PllIHAN ANTPAA
SEKOlAH UMUM DAN AGAMA
Stud~ Kasus Orang Tua M urid d~ Kecamatan ldi Rayek Kabupaten Aceh Timur
OJeh
BAHAKING RAMA
Staf PengaJar pada Fakultas Tarbiyah lAIN Alauddin Ujung Pandang
Pusat Latihan Penelitian IImu-lImu Sosial. Aceh Universitas Syiah Kuala
Darussalam Banda Aceh
'986
Studi :{OSUG Or,:mi! Tun Eurid di Kecam~tnn
Idi Ro.yeuk b.<lbUp~ten ;~ceh Tiour
:3AHAKII!C lt1:'·I! ...
3to.1~ Pengajf'.r Rldn Ji'~kul r.-8 'I"trbiy:th Iis.IN "AIE!uddin 11
• Uj
unc
PandangI
1936
•
k%";.u d:m y-:. . .'13 b:;:rilmu ber- tineko.t-tingknt"
--AI Qw." ruJ--
au ..
T IST.C3I!CU TERCINT":~RFThKn~G Rt'\.EA
PLPIIS Unsyi~h D~russal~
Band", - Acch
Juni 1986
::::=====
i i
,iumill i1ir R.:tr.ul,"".ni... R:'";hin
IIS~sunCGt'.h.'"1Y'l Shal' t!~4, Ib:d~'h;'.:u? '.iiti.Up d:m f.:otih."'U HOTJ.J'llloh Uatuk Hllnh Slit."
Deng.:m menguC<lp puji syukur keh:'.dirnt All3..h Swt,
l~:trcn<l berK:J.t rahm3.t, hidaYil..i'l, d.:m izinnyn jU:llah pe- nelitian ini d~p~t terselcsaikan sesu~i rencana.
Tcr~elengg~r~ya penclitian ini, hnnyo di~ungkin
kan denGtlIl 9.duny3. b-:l11tuon d.ni berbcgo.i pihak, sejak proses pel.)!csaTlCl.:m hingga tcrwujud.nya. 12por::m ini.
Dengan tersclcseikl1nnya penyusunDl1 Iaporan ini, peneli- ti merasn perlu menynmp~ikan ucap~l terima k~sih ke-
p:ld.'] Bo.pak Drs. Ti. 1~. i--:ocrad Oesml3.11 dun Bapnk
Drs. Di1l1awir TIas 13urhany, rfiiJ.sing-nc,ninB sebag:li Rektor IATI' " ... U -?.uddin 11 dM Dcka...'"l Fakul t:.1S T::l..rbiyah y.:me; 10Jlla.
Sel.:mjutnya kepada Ibu Dra. :.ndi RasdiY~D.h, Bapak Drs ..
r· .
Arair 3aid, dan B.:lp3.k Drs. il. [-1. Hadhi Al Hafid,n~sing--masing Rektor cl~"C Del{3Il yans b:u-u serta selcretn- ris .11.1 Jami l::ill a.t~s izin dm d'Jron:.;annyc.:. sehinggn pe- neli ti d,,:,.pat r.1engikuti parl6.idikal1 di PLPIIS Aceh 1985/1986 ini.
Uc~pun terim~ kasih jugJ disnmpcik~n keDfld~
Yny~san Ilinu-Ilr.m 805i<11 J.:..karta, y'1ng tel --:11. memberi kesemp.:ttan l<epad:t pencIi t i seb,':lgo.i pe:G(.;rta PLPIIS.
Sel.:mjutnY:l kepada B .... pflk DR .. Do.y:m Da.wood dan Bao.'1k
:?ro.f .. DR. Rcy:mond \'lil l iaw Liddlc, no.sing-mcsir1(~
Direktur PLPIIS dan rcnaga i.hli Utl:.l'Ja, yang tcl<lh i i i
dis"l!! fln
B"..p::lk :'lbd .. L t~.r, '1.. .t1.Sir.--:-,' .. lSinc:, Kep.-'l' D.1er ... .h
Tll! 1{Clt 1I .• "'c·h J'imur cl m Kep~l"l Kcc::l:.J'ltnn Idi Ruyeuk.
Sel:'.lljutny'l UC"par' tcrimn K',sih seb"sar-besnrnya di- s3mp.:1ik::m k:::f.'~d9. st~ k~.ry'lwan PLPIIS .:.ceh, stUf per- pusto.x.:u:m Unsyi·"lh, L".rH ~~-::l!u"1iry, kLrio-k'1rib peserto.
PLPllS :::ngk-ta.n XII tilhun 1985/1986, dun semU:l orang Y2nG pt:rn<:!h memb~ri b::mtu:-.n ymg talc SQ!!I)?vt discbut
n~~y~ satu per sa tu ..
ter·ima k:lsih dan ocn6h'lrg:l(ID setinggi-tinm;:inya di-
s["..r;:pc:.ik~'n ]-:epi'.da Ibund3. Sy.:-.rif:lh don ily~.h::"'1da B .. Rahm:m sert:1. t!y .. UrWli::::. dUll fi.-mgu1U.'lr"tg Dg .. Rio1o ccb~gai mer- tuo. y::trlf;. telw momueri r..:;stu In:pad;;!. ;:,..c::.nd:l untuk ~eng
ikuti pendidLcm $,;1 :\<.,Ci .5 Cl. tu t,lhun di DJ.t;.>ro.h Istimewo.
Kc-pad? isteriku Dril •• 'l11tasi.-,h }t. --L'1do.- - ter- s.::-yang, dis ... r-..:ping UC'lpa..l"J t~ri~:'l knsih, juSc. s[lnjungan dan pengh:lI'~.J.. n yan~ ti:r:Cci o.t~s pengorb~:mt kesabaran,
d~~ %esetinar d~ting~~l pcrgi s~lcrn~ S2tU tnhun ..
~jeskipun berb'lgni US3.'lo. don pikiI'3I1 tclch dicuroh-
d:m }cetidak sert!)urnaan 1 'por:'"!.n ini. I{.~.ren.'lnj'o. scgo.la
iv
kekur--ng,"J1 d11l kotid<l~;: SC,'tpt.lrn:,_an ters0but~ penelitl
!TIengh2::'o.p t(;gur S'::'p;'l; d.an keritik pewb.~c"1 gUIHl pcrbJ.iknn
d~.;'l. ki?sempurr: ~·m tulisDJl dicL:!,SD d:zt:u'"l';.
Wi1bill.:!hi t Tauf'iq \h.l Hid~'y3.h
Dnrussalam Banda ;~ceh,
Jlmi 19&0
Peneli t i
v
n:l-"
~\H ISIH.:lln~Ql1
" m PEI' GI':1 :.Jl i i i
....
./,." • • • • • • • • • • • • •r
," il I :1.
• • • • • • • • • • • viD_ .. ·tl :.R \JEL • • • • • • • • • • • • • viii
B.~~, I : r.t.:; D.M.:lULU~.N • • • • 1
,
..
L~t!'l!' Hcl~~~:L'1C -,[13a11.h • • • • 1~ '-'. RUilllS" Ling:'n.l. Dan Tuju.::m Pene-
litian •
· ·
• • •·
• • •5
C. l'1etodologi i?enclitian. • 6
3;.B I I
. .
SEJ.']bH SThGIC.T PEH 'CEI" 3.'",- G;Jl PEI'!-D1DIKJJI DI ~~-ti, .. ~friJ;
IDI
RI. ?EU/{ ••9
.
P~ndidik3.T.1 ... g :\Jua9
...
• • • •B.
Penctidik:u"l Ur!lurn. • • • 17c.
Inti 3<lri. •· ·
• • • • •23
BilB III : KECEt\DERUNG~-~r, OR~L!iG TU.~ 1':E·iILlli
5E.t<OL~~! Vi U!l ::TALl SE~{OL':l., .tG1J·iJ'1
• •
· . · . . .. 25
0r'ang 'fu·"l. • .. • .. • .. • .. ... 26 1 .. Lr:t~r kla'<-'lnG Da.'1 l'enda.pat
UmtuJ. Or:1ng Iu.J.. .. • • • •
.. . . . ..
