Vraag nr. 47
van 30 oktober 2001
van mevrouw MARLEEN VAN DEN EYNDE Geneesmiddelen – Verwerking
Oude en vervallen geneesmiddelen worden reeds dertien jaar door de sector vrijwillig ingezameld en v e r w e r k t . Elke apotheker koopt hiervoor een doos aan voor een bedrag van 1.000 frank, waarin hij vervolgens de oude en vervallen geneesmiddelen v e r z a m e l t . Daarna worden ze opgehaald door een firma die de oude en vervallen geneesmiddelen aanlevert in "normale" verbrandingsovens, n a m e-lijk de verbrandingsinstallatie van de Intercommu-nale RegioIntercommu-nale Milieuzorg in Houthalen-H e l c h t e-ren en de Intercommunale Vee-reniging voor Vu i l-verwijdering en -verwerking voor Menen en Om-meland (IVMO).
De vervallen geneesmiddelen of geneesmiddelen die verkeerd bereid werden van producenten en groothandelaars worden via een ander circuit be-h a n d e l d . Een proces dat viermaal meer kost dan bij de traditionele ovens.
Momenteel worden op Europees vlak besprekin-gen gevoerd om besprekin-geneesmiddelen te beschouwen als gevaarlijke producten. Indien dit wordt goedk e u r d , zullen groothandelaars geen vervallen ge-neesmiddelen meer mogen vervoeren, tenzij ze over voertuigen beschikken met speciale comparti-menten.
Ik stel mij dan ook de vraag of het verantwoord is om oude en vervallen geneesmiddelen in een nor-male huisvuilverbrandingsinstallatie te verwerken. 1. Wordt er door het verschil in behandeling van
dezelfde geneesmiddelen komende van ver-schillende inzamelaars geen ongelijkheid ge-creëerd ?
2. Gebeurt de verwerking van oude en vervallen geneesmiddelen in de twee afvalverbrandingsin-stallaties in Houthalen-Helchteren en Menen op een ecologisch en economisch verantwoorde manier ?
3. Werden er in het verleden metingen gedaan bij de twee verbrandingsovens wanneer zij de oude en vervallen geneesmiddelen verbrandden ? Wat zijn de resultaten ?
4. Heeft de minister reeds kennis genomen van de plannen van het Europees Parlement om
ge-neesmiddelen te beschouwen als gevaarlijke producten ?
5. Heeft de minister bijgevolg reeds concrete plan-n e plan-n , gelet op de besprekiplan-ngeplan-n iplan-n Europa, o m vervallen geneesmiddelen ook in V l a a n d e r e n als gevaarlijk product te beschouwen en te be-handelen ? Vooral wat de verwerking van de oude en vervallen geneesmiddelen betreft ?
Antwoord
1. De inzameling van medisch afval is geregeld in onderafdeling 5.5.3. van V l a r e a . Volgens artikel 5 . 5 . 3 . 2 , § 2 wordt medisch afval onderverdeeld in "risicohoudend" en "niet-risicohoudend". De milieuvoorwaarden voor de verbranding van medisch afval zijn vastgesteld onder afdeling 5.2.3 van titel II van V l a r e m . Met name gelden voor de verbranding van vast niet-risicohou-dend medisch afval de voorwaarden voor ver-brandingsinstallaties voor huishoudelijke afval-stoffen van subafdeling 5.2.3.3. Voor de verbran-ding van risicohoudend medisch afval alsook van vloeibaar en pasteus niet-risicohoudend medisch afval gelden de voorwaarden van sub-afdeling 5.2.3.6.
De voorwaarden voor verwerking zijn bijgevolg enkel afhankelijk van de aard van het medisch afval, en niet van de inzamelaars.
