onderdelen lager dan gemiddeld. Ten slotte valt op dat enkele sociaal-preventieve maatregelen minder worden toegepast dan elders. Het gaat hierbij om het meenemen van waardevolle spullen uit de auto en het licht laten branden bij afwezigheid.

Van de technische voorzorgsmaatregelen is buitenverlichting minder vaak aanwezig, terwijl (rol)luiken juist vaker dan gemiddeld aanwezig zijn.

Hoornwijck / Broekpolder: minder tevreden over fysieke kwaliteit woonomgeving.

Julianapark / Huis te Lande / te Werve: minder positief over leefbaarheid.

(10)

Deze wijk wordt gekenmerkt door een relatief sterke sociale samenhang. Inwoners gaan op een prettige manier met elkaar om, voelen zich thuis in de buurt en zijn tevreden over de samenstelling van de bevolking. De voorzieningen voor jongeren in de buurt kunnen op minder waardering rekenen dan elders in Rijswijk. Inwoners zijn wel te spreken over de manier waarop de gemeente de buurt informeert over en betrekt bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid.

In vergelijking met andere wijken zorgen rommel op straat en rondhangende jongeren voor meer overlast, terwijl andere fysieke buurtproblemen (hondenpoep en vernieling van straatmeubilair) minder vaak voorkomen dan gemiddeld.

Buurtbewoners vertonen relatief weinig vermijdingsgedrag, hebben naar verhouding minder vaak te maken met respectloos gedrag en voelen zich doorgaans veilig op specifieke plekken, zoals in het (buurt)winkelcentrum en het openbaar vervoer. Inwoners van Kraayenburg/Vrijenban worden ongeveer even vaak slachtoffer van een misdrijf als de gemiddelde Rijswijker. Alleen diefstal van andere

motorvoertuigen komt hier vaker voor dan in andere wijken. Van alle wijken is Kraayenburg/Vrijenban de wijk met het hoogste aantal techno-preventieve maatregelen (gemiddeld twee van de vier).

De lagere waardering voor de leefbaarheid in Muziekbuurt/Wilhelminapark (7,2 versus 7,4 in Rijswijk) hangt samen met de minder sterke sociale samenhang in de buurt. Over alle sociale aspecten is men minder tevreden dan in andere wijken. De fysieke kwaliteit van de woonomgeving wordt even positief beoordeeld als in Rijswijk; over de voorzieningen voor jongeren is men meer tevreden dan in andere wijken.

Rommel op straat zorgt in deze wijk voor relatief veel overlast, terwijl parkeerproblemen voor minder overlast zorgen. De sociale overlast wijkt niet af van het gemiddelde in Rijswijk.

Inwoners van Muziekbuurt/Wilhelminapark (7,0) voelen zich minder veilig dan gemiddeld in Rijswijk (7,2), wat tot uitdrukking komt in (meer) vermijdingsgedrag: inwoners doen ’s avonds minder vaak de deur open of gaan bepaalde onveilige plekken in de buurt uit de weg. In tegenstelling tot het

onveiligheidsgevoel is er geen verschil in het slachtofferschap van verschillende delicten ten opzichte van andere wijken. Over de beschikbaarheid en het functioneren van de politie is men gemiddeld even

tevreden als in Rijswijk als geheel. Wel is de perceptie dat de politie naar verhouding weinig contact heeft met buurtbewoners. In Muziekbuurt/Wilhelminapark is het aantal preventiemaatregelen over het

algemeen lager dan gemiddeld.

Het oordeel over de leefbaarheid levert een gemengd beeld op: de sociale cohesie wordt positiever beoordeeld en de fysieke voorzieningen worden minder positief gewaardeerd dan gemiddeld in Rijswijk.

Binnen de groep fysieke voorzieningen is men minder tevreden over het onderhoud van wegen, paden en pleintjes, de buitenverlichting en de speelplekken voor kinderen.

Kraayenburg / Vrijenban: weinig vermijdings- en respectloos gedrag, sterke sociale samenhang.

Muziekbuurt / Wilhelminapark: groter gevoel van onveiligheid, slachtofferschap wijkt niet af van gemeente.

Oud Rijswijk en omgeving: fysieke voorzieningen minder positief beoordeeld.

(11)

In Oud Rijswijk en omgeving is het niveau van overlast gelijk aan of hoger dan het Rijswijkse

gemiddelde. Hondenpoep, parkeerproblemen en dronken mensen op straat zorgen voor meer overlast dan in andere wijken. De ontwikkeling van de criminaliteit in de buurt is volgens bewoners gunstiger dan in de gemeente. Het slachtofferschap van gewelds-, vermogens- en vandalismedelicten wijkt niet af van het gemiddelde; wel is de meldingsbereidheid relatief laag. Inwoners van Oud Rijswijk en omgeving (7,3) zijn het minst positief over de veiligheid van hun woning. Wat betreft preventiemaatregelen beschikken inwoners minder vaak over buitenverlichting en het Politiekeurmerk Veilig Wonen, maar verder zijn er geen opvallende verschillen ten opzichte van het beeld in Rijswijk.

Op het gebied van leefbaarheid en veiligheid steekt Overvoorde en omgeving in het algemeen gunstig af tegen de andere wijken. De wijk onderscheidt zich in gunstige zin wat betreft de tevredenheid over de fysieke voorzieningen, de ervaren overlast, de veiligheid van de woonbuurt en het aantal

preventiemaatregelen. Het aandeel inwoners dat slachtoffer is geworden van een misdrijf (17%) wijkt echter niet af van het gemiddelde in Rijswijk (16%).

Vanwege het beperkte aantal respondenten (n=34) is voorzichtigheid geboden bij het interpreteren van de uitkomsten. Niettemin kunnen we enkele opvallende verschillen ten opzichte van andere wijken schetsen. Fysieke verloedering zorgt voor meer overlast dan gemiddeld, met name door rommel op straat. Verkeersoverlast bestaat voornamelijk uit snelheidsovertredingen en (in mindere mate) agressief gedrag in het verkeer, dat hier vaker voorkomt dan elders. Parkeerproblemen zijn minder aanwezig dan in andere wijken. Het onveiligheidsgevoel en slachtofferschap komen in grote lijnen overeen met Rijswijk als geheel. Wel voelt men zich ‘s avonds relatief onveilig op straat. De zichtbaarheid van de politie wordt beter beoordeeld dan in andere wijken, hoewel sommige bewoners ook kritisch zijn over het functioneren van de politie (het aandeel (zeer) ontevreden bewoners is 16%, tegen 5% in Rijswijk). Minder dan een kwart (24%) van de inwoners laat het licht branden als er niemand thuis is. Hier blijft Plaspoelpolder duidelijk achter bij andere wijken.

Deze wijk heeft een gunstig profiel als het gaat om leefbaarheid en veiligheid. Inwoners zijn

bovengemiddeld tevreden over de sociale en fysieke aspecten van de wijk (onderhoud van de openbare ruimte, omgang tussen buurtbewoners etc.). Van alle wijken wordt de leefbaarheid (8,2) in Sion/Pasgeld e.o. het hoogst beoordeeld. Bewoners zijn eveneens zeer te spreken over de ontwikkeling van de buurt in het afgelopen jaar: 43 procent vindt dat de buurt vooruit is gegaan, tegen 10 procent in Rijswijk.

