VU Research Portal

(1)

VU Research Portal

Determinants of cognitive impairment in the oldest-old

Legdeur, N.

2019

document version

Publisher's PDF, also known as Version of record

Link to publication in VU Research Portal

citation for published version (APA)

Legdeur, N. (2019). Determinants of cognitive impairment in the oldest-old.

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ?

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.

E-mail address:

vuresearchportal.ub@vu.nl

(2)

List of author affiliations

Amadi, C;Wolfson Molecular Imaging Centre, Division of Neuroscience & Experimental Psychology,University of Manchester, Manchester, United Kingdom.

Badissi, M; MSc; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Barkhof, F; MD, PhD; Department of Radiology & Nuclear Medicine, Amsterdam

Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands; Institutes of Neurology and Healthcare Engineering, University College London, London, United Kingdom.

Beker, N; MSc; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Berckel, B.N.M. van; MD, PhD; Department of Radiology & Nuclear Medicine, Amsterdam

Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Binnekade, T.T; MSc; Department of Clinical Neuropsychology, Vrije Universiteit

Amsterdam, The Netherlands.

Braber, A. den; PhD; Department of Biological Psychology, Vrije Universiteit Amsterdam,

Boomsma, D.I; PhD; Department of Biological Psychology, Vrije Universiteit Amsterdam,

Campen, J.P. van; MD; Department of Geriatric Medicine, MC Slotervaart Hospital,

Carter, S.F; PhD; Wolfson Molecular Imaging Centre, Division of Neuroscience &

Experimental Psychology,University of Manchester, Manchester, United Kingdom.

Comijs, H.C; PhD; GGZ in Geest / Department of Psychiatry, Amsterdam Public Health

Research Institute, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam, The Netherlands.

Corrada, M.N; ScD; Department of Neurology, University of California, Irvine, CA, USA.

Institute for Memory Impairments and Neurological Disorders, University of California, Irvine, CA, USA; Department of Epidemiology, University of California, Irvine, CA, USA.

Crom, S. de; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam

DeCarli, C; MD; Department of Neurology, University of California, Davis, CA, USA.

(3)

Fletcher, E; PhD; Department of Neurology, University of California, Davis, CA, USA. Gordon, M.F; MD; Teva Pharmaceuticals, North Wales, Pennsylvania, USA.

Griffa, A; PhD; Dutch Connectome Lab, Department of Complex Trait Genetics, Center for

Neuroscience and Cognitive Research, Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Herholz, K; MD; Wolfson Molecular Imaging Centre, Division of Neuroscience &

Experimental Psychology,University of Manchester, Manchester, United Kingdom.

Heymans, M.W; PhD; Department of Epidemiology and Biostatistics, Amsterdam Public

Health Research Institute, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam, The Netherlands.

Hillebrand, A; PhD; Department of Clinical Neurophysiology and MEG Center, Amsterdam

Hinz, R; Wolfson Molecular Imaging Centre, Division of Neuroscience & Experimental Psychology,University of Manchester, Manchester, United Kingdom.

Holstege, H; PhD; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam

Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands; Department of Clinical Genetics, Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Huisman, M; PhD; Department of Epidemiology and Biostatistics, Amsterdam Public Health

Research Institute, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam, the Netherlands; Department of Sociology, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam, The Netherlands.

Konijnenberg, E; MD; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam

Kate, M. ten; MD, PhD; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam

Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands; Department of Radiology & Nuclear Medicine, Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Kawas, C.H; MD; Department of Neurology, University of California, Irvine, CA, USA;

Institute for Memory Impairments and Neurological Disorders, University of California, Irvine, CA, USA; Department of Neurobiology and Behavior, University of California, Irvine, CA, USA.

Keijsers, C.J.P.W; MD, PhD; Department of Geriatric Medicine, Jeroen Bosch Hospital,

's-Hertogenbosch, The Netherlands.

s a r a l a ns

(4)

Koek, H.L; MD, PhD; Department of Geriatric Medicine, University Medical Center Utrecht,

Utrecht, The Netherlands.

Kramer, S.E; PhD; Department of Otolaryngology-Head and Neck Surgery, section Ear &

Hearing, Amsterdam Public Health Research Institute, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Kreeke, A. van de; MSc; Department of Ophthalmology, Amsterdam Neuroscience, Vrije

Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Lammertsma, A.A; PhD; Department of Radiology & Nuclear Medicine, Amsterdam

Lee, S.J. van der; MD, PhD; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Lei, J. van der; MD, PhD; Institute of Medical Informatics, Erasmus University Rotterdam,

The Netherlands.

