Donderdag 13 februari 1964 - No. 764

Donderdag 13 februari 1964 - No. 764

P .B.O.-congres Amsterdam

te

(2iie pag. 4 en 5)

BEWOGEN DAGEN Het Hoofdbestuur van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie deelt mede, dat de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, Zijne Excellen- tie M. J. Keyzer, en de Staats- secretaris van Defensie, spe- ciaal belast met de luchtmacht, Zijne Excellentie W. den Toom, als lid tot de V.V.D. zijn toe- getreden.

D e constitutionele monarchie in Nederland heeft e~n proef doorstaan. Dit ging kennelijk niet zonder strubbelingen. Maar het ge- lukldg eind na alle verwikkelingen, de verloving van Prinses I!ene, heeft - ten slotte - een harmonische op- lossing gebracht. Dat dit kon ge- schieden is stellig te danken aan .de wijze, waarop het Kabinet - vooral het romp-Kabinet der vier Ministers - deze delicate zaak behandeld heeft.

Wij kunnen ons indenken, hoe vooral ook de Koningin in haar tweeledige taal( van Staatshoofd en moeder, een zorgenvolle tijd moet hebben door- gemaakt. Voortborduren op dit the- ma zou ongepast zijn. Constitutioneel is er immers het "geheim van Soest- dijk".

* * *

D e Koning is onschendbaar; de

" Ministers zijn verantwoorde- lijk". Deze gulden Grondwetsregel vormde in feite de basis van het de- bat, dat de Tweede Kamer dinsdag naar aanleiding van de verloving van Prinses Irene heeft gehouden.

De brief van Minister-President Ma- rijnen aan de Kamervoorzitter was het hoofdthema der beschouwingen.

Tegelijkertijd kwam de voorgeschie- denis der verloving - tenminste voor zover het Kabinet daarvoor enige verantwoordelijkheid draagt - in discussie.

Na alle verwikkelingen en ver- warringen bleken niettemin enkele vragen onopgelost. Daaronder noe- men wij de vliegtocht van het Ko- ninklijk paar naar Parijs. Door hier- op niet nader in te gaan gaf de Pre- mier te verstaan, dat deze reis nu behoorde tot de "particuliere sfeer".

Waarop indien mogelijk ook leden van het Koninklijk Huis aanspraak kunnen maken.

Overigens gaf onze V.V.D.-frac- tievoorzitter in een voortreffelijke en voortreffelijk uitgesproken rede terecht te kennen, dat in nze mo-

derne tijd deze particuliere sfeer angstig is ingekrompen.

* * *

V oorlichting, of juister een ge- mis aan voorlichting, heeft het Nederlandse volk in de voorafgegane spannende dagen lichtelijk verbij-

...

^{u • •} $4 " " '

..

sterd of met wrevel vervuld. Aan- vankelijk heeft de publieke opinie zich uitgeput in ·verwijten aan de Rijks Voorlichtings Dienst. Nu staat voor ons één ding vast: al heeft de R.V.D. fouten gemaakt, toch is het

onjuist deze dienst in exclusiviteit te kiezen tot zondebok. Daar is bij voorbeeld de zich aan Nederlandse verantwoordelijkheid onttrekkende, wellicht Carlistische getinte, bericht- geving uit Spanje. Daar zijn buiten-

Een woord van dank

De wijze, waarop de Partij heeft gereageerd op het initiatief van het Comité tot het aanbieden van mijn portret aan de Tweede Ka- mer der Staten-Generaal heeft mij diep getroffen.

Aan allen, die hebben bijgedragen tot de verwezenlijking van het doel, dat het Comité zich had gesteld, betuig ik mijn grote erkente- lijkheid.

P.J. ·oud Foto welwillend afgestaan door "Het Vaderland".

..

^{• • • t} . . . tt

:u•

t t

. . . , .. ""

f Studie-conferentie "Woudschoten" 22 en 23 februari

....

u ... 4 ... t u $41' . . .

.

^{a Q}

_u•

tt

..

Het spreekt vanzelf dat wij ons over het bovenstaande feit verheugen. Wij heten de beide heren hartelijk welkom in onze kring.

Redactie

Vrijheid en Democratie

Iandse sensatie-bladen, voor wie het begrip "objectieve waarheid" zelden aan de orde is.

Daarnaast echter ligt de hoofdfout, en dat in Nederland, in een verkeerd systeem. In dit systeem heeft men de directeur van de R.V.D. een amphi- bische taak opgedragen. Hij is ver- antwoordelijk tegenover de Minister- President als zijn directe chef. Maar tegelijkertijd draagt hij als voorlich- ter verantwoordelijkheid tegenover het Koninklijk Huis. De heren Schmelzer, Geertsema en Beernink hebben dan ook met klem aange- drongen op verbetering van deze in letterlijke zin dubbelzinnige situatie.

Een betere coördinatie van de be-.

richtgeving der verschillende secreta- riaten van het Koninklijk Huis - zo- als de heer Marijnen in uitzicht stel- de - zal hier stellig niet voldoende zijn om tragi-komische operette- situaties te voorkomen. Hier zullen oplossingen, die de kern der voor- lichting raken, onontbeerlijk zijn.

* * *

V olgens de wens van Prinses Irene zelf zal dus geen wets- voorstel inzake huwelijkstoestem- ming bij de Staten-Generaal worden ingediend. Gezien de aspiraties van Prins Carlos als Spaans troonpreten- dent, gezien de Carlistische beweging die misschien bij de Spaanse maar zeker niet bij de Nederlandse volks.:.

aard past, heeft de regering, door de wens van de Prinses te eerbiedigen, staatsrechtelijk en constitutioneel de juiste weg gevolgd.

Los echter van alle staatsrecht heeft het Nederlandse volk diezelfde Dinsdag in een charmant televisie- interview ·kunnen ervaren, hoe dit prinselijk paar het eens - en naar de woorden van "Prinses" Juliana bij Haar verloving - "wel zeer eens"

geworden is.

De beste wensen van ons allen gaan uit naar Prinses Irene en Don Carlos. Nu zelfs maar de gedachte aan Schiller's "Kabale und Liebe"

verdwenen is houden wij het van harte op Shakespeare's "Eind goed, al goed".

L.M.

Het is nuttig en nodig dat de meningsvorming in een poli- tieke partij - dus ook de onze - voortgang vindt. Wanneer men zich over gewichtige politieke vraagstuk- ken eerst dan gaat beraden, wan- neer de "nood aan de man" komt,

ju~ter gezegd: enkele maanden voo:r;

Ka~er- of Staten-verkiezingen wijst dit op een gerekte winterslaap. Dat hiervan in de VVD geen sprake is, blijkt zonneklaar uit het congres, dat door de drie Noord-Hollandse Kamercentrales in het Amsterdam- se Minerva-paviljoei:cwerd georga- niseerd. Hier was een belangrijk on- derwerp, de publiekrechtelijke be- drijfsorganisatie, aan de orde. Reeds de ruime en enthousiaste opkomst toonde aan, dat men de vraag of de wet van 1950 of wel amendering verdient, dan wel moet worden af- geschaft, grondig overleg waard vond. Overigens heeft geen van de beide inleiders zich als voorstander van de eerste drastische mogelijk- heid ontpopt.

* * *

ten congresse hebben deze in- leiders hun tevoren uitge- brachte adviezen helder en duidelijk toegelicht. Daaruit bleek opnieuw, dat mr. S. J. Halbertsma, al wenste ook hij verbeteringen in de uitwer- king, niettemin de gehele P.B:O. een warm hart toedraagt. De andere in- leider, dr. E. Nordlohne, was niet zo "harteloos" in ZlJn requisitoir het "doodvonnis" voor de P.B.O. te vragen. Maar hij liet er geen twij- fel aan bestaan, dat hij grondige

"reclassering" van het in een zo slecht (bezettings- )milieu geboren P.B.O.kind noodzakelijk achtte.