B. PcranL'm Sekolah l.g."'JjUl Da.l3.fll _ .. sy::!r~kat .. enurut R.'lky.-;.t
Idi RCYt.:uk • • • • • • • • • • 1. T';'ecenderungaTJ f ;cr .. dlLl Scko-
l:"!h .i.5'...m.J. r·:o.sih Kunt. • • • vi
26
39
60
60
3'till..lTlan
2. !'I~I
.'
d·::.L'Ufl<;on ,.:::.glQ;n Rl.:o:nonden
'"
lJ.~: linl~' .1 .3.#
,
01 ,11,
:01,.1'. 6'+
" •
12Jl ?1 IV: Pl!i:.' TJ~l'P • • • • • • • • • • • • 70
H. .csh.:)Ul, "j • • • '0
w. ?j.:iul D,_"J, r"
.
" • • • • • • • •74-
D,.FT,Wl L0!:i'U3T.lK..Jili • • • • • • • •
75
L;ll·:PIR.\l1 • • • • • • • • • • • 73
vii
"'1 L:tt:r ,,~l': .:J.n,.::, JC'r.i'" Pcndldikan OrIDG
Tu:l fJIurid • • .. .. • • . . . 27 2. Ll.t;ur :.c1'lk311g Pe .0rjO'-lIl. D:n ·rJ.! S"'<""',t
Pendidi.'hf>n Or,'illg ·,p-, .. Fl r!urid .. .. .. ... 31 3. Keinginan OrMg Tu"- i"urid Untuk J~nis
S':!l:ol J1 Lc:mjut.'1I1 :~Z"!lt:1Y1. ..
. . .. .. .. .
4. PE:rny"":t.::·m Rcsponden Lengen.:ti Perob:'lhan ... ktivit3S Kchidupan
'"~entuk l{e~g.:un.:l-
an Rer., 'lj.:l. .. .. .. .. .. • • .. .. ..
.. .. . ..
5. Y.:l!:g MCI!lpengaruhi CT"1..'"lt;.,
~~y= ke sn/s:p .t.
fua ~cw.o.su kka.'l IN/l:Tsn • • • 6. Jo::.m Pcl ::j;;.r,""'n
3tudi l~d.' SD PLr
• •
d.n, IJ. St:ti J.p 3idang
.. .. . .. .. .. .. .. .. ..
7.
J:l.Ll ..t",&l.:tj~c.:·l Per !1inggu St::tic.!>3tudi P::.da i IItl.. .. .. .. .. .. .. .. •
. . .
Bo. .\lok.:u;:;i ';/"''ktu Per Studi "ode
s:
F. •9.
J.lok3si ',I~ktu Pur Studl. Pada !'Tsi; .... . .. . .. . .. .. .. .
.. . .. .. . .. .. .. .. ..
10. Pcrbt:d.ra:;, J"W'l~h J':.J Rl:1j.r.::..n In:un
33
36
40
44
46
47
D.m .'~g.:m"J. P~d,?' SD/·:.t,P D.:...n Ih/, 'l's~;.. 50 11. :Pcnilo~ian Oru:13 'PU<l Lurid iknG'::!:1ai F3-
sili tco s ::;':U1 tU:J.n f?cm~rir: tab Terh<:!.dlp
sn/ci:-iP
D:UI I iN/l7s;' • .. • 8 • .. .. .. .. 5112. TuJu.3l1 Or:)J""~S ')11::1 1 ~urid t:crr~:l.!Jukk:m
_illru:n::f': j{( SD/3f"P.\ t."u Tf;;/; TsN ..
. .
13. '(c;-:du..x~ urid SD Don
:·rr
U~j..Jr ~...L~W155
19C2 • .. • • • • ... . . . G1• • • • • • •
. . . . . .. . ..
15. 1.tl'nY·1t';;;...l.n Respondcn {."lOt; CCll(.;.crl.u."1C"
~''jcn0ruck:l..'1 Don loAenc1llihk:;n Jenis
62
de !:01 i1 __ '1:lmyu • • .. .. • • • .. .. . . . 65, viii
A. i \"""AH B:r'LA 1 "KJ' tL\:'~AL_to_;r
. '::.1 31 r<JJ) I:~:" beri u:lyi 'H'i l· ti.p ~·J.;..rfTct l:ega-- ra bcrhak 'lenc.ar,at pen(!3.jal.'an H den "i eJllerin tah meng- uSdIlalGUl dan mcnyelengt;2ril.kan s·1.tu sisteL.Yl pengaja=an Rasional j'ane: diatur dengar tUldang-"undanr;. I1 3ebagai alat kebudayaan kesatuan bangsa, sosia1isasi ?oli "tik, dar. pefJbanf,'anar. ekononi, pendidikan menempati l)rio- ri tas utama dalam setiu, pl1rr,e-rint.lhan se~ink Tnconesia
rr.erdeka. Dan hanya pcmerirl tab Orde ..l:aru yang memi1iki lUMber bi :lya ~.uitul-: t:leiak!la"lal:an :{~te~apan UtJD ter- sebut. (R. 'hllia~ Liddle, 19·?5:IJO)
t(eSUnQ;ll!1" -: p0~crin tall u'enonc;.t.ni mas3.1ah pendi- dikan aatara lain adr .. lah ,:mpaya hatlESa Indonesia men-
ju(li banC.3a :lnnG bcrtaqwa, cel'da.:, terarnpil, dar r.::ta!il-
::mh berdiri (Ii atas kcku,1to.r.I"!Y·'1 sendiri. Hal ini di- tegazkan pa::i.l tU.juan pendid1kan n:J.sional sebaraimana J'.::'ns dirurlluska.'1 dalam Garis-';'ari:3 Eesar Vnluan Iiegara -- GB:D';-- yan£, berbtmyi TPc didilmr I Elsional bertujuan untuk IDcningkatk:.'.u1 keta\:""aa tcrhadi1p '1iJ.han yanc; maha Esa, keterd~:;J.r. dsn k""teriL:""ilan, men'!)ertinggi budi- pckcrti t me.:nperkuat kepribadi:U1 dan mempertcbal sen9.- ngat kebang:saar.. dID cinta tanah 3.i.r, a;';ar dap3t Ge- nUl.1buhka.'1 m?n'_lzia-l.ilD..nu~ia pcr'!i>ElTl{!ur 3I! yaGg da-:rat mem- bang-VI! diriny se'1dlri bersSJ; 3-:":;'::'-..1 bertang~g jaHab a':.8.5 ,eUb<lllt!".;.;"'.an bang:30,." (1}3nJ') 19'13: 101)
1
-
<
pttn tind:<J.t r.~l~enC,'lh. furhat13t:;. re:Jeri: tah untu;c memper- luas pendidikal1 adalah derrgan jalan mernpcrbanyak gedunf~
gedung sekolah. r~ulai d:rri sekolah tin€;kat dasar sampai ke perguruan tinggioo
3ejak Pelita I, ryuluhan ribu ge~ung-gedung sekolah dibangun. Yane ter'banyak adalah [;edung zekolah dasar rnelalui oL'oyek Inpres~ :eI!'":udi'ln sekolah lanjutan pertaroa daY} a-!;as. Fasili tas perler.~kapan sekole~ tBlah disiapkar.., teOlae:a peng3,jar ditar.1b~h rial1 di-t;i:1g1~:.itk':il"l kualitasnya r.lclalui pena'tard11.-penatar"'-Jl, clC:l;,.n to.ra biaya sekolah di te ka.:1 serenda.'1 ;nunc;dn.
yang cukup bS;1yak tclJ.h 1~lerLberi >.:eser::p~trIl yang sama ke- pada !J~~tia:"l ULa1 uZltuk r.Jengenya:p pendidi1tan tanpa meman- dang perbedaan 3tatus SOGl..ll ckonomi da'l pokerjaan o=anf!
t',J.anya .. Baik dikotR-kotd propinr:i filaupun sampai kepelo- sok-pelosok des.1 ya1t~ terpencil sekalipUll. {al ini meru- P<:L(rul kcbijak.:.Li pcL!. tik pemeri!!ts.h yanr; r::enaruh perhati- an untuk menangGUlangi kel: iskinE.m penrlidikan yan~ terja- di selama ini.