De ervaren overlast is op alle punten even groot als of kleiner dan in andere wijken van Rijswijk.

Overvoorde en omgeving: gunstig beeld ten opzichte van andere wijken.

Plaspoelpolder: veel overlast van rommel op straat en te hard rijden.

Sion / Pasgeld en omgeving: positieve buurtontwikkeling, tevreden over leefbaarheid en veiligheid.

(12)

Inwoners voelen zich relatief veilig in hun buurt (7,6), hoewel het slachtofferschap niet afwijkt van het gemiddelde. Een uitzondering is autodiefstal, waarvan inwoners vaker het slachtoffer worden in vergelijking met andere wijken. Het functioneren van de politie, zowel in het algemeen als in de buurt, wordt hier relatief goed beoordeeld, wat vooral tot uitdrukking komt in het aantal (zeer) tevreden bewoners. Ook op het gebied van preventie loopt Sion/Pasgeld en en omgeving voorop.

In Stationskwartier e.o. is men van alle wijken het minst tevreden (7,0) over de leefbaarheid in de buurt.

Met name het oordeel over de sociale samenhang valt minder positief uit dan in andere wijken. Over het onderhoud van de openbare ruimte (groen en grijs) is men wel relatief tevreden. Fysieke en sociale overlast komt meer voor dan gemiddeld. Van de fysieke aspecten springen rommel op straat, vandalisme en bekladding van muren of gebouwen negatief in het oog. De sociale overlast wordt met name

veroorzaakt door dronken mensen op straat en rondhangende jongeren. Ook hinder van horeca komt verhoudingsgewijs veel voor.

Inwoners voelen zich iets minder veilig (7,1) dan in Rijswijk als geheel (7,2). Zij voelen zich met name onveilig op specifieke plekken, zoals het centrum en in de omgeving van het treinstation. Wat betreft tradionele criminaliteit zijn er geen opvallende verschillen te noemen. Op het gebied van cybercrime is het slachtofferpercentage van koop- of verkoopfraude via internet hoger dan gemiddeld. Inwoners zijn te spreken over het functioneren van de politie in de buurt, met name waar het gaat om de efficiënte aanpak van de politie. Het aantal preventieve maatregelen in deze wijk ligt onder het gemiddelde van Rijswijk.

De sociale cohesie in deze wijk wordt lager gewaardeerd dan in de gemeente. Onder andere de omgang tussen buurtbewoners en de samenstelling van de buurt worden relatief minder positief beoordeeld.

Daarentegen wordt er minder overlast ervaren dan in de gehele gemeente. Met name parkeerproblemen worden minder als een probleem gezien. Men is bovengemiddeld bang om slachtoffer te worden van criminaliteit, voelt zich vaker onveilig wanneer er verder niemand anders thuis is, en doet ’s avonds dan ook de deur niet open. Desondanks is Stervoorde e.o. een gemiddelde wijk wat betreft het

slachtofferschap van verschillende delicten (hoewel er wel relatief meer gevallen van bedreiging zijn gerapporteerd dan in de gemeente). Ten slotte valt op dat een aantal preventieve maatregelen meer worden toegepast dan elders. Het gaat hierbij om het laten branden van licht bij afwezigheid en het aanbrengen van buitenverlichting.

Stationskwartier en omgeving: fysieke en sociale overlast bovengemiddeld, minder aandacht voor preventie.

Stervoorde / Eikelenburg / Hoekpolder: bovengemiddeld bang om slachtoffer te worden van criminaliteit.

(13)

HOOFDSTUK

Inleiding

(14)

1. Inleiding

1.1 Over de Veiligheidsmonitor

Het Ministerie van Justitie en Veiligheid laat tweejaarlijks 65.000 enquêtes onder de Nederlandse bevolking afnemen door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en I&O Research. Politiekorpsen, die verder willen inzoomen binnen de regio, en individuele gemeenten kunnen zich aansluiten bij de Veiligheidsmonitor (deelnemers). Deelnemers aan de VM kopen enquêtes in bij I&O Research, bovenop de enquêtes die vanuit het landelijke deel voor hun eigen gebied beschikbaar zijn. Daarbij kunnen

deelnemers zelf kiezen met welke frequentie ze aan de VM willen deelnemen (tweejaarlijks of anders). De eerstvolgende Veiligheidsmonitor zal in 2019 worden gehouden.

1.2 Steekproef en respons

Voor dit onderzoek is door het CBS een aselecte steekproef getrokken van 5.081 inwoners¹ uit de Basisregistratie Personen (BRP) van de gemeente Rijswijk. Bij het trekken van de steekproef is rekening gehouden met het schaalniveau waarop de gemeente Rijswijk informatie wenst te ontvangen. De gemeente wil graag inzicht in de ervaren veiligheid op wijkniveau.

De geselecteerde inwoners kregen in augustus 2017 een brief thuis met een persoonlijke uitnodiging voor deelname aan het onderzoek en konden vervolgens tot en met november online de vragenlijst invullen.

Aan non-responders is tweemaal een herinnering met papieren vragenlijst per post gestuurd. Als zij niet reageerden, werden zij nagebeld en telefonisch gemotiveerd om alsnog deel te nemen.

In totaal hebben 2.023 van de 5.081 geselecteerde inwoners een volledige vragenlijst ingevuld. Dit komt neer op een respons van 39,8 procent. Het landelijke responspercentage van de Veiligheidsmonitor 2017 bedraagt 39,3 procent.

Daarnaast hebben 164 inwoners van Rijswijk deelgenomen aan de landelijke Veiligheidsmonitor. Deze zijn toegevoegd aan het respondentenbestand. De totale respons in Rijswijk komt daarmee uit op 2.187.

Daarvan heeft 59 procent de vragenlijst online ingevuld en 41 procent schriftelijk. In het tabellenboek is de responsverdeling opgenomen, uitgesplitst naar persoonlijke kenmerken.

1 Het betreft inwoners van 15 jaar en ouder in particuliere huishoudens. Dit is exclusief inwoners die verblijven in instellingen, inrichtingen en tehuizen.

De Veiligheidsmonitor is een tweejaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap. De Veiligheidsmonitor wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, gemeenten en politie. In 2017 heeft Rijswijk voor de zesde keer meegedaan aan de Veiligheidsmonitor. Dit rapport doet verslag van dit grootschalige onderzoek. Achtereenvolgens bespreken we in dit inleidende hoofdstuk de achtergrond van de Veiligheidsmonitor (paragraaf 1.1), de steekproef en respons (par. 1.2), de vragenlijst (par. 1.3), de weging en analyse (par. 1.4), presentatie van de cijfers (par. 1.5) en de leeswijzer (par. 1.6).

Meer informatie over de Veiligheidsmonitor is na te lezen op de website van de Veiligheidsmonitor (www.veiligheidsmonitor.nl).