* * *

Nadat men in de "afdelingen"

was gegaan, hebben een zes- tal rapporteurs hun bevindingen ge- formuleerd. Aan mr. Van Someren viel toen ten slotte de moeilijke taak toe, uit dit alles een aantal conclu- sies te distilleren. Uit zijn kernach- tige samenvatting willen wij op on- ze beurt met enkele hoofdpunten ,-olstaan. Unaniem was de wens van het congres de bestaande wet op de P.B.O. ·te amenderen. Slechts een zeer kleine minderheid vroeg ophef- fing van het gehele instituut. Men toonde zich voorstander van demo- cratisering van de wet, b.v. door de eis, als regel de vergaderingen van de bedrijfsEchamen openbaar te houden. Er was een grote meerder- heid voor instelling van de bedrijis- lichamen niet bij Algemene Maatre- gel van Bestuur, maar bij wet, zo- dat de volksvertegenwoordiging haar oordeel uit kan spreken. Op-

" allend en actueel was ook de wens, dat het systeem der heffingen en vooral van de invorderingen nader moet worden bezien.

Aldus een aantal desiderata, ge- puurd uit een boeiend congres.

Boeiend ook daarom, omdat het ge- spreksmateriaal, bijeengebracht door drie Kamercentrales, kan bijdragen tot opinievorming in de gehele

partij. L.M.

VROUWEN IN DE VVD

INTERNATIONALE VROUWENRAAD

D e Nationale Vrouwenraad is een van de overkoepelende organisa- ties, die ons lam.d rijk is. Er zijn ook Plaatselijke vrouwenraden, maar slechts weinige. Er is echter ook een Internatio- nale Vrouwen Raad, die het laatst in ju- li 1963 in Washington bijeen is geweest.

Daar waren afgevaardigden van 60 lan- den van verschillend ras en verschillend geloof, die er zonder moeilijkheden sa- menwerkten.

Men is nu ook begon.n~n met regionale

Aan een

radio~gesprek

met mevrouw Van Someren-Downer ontlenen wij het vol- gende. Er aan herinnerend hoe moeilijk de onderwijzers het hebben, zei spreekster:

Op zate1·dag 8 febnwri heeft de oud- algemeen secretaris van onze partij, de heer D. W. Dettmeijer, in net Haagse stadhuis aan de Javastraat het huwelijk voltrokken tussen me- juffrouw mr. A. G. Ohr, tot voor kort · adjunct-secretaresse van onze partij en de heer J. W. Verbeek, die gedu- rende verscheidene jaren vice-voor- zitter van de J.O.V.D. is geweest en thans bestuurslid van de afdeling Rotterdam van onze partij.

"Dat betekent, dat intelligente jonge mannen en vrouwen zich nog wel eens tweemaal bedenken eer zij dit beroep kiezen en dat is voor onze toekomst be- paald.bedenkelijk. We spreken over ont- plooiing van alle talenten als nationale

HOOFDBESTUUR KWAM IN SPOEDVERGADERING BIJEEN

Maandagavond 10 februari l.l.

kwam het Hoofdbestuur in spoed- vergadering te Utrecht bijeen.

Op verzoek van de voorzitter werd de vergadering mede bijge- woond door de minister van Staat, prof. mr. P. J. Oud en door de hoofdredacteur van het weekblad Vrijheid en Democratie, mr. L.

Meyer.

Uitvoerig werd van gedachten ge- wisseld met de voorzitters van onze Eerste en Tweede Kamerfractie, mr H. van Riel en mr W. J. Geertse-

ma, over de huidige politieke situatie.

Sidney v. d. Bergh sprak voor Liberale Kring in Hoogeveen over "De Welvaartsstaat"

In de economische ontwikkeling van de welvaartsstaat van na de oorlog zijn duidelijk vier doeleinden te onderscheiden, n.l. het streven naar volle- dige werkgelegenheid, een stabiel.prijsniveau (evenwicht tussen bestedin- gen en middelen), een evenwichtige betalingsbalans en een gecontroleerde economische groei. Aldus de heer Sidney J. van den Bergh, oud-minister van Defensie, op een bijeenkomst van de Liberale Kring in Hoogeveen.

De heer v. d. Bergh wees op twee ge- varen, die volgens hem uit de geschetste ontwikkeling kunnen voortvloeien. Ln de eerste plaats een te ver gaam.d dirigisme van de Overheid, waardoor het bedrijfs- leven aam. alle krunten wordt ingekapseld en 1n de tweede plaats een overdreven vertrpuwen in de planologie.

Met dit laatste doelde hij op het voor- spellen van factoren, die invloed kunnen hebben op de toekomstige economische ontwikkeling. 'Als voorbeeld haalde hij de gevolgen aan van de misoogsten .iJn Rusland, waarelioor dit land belam.grijke aankopen moet doen in het Westen. Mis-

bijeenkomsten, in de eerste plaats in Eu- ropa 15 Natiorr:true Vrouwenraden zijn aangesloten bij dit Cen,tre Européen.

De vergaderÏI!lgen van de linternatio- nale Vrouwen Raad hebben in de loop van 75 jaar een ander karakter gekregen;

in het begin moest er steeds gevochten worden voor de rechten van de vrouwen;

nu komén er vrouwen bijeen, die vaak in haar eigen land belangrijke functies bekleden. Het toetreden van vrouwen uit de jonge zelfstrundige st.aten geeft ook weer een ander aspect. Het is begrijpelijk dat door een en ander wijziging in de oorspronkelijke statuten nodig werd.

Op de vorige internationale bijeen- komst werd het "twinning-project" aan- genomen: .er werden combmaties van twee landen aangewezen, die elkaar als goede "twilns" op de hoogte zouden hou- den van wat er bij hun voor belangrijks gebeurt. Nederland heeft als "twin"

Zuid-Afrika gekregen; hier liggen natuur- lijk moeilijkheden, maar aan de andere

k<~Jnt

kan het ook goed zijn, zich zo veel mogelijk van de toestaJ!ldèln en opvattin- gen in het andere land op de hoogte te stellen.

De Internationale Vrouwen Raad CI.W.C.l heeft ook vaste werkcommissies zoals "Social Welfare"; kunst en lette- ren; radio en televisie; kÏI!ld en gezÏI!l•;

huisvesting; gez0111.dheid; opvoeding en onderwijs; vrouwenarbeid; reehtstoe-

oogsten, die in de plainol:ogie niet wa- ren voorzien. Een ander voorbeeld: de maximumcapaciteit van de Maastunnel was reeds tien jaar eerder bereikt, dan door de plam.ologen was voorspeld.

Vooraf had de heer v. d. Bergh een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de welvaartsstaat en van het be- drijfsleven iln het verleden.

Voor de toeklamst voorspelde hij, dat de grotere welvaart, die door het vrije be- drijfsleven is geschapen, verschillende strakke vormen

Vaill.

de ,,geleide" e<:o.no- mie langzaam zal gaan opheffen.

stand van de vrouw; huishoudkunde; mi- gratie; vrede en intematio!llale betrek- kingen.

Het is dus een uitgebreid arbeidsveld en er is dan ook een uitgebreide organi- satie voor nodig.

NATIONALE VROUWENRAAD

O nze eigen Nationale Vrouwen Raad komt twee maal per jaar bijeen.

Het zijn niet louter echte vrouwenvere- mgmgen, die erbij zijn aangesloten, maar ook gemengde verenigingen, die vrouwen in hun bestuur hebben. Ook is het mogelijk "perso0111.lijk voorstandster"

te zijn. Het is dan ook steeds een gevari- eerd gezelschap, dat aanwezig is en de agenda is al even gevarieerd.

. Uit het programma van de laatste ver- gadering kunnen wij alleen enkele pun- ten aanstippen, zoals:

lawaaiprobleem; tekort aan zwemba- den voor zwemonderricht; bestrijding por- nografische lectuur; identificatieplaatjes.

Ook eventuele uitbetaling van de kin- derbijslag aan de moeders kwam ter sprake, maar dit is alleen mogelijk in bijzondere gevallen. De kinderbijslag wordt beschouwd als een toeslag op de behoeften van het

gez~n;

mam., vrouw, kinderen; als een loonsbestandeel, be-

noodzaak, van industrialisatie en opvoe- ring van produktiviteit. Dat kan allemaal alleen maar als ons onderwijs perfect is, als de besten dat onderwijs geven. We behoeden terecht de West-Europese cul- tuur als iets zeer kostbaars. Dat kostbare goed kan echter alleen overgedragen worden door mensen, die daartoe be- kwaam zijn. Dit alles, opleiding tot de taken in de maatschappij, die zo belang- · rijk zijn voor onze welvaart en het over- dragen van onze cultuur, komt in het gedrang als de mensen, die hiervoor moe- ten zorgen - en dat begint al in de la- gere. school - niet tot de besten beho- ren. In dit perspectief krijgt het hele probleem van de onderwijzerssalarissen nog grotere afmetingen. Het is in dat perspectief, dat we het demonstratief congres van de onderwijzers in Utrecht moeten zien. Nu zult U met me eens zijn dat de onderwijzers niet gauw demonstre- ren. Zij gaan niet gauw de barricaden op -- heb ik in de Kamer gezegd - en we weten allen, dat dat zo is. Doen ze het eens een keer wel, dan moet daar een goede reden voor zijn en die reden is er. Beroepen waarvoor de opleiding veel korter is worden veel beter gehono- reerd. :O.e onderwijzers wachten al heel lang. Het probleem is al heel oud. In- tellectuele arbeid wordt in Nederland nu eenmaal niet overmatig gehonoreerd.