Maier A.B; MD, PhD;Department of Medicine and Aged Care, @AgeMelbourne, Royal Melbourne Hospital, University of Melbourne, Melbourne, Australia; Department of Human Movement Sciences, @AgeAmsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Research Institute Amsterdam Movement Sciences, Amsterdam, The Netherlands.

Maillard, P; PhD; Department of Neurology, University of California, Davis, CA, USA. Novak, G; MD; Janssen Pharmaceutical Research and Development, Titusville, NJ, USA. Otten, R.H; MSc; Medical Library, Vrije Universiteit Amsterdam, The Netherlands.

Oudega, M.L; MD, PhD; Department of Psychiatry, Vrije Universiteit Amsterdam,

Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Pendleton, N;Wolfson Molecular Imaging Centre, Division of Neuroscience & Experimental Psychology,University of Manchester, Manchester, United Kingdom.

Podhorna, J; MD, PhD; Boehringer Ingelheim International GmbH, Ingelheim/Rhein,

Germany.

Scheltens, P; MD, PhD;Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Serné, E; MD, PhD; Department of Internal Medicine, Vrije Universiteit Amsterdam,

Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

(5)

Sudre, C.H; PhD; School of Biomedical Engineering and Imaging Sciences, King’s College

London, London, United Kingdom; Dementia Research Centre, Institute of Neurology, University College London, London, United Kingdom. Department of Medical Physics and Biomedical Engineering, University College London, London, United Kingdom.

Teunissen, C.E; PhD; Neurochemistry Laboratory, Department of Clinical chemistry,

Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Tomassen, J; MSc; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam

Trappenburg, M.C; MD, PhD; Department of Internal Medicine, Amstelland Hospital,

Amstelveen, The Netherlands.

Tijms, B.M; PhD; Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam

Verbraak, F; MD, PhD; Department of Ophthalmology, Amsterdam Neuroscience, Vrije

Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

Visser P.J; MD, PhD;Alzheimer Center Amsterdam, Department of Neurology, Amsterdam Neuroscience, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands; Department of Psychiatry & Neuropsychology, School for Mental Health and Neuroscience, Maastricht University, Maastricht, The Netherlands; Department of Neurobiology, Care Sciences Division of Neurogeriatrics, Karolinska Institutet, Stockholm, Sweden.

Vreeswijk, R; Department of Geriatric Medicine, Spaarne Gasthuis, Haarlem, The Netherlands.

Wilde, M. de; Institute of Medical Informatics, Erasmus University Rotterdam, The

Netherlands.

Woodworth, D.C; PhD; Department of Neurology, University of California, Irvine, CA, USA;

Institute for Memory Impairments and Neurological Disorders, University of California, Irvine, CA, USA

Yaqub, M; PhD, Department of Radiology & Nuclear Medicine, Amsterdam Neuroscience,

Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam UMC, Amsterdam, The Netherlands.

List of author affiliations

(6)

List of publications

Legdeur N, Tijms BM, Konijnenberg E, den Braber A, ten Kate M, Sudre CH, Tomassen J,

Badissi M, Yaqub M, Barkhof F, van Berckel BNM, Boomsma DI, Scheltens P, Holstege H, Maier AB, Visser PJ. Associations of brain pathology, cognitive and physical markers with age in cognitively normal individuals aged 60-102 years. The Journals of Gerontology series a: Biological Sciences. 2019: in print

Binnekade TT, Perez RS, Maier AB, Rhodius-Meester HF, Legdeur N, Trappenburg MC, Rhebergen D, Lobbezoo F, Scherder EJ. White matter hyperintensities are related to pain intensity in an outpatient memory clinic population: preliminary findings. J Pain Res. 2019;12:1621-1629. doi:10.2147/JPR.S158488.

Legdeur N, Visser PJ, Woodworth DC, Muller M, Fletcher E, Maillard P, Scheltens P, DeCarli

C, Kawas CH, Corrada MM. White matter hyperintensities and hippocampal atrophy in relation to cognition: The 90+ Study. J Am Geriatr Soc. 2019:1-8. doi:10.1111/jgs.15990.

Legdeur N, Van der Lee SJ, de Wilde M, Van Der Lei J, Maier AB, Visser PJ. The association

of vascular disorders with incident dementia in different age groups. Alzheimers Res Ther. 2019;11(47):1-8. doi:10.1016/j.jalz.2018.06.2563.