(15)

Tabel 1.1 geeft de respons op wijkniveau weer. Bij twee wijken (Hoornwijck / Broekpolder en Plaspoelpolder) zijn de uitkomsten indicatief vanwege het beperkte aantal respondenten (n<50).

Tabel 1.2 toont het aantal deelnemers aan de Veiligheidsmonitor in de gemeente Rijswijk sinds 2012.

Tabel 1.1

Respons Veiligheidsmonitor per wijk (2017)

WIJK RESPONS

(INCL. DEEL CBS) RESPONSPERCENTAGE (ALLEEN I&O)

Cromvliet / Leeuwendaal 296 42,4%

Hoornwijck / Broekpolder* 18 39,0%

Julianapark / Huis te Lande / te Werve 253 37,2%

Kraayenburg / Vrijenban 124 46,2%

Muziekbuurt / Wilhelminapark 229 33,3%

Oud Rijswijk / Bomenbuurt / Welgelegen / Rembrandtkwartier / Havenkwartier 275 39,4%

Overvoorde / Strijp / Presidentenbuurt / Ministersbuurt 283 41,8%

Plaspoelpolder* 34 33,7%

Sion / Pasgeld / Haantje / Elsenburg / Rijswijk Buiten 104 41,2%

Stationskwartier / Spoorzicht / Kleurenbeurt / Artiestenbuurt 261 37,3%

Stervoorde / Eikelenburg / Hoekpolder 310 46,0%

RIJSWIJK 2.187 39,8%

*Vanwege het beperkte aantal respondenten (n<50) moeten de uitkomsten van deze wijken als indicatief worden beschouwd.

Tabel 1.2

Respons Veiligheidsmonitor gemeente Rijswijk (2012-2017)

JAAR RESPONS

2012 591

2013 255

2014 304

2015 293

2016 327

2017 2.187

1.3 Vragenlijst

De vragenlijst van de Veiligheidsmonitor bestaat uit 12 standaard vragenblokken waarin verschillende onderwerpen op het gebied van leefbaarheid en veiligheid aan bod komen. Daarnaast heeft Rijswijk gebruikgemaakt van de vrije ruimte van de vragenlijst om vragen over lokale onderwerpen toe te voegen. De lokale thema’s zijn preventie en zorg. Het kader hieronder geeft een overzicht van de verschillende onderwerpen in de vragenlijst van Rijswijk.

(16)

1.4 Analyse

Voor steekproefonderzoek is het van groot belang dat de steekproef op grond waarvan uitspraken worden gedaan zo veel mogelijk representatief is voor de populatie waarnaar wordt gegeneraliseerd. Om de representativiteit van de steekproef te vergroten is een weging toegepast. Weging is een

rekenkundige bewerking, die ervoor zorgt dat een eventuele scheefheid van de respons ten opzichte van de populatie wordt gecorrigeerd. Dit gebeurt door bevolkingsgroepen die in de respons onder- dan wel oververtegenwoordigd zijn zwaarder of juist minder zwaar in de resultaten mee te laten tellen. Aan het databestand van de Veiligheidsmonitor is door het CBS een weging toegevoegd. In deze weging zijn onder andere de volgende kenmerken meegenomen: leeftijd, geslacht, huishoudgrootte,

stedelijkheidsgraad en herkomst. Voor de analyse in dit rapport is gebruik gemaakt van het door het CBS aangeleverde databestand.

1.5 Presentatie van de cijfers

In dit rapport worden de resultaten voornamelijk op twee wijzen gepresenteerd:

• Een deel van de resultaten wordt gepresenteerd in de vorm van percentages, bijvoorbeeld het percentage personen dat ergens tevreden over is. Bij de berekening van de percentages in deze rapportage is de werkwijze van het CBS gevolgd: de ‘weigert’- en ‘weet niet’-antwoorden zijn niet buiten beschouwing gelaten.

• In dit rapport wordt veel gebruik gemaakt van zogenoemde schaalscores. Dit zijn cijfermatige

samenvattingen van meerdere met elkaar samenhangende vragen. Bij de berekening van deze scores is de werkwijze van het CBS gevolgd: de waarde van iedere schaalscore varieert op een schaal tussen 0 en 10. Bij de berekening van de schaalscores zijn de ‘weigert’- en ‘weet niet’-antwoorden , eveneens conform CBS-werkwijze, wel buiten beschouwing gelaten.

De uitkomsten van Rijswijk zijn in dit rapport afgezet tegen de resultaten in de Veiligheidsregio Haaglanden en de landelijke cijfers over 2017 (Nederland). Daarnaast wordt vergeleken met eerdere jaren (2012 t/m 2016). De uitkomsten volgens de geografische indeling van de politie (basisteam, district en politie-eenheid) zijn opgenomen in het tabellenboek dat hoort bij dit rapport.

Verschillen tussen de resultaten van de wijken en het gemiddelde van de gemeente Rijswijk en de verschillen tussen 2017 en 2012 worden beschreven als deze significant zijn. Het is dan minimaal

95 procent zeker dat de resultaten ook daadwerkelijk van elkaar verschillen en het gevonden verschil niet te wijten is aan toeval. Verschillen tussen de resultaten van de gemeente Rijswijk, de Veiligheidsregio en Nederland worden beschreven als deze 3 procent of groter zijn (bij percentages) en 0,3 punt (bij

rapportcijfers en indicatoren). Er is voor deze gradaties gekozen omdat deze het dichtst in de buurt komen van de standaard betrouwbaarheidsmarge van de resultaten.

• Leefbaarheid woonbuurt

• Beleving overlast in de buurt

• Veiligheidsbeleving

• Slachtofferschap

• Tevredenheid laatste politiecontact

• Oordeel functioneren politie in de buurt

• Oordeel functioneren politie algemeen

Overzicht van vraagblokken in vragenlijst van de Veiligheidsmonitor

• Oordeel functioneren gemeente

• Preventie

• Onveilige plekken

• Respectloos gedrag

• Inbraakpreventie

• Zorg

• Achtergrondkenmerken

Let op! Een schaalscore staat niet gelijk aan een rapportcijfer, omdat de indicatoren zijn samengesteld op basis van percentages en niet op basis van rapportcijfers.

(17)

1.6 Leeswijzer

In de hoofdstukken 2 tot en met 5 worden de resultaten gepresenteerd over achtereenvolgens de leefbaarheid van de woonbuurt, beleving van buurtoverlast, veiligheidsbeleving en slachtofferschap.

Hoofdstuk 6 geeft een beeld van genomen preventiemaatregelen en hoofdstuk 7 gaat over burgers en politie. De resultaten van de onderwerpen uit de vrije ruimte zijn terug te vinden in hoofdstuk 2 (zorg) en hoofdstuk 6 (inbraakpreventie). In bijlage 1 geven we een korte samenvatting van landelijke trends en samenhangen in de Veiligheidsmonitor.

Bij dit rapport horen verder een Excel-bestand met tabellen met alle uitkomsten van de

Veiligheidsmonitor en een overzicht van de Indicatoren Kernbeleid Veiligheid voor Rijswijk, en de vragenlijst. Deze zijn als separate bijlagen meegeleverd.