Mevrouw Fortanier-de Wit heeft lang voor ik in de Kamer zat, hetzelfde onder- werp vele malen ter sprake gebracht.

Zowel bij de onderwijzerssalarissen als bij de leraarssalarissen. We hebben ons al- tijd op het standpunt gesteld, dat ieder beloond moet worden naar prestatie. Dat betekent, dat zij, die in staat zijn de nieuwe generatie op de juiste wijze voor :te bereiden op hun taak, naar die presta- tie - en dat is geen geringe - beloond moeten worden. Ik ben daarom van gan- ser harte naar het congres in Utrecht ge- gaan en wij blijven daarom streven naar de juiste beloning voor de mensen in het onderwijs. Voor werkelijk goed on- derwijs zijn zij, die het onderwijs geven het aller belangrijkste".

doeld om in gezamenlijk beheer door man en vrouw besteed te worden. De wet geeft de kinderbijslag aan de kostwinner meestal de

I!laJil,

maar zij moeten het sa- men besteden. De vrouw moet gebruik maken van het ruimere recht dat zij ver- kregen heeft door de opheffing van de handelingsonbekwaamheid van de ge- trouwde vrouw. Zij kan zich bij misbruik door de man wenden tot de Raad vam. de KinderbeschermiJng.

Een ander onderwerp was het tijdig inschakelen van vrouwen bij de woning- bouw, speciaal ter voorkoming va,n

^Oll:L•

gevallen met kleuters. Hier ligt een dui- delijke taak voor de- vrouwenadviescom- missies.

Er was nog meer, maar wij moeten eindigen.

Voor belrungstellenden zijn de stukken, waaraan wij al het bovenstaam.de ont- leenden ter inzage te krijgen bij onder- getekende. Dat zijn de officiële notulen van de laatste bijeenkomst van de Natio- nale Vrouwen Raad met een verslag van de Internationale Vrouwen Raad; bene- vens een verslag van onze eigen vertegen- woordigster, mevr. G. Huese-Laming.

Wij zijn mevrouw Huese zeer erken- telijk voo·r de uitvoerige verslagen, die zij

^Oll1S

altijd stuurt, maar die wij helaas niet in hun geheel kunnen plaatsen.

Maar men kan ze lenen.

J. H.S.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

13 FEBRUARI 1964- PAGINA 3

ENIGE KANTTEKENINGEN BIJ DE NIEUWE DRANK- EN HORECAWET

W IJDDEN wij vorige week aandacht aan het ontwe1·p Rijnmond, thans lijkt het ons goed, hier iets te zeggen over de inhot~d en het eerste deel der behandeling van het ontwerp Drank- en Horecawet.

Wanneer dit ontwerp het Staatsblad bereikt, zal het de oude Drankwet van 1931 vervangen, die volslagen ·verouderd was geworden en in- middels een aantal gebreken vertoont, die zelfs tot misstanden hebben geleid.

De geschiedenis van de Drankwet strekt zich al over 1·uim 80 jaar tdt. Niemand zal ontken- nen, dat in de 19de eeuw het drankmisbruik een maatschappelijk kwaad vormde. Daarom kwam men bij de Drankwet van 1881 met het z.g.

"maximumstelsel", dat in 1904 tevens e·en ,,uit- stervingssysteem" werd. De vergunning werd gebonden aan de pe1·soon van de vergunning- houder en kwam bij diens overl~iden te ver- vallen. Nieuwe vergtmningen werden, behou- dens aan de. weduwe, niet meer verleend zolang het aantal bleef boven het maximum (of boven een per. gemeente door de Kroon te stelLen nog lager maximum). Daalde het aantal hier bene- den, dan werd de vergunning billijkheidshalve verleend in volgorde van een l~ist van aan- v1·agers.

Dit systeem is in de Drankwet van 1931 over- genomen, zij het in die zin gewijzigd, dat een vergunning (voor de verkoop van sterk alco- holische drank) eenmaal op de echtgenoot of een kind kon worden overgeschreven. Bovendien werd dit stelsel toen mede va·n toepassing op de verloven A .. voor de verkoop van zwak-alco- holische drank, die reeds in 1904, om ontdui- king te voorkomen, onder de werking van de wet waren gebracht.

O NDERTUSSEN is er, èn onder invloed van de wettelijke regeîing èn door wijzi- ging van de maatschappelijke omstandigheden, veel veranderd. Het aantal vergunningen, dat in 1883 ruim 32'000 bedroeg, was in 1960 terugge- lopen tot ongeveer 17000; d.w.z. van 78 per 10.000 inwoners tot 16 per 10.000, dt~s met rond 80 procent. Openbare dronkenschap is uitzonde- ring geworden. Bedroeg het alcoholgebruik om- streeks 1880 per hoofd der bevolking 9,8 liter per jaar, in 1960 was dit gedaald tot 2,3 liter.

Was er dus reeds voldoende reden om aan te nemen, dat het maximumstelsel ook wat zijn eigenlijke doelstelling betreft overbodig was ge- worden, daar kwamen dan nog talrijke ernstige bezwaren bij. Door de binding van de vergun- ning aan de persoon van de vergunninghouder was de continuïteit van de onderneming onzeker geworden met alle bezwaren van dien, en met de schaarse vergunningen, die geldswaa1·de kre- gen, werd op alle mogelijke manieren gemani- puleerd en ontduiking van (niet meer passende) wetsvoorschriften was aan de orde van de dag.

In de memorie van toelichting van het wets- ontwerp is er terecht ook op gewezen, dat een vergunningsstelsel, dat in het algemeen het aan- tal verkoopgelegenheden voor drank afstemt op het aantal inwoners der gemeenten, niet meer in de dynamische tijd van heden past. Een groot aantal, in sterkte en variëteit wisselende facto- ren is bepalend voor de behoefte aan horeca-ge- legenheden. Verscheidene van deze factoren, zo- als sociaal verkeer, toerisme en recreatie, ver- dienen bovendien uit volksgezondheidsoogptmt een positieve waardering.

ATTENTIE!

DIT verouderde maximumstelsel wordt m~

door het wetsontwerp verlaten. Iedereen, die voldoet aan bepaalde eisen van kredietwàar- digheid, handelskennis, vakbekwaamheid en moraliteit, zal in het vervolg. een ve1·gunning kunnen krijgen. De nieuwe Drank- en Horeca- wet zal tevens "vestigingswet" · zijn voor de horecabedrijven, die alcoholische dmnk verko- pen, en voor de slijters. Het onderscheid tussen vergtmn·ingen en verloven A wordt opgeheven.

Vele bepalingen van de bestaande Drankwet zijn in gewijzigde vorm overgenomen, terwijl ver- ouderde punten ziJn weggelaten en nieuwe zijn toegevoegd.

Er zullen, op sociaal-hygiënische gTOnclen, ho- gere eisen worden gesteld aan de inrichting, zo- wel van horeca- als van slijterij- bedrijven. Die eisen zullen worden vastgestelel bij algemene maatregel van bestuur (AMvB). Voor de be- staande ondernemingen geldt een overgangsre- geling tot 1975. Voorts is ontheffing van deze inrichtingseisen mogelijk. Over enkele andere zaken en in het bijzonder over de inrichtings- eisen, komen wij later nog wel te schrijven, voor zover deze een rol hebben gespeeld bij de arti- kelsgewijze behandeling en de amendementen.

Reeds op de ee1·ste dag van de openbare be- handeLing bleek, dat de socialisten, een deel van de CH-fmctie en enkele kleine fracties ernstige bezwaren hadden tegen de nieuwe opzet, in het

NOTITIES VAN EEN INSIDER

bijzonder tegen de afschaffing van het maxi-

m7~mstelsel. De anti-revolutionairen stonden vooralsnog vrij aarzelend tegenover het ontwerp.