Legdeur N, Badissi M, Carter SF, de Crom S, van de Kreeke A, Vreeswijk R, Trappenburg

MC, Oudega ML, Koek HL, van Campen JP, Keijsers CJPW, Amadi C, Hinz R, Gordon MF, Novak G, Podhorna J, Serné E, Verbraak F, Yaqub M, Hillebrand A, Griffa A, Pendleton N, Kramer SE, Teunissen CE, Lammertsma A, Barkhof F, van Berckel BNM, Scheltens P, Muller M, Maier AB, Herholz K, Visser PJ. Resilience to cognitive impairment in the oldest-old: design of the EMIF-AD 90+ study. BMC Geriatr. 2018;18(289):1-16. doi:10.1186/s12877-018-0984-z.

Legdeur N, Heymans MW, Comijs HC, Huisman M, Maier AB, Visser PJ. Age dependency

of risk factors for cognitive decline. BMC Geriatr. 2018;18(1):1-10. doi:10.1186/s12877-018-0876-2.

Legdeur N, Binnekade TT, Otten RH, Badissi M, Scheltens P, Visser PJ, Maier AB. Cognitive

functioning of individuals aged 90 years and older without dementia: A systematic review. Ageing Res Rev. 2017;36:42-49. doi:10.1016/j.arr.2017.02.006.

Legdeur N, van Schaik SM, van den Berg-Vos RM. [Recanalisation after occlusion of the

internal carotid artery]. Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160(22).

Sumathi VP, Jeys L, Legdeur N. Metastatic tumours of bone. Surgery. 2012;30(2):80-85.

(7)

PhD portfolio

Nienke Legdeur

Alzheimer Center, Department of Neurology, Amsterdam UMC, Vrije Universiteit Amsterdam

PhD period: February 2015 – February 2019 Promotors: Dr. P.J. Visser

Prof. dr. A.B. Maier Prof. dr. P. Scheltens Copromotors: Prof. dr. M. Muller

Courses Year ECTS

BROK course; PAOG Amsterdam 2015 1.5

PET (positron emission tomography) course: tracer pharmacokinetics and data analysis procedures

2016 1.0

R course: Multistate modelling; Edinburgh 2016 0.9

R course: Statistics for Omics; Amsterdam 2017 0.9

Participation Friday afternoon PhD program; Alzheimer center 2015-2019 8.0

International conferences

EMIF meeting; Ghent, Budapest, Manchester: Poster and oral presentation

2015-2018 2.0 European Congress of Internal Medicine (ECIM); Amsterdam:

Poster presentation

2016 1.5

Alzheimer’s Association International Conference (AAIC); Toronto: Oral and poster presentation

2016 2.0

Vascular behavioural and Cognitive disorders conference (VASCOG); Amsterdam: Poster presentation

2016 1.5

AAIC; London: Oral presentation 2017 2.0

Human Amyloid Imaging (HAI); Miami: Poster presentation 2018 1.5

AAIC; Chicago: Poster presentation 2018 1.5

National conferences/meetings

Dementie update; Amsterdam 2015-2017 1.0

NCA annual meeting; Amsterdam: Poster presentation 2015 1.0 VU Science Exchange day; Amsterdam: Poster presentation 2015, 2017 2.4

Mix & Match meeting; Utrecht 2016 0.2

TN2 conference; Amsterdam 2017 0.2

Other

Clinical work as a doctor 2015-2019 10.0

Dementia conference; Amsterdam: take minutes 2016 1.0

Alzheimer lab: http://alzheimerlab.nl/ 2017 2.0

4 months stay at the University of California in Irvine 2018 2.0

hd or olio

(8)

Teaching activities

Supervisor Bachelor theses – 2 BSc students 2015-2019 1.0

Supervisor Master theses – 5 MSc students 2015-2019 5.0

VU lectures: brain imaging, 90+ Study, amyloid PET imaging in the oldest-old

2015-2019 1.0

(9)

List of thesis of the Alzheimer Center:

1. L. Gootjes: Dichotic Listening, hemispheral connectivity and dementia (14-09-2004) 2. K. van Dijk: Peripheral Nerve Stimulation in Alzheimer’s Disease (16-01-2005) 3. R. Goekoop: Functional MRI of cholinergic transmission (16-01-2006)

4. R. Lazeron: Cognitive aspects in Multiple Sclerosis (03-07- 2006) 5. N.S.M. Schoonenboom: CSF markers in Dementia (10-11-2006)