Eebijak.:m poli tik p"':lilerintah le.t>ubll.k Indonesia c:i.alam merJ.perl·:]'6 pe!1didi~n, sclain rnoIl"oangun sekolah- Gekoll!J.h umlliG., juca membH!.gur. sc!:ol<:!h-sekolah dea:aa
--I:Jaurasah-- untu}-:- ruemenuhi ,;unLuL ID c;cbaGian masyara- kat 'fw:;lim.
y?n~ ber~tatun nCGeri <ii1{elol!l. c1a'1 clibin.:.. li3.ngsung olch pemeril"tah. Sekolah umtt;n diselene;gardl{.cJl oleh Departernen Pen("idikan dan Kebudayae.n --Depdikbud-- scda'1gkan seko- lah-sekolah ago..tlA. diselencgar.:Llcan oleh DeparteFien Agama.
'ringkatan-tinc.J{,;.tan kedu'] se:~olah terse but yai tu Sekolab Dasar --SD-- setingkat ~.adr~·zah IbtidaiYaI4 Negeri
--"·lDl-- , Sekolah j~enengah Fe.rtama --SMP-- setinckut Hadrasah Tsru1;;1~'1iyah t.:et':cri --;·jTsU-- "lcdangkan Sekolall ,.lenengah Atas --Si·lA-- setii.lgk:-.t ~I3drasah Aliyah lleGeri
"
....
.,.- -.'Lo.!.· - -..
Sc;Cola..ll DD-sar don tinJxntan··tin:::'!otannyo. adalah sekolah yang bcrcorak ,mu=!!. Y'll1g ber "di! diba\o/ah asuhan Depdikbud1 -3edW1gkan 1'~<ldrD.sah Ibtidaiyah dtm tingkatan- tin3kutunnya adalah sekol.!ir. sa-:l;'~ bercorak keaSa.L1.aan --Islan;-- y2...'1G berada dibawah asuhan Departemen Ag8.!:la ..
Di D'lerah Iotir.lewa =tceh yan::; dike!l::ll melalui ,?ara ahli sejarah sebagai dAerah pertd.::l,:1 masulO1ya Islam di Indoneaia, !3e!{013h ag9J!l.'l secur.:t histori.::; mcr'..lpakan ke- nyntaan yang hidup dalaFi mc.syn..r.'lkat da.'1 J. ... ampai sekarang kcberadaanny:! .asih tets_p dibutuhkA.n .. D:{ri dulu r.lasya- rakat ?lcnf:,;h.:lrOopkm supaya sckolah agama tetap i'\da. dan dikao;,anc:llan olch pe . .:.!cri!1tah. Sekolah a[fama di3nGgap :J:mBat pentin!" peranannYfJ ur.tuk mendidil~ d.:m meningkat-
km :",cl'1jet<-an ,gama bagi milk-n.1l,a'C, SUD.1.Y";: anak-smak
!'lJ.e.::ilnd akhl<'l.<:' dtl11 ::.or:::.J i tas y.J.llg cL eel da18m usahu
;.,c::;banc:m dirinya dan -:l.c.:u:.,}'?lrr.."-!:lp.lj'o.G :"::ecuali itu, se~(o
lah s.garna dihar3pkan jUf!a .'nembekal i rnasa depan Dlw,k dei1gan T!lodal iman zupay,-, da[.'at lebih menjaga diri dari p(mgaruh-peilgaruh negatif dalarn kehidupal"l masyarakat ysng semaJ:in maju. Juga supaya anak-anak menjadi genera- si yunc danat L!el:ieruskan nil-?,i ajaran Islam di masa da- tang.
Di kccaoatan Idi Rayeuk~ Kaoupaten Aceh Timur di-
mana data dil:UP.lpulkCU1 untulr proyek pe~lel.ltian ini, ke- bijak311 per:lerintah dari s~g-i pert~baban, jumlah sekolah dan kelenekO::l'pan fazili tasnya r.ntoxa sc:wlah Uffil,UIl da'1 sekolah agama terdapat keseujangan yan[, tidak seimbfu1g.
Kenyataen menunlluk.l.t:_'1TI bahHa n.ctda i;nhtu1 1970, 3ekolab Dasar ar:.a <) buah'l r· ~1drcisah Ibtidsiy,ili ~ buah .. Pada ta- hun 1)00 3D bcrto..llo,\b mcnjadi 19 buah den I'll; tctap 2 buab. J(cmudio,n padc. tahull 19<15 juml::..>t SD bertanbah pcsat mcnjadi
3,
bUM scda.'1gkan NTIl c:o.ci~ tetap 2 buah.Apa1::ah --(etida.'l( seimbangan pertar.lba~1an sekolah ter- sebut di atas mcnjadi proble8'l sosl.al masyar.3ka't di Idi Rayeuk? Menurut hipotes3 pcncliti, r,~,<".3yarak~t 'Idi Ra- Yeuk dapat; dioatd dalru~l dUR lwlolllpok yane sang<!t barbe- d:'). pendE::.'')at tcntang tUjtlO..rl dar) manfuatr.ya pendidi!{an ..
Sebusian ccndcru,,'1E .ue!d<J.Gu]::kan andknya ke sekolah wnum seb ... 1.b -.nsin s11!'Jaya dl ::>knyo. dppat fJela.i:j'ltl':.a:1 ke berba- g3i sel-:olah YCL."1g lebih tinggi clan dapat cepnt menjadi
5
l)~:-·t3'r;_nt<:;h 0e~r:£ !"'C .... l;ar. '~'-:..1.aL sel:ola!:l-.:;elwlnh WJ'.un.
I'e:;~_Ul s6bagi~_.l nD'"::1Y""ll';J.!(:)""L lZ.gl C(::lCC.::".U"'c mcm;:J.5ukka.1.
analcrly3. ke se-Ico] ah Uc;a!i1a s~bab mereka ingin supaya anak-
nya c'iapat me:Jah~i ajaran ags!!la dengan bai k dan dapat mer:1iliki nkhlaq yang mulia. !~ereka rneflgh.u-apkan perha- tian petnerintE'.l1 ur".itu~" menrtr!bah sekolah-Gekolah agama sebagaimAlld. hal:lY3. sekola.~--'..ie:ltclan tu:!Ufil. Selai n i tu t:3.htL'1-ti.:lhll..'1 terakhir ini acta pul.J masyar2.1cat yang rueng- alihk.:-,n aDrumya darl sckolah umum ke sekolah ~sama ka- rena ad.n semac:t.!~1 ~::.e· idak ,'uas<rP terhadap sekolah umwn.
B. RUANG LIl"GKUF D '.1.; -ruJUAi'! P:'HELITI,N
Peneli'Cian ini <il.l . .J:...1k.? .. n r>a(~,,' se~·mlah umUOl dan sekolah aga..'na di keco:r.at·m Idi l1ayeuk :{abunaten Aceh 11imur dengal menga;-lbi1 oatas.:L""l perspekti v l{ecenderung~'1
dan h.::..r,X'Ja11 or ... \;1{; tua t:::_"'hcida', se 1:o1cLl) tt.::JUffi d'ln sekolah agama ..
Studi terse but pentin::!' d1.1[ h-ukan karena didug3.
sdanya problerfla soaia1 dalal"l :Tl3 syarakat } yai tu bahwa kebija1mn pemerintah d"113.ITl meningk. tk:Ei pE"ndidihan
lebih memperha.tikllP.. d..m. mC;!Iper1UU5 Gekclah-sckolz.h urnUal,
senentnra sekolah-sekolah aGar.la cenderu:-g terRbai,;rar...
Penelitian ini difo_lrusk3..'1 pada ].:a.jian:
i . Sejarah sekolah-sc~~olah ac;ama cla'1 ur:um di Idi Rayeul:, sua tu daerah JanC fiH::P.ll)W,J""i tr3.disi , ~an:.B. dan sekolab agamo. ynng ~ruD. t.
"
2. .;:;:hto.'·-f k+-or V.!1
"'u:\ Vt\.l ~i:~ et"" If "'r'..l.t'J ~ r" aSl Y. :.,]:1 ,~, .IlY ',ad."] se~;:olaJt
UiOwn Cl Gnu. se ~ml,:Jh ar;.!I! n dcwo.Gn· l.j,,~ ..