De KVP-fractie, onze VVDwfractie en een ander deel van de CR-fractie steunden in de grote lijn de opzet van minister Veldkamp.

Het ook na minister Veldkamps steTke ver- dediging gehandhaafde grote bezwaar van de tegenstanelers was, dat zij van de afschaffing van het maximumstelsel een sterke uitbreiding van het aantal verkoopplaatsen vreesden en daardoor toeneming van het drankmisbrtLik.

Minister Veldkamp en zijn supporters in de Ka- mer deelden die vrees van een sterke toeneming niet en ontkenden bovendien het causale ver- band tussen meer verkoopplaatsen en toeneming van drankmisbruik.

* * *

O NZE geestveTwanten mej. mr. ten BToecke Hoekstra en mr. Portheïne hebben - al wensten zij wel enige wijzigingen in het ont-- werp - de voorstellen rnet overttiiging verdedigd.

Voor mej. ten Broecke Hoekstra staat op de voorgrond, dat ieder mens zelf de vemntwoor-

clelijJ~heid draagt voor het gebruik van alcohol en andere genotmiddelen. Men dient bestand te zijn tegen de verleiding van misbruik van alco- hol, tabaksartikelen en wat niet al. Zij, die tege1•

die verleiding niet bestand zijn, dienen geholpen te worden door een individuele behandeling, zo- als op de sociaal-medische cons1tltatie-bureaus voor alcoholisme wordt gegeven. Zij bracht cle.ze btLreaus veel hulde voor hun arbeid op dit ter- rein.

Mej. ten Broecke Hoekstra liet er geen twijfel over bestaan, dat ook haars inziens drankmis-

ATTENTIE!

brtlik een groot kwaad is en z~i drong nogmaals.

aan op het zo spoedig mogelijk zodanig wijzigen van onze huidige verkeerswetgeving, dat het onder invloed van alcohol besturen van een moton·ijtuig met veel hoge1·e boetes wordt ge- straft. Er zal ook intrekking van het rijbewijs bij recidive op veel grotere schaal moeten wor- den toegepast. Zij achtte het wetsontwerp een grote ve1·betering, omdat eindelijk aan de z.g.

t'ervangerscontracten een einde komt; omdat het wetsontwerp aan de ene kant een grotere vrij- heid geeft, maar aan de andere kant blijk geeft van een grotere behoedzaamheid t.a.v. het ver- strekken van sterke clTank.

* * *

MR. PORTHEI NE kon een aardig citaat aanvoeren en wel uit een rede van zijn gTootvacler (van nwedeTskant) mr. P. Rink, die, sprekend uit hetzelfde liberale beginsel, in deze Kamer in 1904 · bij de toenmalige behandeling van de Drankwet lzad gezegd: "Ik ben bereid mede te doen aan de bestrijding van drankrnis- b?'Uik, maar ik ben niet bereid mede te werken aan maatTegelen, die het redelijk clrankgebndk moeilijker wensen te maken en aan beperkingen te onderweTpen".

Hij plaatste, na het betoog van zijn fractie- genote, in het bijzoneleT een aantal juridische kanttekeningen bi} de opzet van het ontwe1·p.

In het algemeen echter kon hij vaststellen (en de CH-woordvoeTdeT mr. Van Gelder beaamde dit later), dat de inhoud van het ontwerp ju?·i- disch-technisch een knap stt~k werk is, al is het misschien hier en daar wat te perfectionistisch.

Re.zwaren koesterde hij wel tegen het teveel overlaten aan de ·regeling bij AMvB, hetgeen de rechtszekerheid niet ten goede komt en een rigoureus ontheffingssysteem noodzakehik maakt. Niet het oog op deze overwegingen be- pleitte hij een aantal verbeteringen in het ont- werp, waarop w~j t.z.t. nog wel ztûlen terug- komen.

Een aardig succesje boekte hij echter reeds di7·ect, doordat de minister overtuigd bleek door de bez1L'aren van onze geestverwant, dat de ,,historische rechten", welke het oveTgangsrecht verleent, beperkt waTden tot hen, die op 1 sep- tember 1962 een horeca- of slijtersbedrijf be- oefenden. BU hen zal geen onderzoek meer wor- den gedaan naar de vestigingseisen (krediet- waardigheid, handelskennis, vakbeku;aamheid).

Gezien de talloze gevallen van legale overdracht sedertdien, had mr. Portheïne een latere ,,peil- datum" bepleit. Minister Veldkamp kwam aan deze wens royaal tegemoet door van "1 septem- ber 1962" bij nota van wijziging te maken: "1 janua1·i 19 64".

Een krachtig pleidooi hield onze woordvoerder ook vooT de kleine café's, dikwijls zeer pitto- 1·eske bedTijfjes met t?Jpische hoedanigheden, die in moeilijkheden zovden geraken door de niemve inrichtingseisen (o.a. nog vast te stellen mini- mum vloeToppervlakte), waaraan zij in de toe- komst zonden moeten voldoen.

De ministe1· bleef vooralsnog van mening, dat de enige moge1ijkheid om hier recht te doen weelervaren toch blijft de ontheffing en hij be- loofde met nadruk, zijn ontheffingsbeleid op dit punt "met alle gevoel voor de waardevolle ele- menten, die hier mede in het geding zUn" te zu Hen voeren.

HieT z11llen wij het voor het ogenblik bij moe- ten laten.

Luistert op woensdag, 19 F~BRUARI a.s., over de zender HIL VF.RSUM li (298 m), van 18.20-18.30 uur, naar

N.V.AANNEMERSBEDRIJFv/hJ.STAM

KORTENAERSTRAAT 3 te ZWIJNDRECHT TELEFOON (018501 2 86 63

.. DE STEM VAN DE. V.V.D." •

WONINGBOUW

Geslaagd congres over PBO in Amsterdam

Dr .. Nordlohne en mr. Halbertsma kruisten de degens

Op uitnodiging van de drie Noordhollandse Kamercentrales van de VVD ZIJn op zaterdag 8 februari jl. vele •

belangstellenden uit het hele land naar het Minervapaviljoen in Amsterdam gekomen om een congres bij te wo- nen over de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (PBO). ,

De heren mr. S. J. Halbertsma en dr. E. Nordlohne hadden pre-adviezen opgesteld en hielden voorts inleidin- gen waarin zij stelling namen ten opzichte van de binnengekomen - soms zeer uitvoerige schriftelijke reacties.

Daarna kon de voorzitter van het congres, mr. J. van Someren uit Amsterdam, congressecretaris H. J. L. Von- hoff verzoeken de indeling van de discussiegroepen bekend te maken. De groepsdiscussies werden ten slotte ge- volgd door verslagen van de rapporteurs, een plenaire discussie, slotbeschouwingen van de. inleiders en een sa-

menvatting door de voorzitter.

Mr. Halbertsma, lid van de Haagse studiegroep over de PBO, had er zich in zijn pre-advies vooral op toegelegd aan te tonen dat de publiek- rechtelijke bedrijfsorganisatie niet uit de lucht is komen vallen. Sedert tientallen jaren is volgens hem een ontwikkeling gaande; waarbij de werk- zaamheid van de centrale en lagere overheden enerzijds en van de maat- schappelijke organisaties anderzijds elkaar wederkerig beïnvloeden en met elkaar verbonden zijn. In het bijzonder geldt dit in het economische en so- ciale vlak.

In Nederland heeft de gedachte ingang gevonden ,dat de in het . bedrijfsleven werkzame ondernemers en werkm·erners groepen vormen, die - onder bepaalde voorwa&den - de . grondslag zouden kunnen zijn van publiekrechtelijke, in de staat in te passen rechtsgemeenschap- pen, zodat de UJit de ondernemers .en werknemers voortgekomen organen b1n- ' nen de grenzen van het algemeen be- lang de eigen aangelegenheden van die sector van het bedrijfsleven langs pu- bliekrechtelijke weg zouden kunnen be- hartigen en maatregelen van de cent.rale overheid, voor zover deze die sector be- treffen, zouden kunnen uitvoeren. Voor het totaal van deze rechtsgemeenschap- pen . is de term publiekrechtelijke be- drijfsorganisatJ.e gevonden. De uitvoering van regelingen van de centrale overheid dOOII' organen van deze rechtsgemeen- schappen zou de verambtelijking van het bestuur kunnen terugdringen, terwijl de behartiging door die gemeenschappen van de eigen belangen van de betrokken secto;r van het bedrijfsleven zou geschie- den :op een wijze, die met hun nieuwe plàats in overeenstemming is.