(18)

HOOFDSTUK

Leefbaarheid woonbuurt

(19)

2. Leefbaarheid woonbuurt

2.1 Fysieke voorzieningen

De aanwezigheid van fysieke voorzieningen en het onderhoud hiervan kunnen van invloed zijn op de aspecten van de fysieke omgeving van de eigen woonbuurt. Bewoners is middels vijf stellingen gevraagd hoe zij hierover denken in hun eigen leefomgeving (figuur 2.1). Daarnaast is op basis van de scores op deze vijf stellingen een schaalscore ‘fysieke kwaliteit’ berekend (figuur 2.2).

Figuur 2.1

Stellingen over fysieke voorzieningen (percentage (helemaal) eens)

Hoewel men van alle aspecten het meest tevreden is over het onderhoud van perken, plantsoenen en parken, is de tevredenheid hierover wel afgenomen ten opzichte van 2012. Hetzelfde geldt voor de tevredenheid met de buitenverlichting en het onderhoud van wegen, paden en pleintjes. Over de

voorzieningen voor jongeren zijn inwoners in beide jaren minder tevreden dan de overige voorzieningen.

75%

72%

70%

66%

21%

80%

79%

78%

64%

22%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

perken, plantsoenen en parken zijn goed onderhouden

het is buiten goed verlicht

de wegen, paden en pleintjes zijn goed onderhouden

goede speelplekken voor kinderen

goede voorzieningen voor jongeren 2017

2012 De schaalscores voor fysieke kwaliteit zijn berekend op basis van de vijf stellingen over fysieke voorzieningen. De schaalscore kan variëren tussen 0 en 10. Hoe hoger de score, des te meer inwoners de kwaliteit van de aanwezige fysieke voorzieningen waarderen.

Dit hoofdstuk gaat over de leefbaarheid van de woonomgeving in Rijswijk. In paragraaf 2.1 wordt de door inwoners ervaren kwaliteit van voorzieningen in de woonbuurt beschreven (onderhoud, verlichting en voorzieningen voor kinderen en jongeren). In paragraaf 2.2 staat de betrokkenheid van inwoners bij de woonbuurt, oftewel de sociale cohesie in Rijswijk centraal. Paragraaf 2.3 gaat in op de vraag in hoeverre inwoners zich weleens zorgen maken om een ander en welke hulp zij hebben geboden. Paragraaf 2.4 beschrijft hoe de bewoners de ontwikkeling van de buurt ervaren. Paragraaf 2.5 sluit af met de tevredenheid over het functioneren van de gemeente als het gaat om leefbaarheid en veiligheid.

(20)

Figuur 2.2

Fysieke kwaliteit (schaalscore 0-10)

Inwoners van Rijswijk zijn in 2017 alles bij elkaar minder tevreden over de fysieke voorzieningen dan in 2012. De tevredenheid over fysieke voorzieningen verschilt echter niet van het gemiddelde van de Veiligheidsregio en het landelijke gemiddelde.

75%

van de inwoners van Rijswijk vindt dat de perken, plantsoenen en parken goed onderhouden zijn, tegen 80 procent in 2012.

Figuur 2.3

Schaalscores fysieke kwaliteit per wijk

*Cijfer indicatief.

6,6 6,4 6,6 6,6 6,6

6,3

5 6 7 8 9 10

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Rijswijk VR Haaglanden Nederland

6,5 6,5

6,8 6,1

6,8 5,8

6,5 6,2 6,1 5,2

6,3

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Stervoorde / Eikelenburg e.o.

Stationskwartier e.o.

Sion / Pasgeld e.o.

Plaspoelpolder*

Overvoorde / Strijp e.o.

Oud Rijswijk / Bomenbuurt e.o.

Muziekbuurt / Wilhelminapark Kraayenburg / Vrijenban Julianapark / te Werve e.o.

Hoornwijck / Broekpolder*

Cromvliet / Leeuwendaal

(21)

Inwoners van de wijken Overvoorde/Strijp e.o. en Sion/Pasgeld e.o. beoordelen de fysieke kwaliteit het hoogst in de gemeente en zijn daarmee ook meer tevreden over de fysieke kwaliteit van hun wijk dan gemiddeld in de gemeente. Daarentegen zijn inwoners van de wijken Oud Rijswijk/Bomenbuurt e.o. en Hoornwijck/Broekpolder juist minder tevreden over de fysieke voorzieningen dan in de gemeente. Bij deze laatste wijk zijn de uitkomsten indicatief vanwege het beperkte aantal respondenten (n<50).

Tabel 2.1

Stellingen over fysieke voorzieningen per wijk vergeleken met gemeentelijk gemiddelde

de wegen, paden en pleintjes zijn

goed onderhouden

perken, plantsoenen

en parken zijn goed onderhouden

het is buiten goed verlicht

goede speelplekken

voor kinderen

goede voorzieningen

voor jongeren

Cromvliet / Leeuwendaal 70% 78% 71% 58% 14%

Hoornwijck / Broekpolder* 59% 56% 56% 22% 8%

Julianapark / te Werve e.o. 61% 74% 63% 68% 20%

Kraayenburg / Vrijenban 65% 67% 80% 70% 12%

Muziekbuurt / Wilhelminapark 71% 73% 70% 68% 28%

Oud Rijswijk / Bomenbuurt e.o. 65% 72% 64% 54% 18%

Overvoorde / Strijp e.o. 75% 77% 84% 75% 25%

Plaspoelpolder* 75% 66% 57% 56% 15%

Sion / Pasgeld e.o. 76% 71% 86% 81% 21%

Stationskwartier e.o. 77% 80% 69% 66% 24%

Stervoorde / Eikelenburg e.o. 71% 74% 76% 70% 23%

Rijswijk 70% 75% 72% 66% 21%

*Cijfer indicatief.

Het valt op dat de inwoners van de wijk Overvoorde/Strijp e.o. positiever zijn over vier van de vijf stellingen dan het gemeentelijk gemiddelde. Men is in deze wijk meer tevreden over de buitenverlichting, het onderhoud van grijs, en voorzieningen voor kinderen en jongeren. In de wijken Sion/Pasgeld e.o. en Stationskwartier e.o. scoren een tweetal fysieke voorzieningen hoger dan in de gemeente. In de wijk Oud Rijswijk/Bomenbuurt e.o. is juist te zien dat de inwoners negatiever zijn over het onderhoud van grijs, de buitenverlichting en speelplekken voor kinderen. De tevredenheid over het groenonderhoud verschilt nauwelijks van het gemeentelijk gemiddelde: alleen in het Stationskwartier e.o. wordt dit beter beoordeeld dan in de gemeente.

Uitleg tabel

De zogenaamde stoplichttabel laat zien hoe bewoners uit de verschillende wijken oordelen over de fysieke voorziening in de wijk ten opzichte van bewoners uit de gehele gemeente.