3 .. Tanggnu<JJ1 t:1!Iu:'l. or~lg tl.ll muridterh<1dr.p kebijnkan
r.~I!lerintFlh [!",e!1r;enal. perkt~~bD.-"le:.:t!"': sis':eaL persekolah- .an di Indo,1esia b.'lru-baru ini. j)iharapk.J.!l hasil pe- neli tian ini daD~:" b~)~f""ll~-'U sebagai sumbanean pikiran bagi pil1 1;: ;;anL, b~;r~~epen tin: ,~1 ut::u!l"",:1ya bac;i peng:elola pendidi !l,i'l urJttf!: (;a;-l Uf' "'-.1.
e .. r·:i.:ZODCLOGO p' !}~LI7-= t,j~
f'encliti l.n i· i dil_):.;c: _~Jmn di ';,iL'l.Y:1.h kecamatan Idi R".yeuk kabu,!):lten jlc0h ... L.IlU". 3z. s: ,ran. studi dipu- 5atkan "ad.;:\. Se.':olah Da .... ~lr I.eGeri ".Ol"'.:)r 4 Idi dan Had- rasah Ibticl.,.;~YJ.;'l !\cGer.:... Irll. ~erta 3e:-:olatl l"icl:en£ah i"ert"'mJ. NEgeri -j-r t ..'ldr ~t'" -"~ l':o.ana·.,riycll 1 € ;Qri Idi.
!)ipilihl1YEJ. BD C:.Ul MFI tcrscbut l:(~l)i1bai tC'!!lIpat peneli- tian didasar);:8...'") atas pertJ. "':Drulr.:m bah',vH SD 4 dan Nn;
adal.'lh sekolah 73!1g ~{.;'rbed.~ je!1is dan te!J10Rtnya ber- dekatan. DenC:l.'1 ke6.d.z3. _ yU.'1L deriiki.an :-:]uka lkan dapat-·
lah lobih dii(et;.).nui 'l.;en""r.il,~.l !"· .. d\tor-£akt:or apa yang :"cr:1pcngaruhi orang tu .... ! rr.u. "'ic1 cer.ueruns f~e!11~.!;ukkan
anok.."lY:l pc.da Si...i ... ·.t, 8atu darl. dc;). :;e.h.olc,;h yf.lf!.r,- berbeda tersei)ut. De!:!ikia.'1. pul pad a )l'.P dan
r·1'I3r.
7
Elit_ .n i .~'.1, 1, -:;U? DD If
dan "I:, Id~ Dere."":! or.;u1:>; tu.::: {. uric' S'FP don ,"Tsti Idi. Dari po?ulasi ter::ocout :l.i,-;:bil s"l.IT,pel yai tu orB-ng tU3 murid kelas 6 3D if. de .. :1 If t st:rt,-j o:..'an~ tua murid kelBs
3
3hPIah Ull tuk d 'JP'J.t diketa..'1ui dcn~'J.n jel J.S kecenderungan
ntau sQ~wlah ilgoma .. _'u",,~.~{ mcrc~:G ldul:ll. murid kelas ter- akhir pacta "ll'3sinb' r.1 .G:Lng aekol:-:,'1 te!"sebut) JanS tidak
lebih tlnCEi .. nar:':>':"1Jl C ~l";: Ce;~iJ..:lan irll ak3n leb1.h .jelas
oent',+i.f karen3. pura O..::'1.:..ll(~ :; • .l' ML'.rid tii e!'!l:pat sckolilh
G.11'::' ·!1'..;n3...t.:.~bil sempel adalu}) :el..llui :'!lurid den~.:lll
!1-:!..!::a-!1:::""'!a L1U!'id ter::;ebut diunJl schil1;i:~g . ..c menco.pai 20 oran€ sctiap scs.ol"i1 .. Disampil"lC; o:;ampel :;.abanyak DO orang
responden, lJara inl'o.'t'r1aD
di:];'ibilsesuz.i dcngan kontel{S
PC:1:'" 'loG J.l!.l.h ,fj y'1' [; dik j i Y·.l.1;'1 t( .!'cli~l. d,~·t'i sta:f pega',lx
'.;.~~ntvr- DOf;di'{Du:J 1,1; Tle~ irter:"'n A, '!~_l. ... tin; .. ,k:::t kecn,_
,
tokoh··tokoh ma3yarnknt dan 1;o,:;oh-tokoh agama. Untuk tlen,·
dapatkan sebFlflyak mungkin 1·"lt3 Jong di~?er.!.ukan mal:o. jum- la..i-t i'1..forr.13..TI dari ~aGyar'kat ri(LJk dibatasi. Untuk Men-
d'J.pat~::~ in!or'!J:'"'zi ."en:.:c-nel. data tentan: r(!rl~:-r:1.D . .ln~an
pe::1cidikal. dix.1bil ~l~for::1[ln :~unci, yair.:u orane tua yanc;
diEU1ggap ')z.l:.r me:'1.~:et ~_hu" r ?sal Jl ;,e .... kembc.:1Garl T)endi-
di~aL1. Dat::\ sl2:ku:1der didL~P:l t 6ur: dok..liLen dan l i teratar Y·3.IlS add. hubur:;:;c:..;ny,~ c.erlr""· m::l:'3!'l":h y~n;! ('.lteliti.
3. Tel\l1il: PtnguJ:lF~lu.n :;)at; .... .
I'elmi~ rc"guw.~;ulan "1, .... J -:!,J.J :d~ !)eneli ti"m ini nd.::tlah
'..,aw"l"'l.C~'.:\ !7!e4~."':.LlIT. dn.;1 ob~f'rvusi. 3ebr..gt<.i 3.1at !"Iembantu die;u.H3!{an kl.les::or..er ur tuk ~~{Hi l.oa!;Kan i:lform.J.si s~cft.ra
lencK.J::-J.
4. ..tnalisll Data •
. \.'-"l.:llisa data b.:::r3i.fat dc.;:;k:ripti.!' kll.J.li t3.tif dengan
mellguttlmQ~:ar.. pe.l-;;~ateeori ... "l d ~ ..
"'t
pengklasitikasien dat:;.yane; dip;;'!roleh di lr-.l..p.:mgan.. ·,::t::nlIl der.1.ik.l'n analisa
ku..mt~ tc.ti.t ~id.~k dilc(;s<:uJipinrlcm.
I I
1)1 K :'··u HA" IDl :LYEtF:
A. P>ZDID1Y_1Il1 AG.IIl·IA
Penctidikan di Idi ber:~e·jbanG dengatl masuknya
11 Dl t · 1 / ' · b bah
agar.!.::> f; arT... a ,3.171 se 1. ar Z3.!iiponG -. Cl. angun se u
te:nput berkumpul, bermusyal\'~r'.lh, sh'!lB. t berjallaah,
tcr~l'p,'3.t peof'aji::u'"l, dar- te'lpat pen,.ji~ika...., cnak-anak, yang kemudian disebut denR,:a'1 ncu:n.1. r-cunusah .. (Lemhaga
~-{esearch 0an 3urvey liLTI-: :u·-Ro.niry~ 1930:14)
neilIlasa.~ be!'3.sal d,.:.ri !J :!..'ll.sa Ar ' b
"i:
.ide.rasah It yang ber3rti teDpat belaj~r 3.t1.U sekolah .. (H. Ismui'lD., dalam T'lUiik ~brlul1ah (ed). 1QS3 :7) l(ecuali itu di beber.s.pa ruffi['.h penduduk dio.d2.1{a!} pul: pcnga.jian.Bail< di rurn[l~-ruruah mauplffi di meu.'1.asBh sistem pen- didikan m2..sih bersiI'nt tradisional .. Guru membacn, murid men(~€:'lb'll' <1, lam !:eadaan d Iduk bersila.
Guru di tne1.lI1asah adc.lilh Teung~:u Imellm dengan dibaIltu oleh satu dua ora.t1.t I!uru b.::lJ.'Ttu laill,1Y:"l sesu- ai dengon KchlltWt.1n. t'ntu~: :m .... ,k.-x1.1.k '!')erempu.:m dibe- ri pelajaran di rumnh '.l.'e1.l!"l.Gku, Ir:€un1t c.sneal'J. isteri- ny=. ,sellagai guru yang di!:.icbut 'l'eW1L,;:{U di Rwnoh.