Onaangetast

Een belan,gwekkend · aspect van deze gedachtengang is, aldus nog steeds mr.

Halbertsma, dat zij het stelsel van de ondernemingsgewijze voortbrenging - waarbij de economische beslissingeiil/ in beginsel aan .de verantwoordeiijkheJ.d van de leiders der afzonderlijke onder- nemingen worden overgelaten - onaan- getast laat. "Geconstateerd kan dan ook worde1n, dat de totstandbrenging van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie kan worden bescbiouwd als een formali- sering en· zichtbaarmaking van de zich op sociaal-economisch ,gebied voordoen- de integratie-verschijnselen". Het sp~reekt vanzelf dat daarbllij over de mate waari.n integratie wenselijk is, verschil van rne- lll'ing zal bestaan. De nadruk waarmee dikwijls wordt betoogd, dat een belang- rijke plaats - en dru.s een ruime taak - aan privaatrechtelijke ,orgarnisaties be-

hoort te blijven, wijst er op, dat in bre- de kring slechts een beperkte 1ntegratie wordt voorgestaan, aldus mr. Halberts- ma in zijn pre-advies. ,

Hij gaf vervolgens een uitvoerig over- zicht 'van de manier waarop de gedachte van de PBO in de loop van bijna een halve eeuw door geleerden en practici van verschillende levensbeschouwelijke richtingen is uitgewerkt.

In zijn conclusies stelde mr. Halberts- ma o.m. dat de geoa.·ganiseerde samen- werk1ng tussen we·rkgevers en werkne- mers van de grootste betekenis is. Sa- menwerking dient echter

IJJ~et

van boven- af opgelegd te ·worden. Bedrijfslichamen moeten slechts worden ingesteld wan- neer de betrokken bedrijfstak er rijp voor is. Bij de instelling dient V'Oorts vrijwilligheid voorop te staan. Het

^ve~r­

dient' aanbeveling om bedrijfslichamen slechts bij wet te doen instellen. ·

Ondemocratisch

"Het is principieel verkeerd aan geor- ganiseerde belangengroepen de beha!I'ti- ging van het algemeen belang toe te ver- trouwen en aan deze belangengroepejn verordenende bevoegdheid (autonomie) te verlenen", zo luidde de eerste stelliri.g van dr. Nardlohne in zijn pll"e-advies. Dtt principiële bezwaar blijft OOk van kracht als de PBO democratisch zou Ziijn iln·ge- richt. De PBO is echter ondemocratisch omdat:

a. het bestuur van een schap een oli- garchie 1s, het wordt niet door en uit de bedrijfsgenoten gekozen;

b. een vertegenwoordiging van be- drijfsgenoten ontbreekt;

c. binde1nde regels niet na open discus- sie met de vertegenwoordiging van be- drijfsgenoten noch met instemming van een vertegenW!oord1ging worden veror- donneerd;

d. een veran.twoordilrugsplicht van het bestuur tegenover een vertegenwoordi- ging ontbreekt;

e. beroepsmogelijkheden deels gebrek- kig zijn, deels geheel ontbreken.

Slechts door de vero1rdenende bevoegd- heid aan de minister toe te kennen, is het fundamentele bezwaar tegen de PBO te ondeTvangen. Als dat gebeurt zou de PBO volgens dr. Nordlohne wel een nut- tige functi.e kunnen vervullen bij de uit- voering van ve11ordeningen (zelfbestum) en zou de vrijwilligheid va1n het lidmaat- schap Illiet meer in alle gevallen als een noodzakelijke voorwaarde hoeven te worden ,gesteld.

Inrichting

Aan de produktschappen zitten vol- gens dr. Nardlohne twee opmerkelijke kanten, die haar het karakter van over- heid geven: 1. het zijn gedwongen ver- enigingen; 2. het bestuur kan bindende regels stellen, die nageleefd moeten wor- den zoals wetten moeten worden nage- leefd en op overtreding waarva1n straffen staan, op te leggen door een rechter. In vergelijking met de traditionele openbare lichamen, mist het produktschap alleen een grondgebied.

De inrichting van de schappen ver- toont echter weinig overeenkoiUSt met het bestuur van rijk, provincie en ge- meente. Er is bij de schappen geen alge- meen, geen evenredig, geen direct kies- recht. Er is geen algemene vergaderün-g vrun branchegenoten, geen verkiezingvan een bestuur uit en dÓor de algemene

vergade~ring

en geen evenredige

vert~gen­

woordiging. Er is oOk geen stemrecht naar de betekenis, die de onderneming in de bedrijfstak heeft.

Het bestuur van een schap wordt be- noemd door bepaalde, door de milruister aangewezen verenigingen van onderne- mers en van werknemers in de branche.

Hoe die aangewezen vm'enigingen hUII'l afgevaardigden in de besturen moeten aanwijzen, is in het geheel niet geregeld, aldus dr. Nordlohne. Hij oefende voorts kritiek uit op het feit, dat niets wordt gezegd over de manier waarop verorde- ninge,n, die kracht van wet hebben, tot stand moeten k!omen. In de Nederlandse staatsinrichting en in de verenigingsde- mocratie is het regel, dat een bindende bepaling tot stand komt na opembare discussie.

"Wanneer aan het spel van verelllJ.gen en vergaderen de ernst en de macht van de overheid worden verbonden, behoren ook de norme\n van het staatkundige le- ven te warden overgenomen", schrijft dr. Nordlohne. Hij wenst een zodanige wijziging van de PBO, dat de. verorde- ningen worden uitgevaardigd dQIOir de minister. De bevoegdheid van de schap-

pen zou beperkt moeten warden tot het voorbereiden en uitvoeren van verorde- ningen.

Niet opheffen

In zijn inleiding voor het con,g;res zei mr. Halbertsma, dat de PBO een

midà~

is om de bedrijfsgenoten zelf bij de re- gelingen diie hen regarderen te bekek- ken en om te voorkomen dat we in e-en ambtenarenstaat terecht komen. Hij be- streed de opvatting van dr. R. de Maal!' uit Den Haag, die de wet op de bedrijfs·

organisatie niaar het liefst wil opheffen.

Dat zou betekenen dat de SER moet

^VCX'o

dwijnen e1n dat ook de produktschappen en de bedrijfschappen moeten verdwij- nen. In de agrarische sector is echter enige ordening noodzakelijk. Het laten wegvallen van de produktschappen be- tekent, dat in de huidige constellatie de overheid deze takelil dan maar moet overnemen, dat er nieuwe ambtelijke diensten moeten worden geCireëerd en dat het bedrijfsleven van iedere zeggen- schap veil'Steken :11ou ·zijn. "Dat acht i!k:

als liberaal niet te aanvaarden", aldus mr. Halbertsma. En hij vervolgde: "Als u tegen de publiekrechtelijke bedrijfsor- ganisatie be1nt, dan moet u ook eerlijk zeggen, dat u tegen de medezeggenschap van de arbeiders ten aanzien van sociale en economische vraagstukken op be- drijfstakniveau bent; dan moet u als col!ll- sequentie aanvaarden, dat er geen gelden bijeen kunnen worden gebracht in het belang van de bedrijfstak; dan moet u aanvaarden, dat er gee1n regelingen ten .bate van die bedrijfstak kunnen worden getroffen. Ik acht het niet te aanvaar- den, dat de bundeling van krachten, die de vrije organisaties in een bedrijfschap tot stand hebbem gebracht, om hals wordt gebracht ten detrimente van de- ze bed·rijfstak. We bewijzen de demoma- tie geen dienst door alleen m~gatief kri- tiek te leveren zonder opbouwend te werken en te zeggen hoe het dan wel moet. De heer De Maar heeft nagelaten een altennatief te bieden".