Op 1 januari 2002 wordt de nieuwe Europese Afvalstoffenlijst (Eural) van kracht. Deze houdt een nieuwe indeling in van oude en vervallen geneesmiddelen afkomstig van huishoudens en b e d r i j v e n . De Eural maakt voor oude en verval-len geneesmiddeverval-len een onderscheid tussen ge-neesmiddelenafval dat gevaarlijke producten b e v a t , en ander geneesmiddelenafval. Ook hier dient de toetsing aan de gevaarseigenschappen uitsluitsel te geven over het al dan niet gevaar-lijke karakter van het geneesmiddelenafval. Het onderscheid bij oude en vervallen genees-middelen afkomstig van particulieren wordt in de Eural als volgt gemaakt :
– code 20 01 31* : cytotoxische en cy t o s t a t i s c h e geneesmiddelen
– code 20 01 32 : niet onder 20 01 31 vallende geneesmiddelen
Er kan dus op basis van de aard van het genees-middel reeds een onderscheid worden gemaakt tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke oude en vervallen geneesmiddelen. Met cytotoxische en cytostatische geneesmiddelen beoogt men de geneesmiddelen die worden aangewend bij che-m o t h e r a p i e. Aangezien het toedienen van deze geneesmiddelen steeds onder toezicht in zieken-huizen gebeurt, lijkt de kans dat deze gevaarlij-ke geneesmiddelen via het terugnamecircuit worden verwijderd, veeleer klein. B o v e n d i e n duidt Vlarea het afval van cytostatica en cy t o-staticabehandelingen aan als risicohoudend me-disch afval, dat verplicht moet worden verwij-derd in een daartoe vergunde verbrandingsin-stallatie (in de praktijk zijn dit de verbrandings-installaties voor gevaarlijke afvalstoffen). 2. Vast niet-risicohoudend medisch afval mag
vol-gens artikel 5.2.3.3.1, 4° worden verbrand in ver-brandingsinstallaties voor huishoudelijke afval-s t o f f e n . Het iafval-s duidelijk dat de exploitatie van deze huisvuilovens enkel mag geschieden mits naleving van de strenge V l a r e m - m i l i e u v o o r-waarden.
De oude en vervallen geneesmiddelen worden in de ontvangstbunkers van de verbrandingsin-stallaties gestort, waarna zij samen met het an-dere aanwezige afval in de ovens worden ge-v o e d . De ge-verbranding garandeert een ge-volledige vernietiging van de actieve bestanddelen van de oude en vervallen geneesmiddelen. Ve r b r a n d i n g is de meest milieuhygiënisch en ecologisch ver-antwoorde wijze van vernietiging van deze af-v a l s t o f f e n . Het storten eraf-van zou immers kun-nen leiden tot een verspreiding van de actieve bestanddelen via het percolaatwater van de stortplaats.
De kostprijs van de verbranding van de selectief ingezamelde oude en vervallen geneesmiddelen bedraagt bij IVMO momenteel 91,72 euro (3.700 fr.) per ton, exclusief BTW en milieu-heffing (8,33 euro (336 fr. / t o n ) . Dit is het nor-maal gehanteerde tarief voor het verbranden van bedrijfsafvalstoffen in een huisvuilverbran-dingsinstallatie.
3. De meting van een aantal parameters, w a a r o n-der "dioxines", moet volgens artikel 5.2.3.3.6 van titel II van Vlarem continu gebeuren, d u s ook bij de verbranding van bedoeld medisch afval.
In het verleden werden in opdracht van de afde-ling Milieu-inspectie nog geen meetcampagnes
verricht die specifiek waren gericht op het ver-branden van vervallen geneesmiddelen.
Wel beschikken beide verbrandingsinstallaties over continue meetapparatuur om de luchtemis-sies van de ovens op te volgen. Uit de resultaten van deze metingen kon tot op heden nog geen nadelige invloed afkomstig van het verbranden van de vervallen geneesmiddelen op de emissies worden vastgesteld.
4. De bevoegde Leefmilieudiensten volgen de be-sprekingen inzake EU-regelgevingen op (EU : Europese Unie – red.). In de mate dat het be-doelde geneesmiddelenafval als gevaarlijk afval zal moeten worden beschouwd, zal dit ook in de Vlarem-reglementering worden geïntegreerd. Alvast kan worden opgemerkt dat de huidige Vlarem-voorwaarden die zijn opgelegd aan de huisvuilverbrandingsinstallatie reeds als zeer streng mogen worden bestempeld. Voor de ver-branding van risicohoudend medisch afval als-ook van vloeibaar en pasteus niet-risicohou-dend medisch afval gelden de geëigende sector-ale voorwaarden van subafdeling 5.2.3.6 van titel II van V l a r e m . Deze laatste zijn nu reeds even streng als deze voor de verbranding van gevaarlijke afvalstoffen.
De Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaams Gewest (OVAM) heeft geen kennis van plannen van het Europees Parlement om geneesmiddelen te beschouwen als gevaarlijke p r o d u c t e n . Wel werden er in 1999 en 2000 op Europees vlak in het Technisch A d a p t a t i e c o-mité discussies gevoerd inzake de amendering van de Europese lijst van gevaarlijke afvalstof-f e n , waarbij ook het statuut van de oude en ver-vallen geneesmiddelen ter sprake kwam.
Deze discussies hebben uiteindelijk geleid tot de nieuwe indeling van oude en vervallen ge-neesmiddelen (Eural) zoals uiteengezet in punt 1 van dit antwoord.