_ _ _ H _ _ _ _ _
11
(j'tl'lpong S"jf.:;' dcnr;:".I1 dC:h', di propinsi l,,1.in di uldoncaio.9
1.
~d' 11:1 .i.2'!.1D:"C 1 U·- ~ur t .r~ y ~
k-_ .:vt'uf-hlll'Ui' ... b, .. e':i ... i .08 1:.. r ... ;, li.-3 l'J,u!'"dd --ke23·::.::m T'.lh'141-- drn hi 4UY ~ t-hi k.:::.y~J. t keaearnaan ..
i''iungkin r:eh3.3.:t.l hUGil uscna 9~l'n l""euneku Imeum dan ul· .. .ma-uJa:na 1 einnY£l J'311[ lef!ueri rye lej :.r:-..n ag.:l.ma kepada para didik.3..Tlny.'3., rak3 k~I.JLdicn r:lk .. t"lt .\ceh menjadi sa- ng.:ot fanatik kel'}ao"'! Isl.1!'n. :onurut fl. Ismuh-'":t f;~n"ftik
aduah 1.:Li .. n 3.ri ,P".d<'. tnZlt .. Seorar.!"" Yrl.'1g 1'm:-;.tik belun ten tu ''-:\,It. O:r:>nc ~cP1-J. :-1 '1 rlik'lt"lktm buk3n TslaIol, mcrckc. ;1l3~J.h be tul d.:ln n:lti iun ;;::erck.l r: au .. 'i"'ct.lpi bclum tentu seruu-.l t1E'reku slL)lat d: .. .I1 pur l:l. "ul1 lii!m£ld riusai
rr:eng.'1-t;:~kan hah"':l ~~sy.:t:.. .... -tl-:.-t \;.;:~~n bol~l'> rlik3takm iIlasY<1- rnl:.lt Y"lr.g S'll"/ 'l'!:; f:m'ltik terh '(~;).'" ar·--:Il'i.z.. Kar(;na itu seg:'ln ;(C~i:ltrul ,1tC.U aktivit":'!.E El Cl"y.:.r,.kat selalu berda- s.:u-k.:m ato\..' d~c.::.ri 1.;;"SLl::'l.Y ... J"J. (1e~:U '! ... t-.:tu kererc<:yaan hidup d-l~c m! ... GY:l!':"l{c.t .. 3cl-:J ~1'.:.t!1.71 di.·~at[!.';':::m b:lh\"i3. da- Im" ;-tehi(I.upa'1 seh::tri-hari Or-.:lr.l) Aceh ",el1sgunakan ajaran- a,j.lrWl Islam 3eb.,.--.')i TlCcloll.Jn Y:"l.l{~ haru:;, d...:.. t,1.nti d.E:ng.:tr.
GunbZUh- SUne::gu.! ... ("uhc.m;'!l,,-d 1"I1.:.s.;_, -1961 :7)
KeCi:'d:.:l,p ')e aj'1r ;-.E:lalll U1. .... U::.::!11 c.!.nn di tr.pt:..'1:'1S'lh
b~rlw'C'sunZ pul:'!. di ll,cdJid. K'11"',l) (jlcunG.Jp.h dib;mf!Un di- ceti2D ~D...J--:"t:on~, ffink;"'~ J!Jes,..Iid Ul. tu:: beb, rana gill!lpong ..
Beber3p~ info~mcn ncnf~t~x3n b~1W~ me~jid pertama di Idi dibmgun p:lcla f1.I.ml .::lb'-1Q .IX berte!:!>,lt di Grunpong Aceh. r·.€sjid ini sekar:1!1:,. lebih dikenal £nasyar-.lk£..t
11
pin TE'ur..,";ku ··~t:!1~[m:jJ",d Zein --s'.lah zco:"'3IlG ul·')r.ta terke!Ju-
!ca di Idi pada Z3.!l!. :nnyf'.--a l'lurid-murid diberi pelajaran Ibadah, Tauhid --:-:~ES:'lan l'uJUln-- , iurnlaq, dan bahasa Arab. :~UI'id-l:lUrid ,:el!ai·:iL hari sCr.1!lkin bertD.rnbah dan pendidik:m ~er1wmbang t€'rus \nl':l.UplID ::!ensclami harnbatan- haffibataIl dari pih3K pe!!.!e!'inteh Belande. --q:lsil \'Jawan·-
car~ Teungku r·!.lh,:'''-~m~d i:urdin Zeih~-I:nar.:l esjid 'ruha 1di-- Rlda tai"J.uc. ~ 127 pel eidil:m Iflfljutan yanE. diseleng- gsralcan di mesjid tuho dike":lc.'1!.,)kan :lenjndi GlQ.dra.sah.
Suatu bent:uk pendidika,n ~rt>nt lobih teratur, mengikuti sistetn pendidikan moderen ctcn:'>;~l car::t belajarny1. pakai
b3.I1g~{",J d.m pnp:.n tulis. Pe~bah:!ruD..'1 sistern T)endidikun
didik0l1 sudah ti -l?k '~uas dc-!1g1Il ":neto1e tr'tdisionnl dalarn 'nempelD.)nri , . .[Ilr l.s.n dun 3tudi aga"Ja •••• IT (Karel A. 3tcenbrink, 10C6:?8). r·",oril3'J.h r:r:>I""GOlJ1:l d.-?nzo.n Sl.::It.em
y':.nG baru t.1.di bcr~a:Ja .~ ldrCl.:i:!.h Ahlisunn.lh H<llji'lm.J.ah
muLmya bcrt{;mpat di e~fipor3 \c.?ud.e El'.~ .. ""lg. K:lrena murid
semakin Ge 'pit, m·l~(z. p<'1.da teh'..ln 1929 Zlad:casah tersebut
dipi nd :thk:m ke G::lmp,on(' \ce~ dcnG".JJ1 l.ler.dirikan gedung baru ya~g lebih lu)s.
---._-
.11
fuha. - -b.qh .... S5. .\cch-- ber'?l.rti 1:1fil2/tu:t.12
" ,
1 r 1:' _ b .(1 --t;i,sa-- ter-s~te-
l.:lh f1ildrasah !L1.?iriy'"':.h di Kut"! R<jJ<;l --' nd2 Aceh seka- r:mg-- d~ H.:.1dr""SRh Al Irsyad d..:. Lho f Scunawe Aceh
ra.cah A.l-tlisunr. '.h t/.:Uu::'f'laal: ticlc;c lrur,llr; l'lcnjadi ula.'na
1 a Tgk. :~.:ir Hus"'-'..i..f1 Al ujt:hid --Alm--, ulama d"" pinpi on per'ger"k"n kp' ,erdeknan RI di
I~i il~eul:.
2.. .:r.';k. ul r! 1. __ . PO ,ll.i.mg kemer-
3. Tr-:k. }\.L'1. Jilll.lct i t.:..r t;l Ibr;;.himy, :In(:;got!!.
4-. T.gk~ Hasball .ch, 1~~1.
Tol{oh-to'.<.oh Pl:;:jCi),IlF in .... ·Y d:ll:::oh "T1ek. Abd .. :bmid Al K1ji<1, Tt-l:. \bub'.le:'lr Adar.y,
r.
D,:!.ud 3y lh, Tgk .. 1,TurdinTgk. 3.-:r:l::tun Uu re l'utch, Tg:.i.:. ·\bd .. ",I'lhu.b, T(jk. ~~uh'lmmad
Daud Ibnu Z·:>r. ZllD, "1 b,bc"'1.'" .ra'l!! 1l1gi.