Medezeggenschap

Na uitdrukkelijk te hebben verklaard, dat hij de wet op de bedrijfsorganisatie wil handhaven, maar zo mQgelijk ver- beteren, kwam de heer Halbertsrrla' op de medezeggenschap van de werknemeli's door de PBO. "We zitten hier bijeen als een politieke groepering en niet als ver- tegenwoordigers van vrije beroepen, boeren, midd€!I1Standers, vakbonden, in:- dustriële werkgevers <of het lbank- en verzekeringswezen", zei hij. "We heP..

ben dus rekening te houden met alle J.a;- gen van onze samenleving. We spreken hier over de organisatie van het bedrijfs- leven. In het bedrijfslev€11li hebben we te maken met ondernemers, hogere en ^];a..

gere werknemers. Al deze groepen moe- ten aan hun trekken komen. De erva- rmg heeft geleerd. in de afgelopen tien jaar, en dat lis mijn pea-sOQllllijke erva- ring, dat de medezejgigenschap van de arbeiders een versterking van de he--

Dr. Nordlohne aan het woord. Rechts :van de spreker de heren Vonhoif en l Ir. Oldenbanning met de hand onder de kin achter mevrouw Van Someren

mr. Van Someren. · . gez-eten._ is het kennelijk met de onzichtbare spreker wel e-ens.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Onze Kamerleden :mevrouw Van Someren, ir. Oldenbanning en mr. dr.

Berkhouwer zien kennelijk de ernst van de situatie in.

ddjfstak is gebleken. De grote toewij- ding en kennis van zaken van arbeiders- vertegenwoordigers hebben da·artoe bij- gedragen".

Als werkgevers en werknemers zeggen dat zij geen behoefte hebben aan een be- drijfschap, maar een ondernemingsraad voldoende achten, dan moeten zij dat weten, aldus mr. Halbertsma. "Wd:j zijn geen dogmatici en hebben er helemaal geen behoefte aan de PBO te verheerlij- ken en als enig-zaligmakende enganisa- tie van het bedrijfsleven te beschouwen.

Wij hebben er geen behoefte aan om door midde'l van de PBO tot maatschap- pij-hervorming over te gaan. Maar als de PBO er toe kan bijdragen om een be- drijfstak op een hoger plan te brengen, dan moeten we niet <nalaten om dat te doen".

Verlengstuk

Een pub1iekrechtelijk orgaan zonder

veroo:dende bevoegdheid, zoals dr.

Nordlohne had bepleit, achtte de heer Halbertsma niet alleen een contradictio in terminis, maar hij was ook van me- ning dat het voor een liberaal

o~naan­

vaardbaar moet zijn, dat het bedrijfsle- ven op die manier tot een verlengstuk van de:P overheîd wordt gedegradeerd.

"Het bedrijfsleven zelf zal zich hiertoe ook niet lenen, maakt u zich in dat op- zicht geen illusies". Als een bedl!'ijfsli- chaam geen veronlenemde bevoegdheid meer heeft, kan ook geen heffin,g wor- den opge1egd. Dan zou een bedrijfsli- chaam geen regelingen meer kunnen treffen in het belang van de bedrijfstak én geen voorzieningen meer ktmnen fi- nancieren ten aanzien van onderzoek, voorlichting enz. "Een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie zonder verordenende bevoegdheid wijs ik dan ook volstrekt af". De procedure van het totstandko- men van een verordening is volgens mr.

Halbertsma wel degelijk in de wet ge-

Achter de groene tafel werden de bordjes niet verhangen. Men ziet achter-

€€nvolgens van links naar 1·echts mr. J. E. Goudsmit, H. J. L. Vonhoff, mr.

S.J. Halbertsma, mr. J. van Someren, dr. EI_. Nordlohne en H. W. Holsmuller.

Een verheugend grote opkomst in aandachtig gehoo1·.

13 FEBRUARI 1964- PAGINA 5

Mr. Van Someren en de heer Holsmuller nemen de problemen nog even door

1

rege1d en openbaarheid is daarbij gebo- den. Ove;r de wijze van instellen van be- dnijfslichamen citeerde mr. Halbertsma het standpunt van de Haagse studiegroep, dat hij onderschreef. Het is van groot bela<n<g dat alles in het werk wordt ge- steld, dat ook de niet-georganiseerde be- trokkenen hun stem en motieven vo:or of tegen kunnen doen horen en om te we- ten met welke meerderheid de georga- niseerde betrokkenen tot hun stanupunt zijn gekomen en welke argumenten de minder·heid had. Het voornemen om een schap in te stellen moet dan ook duide- lijk en tijdig worden gepubliceerd. Het is niet voldoende dat dit gebeurt in het Mededelingenblad Bedrijfsorganisatie, wat de gewone man niet leest. Er zou ook publikatie in de vakbladen plaats moeten vinden. Ook zou de SER zich moeten overtuigen, of de besturen van de organisaties die om een schap vra:gen,

~nuerdaad

handelen volgens de wens van hun leden. "Ik meen dat de SER thans in dit opzicht te lijdelijk is", aldus mr.

Halbertsma. Voor de benoeming van be- stuursleden moet gezocht worden naar een systeem, waarbij niemand van het.

kiesrecht wo·rdt uitgesloten.

Aanklager

Dr. Nordlohne merkt op, dat naar z:ijn meDJing de PBO op dit congres de ver- dachte was voor de rechtbank van het liberalisme. Zelf voelde hij zich· als de openbare aanklager, de heer Halbertsma zag hij als de raadsman van verdachte.

De aanklager achtte de PBO schuldig aan overtreding van de goede liberaJ.e beginselen, op de gronden die. hij in zijn pre~advies had uiteengezet. Een dood- vonn'is verlangde hij (nog) niet, maar wel achtte hij het de hoogste tijd voor een herzienin,g van de wet in democra- tische zin. "De PBO sluit de levenwek- kende invloed van de volkskracht uit", zei hij.

OverJgens nam de heer NoQ·dlohne de PBO in besche;rming tegen al te goedko- pe, ongefundeerde kritiek. Zo. toouide hij met cijfers aan, dat de bewermg als zou het allemaal zo duur zijn, elke feitelijke

grond mist. ,

"Voor liberalen zou de PBO een aan- gelegenheid moeten zijn, die afhangt van de vraag of het nodig is om per branche of bedrijfskolom regelend op te treden en of de bereidheid bij de bedrijfsgeno-.

ten bestaat om in een publiekrechtelijk orgaan samen te werken", aldus dr. Norf- lohne.

De liberalen stellen aan de PBO wel principieel de eis, dat de bed,rijfsgenoten het actieve en passieve kiesrecht bezitten voor de bestuursverkiezingen. De open- baarheid van de bestuursvergaderingen moet beter zijn ·gewaarborgd, de heffin- gen moeten worden ontdaan van discri- minatoire elementen.

Conclusies,

Mr. Van Someren maakte tenslotte een optelling van hetgeen de rapporteurs udt de discussieg,roepen hadden meegedeeld.

Hij kwam iiot het volgende resultaat:

1. een vrij grote meerderheid acht het gewenst, dat de PBO verordenende be- voegdheid heeft, zij het met veel restric- ties;

2. unaniem is men voor amendering van de wet, slechts een kleine minderheid is voor opheffing;

3. bijna unaniem ontkennend wordt de vraag beantwoord of men bedrijfsgeno- ten mag uitsluiten van individuele zeg- genschap in de bedrijfslichamen;

4. een g)rote meerderheid is van mening, dat alle bestaande organisaties m€€1 moe- ten doen bij het aanwijzen van bestuurs- leden;

5. unaniem is men van menin:g. dat VTÏ'}o wel elk besluit in het openbaaT moet wor- den gen1omen;

6. een grote meerderheid acht de hui- dige regeU11!g van de oplegging der hef- fingen niet bevredigend:

7. men ziet geen praktische mogelijk- heid om de consmnenten in te schake- len; overheid en pers worden in dit ver- band genoemd als hoeders van het álge- meen belang.

Op grond van deze optelling kon mr.

Van Someren tot de conclusie komen, dart de aanwezigen in principe IJii:et voor ie- dere bedrijfstak de PBO willen afwijzen.

Wel acht men volledige democratiserin,g gewenst. Oplegging van bovenaf ±s uit den boze, evenals het eigenmachtig tot tinstelling adviseren door de SER. Een grote meerderheid voelt er voor om schappen alleen nog maar bij wet in te stellen en niet meer bij A.M.v.B. Als er geen behoefte bestaat aan verordenen- de bevoegdheid, wil men ook geen PBO- orgaa<n en tenslotte moet periodiek wor-- den nagegaan of een bedrijfslichaam nog wel gehandhaafd moet blijven.

"Geen dioodvonnis v001r de PBO, maar ook geen kunstmest", zo besloot de heer Van Someren zijn samenvatting en deze dag.

V oor het congres bestond een grote be- langstelling, ook van de zijde van de Tweede Kamerfractie.

TWEE BEKENDE MERKEN

FRANK RIJSDIJK

HOLLAND N.V.