Dit is per wijk en per stelling met verschillende kleuren aangegeven:

• Rood: negatiever dan het gemeentelijk gemiddelde

• Grijs: vergelijkbaar met het gemeentelijke gemiddelde

• Groen: positiever dan het gemeentelijk gemiddelde

(22)

2.2 Sociale cohesie

De leefbaarheid van een woonbuurt wordt niet alleen bepaald door de aanwezigheid en kwaliteit van fysieke voorzieningen. Ook de sociale cohesie in de woonbuurt speelt hierbij een rol. Bij sociale cohesie gaat het om de mate waarin burgers vinden dat zij zelf en anderen betrokken zijn bij hun woonbuurt.

Aan de inwoners zijn zes stellingen voorgelegd over sociale cohesie (figuur 2.4). Daarnaast is op basis van de scores op vier van de zes voorgelegde stellingen een schaalscore berekend (figuur 2.5).

Figuur 2.4

Stellingen over sociale cohesie (percentage (helemaal) eens)

Ongeveer twee op de drie inwoners van Rijswijk vinden dat mensen in de buurt op een prettige manier met elkaar omgaan en een iets kleiner aandeel is tevreden over de bevolkingssamenstelling in de buurt.

In 2012 waren de inwoners meer tevreden met de samenstelling van de buurt (een afname van 66 naar 62%). Verder zijn er ten opzichte van 2012 geen ontwikkelingen te zien in de sociale cohesie.

Figuur 2.5

Sociale cohesie (schaalscore 0-10)

67%

62%

54%

37%

32%

30%

67%

66%

58%

35%

32%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

de mensen in de buurt gaan op een prettige manier met elkaar om

Ik ben tevreden over de bevolkingssamenstelling in de buurt ik voel me thuis bij de mensen die in de

buurt wonen

ik woon in een gezellige buurt waar mensen dingen samen doen

de mensen in de buurt kennen elkaar nauwelijks

Ik heb veel contact met andere

buurtbewoners 2017

2012

5,9 5,9 5,9 6,0 6,2

5,9

5 6 7 8 9 10

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Rijswijk VR Haaglanden Nederland De schaalscores voor sociale cohesie zijn berekend op basis van de stellingen ‘de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om’, ‘ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen’, ‘ik woon in een gezellige buurt waar veel

saamhorigheid is’ en ‘de mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks’. De schaalscore kan variëren tussen 0 en 10. Hoe hoger de score, des te positiever men is over de sociale cohesie in de eigen woonbuurt.

(23)

De overall schaalscore voor sociale cohesie voor Rijswijk is lager dan het landelijk gemiddelde, waar de schaalscore 6,3 bedraagt. Er is geen verschil met de schaalscore van de Veiligheidsregio.

67%

van de inwoners van Rijswijk is van mening dat de mensen in de buurt op een prettige manier met elkaar omgaan.

Figuur 2.6

Schaalscores sociale cohesie per wijk

*Cijfer indicatief.

In een viertal wijken (Cromvliet/Leeuwendaal, Oud Rijswijk/Bomenbuurt e.o., Sion/Pasgeld e.o. en Kraayenburg/Vrijenban) zijn de inwoners positiever over de sociale cohesie in de woonbuurt dan in de gemeente. In een viertal andere wijken (Julianapark/te Werve e.o., Stationskwartier/Kleurenbuurt e.o., Muziekbuurt/Wilhelminapark en Stervoorde/Eikelenburg e.o.) is de schaalscore lager dan het

gemeentelijk gemiddelde.

5,7 5,4

7,0 5,3

5,9 6,1 5,3

6,3 5,5

6,4 6,7

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Stationskwartier / Kleurenbuurt e.o.

Sion / Pasgeld e.o.

Plaspoelpolder*

(24)

Tabel 2.2

Stellingen over sociale cohesie per wijk vergeleken met gemeentelijk gemiddelde

de mensen in de buurt kennen

elkaar nauwelijks

De mensen in de buurt gaan op

een prettige manier met

elkaar om

Ik woon in gezellige een buurt, veel saamhorig-

heid

Ik voel me thuis bij de

mensen in de buurt

Ik heb veel contact met andere

buurtbewoners

Ik ben tevreden

over de bevolkings-

samenstelling in

de buurt

Cromvliet / Leeuwendaal 17% 84% 55% 62% 35% 78%

Hoornwijck / Broekpolder* 18% 66% 18% 54% 37% 81%

Julianapark / te Werve e.o. 35% 60% 31% 49% 26% 53%

Kraayenburg / Vrijenban 26% 81% 43% 64% 34% 75%

Muziekbuurt / Wilhelminapark 43% 54% 25% 46% 21% 44%

Oud Rijswijk / Bomenbuurt e.o. 27% 73% 41% 59% 34% 67%

Overvoorde / Strijp e.o. 29% 69% 35% 55% 30% 64%

Plaspoelpolder* 38% 61% 27% 35% 16% 51%

Sion / Pasgeld e.o. 14% 90% 74% 73% 43% 85%

Stationskwartier e.o. 46% 57% 24% 42% 18% 56%

Stervoorde / Eikelenburg e.o. 37% 58% 36% 53% 32% 54%

Rijswijk 32% 67% 37% 54% 30% 62%

*Cijfer indicatief.

De inwoners van de wijken Cromvliet/Leeuwendaal en Sion/Pasgeld e.o. zijn meer tevreden over alle stellingen met betrekking tot sociale cohesie dan in de gemeente. Daarentegen worden de stellingen over sociale cohesie minder goed beoordeeld in de wijken Stationskwartier e.o. en

Muziekbuurt/Wilhelminapark.

2.3 Zorg

Soms kunnen inwoners zich zorgen maken om een ander, bijvoorbeeld als zij het vermoeden hebben dat iemand eenzaam of depressief is, te veel drinkt of mishandeld wordt.

Van de Rijswijkers maakt 22 procent zich wel eens zorgen over iemand uit de gemeente. Het vaakst gebeurt dit in Cromvliet/Leeuwendaal (29%). Naar verhouding maken inwoners van Sion/Pasgeld e.o. en Hoornwijck/Broekpolder (cijfer indicatief) zich het minst zorgen over een plaatsgenoot. De uitkomst bij Sion/Pasgeld e.o. is opvallend te noemen, aangezien de sociale cohesie in deze wijk relatief hoog is (zie p.24).

(25)

Figuur 2.7

Zorgen over iemand uit de gemeente Rijswijk (% ja)

In de helft van de gevallen zijn inwoners bezorgd dat een plaatsgenoot eenzaam of depressief is (figuur 2.8). Ook het vermoeden dat iemand zich niet zelfstandig kan redden, bijvoorbeeld door

gezondheidsproblemen, geeft relatief vaak reden tot zorg. Andere redenen dat men zich zorgen maakt, zijn verslaving aan alcohol, drugs of andere middelen (18%), vermoedens dat iemand slachtoffer is geworden van huiselijk geweld (16%) of zelfmoordneigingen (6%). Daarnaast geven ruim twee op de vijf inwoners aan dat er (ook) andere redenen zijn die aanleiding geven tot bezorgdheid.