1 •
genurut .... A • • .:.hCL'T!J. -:'C t,..ruin Zeir. ---Tfr am Eesjid
Islam -- VADUI- - . Setel'lh b·Jru:'::h n~'.!D<l terzebut, ")ir.::- pin'lr. di:nerc,ly.lk"n k~~pD.d3. Tgk. \~uhan!!lad HUT El Ibra- hi my IIkel uU'r::t.J Gnl.versi tus Al Azh"1r d,m D~rul Ulum Kairo" (Ali Hooj:ny, 1q75:33) delanjutnyn 'r. SuI ai-
mall D.:lud --I{ep l;,t }l"l.kir:l Seuneubuk 1'-iu...1ru-- men~ataken
r::thi my, r .... urid-.Jur1: .3em.·;.un r~sat rycr}r:e&lb~g.:mnyu
tersebut denfli1 men,~m0.:l..h 16!c:d untu.1t rU.lr.g::m bel:lJ.ll'. Ketik:'. r~uh~m·'J.d ;ur El I1.>ra.:limy "inci lh ke Bireun t
Aceh ~Jt;ll'3t untuk
IsIL':! Insti tut Y'1ng (i· '1ri:.I. ')10.'1 .i";:'-TS9.tU.::.n Ul<lJ!la SeluI'uh
Ac~h" - -FUS.~-- 11
("lL n, d-' l KoentjlI"-ul<l MADNI di kei:luki- JtoC1I1 .•
n~n~
Si uci~/
ldr,l-kir"-..5
kill. sebel..L'1, sel.?tonFU3A <...dr:lle>..h oL~g::-_-1.i~dSi )el"; .• anBan ymr bergerak dibid2IIF" kelP U.:.a.J dim politik, didirik:-.n tanggal
5
"el'. ' 1')'~0 .;,)',1 de' .. _,. ' 0 ... ··:\~· l~e-u"'-.,,,; .. .... , \I" v"n-Eo n~~tomoj ... - " ' - "
Tgk .. r-"uhnmmad D3Ud Beureue~.
2/ Bl, .!1g 3iguci bv!s- jus, jis~ "'ut dent5-.n Bl<Ulf 3eu- koci.
14
bn::.h m dr',-;"Llh ~..:..
r-
r::pont. Pc lnd,\\"'; .. I'IP,tunc;. F~d:J. tahun 1':140, n<~ J~'. ru~ '~rl.3':kh berob"'l menj<",di 8elcclab Recd~..hIslam --SRI--. SRI G,:!!cpon - '\.ce!l dJ..n Elarlg Si~uci di negerik3Il po.ci'1 t,"1hw, 1'1;";. dear':--.n n~t.!. .Jckolah Rcnd:th Islam ~e-beri --3.Hlh--. P:-dil tJ.aun 1q62 berl-""!Ilti n.J.013
men~adi ;·1ndro.sJ.h Tbtid::!iya_h 'Iegeri --jfn~-_ yai tu n:un3 yong duo-url "!..lC:'J1 sa.r!:p.J.i cck:lr.J.nG.
Bc1 ,in lcedu.J. buah rn:..;.dr~~s3.h iutid ,iy:th yaTl(1 di- negerik.:ul t~rsebut di'lblS, madr.:1.sah lbtid!3iyah 10.io-
nya y.:m~ s.:'mp::J.i 'i.:K2I'!ll1g fi!Dsih Lcrst3tus S\'U1St::. ]d~l:lh
se bagOli beriku t :
- 'latiaI:,Jonh Ibtid :iyah Pcund:1wa Pun tuns , didirikan
~x'l.da tahun 1940.
i-;adr::l3.J.h IbtidaiY3h Kuto. B..:rru dill': [eude Du:t, n'1::3ing-
masln~ d~dirikon padQ tnhQ~ 1~53.
- I,',o.dr;:!sah Ibtid "iyah SCW1eubuk r1uku, didirikR.'1 pcd:l tr:htu1 1154 ...
'::.dr:~s Ih Ibtid :..:..ynh K(.:ude 3:erJcnirc;, di.dirikan p1.d:l t::ilW1 1955.
- :·'!.:.dr,J,s,,:b Ibtid,:iy-:h PetL'1dJ.W3. ~!~'yeuk, didiril:rm pCtd3.
t~hun 1959.
- n:,dr~soh Ihtid_iy:J.h G'!mpong B3XU, didiriJ~.:m p~d:l
tahW1 1962.
- radr~:n.h Ibtid,"'iyo.h D'IDo, Puteh, didirik-n pad!l t::mun 1964 .. '\.'lren:1 .t.If":0J.r:i:lll IJW:"::;Y.;:r kc:lt SD!"_ t r!:cn~harapk3..'l
15
- u1fl, ;';'.11, 19~
.
.,':1 .Ij~ng. --h:-:""'1-
D~)ri d t., tCI'sebut di t1.5 d lP:l.t diket.J.llUi bnhwa seja:{ tahun 1964, m:'J.dr sm ibtid;'dy".:t berjuml.1.h 10 bu- 3h terd~ri d~ri du~ bu~h Yk~5 berstatus ncger1 dan y.:mg berst'l.tus s:..,sto. dellpa.n buah. Jl!n::'~h ini tiddk
berobah s.J.mpoi :";ck"J.rBJ1C. Jurd;.n I!lur.ld p:--.Ja tahun ajar.:.n
19Z5/19C6 tercJ.t';t seb mY:1k 2( 'L> orJ ng: 1001 or ang la-
ki··l"ki dan 10'/5 OJ:~.m~ w-mit::. --Kantor Dep.'.1rtcmen Agame Idi n~:reul: (diol ·h)--
deng;:) .... 1 n~.m; 3c~C'i11h -.n(;;.~;,r Isla.r;t
---srI -- ..
\1enurut bcber'lTl-1 or"'ln.""" infor;n::'n, se j"':{ t::J.hW1 19>J-o.n sUd.J.h ado.kan d.:L'1 ber-:l.'i.ti n,'~~: r e:'1. ... ~di 1.'!cr.:"s:Ih TS~:J'."iyo.h
.iGam.:1 Isl'lITI Aegeri --!".Ts~Alt.--. DlI'i :1 IDl tersebut berob.lh mt::'nj:.di :- :'ldr~sah 'l:S3Jl >,Hiy' _uer.l -_ .. Tsr--
bU:1h .. Pad~ mulr!.llya bert:e'lJp~t di G2J!IPonr.; .'\ceh ke:nudian pe.dJ. tahun 1979 i~indl.h K>:' " ... pon;:. J!l-l':l..tl sctel1;~ dibo.-
ri~ "~l;'-' bu"'!h.
197 d\\:) C--.mPOD.!: D:.i:J. [-'1,tch l"id.lrL .. I )i.d'" t.:linul 19"31..:..
JurulJ.h murid r'11dr"1S0h Tsao..!wiy h !\'e ;erl (Lm S\ .... .J.sta P..l- do. 1;:lhlL"l l.j'1.r3...'1 19C',5/1'):)6 ~f'rC1.t ~t G i.)~ .yak 72() or:mg:
34-6 or:m.,; 1.1ki-l :lki d:m 374 or".!.!l£' >'I:1.i1i t~. --Data la-
p~gnn (diol"h)--
Sekol:'1h Lmjut;')Jl 3g.:1:10. tin[!'"knt ot:J.3 d(>\>J9.!3:J. ini dikenC'!.l dengD:1 ni.l!!.·,] '1adr3,sr:..'1 Uiych.. ~'..:rd3;Jc.rl,::'U1 hasil
thlW'l..'1C ;;rn def"\g.'3n ... coer"" PE' L~j orm:.".n, I: ;:11·:r:. rli "I?roleh ke-
tor3.l11"'111 bc'1h\ll'3 -,....los:nr~:k't sr .. -;.J.t priha .... ln [,lelihat ta- Mat1.n ,"~ldr'" :li1 TI'i~lhnviy~ h yf'IJ.... ~lG k ~el er.njutxilIl seko- lah k!lrtlnR. be ~ol-"'~ 1 ~J jut.L I1Y1 c~'.kjlp i~ ~,. i·.engine;3.t bJ.:nY:'lkny1. t~n::lt':-;J1 ". air's. h r-.. rl ;wiJ~.h y~L tid:'lk me- Innj:.lt ~an Gckol.:th t('r· .... :.:bu-+;~ r. i:,1. n:1da t .... hun 1QGO-,'J.J"1
!I;"lsY.ll''1k1.t menfirik.::.n sck.:>l-.h ./" "H:'" tingk~t 1.'1njut311 .:tt'1S y:m& dlbcri n"G.J, Sekol .1:. Pt.:rl~"Uru ill I.:;lam. ?::>.dn tJ.hun 1969 dirob;'h r.:t:'u.j\ldi 3~kol~.h Pc. "~i-'!T)3.n Institut
ld~ to.hun 1978 berg:mti :'}ou~ ~ menj-ndi
r
dr ;,s.lh '.liy' h !~'es~ri --7~AU-- sCb1.S'..!i."I:ll1:l n·'l.."!l::O se,_ r;)':l~!.. f' /J': di Idi hanya ad", sat:u bu?h. Turr,L"lh muri' "...,.,.-' 1 _"'~l\m j r :n13n5/19
6 terCf't't scbllnY..1k 3:) or 11::;:11.,.,,)
cr;u!g L!Y.i- 1,ki d:m 134 or:.ng t-,.-:nit'" ·- 3w"h",r: n,tl "''...J.' Idi-- .17
8 ... bt;;, 1 U.-.