6. E.S.C. Korf: Medial Temporal Lobe atrophy on MRI: risk factors and predictive value (22-11-2006)

7. B. van Harten: Aspects of subcortical vascular ischemic disease (22-12-2006)

8. B. Jones: Cingular cortex networks: role in learning and memory and Alzheimer’s disease related changes (23-03-2007)

9. L. van de Pol: Hippocampal atrophy from aging to dementia: a clinical and radiological perspective (11-05-2007)

10. Y.A.L. Pijnenburg: Frontotemporal dementia: towards an earlier diagnosis (05-07-2007) 11. A. Bastos Leite: Pathological ageing of the Brain(16-11-2007)

12. E.C.W. van Straaten: Vascular dementia (11-01-2008)

13. R.L.C. Vogels: Cognitive impairment in heart failure (11-04-2008) 14. J. Damoiseaux: The brain at rest (20-05-2008)

15. G.B. Karas: computational neuro-anatomy (19-06-2008)

16. F.H. Bouwman: Biomarkers in dementia: longitudinal aspects (20-06-2008)

17. A.A. Gouw: Cerebral small vessel disease on MRI: clinical impact and underlying pathology (20-03-2009)

18. H. van der Roest: Care needs in dementia and interactive digital information provisioning (12-10-2009)

19. C. Mulder: CSF Biomarkers in Alzheimer’s disease (11-11-2009)

20. W. Henneman. Advances in hippocampal atrophy measurement in dementia: beyond diagnostics (27-11-2009)

21. S.S. Staekenborg: From normal aging to dementia: risk factors and clinical findings in relation to vascular changes on brain MRI (23-12-2009)

22. N. Tolboom: Imaging Alzheimer’s disease pathology in vivo: towards an early diagnosis (12-02-2010)

23. E. Altena: Mapping insomnia: brain structure, function and sleep intervention (17-03-2010)

24. N.A. Verwey: Biochemical markers in dementia: from mice to men. A translational approach (15-04-2010)

25. M.I. Kester: Biomarkers for Alzheimer’s pathology; Monitoring, predicting and understanding the disease (14-01-2011)

26. J.D. Sluimer: Longitudinal changes in the brain (28-04-2011)

27. S.D. Mulder: Amyloid associated proteins in Alzheimer’s Disease (07-10-2011) 28. S.A.M. Sikkes: measuring IADL in dementia (14-10-2011)

List of thesis of the Alzheimer Center

(10)

29. Schuitemaker: Inflammation in Alzheimer’s Disease: in vivo quantification (27-01- 2012)

30. K. Joling: Depression and anxiety in family caregivers of persons with dementia (02-04- 2012)

31. W. de Haan: In a network state of mind (02-11-2012) (Cum Laude)

32. D. van Assema: Blood-brain barrier P-glycoprotein function in ageing and Alzheimer’s disease (07-12-2012)

33. J.D.C. Goos: Cerebral microbleeds: connecting the dots (06-02-2013) 34. R. Ossenkoppele: Alzheimer PEThology (08-05-2013)

35. H.M. Jochemsen: Brain under pressure: influences of blood pressure and angiotensin- converting enzyme on the brain (04-10-2013)

36. A.E. van der Vlies: Cognitive profiles in Alzheimer’s disease: Recognizing its many faces (27-11-2013)

37. I. van Rossum: Diagnosis and prognosis of Alzheimer’s disease in subjects with mild cognitive impairment (28-11-2013)

38. E.I.S. Møst: Circadian rhythm deterioration in early Alzheimer’s disease and the preventative effect of light (03-12-2013)

39. M.A.A. Binnewijzend: Functional and perfusion MRI in dementia (21-03-2014)

40. H. de Waal: Understanding heterogeneity in Alzheimer’s disease: A neurophysiological perspective (25-04-2014)

41. W. Jongbloed: Neurodegeneration: Biochemical signals from the brain (08-05-2014) 42. E.L.G.E. Poortvliet-Koedam: Early-onset dementia: Unraveling the clinical phenotypes

(28-05-2014)

43. A.C. van Harten: The road less traveled: CSF biomarkers for Alzheimer’s disease: Predicting earliest cognitive decline and exploring microRNA as a novel biomarker source (07-02-2014)