Figuur 2.8

Welke zorgen inwoners hebben over iemand anders in de gemeente Rijswijk (% van respondenten die zich zorgen maken, meerdere antwoorden mogelijk)

In vier op de vijf gevallen hebben inwoners iets ondernomen om een ander te helpen. De helft van de betreffende inwoners heeft gepraat met de persoon over wie zij zich zorgen maakten (figuur 2.9). Ruim een derde heeft (ook) iets anders gedaan. Van degenen die niets ondernomen hebben, is een derde dit alsnog van plan.

21%

19%

17%

22%

19%

24%

21%

22%

12%

29%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Sion / Pasgeld e.o.

Plaspoelpolder*

52%

46%

18%

16%

6%

23%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

eenzaam of depressief kan zich niet zelfstandig redden (bijv. door

gezondheidsproblemen)

verslaafd aan alcohol, drugs of iets anders slachtoffer van huiselijk geweld (bijv.

mishandeling door de partner, ouder- of…

zelfmoordneigingen

iets anders

(26)

Figuur 2.9

Hulp of actie om persoon te helpen

(% van respondenten die zich zorgen maken, meerdere antwoorden mogelijk)

Bij het Meldpunt Bezorgd kunnen mensen telefonisch of via internet een melding doen wanneer zij zich zorgen maken over iemand die zelf geen hulp wil of kan vragen. Twaalf procent van alle inwoners is bekend met het Meldpunt Bezorgd. Onder inwoners die zich weleens zorgen maken, is dit 17 procent.

2.4 Oordeel over de woonbuurt

De inwoners van Rijswijk is ook een aantal algemene vragen voorgelegd over de ontwikkeling van hun eigen woonbuurt. Vindt men dat de eigen buurt in het afgelopen jaar vooruit of achteruit is gegaan? Het oordeel over de ontwikkeling van de woonbuurt wordt uitgedrukt in het aandeel inwoners dat zegt dat de buurt vooruit is gegaan en het aandeel dat vindt dat de buurt achteruit is gegaan (figuur 2.10). Ook is gevraagd naar een oordeel over hoe prettig men het vindt om in de buurt te wonen (figuur 2.11).

Figuur 2.10

Ontwikkeling van de buurt in het afgelopen jaar

Bijna twee derde van de inwoners (63%; niet in figuur) vindt dat de leefbaarheid van de buurt waarin zij wonen gelijk is gebleven. Van degenen die wel een ontwikkeling ervaren, zegt 10 procent dat de buurt is vooruitgegaan en 22 procent dat de buurt is achteruitgegaan. Per saldo vinden Rijswijkers dus dat de buurt is achteruitgegaan. Landelijk is het beeld ook dat er meer inwoners zijn die negatief oordelen over de ontwikkeling van de buurt dan positief (zie ook bijlage 1).

50%

35%

10%

7%

2%

7%

13%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

ja, ik heb er met hem of haar over gepraat ja, ik heb iets anders gedaan ja, ik heb het bij een andere instantie gemeld ja, ik heb het bij de politie gemeld ja, ik heb het bij het Meldpunt Bezorgd gemeld nee, ik heb niets ondernomen maar ben dat

WEL van plan

nee, ik heb niets ondernomen en ben dat NIET van plan

-22%

-18%

-19%

-15%

-20%

-19%

10%

9%

10%

11%

6%

4%

-30% -20% -10% 0% 10% 20%

2017 2016 2015 2014 2013 2012

Achteruitgang Vooruitgang

(27)

In vergelijking met 2012 is het perspectief van inwoners op de ontwikkeling in de buurt wel positiever geworden. Het aandeel inwoners dat vindt dat hun buurt een positieve ontwikkeling heeft doorgemaakt is gestegen van 4 procent naar 10 procent.

De enige wijk waar bewoners duidelijk positief zijn over de ontwikkeling van de buurt, is Sion/Pasgeld e.o. Verder valt op dat het oordeel over de buurtontwikkeling in enkele wijken negatiever uitvalt dan gemiddeld in Rijswijk. Dit geldt voor Stationskwartier/Kleurenbuurt e.o., Muziekbuurt/Wilhelminapark en Stervoorde/Eikelenburg e.o (figuur 2.11).

Figuur 2.11

Ontwikkeling van de buurt in het afgelopen jaar (saldo vooruit–achteruit)

*Cijfer indicatief.

Figuur 2.12

Oordeel over de leefbaarheid in de buurt (rapportcijfer van 1 tot en met 10)

De inwoners van de gemeente geven een 7,4 voor de leefbaarheid van hun woonbuurt. Ten opzichte van 2012 is dit cijfer ongewijzigd. Het oordeel voor de leefbaarheid in de woonbuurt is in Rijswijk gelijk aan het gemiddelde oordeel in de Veiligheidsregio en Nederland.

-22%

-21%

-18%

-14%

-13%

-12%

-4%

-1%

3%

34%

-40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40%

Muziekbuurt / Wilhelminapark Stervoorde / Eikelenburg e.o.

Julianapark / te Werve e.o.

Gemeente Rijswijk Overvoorde / Strijp e.o.

Plaspoelpolder*

Cromvliet / Leeuwendaal Kraayenburg / Vrijenban Hoornwijck / Broekpolder*

Sion / Pasgeld e.o.

7,4 7,5 7,4 7,5 7,5 7,4

5 6 7 8 9 10

2012 2013 2014 2015 2016 2017

(28)

7,4

De inwoners van Rijswijk beoordelen de leefbaarheid in hun woonbuurt met een 7,4.

In de wijken Cromvliet/Leeuwendaal en Sion/Pasgeld e.o. oordeelt men met respectievelijk een 7,9 en een 8,2 hoger over de leefbaarheid in de woonbuurt dan gemiddeld in de gemeente Rijswijk. De inwoners van de wijken Julianapark/te Werve e.o. (7,2), Muziekbuurt/Wilhelminapark (7,2) en Stationskwartier e.o. (7,0) zijn juist minder tevreden over de leefbaarheid in de woonbuurt dan in de gemeente.

2.5 Functioneren gemeente

De inwoners is gevraagd om een oordeel te geven over het totale functioneren van de gemeente Rijswijk op het gebied van leefbaarheid en veiligheid (figuur 2.13).

Figuur 2.13

Oordeel totale functioneren gemeente op aanpak leefbaarheid en veiligheid

In 2017 is 41 procent van de inwoners van Rijswijk (zeer) tevreden over het functioneren van de

gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid. Ondanks het feit dat er een significante toename is van het aandeel inwoners dat (zeer) ontevreden is met het functioneren van de gemeente ten opzichte van 2012 (van 7 naar 10%), zijn er per saldo meer tevreden dan ontevreden inwoners over het totale functioneren van de gemeente op dit terrein. Rijswijk verschilt hierin niet van Nederland en de

Veiligheidsregio.

Daarnaast is door middel van drie specifieke stellingen bepaald hoe inwoners denken over de aanpak van leefbaarheid en veiligheid door de gemeente. De stellingen zijn alleen voorgelegd aan inwoners die een oordeel konden geven over het functioneren van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid.