r
1..'.1 1 J.. .,..~diperken~.lk'ln oloh p ... n.ei:i. t"'11
landa 11endi.1'i I.; -;,n 3,·'\:01 'h-.'~ ~:clf1.1 un tu:": bumiputera. !'lal ini dil'1kuJc:!Il k:-.r'_'!l"l m ,o.l"lh kcrentin' ~n poli tilt penjo..-
J· ... ..•• ~... ..".'l/·y·l \!!JU.C "~ "n""" <.) __ • • "bdur"""'-~"-, . . . _~u, 1Q'"'') -1 \ ",<";'.0 ~ . . . '~d,J. du '1 h~l
y~ .. .il.[ m'~old(lrong pi I'!:t::rint 1 J:,~l 'lrd ... mdlrik:-'Jl zekolna.
Per t.::.rr: 0:::. , berh'lbu.le :l.P dCllg- .i1 )oli til~ etik merekn, 'y11lg
lon;pok poli tik a30sinzi Y-"lr.r dip~lopori 01eh Snouck
tdk:m ;olone '.11 t:l-'. i.. b;;.ru d~ 1'>1 r: <:sy .. r' _1... le-w_'lt pendi-
I'
.'
sckol.:.h ."1.r.[ i:r 19'tl' 01 11 ~J H .. :rir.-c,j1 &landJ. fur :mm pencidi k3l1 Is: !J.1 d<.::.l ~r nC'IJ:b -ne'l! Cl lJ1u.3i(.;. do.n o,'1syara.-
~~t Aceh di'lr".r;;'3p ;>(.'~!ti'1l.t; ~ . ':I. i . Scltr.jul,;ny,). dik:J.t ::;.- .... m3., 3E:bel~lm dan scsu-
d~h per~ne; ~~l1.nd ... l1.hirlt''''. 1l1'l.~-ul;,;.n:"!. c~ndeldn\"'nn
pemimpin r.mc,f'lr'l!::>:t.!I (Ali f!8sjmy, 1C)75::"2) "T:tnpa f':_'dr:l.s:--h d.:m le'.'b~,gi" }:I..: ldidik,1II. l~in: 'P~s,-'Jltren dw
sei::ol-£:h IslCi.fl, 11.clonesi'1 tid ,k ,;n n'C'!lJ '.dl m.'lsyrrr 'lk1.t Isl ·;-.:rt yan( no;ninal sek,:;,lioUI, 11 (Cl if'.ford Gcert z, 1968 :96)
Sej:'ll nn denb~ 1 U2D.hl pt :ri:1ti!h Belanda. untuY.:
f:'!empcrb,:.oyc.k sekol:'lh bumipatera, m!'k"" di Idi Rayeuk didiri ~{::ln vcl ks:chool -- s':.: 1':01..::~ de :"1.- - p1.dn t.::h.U:.'1. 1912 berte .... p.:1t 1i r~ 1I1p,-
is
'rCU .... lfl il.: tee, d.::ln p.'ld,). t:1hun 1913 di :;9.~,?·.)!1F .f'eund-: ... /.3. P'untlL'1f 1cn ",;.J.n l"'ma hel ~jJ.r tiga t.::!hun. - -Hasil wn'.·mnc;~r Incek Abdull :'...,.'1, pcnsiunan gu- ru, y:1:l;: ment",;"lj:lr zejL'k zrJ:i::l,'"1 p\Hflcrint"1h'1Il ·~el:Uldc.Diperku!'-t denr:c.n dO!<:U1aen p d, k'1Tltor Jepdikbud keca- mat.m idi R. y;;. u}'.--
P-:d·'1 ;;~ ... un 1 ;)16 didirik;...l Goever:1er'lcnts Inl andsche Sc!lOol --3ckoL.!.h D;.s;:"tr ri0rrc·ri-- di G,"l"'lDOnz T:moh Ano.
L~o:\ beL'!.j::ll.~ di EL {ol'1h .ltu ... _f_'"::. t."1.hu!.1. N '!!'i"l. se1<:013.h ini lebih di (el!-l oleh or'1nr- or'l11g tu·.." d:i. Idi 1l."1yeuk
sekarang dC'l[':"TJ scbut Vl IS. D· d, t ... l1ll.."1 1153 IS dioecnh
~C!'lj "1di volkGchool U'1Il V~ ... ·V0.L!: .:.11001.
r.
olel! '''::,.'::It:'rint-:h 3el .it! InL:'-' .'l. an tip:lti ynne; r:.3nd.'ll.'lJ!l, JU!""9. di.mGE;'~P "'ev.:ol1.h k'11ir. '.nnk-:u'V:l-rJ cJ.lon r.mrid d~k' J r-kcJ'_>.r d.L dit!!':n"ko.p :..lch OP:lS Uleba- lang untu!<>. dir:--J.ks1. me .... Hl.suki e;:ol 'li tcJ.. 3~but.
P,'ll.:i'lnG:'Ul I. syn k;". t terh :td:lp tiictE:!! pendidiknn barat --se kol '111 .,.'fMg disJ.. ,:,pky. pt:.:iCrin 'h )el :-::lda--
dikemuk,.,k<l..'1 oleh I\d~ .r~ llbdull,"lu. tJlTI1.lr:_y, F.."!sy'Jril~<at Aceh cenderw1. mcnr;idcnti
la.
'n t..~r:;c~:ol.~n dcnl"::'H pen~srani:m.Y,~n.. di'" ;.JZ:VlSK"J1 bu~~.""..n hiJny :3iste:J J. eud .... di:..:.:'m b·Jro. t ~ tu
s~j:J., tet:J.f.'i jUf!.l Lt r ,"Isuk C 1ra bcrp~tkn.llJ1. d.:tL1 ling-ku- ngaT' Pi r~."ul _. S~b-b i tu tic::bul "'n[r"lym bnhHO si,-,p<J.
Y"
-c
b; rsekol.'1h • k:11 fTlCrl,jadi K .... i".ir .. "'.n k-·mi3.k dit:l.kutk.:m dLr.e.;1.r_ bt-riJ"'t;"..l.. jOr',on r]"r~ _ c '1h."Ut.:rl-k~tf"kutan y:J..11g i!lC- rcka ciT)t~knn s0nd..;:.ri .. Or:l.'JC,. :'~r.... :
p~nd"':i l'l.lenYU.l'.:1t dcng.c.n hurui' 1 ~tin :..kC"'.IJ d .... poto:1r~ t'I.e:'1n.'"!y,J, di o.kjir.::.t. Eil .•me::nbu,"1t G,-;.r·b;:.r O!'Fl,:J), 11'1k'l J~ h ,ri ·lk.~ir·'lt fuh.:m 1.k:m
!ncnuntut r.y:n'j;:· .. P"~.i d 1..11C:;.n '1r.l.p:1g.1( 1 demik..l...Jn mcnyt:..bar- knn pe:le;-'ruj y".ill;. .!:'1; d ";':J:! po·d."). k~b:"!..'1J~an or."1.'1g tu!"!.. ('ldrnn \ud ull oh, 1'," 5: 2)
$ .. "Ilah seor-~f'" inforw.."'.I1 1..,,1 "t,tlk.:lIi. b<' ","1 p:1.d_ z:aman
~el<:m.da seb'"'glnn bcs.3r r:wsYL'r.:ik'J.t tid"lk ,,r:nycJ:011.h.km
.'1n<l.~:n.y.'" pad:) $cko) h -1 ;v1.d- l.--rcn'l ~i"r>c "'lruhi oleh paTJ.d ... :'"' -'"U1 Ki;";b"v:q·:;.'L(.l: ulmr""!.
u:
'.> .. l.rLY·1.}::o...'l ul-<lME. bersik;-..ptid.::.k l"'.J.\ves dan K· i l l ncm:::h m: Si2it'"fl; pC:l0idik:ln Bara.t ..
v :rC'!~~ ~ l"-'".!' - ffi'1!:P' r T" 1
del :r.Jut!1Y'l dlk ';r ',n b. 11\"'3.