44. A.M. Hooghiemstra: Early-onset dementia: With exercise in mind (03-12-2014)

45. L.L. Sandberg-Smits: A cognitive perspective on clinical manifestations of Alzheimer’s disease (20-03-2015)

46. F.H. Duits: Biomarkers for Alzheimer’s disease, current practice and new perspectives (01-04-2015)

47. S.M. Adriaanse: Integrating functional and molecular imaging in Alzheimer’s disease (07-04-2015)

48. C. Möller: Imaging patterns of tissue destruction – Towards a better discrimination of types of dementia (01-05-2015)

49. M. del Campo Milán: Novel biochemical signatures of early stages of Alzheimer’s disease (19-06-2015)

50. M.R. Benedictus: A vascular view on cognitive decline and dementia: relevance of cerebrovascular MRI markers in a memory clinic (20-01-2016)

51. M.D. Zwan: Visualizing Alzheimer’s disease pathology. Implementation of amyloid PET in clinical practice (03-03-2016)

52. E. Louwersheimer: Alzheimer’s disease: from phenotype to genotype (21-06-2016)

(11)

53. W.A. Krudop: The frontal lobe syndrome: a neuropsychiatric challenge (23-09-2016) 54. E.G.B. Vijverberg: The neuropsychiatry of behavioural variant frontotemporal dementia

and primary psychiatric disorders: similarities and dissimilarities (22- 09-2017)

55. F.T. Gossink: Late Onset Behavioral Changes differentiating between bvFTD and psychiatric disorders in clinical practice (20-04-2018)

56. M.A. Engels: Neurophysiology of Dementia (18-05-2018)

57. S.C.J. Verfaillie: Neuroimaging in subjective cognitive decline: Incipient Alzheimer’s disease unmasked (12-09-2018)

58. M. ten Kate: Neuroimaging in Predementia Alzheimer’s Disease (13-09-2018)

59. H.F.M. Rhodius-Meester: Optimizing use of diagnostic tests in memory clinics; the next step (24-09-2018)

60. E.A.J. Willemse: Optimising biomarkers in cerebrospinal fluid. How Laboratory reproducibility improves the diagnosis of Alzheimer’s disease (18-10-2018)

61. E. Konijnenberg: Early amyloid pathology – Identical twins, two of a kind ? (25-06-2019) 62. A.E. Leeuwis: Connecting heart and brain; Vascular determinants of cognitive impairment

and depressive symptoms (02-07-2019)

63. J. den Haan: Imaging the Retina in Alzheimer’s Disease (12-09-2019)

64. A.C. van Loenhoud: Cognitive reserve in Alzheimer’s disease. A perspective on the flourishing and withering of the brain (18-09-2019)

65. R.J. Jutten: Capturing changes in cognition; Refining the measurement of clinical progression in Alzheimer’s disease (20-09-2019)

66. N. Legdeur: Determinants of cognitive impairment in the oldest-old (08-10-2019)

List of thesis of the Alzheimer Center

(12)

Dankwoord

Ik wil graag beginnen met het bedanken van alle deelnemers aan de EMIF-AD 90+ Studie. Het is bewonderenswaardig hoeveel u over heeft gehad voor de wetenschap en ik heb uw deelname enorm gewaardeerd. Mijn ambitie om arts in de ouderengeneeskunde te worden is door jullie alleen maar gegroeid.

Beste PJ, dank voor alles wat jij mij de afgelopen jaren hebt geleerd. Onze samenwerking kende zeker z’n ups en downs. Jouw planning was voor mij soms een uitdaging maar jouw inzichten, wetenschappelijk talent en enthousiasme voor klassieke muziek (en wellicht ook korfbal?) zijn ongekend. Het heeft onze samenwerking tot een succes gemaakt. Ik hoop dat we deze in de toekomst kunnen voortzetten.

Beste Andrea, onze samenwerking bij mijn eerste paper (hoofdstuk 1) kan ik me nog goed herinneren. Ik moest alles nog leren en daarmee heb jij de basis gelegd voor de papers die nog zouden volgen. Jammer dat je daarna naar Australië bent gegaan, maar tijdens onze ‘zoom’ gesprekken met virtuele koekjes hadden we altijd interessante en waardevolle discussies. Beste Philip, jouw enthousiasme en bevlogenheid zijn onmisbaar voor het Alzheimercentrum en maken het centrum tot een fantastische plek om te werken. Ik ben je zeer erkentelijk voor de kansen en mogelijkheden die je hebt geboden om de EMIF-AD 90+ Studie tot een succes te maken.