Ten opzichte van 2012 geven Rijswijkers een hoger oordeel voor het betrekken van de buurt bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid (een stijging van 37 naar 44%). In de wijk Kraayenburg/Vrijenban zien we dat een groter aandeel inwoners dan in de gemeente vindt dat de gemeente de buurt informeert over en betrekt bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid. Over het algemeen geldt dat Rijswijkers positiever oordelen over de rol van de gemeente dan de inwoners van referentiegebieden

(Veiligheidsregio en Nederland).

-10%

-8%

-9%

-6%

-7%

41%

48%

41%

42%

44%

46%

-30% -10% 10% 30% 50%

2017 2016 2015 2014 2013 2012

(zeer) ontevreden (zeer) tevreden

(29)

Figuur 2.14

Oordeel functioneren gemeente (percentage (helemaal) eens)

53%

51%

44%

53%

48%

37%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

De gemeente heeft aandacht voor verbeteren leefbaarheid en veiligheid

De gemeente informeert de buurt over aanpak leefbaarheid en veiligheid

De gemeente betrekt de buurt bij aanpak van leefbaarheid en veiligheid

2017 2012

(30)

HOOFDSTUK

Overlast in de buurt

(31)

3. Overlast in de buurt

3.1 Fysieke verloedering

Een van de problemen waar een woonbuurt mee te maken kan hebben, is fysieke verloedering in de buurt. In de Veiligheidsmonitor zijn daarover vier mogelijke buurtproblemen voorgelegd aan de inwoners.

Figuur 3.1 geeft weer hoe vaak deze buurtproblemen voorkomen en hoeveel inwoners hier veel overlast van ervaren. Figuur 3.2 toont het percentage inwoners dat veel overlast ervaart van de vier

verschijningsvormen van fysieke verloedering in 2012 en 2017.

Figuur 3.1

Vormen van fysieke verloedering

Figuur 3.2

Fysieke verloedering (% veel overlast)

Hondenpoep en rommel op straat zijn de meest voorkomende vormen van fysieke verloedering en zorgen voor de meeste overlast. Hoewel alle vormen van fysieke buurtoverlast, met uitzondering van rommel op straat, minder vaak voorkomen dan in 2012 (niet in figuur), vertaalt zich dit niet in minder ervaren overlast. Een kwart van de inwoners ervaart net als in 2012 veel overlast van een of meer vormen van fysieke verloedering (figuur 3.3). Rommel op straat zorgt voor meer overlast dan vijf jaar geleden. De overlast van fysieke verloedering is in Rijswijk vergelijkbaar met de Veiligheidsregio, maar is hoger dan landelijk (22%). Dit is vooral te wijten aan hondenpoep en rommel op straat.

69%

60%

28%

19%

20%

10%

2%

1%

0% 20% 40% 60% 80%100%

hondenpoep op straat of in de perken

rommel op straat

vernieling van straatmeubilair bekladde muren of

gebouwen

komt wel eens voor ervaart veel overlast

20%

10%

2%

1%

20%

7%

3%

0%

0% 10% 20% 30%

hondenpoep op straat of in de perken

rommel op straat

vernieling van straatmeubilair

bekladde muren of gebouwen

2017 2012 In dit hoofdstuk staat de door de inwoners van Rijswijk ervaren overlast in hun buurt centraal. De diverse verschijningsvormen van overlast zijn geclusterd tot drie scores:

fysieke verloedering (paragraaf 3.1), sociale overlast (par. 3.2) en verkeersoverlast (par. 3.3). Elk van deze scores is berekend op basis van het percentage inwoners dat veel overlast ervaart van een of meerdere verschijningsvormen van overlast. Hinder van horecagelegenheden (par. 3.4) is niet geclusterd. Op basis van 13 verschijningsvormen is een score voor de totale overlast in de buurt bepaald (par. 3.5). Inwoners hebben

prioriteiten kunnen aangeven voor de aanpak van buurtproblemen (par. 3.6) en het hoofdstuk sluit af met een paragraaf over respectloos gedrag (par 3.7).

(32)

Figuur 3.3

Totaal fysieke verloedering per gebied (% ervaart veel overlast)

10%

ervaart veel overlast van rommel op straat, tegen 7 procent in 2012.

Op wijkniveau valt op dat in Plaspoelpolder de meeste overlast van fysieke verloedering wordt ervaren, voornamelijk door rommel op straat en hondenpoep (figuur 3.4 en tabel 3.1). Dit cijfer is echter wel indicatief vanwege het beperkte aantal respondenten in deze wijk (n<50). In Cromvliet/Leeuwendaal en Sion/Pasgeld e.o. zorgt fysieke verloedering voor minder overlast dan gemiddeld in Rijswijk. In beide wijken is de hinder van rommel op straat lager dan in de gemeente. In Sion/Pasgeld e.o. is de overlast van hondenpoep daarnaast lager dan gemiddeld.

Er zijn verder nog enkele andere opvallende verschillen op wijkniveau. Vernieling van straatmeubilair zorgt voor relatief veel overlast in Hoornwijck/Broekpolder en Julianapark/te Werve en omgeving, terwijl Overvoorde/Strijp e.o. er in positieve zin uitspringt. Oud Rijswijk/Bomenbuurt e.o. heeft te maken met relatief veel overlast van hondenpoep. Rommel op straat zorgt vooral voor hinder in

Kraayenburg/Vrijenban, Muziekbuurt/Wilhelminapark en Stationskwartier en omgeving. Behalve in Sion/Pasgeld e.o. wordt ook in Overvoorde/Strijp e.o. relatief weinig overlast van rommel op straat ervaren.

25%

21%

25% 28%

21%

26%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

2012 2013 2014 2015 2016 2017

(33)

Figuur 3.4

Fysieke verloedering (% ervaart veel overlast) per wijk

*Cijfer indicatief.

Tabel 3.1

Fysieke verloedering per wijk vergeleken met gemeentelijk gemiddelde (% ervaart veel overlast)

hondenpoep op de

straat of in de

perken rommel op straat bekladde muren of

gebouwen vernieling van straatmeubilair

Cromvliet / Leeuwendaal 17% 4% 1% 1%

Hoornwijck / Broekpolder* 5% 0% 0% 11%

Julianapark / te Werve e.o. 17% 12% 2% 5%

Kraayenburg / Vrijenban 16% 19% 0% 1%

Muziekbuurt / Wilhelminapark 21% 15% 1% 4%

Oud Rijswijk / Bomenbuurt e.o. 27% 8% 1% 1%

Overvoorde / Strijp e.o. 19% 7% 1% 1%

Plaspoelpolder* 23% 31% 0% 3%

Sion / Pasgeld e.o. 10% 3% 1% 1%

Stationskwartier e.o. 21% 17% 1% 3%

Stervoorde / Eikelenburg e.o. 19% 10% 2% 4%

Rijswijk 20% 10% 1% 2%

*Cijfer indicatief.

24%

30%

11%

42%

23%

30%

27%

23%

11%

19%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

Sion / Pasgeld e.o.

Plaspoelpolder*

Uitleg tabel

De zogenaamde stoplichttabel laat zien hoe bewoners uit de verschillende wijken oordelen over de fysieke verloedering in de wijk ten opzichte van bewoners uit de gehele gemeente.