HENDRIK-WO-AMBACHT TELEFOON:

01858 - 2045 010. - 117615

SCHIEEPSSLOPERIJ

Handel in:

oud ijzer

non-ferro schroot gebruikte

scheepsonderdelen Levering uit voorraad van :

nieuw ijzer en sVaal gezaagde schijven sjabloon snijwerk

VERHUUR DRIJVENDE BOKKEN

'"'OfrL.VII,.ANCti[RS V . . N 1-t M OI[ J ( 0 N I W C i t N

een oube naam vooR qocöe WIJn

<!) . !~~2-N~E~ A~N~ 18~ ^- ~R~N1~G~

ABRAHAM VAN STOLK & ZOOIEN

KONINKLIJKE HOUTHANDEL N. V.

ROTTERDAM • POSTBUS 1100 TELEFOON 0 10 - 3 54 00

'S-HERTOGENBOSCH - Engelseweg 5 TELEFOON 0 4100 • 3 20 55

HELLEVOETSLUIS Industrieterrein Molshoek TELEFOON 0 1883 • 2677

N.V. Vereenigde Touwfabrielien

GEVESTIGD TE ROTIERDAM 's-GRAVENWEG 264, TEL. 11.40.60

•

Fabrikanten van:

•

SISAL- EN MANILLATOUWWERK ST AALKABELS

HERCULESTOUW - PYTHONTOUW

En van vloerbedekking onder de merken:

JABO

VERTO-HAARBOUCLE

tevens van:

COCOS VLOERBEDEKKING

Boele~s Seheepswerven en Machinefabriek N.V.

BOLNES (BIJ ROTTERDAM)

•

Reparatie en nieuwbou1v

•

TELEFOON 195100 ROTTERDAM TELEGR. BOELE-BOLNES

Vettewinkel ^{é tap p e s} v ^{stee m}

betekent:

. Vrsagon11

«fle bijzonderhedM·

over "het Vettewinkel étappesysteem.

(Postb.175, A'dam- 79/.020-240362).

BET 0 N K E t·,E N

en

BETON ARTI-KRUIPSTEEN

In kleuren grijs en heiderood

•

Voldoen aan de hoogste eisen Keur en acceptatie op het werk

•

N. V. Heesseltsche Steenfabriek v/h W. P. DE VRIES en CO.

Heesselt (Gem. Va rik) - T elefoo~ Ophemert K 3445-271

W. J. INNEMEE EN ZN. N.V.

BEGRAFENIS TRANSPORT C R E M A T I E

•

DEN HAAG - DENNEWEG 71 - TELEFOON 603905 HAARLEM - ORANJEKADE 1 - TELEFOON I 0441 DELFT - VLAMINGSTRAAT 46 - TELEFOON . 26808

Een R 0 N D V A ART door de Rotterdamse Havens SPI DO

een BELEV-ENIS ! Willemsplein

Rotterdam

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Belangrijke analyse ~-a'!:_.!!._ud-minister Sidney J. van den Bergh

LONEN, PRIJZEN EN EXPORT

De penningmeester van onze partij, de heer Sidney J. van den Berg, heeft aan het eind van het vol"ig jaar zijn functie in de leiding van het Unilever- concern neergelegd. ·

Dit betekent echter gelukkig geenszins, dat de heer Van den Bergh zich uit het zakenleven heeft teruggetrokken. Integendeel, zijn rijpe ervaringen komen nu ten goede aan een wijdere kring. Als voorzitter van de (gereor- ganiseerde) Centrale Kamer van Handelsbevorderingen verdedigt hij de belangen van ons land elders in de wereld en tracht hij de relaties uit te breiden. In dit kader zal hij, zoals uit de dagbladen reeds bekend is, een de- legatie naar Peking - China leiden, een initiatief, dat enkelen mogelijk ge- waagd voorkomt, maar dat nochtans getuigt van inzicht in de zakelijke ver- houdingen in de wereld.

Dat zijn koopmanspraktijk de heer Van den Bergh goed geschoold heeft blijkt ook uit zijn rede bij de instal- latie van de (particuliere) "export- adviesraad". Hij heeft daarbij een aantal behartigenswaardige dingen gezegd, die ook in de politiek ge- interesseerden niet onverschillig kunnen zijn. In de installatie-toe- spraak gaf de heer Van den. Bergh

·allereerst als zijn mening te kennen, dat het de vraag is of de huidige loon- en prijsbeweging iets zal bij- dragen tot het herstel van het eco- nomisch evenwicht. · Hij besprak daarbij een aantal mogelijkheden om de spanningen te verminderel'l;

en concludeerde, dat de "verminde- ring van de spanningen ten slotte dan wel zal moeten komen van een zekere afneming van de e x p o r t - expansie".

Tweeslachtigheid

zichtig te zijn met het afremmen van de exportexpansie. Naar zijn mening is nl. kwantitatief gesproken het gebrek aan evenwicht in onze economie minder groot dan soms uit de uiterlijke spanningsverschijn- selen wel zou kunnen worden afge- leid. Een betrekkelijk geringe ver- mindering van de vraag naar goe- deren en diensten zou - zo meent de heer Van den Bergh - reèds vol- doende zijn om de spanningen te doen verdwijnen, ja, die zelfs te doen verkeren in de omgekeerde si- tuatie. Daarom bergt de "afkoe- lingstechniek" vrij grote risico's in zich. Het zal moeilijk zijn niet door het evenwichtspunt heen te schieten en in een· economische terugslag, een recessie, terecht te komen.

Werkloosheid?

Nederlandse exportpositie aan. Wij voeren voor 75 procent naar de W.- Europèse landen uit en voor onge- veer 50 procent naar onze partners in de E.E.G., vooPal Duitsland en en België. Een zeer groot deel van onze export geschiedt dus over af- standen van enige honderden kilo- meters naar landen welker economie

<fan dezelfde invloeden bloot staat

al~ de onze. Van een redelijke risi- cospreiding in onze export kan dus nauwelijks worden gesproken.

Wij moeten daarom in andere de- len van de wereld onze export- markten opbouwen, waarbij wij naar de mening _van de heer Van den Bergh de "ontwikkelingslanden"

niet moeten vergeten, daar liggen belangrijke groeimarkten. Voor het openen van deze verre markten is evenwel een door de overheid ge- steunde exportfinancieringspolitiek nodig, die ons land plaatst op voet van gelijkheid met onze concurren- ten.

Pleidooi voor kleinere bedriiven

Onder onze politieke tegenstan- ders zijn er, die in onze pen- ningmeester de "groot-kapitalist',~

zien, de verdediger van de wereld- concerns (als dat van de Unilever) die er o.a. op uit zijn de kleine be- drijven uit te rangeren. De werke- lijkheid is, dat de heer Van den Bergh juist exportbevordering be- pleitte om de positie van de middel-

13 FEBRUARI 1964- PAGINA 7

Vlt·IJHEID EN DEMOCRATIE

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie,

Voorzitt-er Redactie-commissi-e:

mr. L. M-eij-er.

R-edactie-secr-etaris: · G. Stempher.

Adres: Gooiergracht 163, t lefoon (0 2953) 35 63, Laren (N.H.).

Administratie.

Postbus 43, Amersfoort, teL 1 34 25 Voor :1-et zenden van advertentie- gelden Postgiro no. 245103. ten name van de Penningmeester van de Stichting "Vrijheid en Democratie"

te Amersfoü-rt.

Losse nummers 20 cent.

Voor advertenties wende men zich

\,_,tot de administratie, ...}

grote en kleinere bedrijven te ver- stevigen. Die bedrijven, zo betoog- de hij, moeten steun vinden bij het zoeken naar de toegang tot de verre markten. De (zeer) grote exporte- rende bedrijven hebben de Centrale Kamer en de exportadviesraad niet of nauwelijks nodig.