'.
,,! '1in m" ;y:.r- l:ut dipeng,l-SC'j.'Jk l,w=:! tergolorl3
r ...
,~~~tik I!:-'~moluk l€,'JIr.a. r·;erc.k.lbi'1sanya bersifot "'!.cuh d ~11 r'tpriori m(>nolr k '1p."!?tul yang datangnyu d:1ri p<.mcrint, ... h/pcn J 1jah.
r:enurut Tgk. l'iuht" "R'ld ;"san Ibrnhim ('l'eu..'1gku di Kctan.:mg1:T.le),
11
sekol.'1h-sekolah y Tlg dib;mgwl olch BellI1d 1 dinil'i scb'1gni sekol1h k.1.fir k'1ren.:1 m'1sY'll''lk-:-tp:)d~ w'J.ktu itu b ~ny.:: melih,'1t si p~ ym---. !Yicndirikan sekolc.h. Buk.1n raelih-:t ..l~.:' y mg di:->jork-:r. di sekol~lh itu dDJl Op.:1 rn,:mf1':lt sel.:ll1jut:Jya. Kecu,.li itu h11lya sebagian
f501or:g.:lr~
:llcb,I:t.'1fjs/ y"'!n~
bcrh"'sil didek:..ti bcl::rnd<l rr'!1:nyekol-'hk:"Tl :mdG1Y tonp: p ~ks.~ '.:1.S3JCI?:':l.i pcr:(..ri.1t 'hm t:{rl"nd-l bcr.1khir, sckol ,h pC' ,c.cint h di Idl.
buc:h "."olkschool l.m s .. tu 3U; i'1 vervoll-:Echool. l.1'~d=, t:1..'UL"'1
1936 Orgnnl.s:lsi ~~uh ;r:u:lr..di,Y.:Jh wencfirikan ~:ollundsche
Inl!U1dsche School --"8IS-- deng,n 1 '1"'~1. bl:l, 'j;>..r. tujuh tnhun ..
- - y -- -- - _. - - - -- ---
DelL-:-u ".d~,loh ; :11h ~,...:or::r..e; ul :183 ~. r~e:r.uko. di Idi n .... yeuk rc\</·-:..s·'l ini, mt:mi, ~ in sebu,"th pe":,\!1tren di
y
G ... ,·pong Ke t -T)Fln€" ,"'me.
Ut .mM;!:! illt:o:~1a.!1g yJJ\:~.
pt ~;!' criI' t ."l..l"o.n roc 1 ('.!1d,.: •
~ ~!{ol ,~ i;1.1
-
.0: •,-
a,-
I.
' ';'J 1 in &::. ... ; _r~':"!n;>~l ' 1 r n u:n;W:i~
'u -
101- "1"' ' .
P"ld' t· hun 1'l42"
Sf").~ol
,
~ r;>, bu+ ih ".
nl !l DC" rl.fl+"'] .. TCp .... ..:'ltr ]I(Tgk. ISf1:lil Y"'kubt SH-i"u'\, d)lJ.r.1 lsfficil StL"1Y (cd),
aetel:lh Indontsi - ,,~;"perole~ kt:-merd, l:~:m, sckol.:.h- sekol ~h y:.:!n(! tellh -~d" di.:'·.nti nu;:njndi .Je:koL"1h Ra.kyat
.3epuluJ.'1 t~hu.n f.:.-!l.udl::.n --lj8i;-- bc-rt·lr. t.1i1 .:~cllj.'J.di
1 Jki-l ki d:m 3U71 OoL" ne wuli + dl;)nr m ju l'lh guru
- - - -
~------
y
l(~d:ltU[lgn:" JCP"'lE;, dik;.t~K_Jn '1km !!€"lcp:J,sk~n ACo;i::hd~ll'i keku"lso.:1Jl ~e-lr'nd;.
c. -
-:,k.:m _Ic>r:' n· .. '" kcmnkruur)..'1 dan kescj,'"lhter'"'..n p'::.d:l r lky t .'lceh. -r-et~rpi kcnY:lt-::.-;.nnyc. ];:cL.'ludi~ s b~likr.J':J.. Timbl,.;.l per-icO d,J.ri r'ky::::tt Tjl_.l.eut :1.§.l?h ~~C.Uk3 _b~ --·f iusir "njinf;, d,'\t~L'1g babi--.
tahun ~ndon€:si'1 rnerj(;k.:l, belum '1d;) di Idi. P:lda tahun
dnJl tJ.! ~ma. S8kolah ini h~'1J'" b'?rtahm kur:.ml. lebih £etu tahWl. P~d ~l bull.n S<:?pt~mber 1953 di tutup 3.kib:t pcris- thr:t ger'll{arl DI/TII. !(ebrmY'1k,"'" guru-gurunyn di tr'ngkap oleh pcmerint'1h.
Puda t3hun, 1956 didirik'J...."1 Sekol'h 7f.enene9.h Pertama I.;jlam -St':PI-- dipelopori Tr;k. Muh1mm-3d l'iurdin Zein.
Kemudi:m Jad, t;.n2~nl 21+ Nopcmber 195r dil~bur menj.?di
r·iuh:'1'1IlludiY:lb. F-i."!d'J. tehilll 19' 3 p,~r..,(!rint lh m':M03Ilgun l'1gi sebu,J.h Si':P i'~C'ge-ri i.J:li t be:!. ... ':erup:lt di Ke1!ukim::m Teupi::'l Batee.
Di Idi Ray<uk s'"mp~i "eke-rang tc11h ade emp~t buah Sekol<:>.h f1enenp-w Port:ur:l --3;' ?-- Y<1.kni du' bU:lh berst,.-
y~'1g dibuk
,
~ rstJ.tus ! ~geri di Idi
19~2. .;d .,.un jt<Jcl-h :'lurid, baik
ncgeri m!lupun S\·J,:::.st'1t prtd'l t.!:lhun t:.j:1F'm 19B5/1986 ter-
c~t:.t scbo.ny.'lk 631 or.;;.ng: 3qq or~r::g l,ki-l . .,td d8Il 232 ornne wa."':.i t~ --D.-t .... lc.p;mgnl (d iol:J.h )--..
c.
INI1I SARID<!ri uroi Ul singk"lt tcnt:'1,L ... :';~J r'~ pcndidikan
scjak r.':~'SulO1yVdipe1"'ken:llk"'.1l:1jJ'" .::dstc.c: l)~ndidik')n UDl1.UL
--moder~n-- yen€. dibCiHr", oleh penj':j.'lh t rti:nul:!i pUda perml..ll-'l:1 -1.bJ.d k,,-·2C illi, t;r _d i Y'':J~ kl1.,'""'t terse but
runE ""~n~ntin_ !~·m sc._~ol .:1 umwl :.mtuk :.!l1.knY-1. "retapi
k.:m aI':i.IDy:t 1\:1. ce :01
IT!(';rck-k:J., 3J. :;tCITl T)Qm .. id:"kOJ) r.lodcren yft:1l: dipar%ent"'lkar" oleh pcnJ .• i ~h tc~"p dir:lx-,.i d.1Il di- l::tnju',;.k.,n olch pcr::eri:1t1.h. l:~lo.h torus r..isl.:ml)urn::lt:o.n
p€!'didi~~"'T'[ lb:Uil t;':.:r J.S'1 lcbih d:i.fJLr~l:.tlk3!~ d Il'ipad!!
pcndidiJc .. .l1 ,~, ~;., t ocrd ... 3: -rl: . _ )ert l:.Jb'j~Ul ;..::dUHg-
z:~dW13 S--,:·,\.Cl::~l:~ YJ.::.tu C_du:·j;!.... :~C' -:01 J.h-Gckol~ unum perto.mbo.hanr.ya j:.1tL>-:! It:lnh P8S3.t d,:r.ripB.d ~ seko18h- sekol3.h '1.gam~ ..