Dit is per wijk en per stelling met verschillende kleuren aangegeven:

• Rood: negatiever dan het gemeentelijk gemiddelde

• Grijs: vergelijkbaar met het gemeentelijke gemiddelde

• Groen: positiever dan het gemeentelijk gemiddelde

•

(34)

3.2 Sociale overlast

In de Veiligheidsmonitor is gevraagd naar vijf vormen van sociale overlast die in de buurt die voor zouden kunnen komen. Figuur 3.5 geeft weer hoe vaak deze vormen van sociale overlast voorkomen en hoeveel inwoners hier veel overlast van ervaren. Figuur 3.6 toont het percentage inwoners dat overlast ervaart van vormen van sociale overlast in 2012 en 2017.

Figuur 3.5

Vormen van sociale overlast

Figuur 3.6

Sociale overlast (% veel overlast)

Ruim een kwart van de Rijswijkers (28%) geeft aan dat overlast door rondhangende jongeren en buurtbewoners wel eens voorkomt. Ten opzichte van 2012 is de overlast door rondhangende jongeren gedaald (figuur 3.6). De andere vormen van sociale overlast, waaronder die van buurtbewoners, zijn in de tijd stabiel gebleven.

Figuur 3.7

Totaal sociale overlast per gebied (% ervaart veel overlast)

Alles bij elkaar genomen is de sociale overlast, na een aanvankelijke daling in 2013 en 2014, op hetzelfde niveau als in 2012. De overlast in Rijswijk is vergelijkbaar met het landelijke gemiddelde (12%), maar is lager dan in de Veiligheidsregio (15%).

28%

18%

16%

12%

4%

5%

1%

2%

1%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

rondhangende jongeren overlast door buurtbewoners dronken mensen op straat drugsgebruik of drugshandel lastig vallen van mensen

op straat

5%

4%

2%

1%

4%

7%

2%

1%

0% 5% 10% 15% 20%

overlast door buurtbewoners

rondhangende jongeren

drugsgebruik of drugshandel dronken mensen op

straat lastig vallen van mensen

op straat

2017 2012

10%

5% 5% 8% 9% 10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

2012 2013 2014 2015 2016 2017

(35)

4%

ervaart veel overlast van rondhangende jongeren. In 2012 was dit 7 procent.

Figuur 3.8

Sociale overlast (ervaart veel overlast) per wijk

*Cijfer indicatief.

De sociale overlast is het grootst in Kraayenburg/Vrijenban², Stationskwartier/Kleurenbuurt e.o. en Julianapark/te Werve e.o. In Kraayenburg/Vrijenban is de overlast door rondhangende jongeren het grootst. In Stationskwartier e.o. is er behalve van rondhangende jongeren relatief veel overlast van dronken mensen op straat. In Julianapark/te Werve e.o. is de overlast door buurtbewoners

bovengemiddeld (tabel 3.2).

Sion/Pasgeld e.o. onderscheidt zich in gunstige zin van de andere wijken; de verschillende vormen van sociale overlast komen hier niet of nauwelijks voor. Andere wijken waar op onderdelen minder overlast wordt ervaren dan in de gemeente als geheel, zijn Cromvliet/Leeuwendaal (relatief weinig overlast door buurtbewoners en van drugsgebruik of -handel) en Stervoorde/Eikelenburg e.o. (overlast door dronken mensen is nihil).

2 Vanwege het kleinere aantal respondenten in Kraayenburg/Vrijenban (n=124) is het verschil t.o.v. het gemeentelijk gemiddelde niet significant.

8%

14%

2%

4%

7%

11%

9%

14%

13%

0%

7%

0% 4% 8% 12% 16% 20%

Sion / Pasgeld e.o.

Plaspoelpolder*

(36)

Tabel 3.2

Sociale overlast per wijk vergeleken met gemeentelijk gemiddelde (% ervaart veel overlast)

rondhangende

jongeren overlast door buurtbewoners

drugsgebruik drugshandel of

dronken mensen op

straat

lastigvallen van mensen

op straat

Cromvliet / Leeuwendaal 4% 2% 0% 1% 1%

Hoornwijck / Broekpolder* 0% 0% 0% 0% 0%

Julianapark / te Werve e.o. 3% 11% 2% 1% 1%

Kraayenburg / Vrijenban 10% 3% 3% 1% 1%

Muziekbuurt / Wilhelminapark 2% 6% 2% 1% 0%

Oud Rijswijk / Bomenbuurt e.o. 2% 6% 3% 4% 1%

Overvoorde / Strijp e.o. 4% 4% 3% 0% 0%

Plaspoelpolder* 0% 0% 4% 0% 0%

Sion / Pasgeld e.o. 1% 1% 0% 0% 0%

Stationskwartier e.o. 9% 4% 2% 3% 2%

Stervoorde / Eikelenburg e.o. 3% 5% 1% 0% 0%

Rijswijk 4% 5% 2% 1% 1%

*Cijfer indicatief.

3.3 Verkeersoverlast

Een ander probleem van een woonbuurt betreft de mate van verkeersoverlast in de buurt. In de Veiligheidsmonitor zijn daarover drie buurtproblemen voorgelegd aan de inwoners.

Figuur 3.9

Vormen van verkeersoverlast

Figuur 3.10

Verkeersoverlast (% veel overlast)

Te hard rijden komt volgens twee derde van de Rijswijkers wel eens voor. Een meerderheid van de inwoners (56%) geeft eveneens aan dat er wel eens sprake is van parkeerproblemen in de gemeente.

Hoewel parkeerproblemen voor de meeste overlast zorgen (figuur 3.10) is dit het enige

verkeersprobleem waarbij de ervaren overlast is gedaald (van 28% in 2012 naar 22% in 2017).

67%

56%

33%

21%

22%

7%

0% 20% 40% 60% 80%

te hard rijden

parkeerproblemen

agressief verkeersgedrag

22%

21%

7%

28%

20%

7%

0% 10% 20% 30%

parkeerproblemen

te hard rijden

agressief verkeersgedrag 2017

2012

(37)

Figuur 3.11

Totale verkeersoverlast per gebied (% veel overlast)

Ruim een derde van de Rijswijkers ervaart zelf veel verkeersoverlast. Dit beeld is niet noemenswaardig veranderd ten opzichte van 2012. De verkeersoverlast in de Veiligheidsregio bevindt zich op een

vergelijkbaar niveau. Landelijk zorgen verkeersproblemen voor minder overlast (31%), wat vooral is toe te schrijven aan een lager aandeel dat hinder ondervindt van parkeerproblemen.

22%

van de Rijswijkers ervaart veel overlast van parkeerproblemen, tegen 28 procent in 2012.

Figuur 3.12

Verkeersoverlast (ervaart veel overlast) per wijk

*Cijfer indicatief.

37%

31% 33% 35% 36% 35%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

2012 2013 2014 2015 2016 2017

29%

32%

20%

37%

31%

40%

27%

30%

39%

52%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Sion / Pasgeld e.o.

Plaspoelpolder*