De heer Van den Bergh noemde in dit verband nog enkele wellicht ver- rassende cijfers. Ongeveer zestig procent van de totale Nederlandse uitvoer wordt verricht door circa 160 bedrijven. De overige veertig pro- cent wordt verzorgd door ongeveer 5000 bedrijven, waarvan er rond 4000 zijn, die slechts incidenteel exporte- ren. Zo goed als het deelnemen van duizenden kleinere bedrijven aan de export uiterst waardevol is, zo goed houdt dit ook risico's in omdat juist deze bedrijven bij tegenwind in de exportconjunctuur spoedig geneigd zullen zijn de moeilijke buitenlandse m.arkten te verwisselen voor de bin-

nenlandse. dBo.

ll ier is sprake van een twee- slachtigheid, aldus de heer Van den Bergh. Enerzijds wil men bevrijd zijn van de spanningen in onze economie, anderzijds vreest men de aantasting van onze export- positie. Conjunctureel gezien moge een afkoeling van onze economie no- dig zijn; structureel en over een pe- riode van tien of vijftien jaar ge- zien, blijft de handhaving van een belangrijk groeipercentage in onze economie noodzakelijk. Anders ge- zegd, conjunctureel gezien moge een zekere vermindering van de ex- portexpansie nodig zijn, zij zal ech- ter moeten worden gezien tegen de achtergrond van de noodzaak in de komende jaren steeds een hoog per- centage van exportgroei te verwe- Zenlijken. Daarom blijft een inten- sieve opbouw van het exportbevor- deringsapparaat gericht op de eisen van de praktijk een dwingende noodzaak.

Wij memoreren de waarschuwin- gen, die onze geestverwant minister prof. Witteveen en N.V.V.-voorzitter drs. Roemers hebben gegeven tegen èen omslaan van de situatie in 1965, dat wil zeggen tegen werkloosheid.

Hun uitgangspunten en argumenten waren andere dan die van de heer Van de~ Bergh, maar ze wezen toch ook op risico's van afkoelingsmaat- regelen. Wij geloven dan ook, dat de heer Van den Bergh gelijk heeft, wanneer hij bepleit, dat wij ons eco- nomisch instrumentarium gereed hebben, ook op het gebied van de exportbevordering, zodat wij op alle eventualiteiten zijn voorbereid.

UIT DE PARTIJ

Er is, zo betoogde de heer Van den Bergh, nog een reden om voor-

De waarschuwing van de heer Van den Bergh, gericht tot regering, be- drijfsleven en vakbeweging, wordt nog dringender door de prognose van het Centraal Planbureau die voor dit jaar over een tekort op de beta- lingsbalans van 1 miljard gulden spreekt.

Behalve dat de heer Van den Bergh op de noodzaak van - meer - exporteren wees, toonde hij ook enkele zwakke plekken in de

V.V.D.-REüNIE KAMERCENTRALE DORDRECH.T

De afdelingen Alblasserdam - Barèndrecht - Dordrecht - Dubbel- dam - H. I. Ambacht - Heerjansdam - Papendrecht - Ridderkerk - Sliedrecht en Zwijndrecht

nodigen U uit voor de VVD-REUNIE te houden op zaterdag 7 maart a.s. in Hotel "Statenhof", Steegoversloot 59 te Dordrecht.

Aanvang 10 uur.

PROGRAMMA:

10.00-12.00: Rede mr. W. J. Geertsema 12.00-13.30: Lunch (f 3.- p.p., niet verplicht) 13.30-15.30: Rede mr. H. van Riel

15.30 uur: Toespraak mr. E. H. Toxopeus.

VRIJE TOEGANG

Kaarten voor de Kamercentrale Dordrecht en daarbuiten be- stellen bij de secr. penningmeester A. N. v. d. Plank, Lindelaan 153, Zwijndrecht, tel. 26804.

Lunchkaarten worden toegezonden penningmeester, Slavenburgs Bank 514020.

na betaling aan te Zwijn~recht,

de secr.

bankgiro

BESTUUR AFDELING DE BILT/BILTHOVEN

In de jaarvergadering van de afdeling De Bilt-Bilthoven werd het bestuur als volgt samengesteld:

Voorzitter: dr. H. ten Kate; secretaresse:

mej. H. Hanno; penningmeester: J. Groern- huijse. Leden: mevr. M. C. Enge}berts- Jüngeling, mevr. M. C. Laan-Benders, mr.

A, Katan, drs. W. N van de Stadt, ir 0.

B, H. Stärk, mevr. drs. J. F. Schouwenaar- Franssen en H. C. van VulpeQl.

PROPAGANDA-FEESTAVOND ONDERCENTRALE

GOEREE-OVERFLAKKEE

De ondercentrale Goeree-Overflakkee belegt op vrijdag 6 maart a.s. een propa- ganda-feestavO!lld.

Het Kamerlid ir. D. S. Tuynman zal spreker over het onderwerp ,.Landbouw:

politieke zaak".

Voor het feestelijke gedeelte zijn enige bekende artiesten uitgenodigd,

Aangeraden wordt toegamgska:u:ten vroegtijdig te bestellen, hetzij bij de af- delingssecretaris, hetzij bij de heer L. ·M.

Brooshooft, Kapoenstraat 5 te Dirksland, telefoO!ll 01877-685.

SOCiëTEITSAVOND FRANEKER

De tweede Sociëteitsavond van dit sei- zoen wordt gehouden op donderdag 20 februari a.s. 's avonds 8 uur, in Hotel "De Koornbeurs" te Franeker. Ir. L. G. 01- denbannÎillg, lid varn de Tweede Kamer der Staten-Generaal en lid van de Land- bouwrommissie van de V.V.D. zal spreken over Actuele puntern in de Landbouwpo- litiek. Na de :iJnleiding is er gelegenheid tot discussie ern gezellig san1enzijn.

ORiëNTERINGSAVOND DORDRECHT

Minister prof. Witteveen komt woens- dag 26 februari voor tien afdelingen spre- ken in Hotel Statenhof, Steegioversloot 59 op een te houden oriënterimgsavond.

Het onderwerp luidt: Ecoüomie en fi- nanciën.

ACTIVITEITEN.

IN FRIESLAND

Vrijdag 14 februari:

Afdeling Leeuwarden: 's avonds 8 uur in Hotel "de Kla.nderij" Liberale Socie- teit. Spreker de heer J. A. Korma jr.

Onderwerp: Swriname zoals het was,.

veranderd en gebleven is.

Afdeling Harlingen: 's avonds 7.30 uur in Hotel "Zeezicht" Openbare vergade- ring. Spreker de heer R. Zegering Had- ders. Onderwerp: Algemene poLitiek en de belangen van het Noorden des lands.

;z;aterdag 15 februari:

Afdeling Terschelling: 's avonds 8 uur openbare vergadering in West-Terschel- ling, Sprekers: mr. D. F. Went, lid Pro- vinciale Staten van Friesland. Onder- werp: "Liberale politiek iJn deze tijd".

De heer H. A. Boersma, voorzitter Ka- mercentrale Leeuwarden van de VVD.

Voordiracht met dia's ovoc IsraëL Donderdag 20 februari:

Statencentrale Franeker: 's avonds 8 uur Tweede Sociëteitsavond in "De Ko- renbeurs" te Franeker. Spreker ir. L.G.

Oldenb~ng. Onderwerp: ~,~ct~ele pe- rikelen ~n de landbouwpollhek .

Woensdag 26 februari:

Afdeling Smallingerland: 's avonds 8

uur in de Schouwbur.g De Lawei te

Drachten, ledenvergadering gevolgd

door discussie- en sociëteitsavond.

I _H'Bu,

I·

,,1~,:

···I

,~t,; I

I

door als cliënt gebruik te maken van de infor- I

matiebronnen, waarover de HBU beschikt, dank zij haar uitgebreid net van eigen kantoren en I

correspondenten over de gehele wereld.

I ^j Ook voor U: de HBU 11

L.: OLLANDSCHE BANK-UNIE N:Jv.

AMSTERDAM • DEN HAAG • ROTTERDAM

---

N.V. RIJNSTAAL

FABRIKANTE

v /h J. W. Oonk & Co.

Telefoon 24941 I 45 - Arnhem Postbus 42

VAN

NAADLOZE EN

GELASTE

STALEN BUIZEN

Voor Buig- en Zetwerk

op hydr. pers 1000 ton.

ZETLENGTE 7 m, dikte tot 32 mm

Constructiewerkplaatsen

• HUIZER . V .

' ·

Telefoon 01804-2657 - Groenedijk 10 CAPELLE A. D. IJSSEL

De BotteriJamsche Droogdok Mij. N.V.

Spinners en Twijner·s van

Weef- en Tricotgarens

lööléJOM

SPIJKENISSE

Gebouwen van gewapend betonnen prefabs voor verschillende doeleinden.

Vloerplaten in normale afmetingen of pasplaten volgens opgegeven maten.

Broeibakken en alle onderdelen voor

de tuinbouw.