Beste Majon, het was een verrijking dat jij mijn promotieteam de laatste jaren hebt versterkt. Met name op de momenten dat ik even door de bomen het bos niet meer zag, kon ik altijd bij je aankloppen. Binnen het Amsterdam UMC, ben jij de onmisbare link tussen het Alzheimercentrum en de interne-ouderengeneeskunde, een samenwerking waaraan ik in de toekomst tevens mijn steentje hoop bij te dragen.

Dank ook aan de leescommissie met prof. Wiesje van der Flier als voorzitter (Wiesje, ongelooflijk hoeveel kennis en kunde jij binnen het Alzheimercentrum brengt. Ondanks dat we niet direct met elkaar samenwerkten, heb ik veel van je geleerd), prof. Geert Jan Biessels, prof. María Corrada (dear María, thank you so much for the great time I had at UCI. I learned a lot from you and loved our discussions about statisctics), dr. Eric Moll van Charante, dr. Marijke Trappenburg (Marijke, wat fijn om nu samen in het Amstelland ziekenhuis te werken. Hopelijk zullen we nog veel samenwerken in de toekomst) en prof. Rob van Marum

Lieve Maryam, ik weet niet of ik ooit duidelijk tegen je heb gezegd dat ik me echt geen betere neuropsycholoog en onderzoeksassistente voor de 90+ Studie had kunnen wensen! Ik denk dat we elkaar perfect aanvulden. Dingen waar ik tegen op zag (zoals het bellen van de 90+ers als

(13)

de tracer was mislukt), deed jij met gemak en jouw enorme geduld tijdens de ziekenhuis dagen was ongelooflijk. Enorm bedankt!

Lieve stagiaires van de 90+ Studie, Sophie de C, Bo, Olga, Eline, Yara, Joël, Malou, Sophie vd L, Annemartijn en Kim – wat hebben jullie een hoop werk verricht de afgelopen jaren! De 90+ers liepen met jullie weg en ik heb van jullie enthousiasme genoten.

Mijn lieve collega’s, zonder jullie was ik nergens. Wat heb ik veel tegen jullie aan mogen klagen en wat hebben jullie mij veel geleerd. Een aantal wil ik graag in het bijzonder bedanken: Bunker 3: Linda, Anita, Roos, Sander, Charlotte, Elles, Mascha, Marleen, Menno, Jarith en Ellen. Kletsen was één van de kwaliteiten van onze bunker, uiteraard over wetenschappelijk inhoudelijke zaken en niet over Hanzesteden, revue acts en korfbal (sorry jongens). Menno, jij hebt met veel enthousiasme mijn taken binnen de 90+ Studie overgenomen terwijl ik in Amerika was, enorm veel dank hiervoor!

De seniorenbunker: Annebet, Roos, Jurre, Lisa, Marissa, Jolien, Floor en Leonie. De eindeloze hoeveelheid grappen (Jurre!) en 4-uur momenten (Annebet!) konden niet altijd mijn goedkeuring wegdragen (Jurre!) maar hebben mij stiekem wel geholpen de laatste, soms stressvolle maanden, door te komen.

PJ’s angels: Elles, Mara, Lisa, Lianne, Aleid, Jori, Lyduine, Silvia en Kirsten – thee met chocola, nooit op tijd beginnen, cerebrale discussies en PJ’s verhalen over klassieke muziek kenmerkten onze fijne 4-uur momenten op maandag.

Mijn lieve maatjes buiten de bunkers: Tessa: ongelooflijk hoeveel uren wij samen hardlopend in het Amsterdamse Bos hebben doorgebracht, voor mij de perfecte onderbreking van het werk; Emma W: wat een heerlijke nuchterheid heb jij binnen het AC gebracht, en sorry dat ik je die Dam tot Damloop heb door gesleept terwijl jij achteraf waarschijnlijk al voor twee energie nodig had; en Nina (wat konden wij heerlijk over onze gezamenlijke passie praten: oudjes!). Mijn maatjes bij de ouderengeneeskunde: Emma K, Jeanine, Esmée, Anna, Rachida en Stephanie: met jullie kon ik mijn enthousiasme voor de ouderengeneeskunde delen tijdens de pizza en koffie momenten; hopelijk blijven we dit ook in de toekomst doen!

Co-auteurs Betty en Sven, veel heb ik van jullie geleerd over statistiek, R en epidemiologie, heel veel dank hiervoor!

Lieve Lisa, altijd stond je klaar om me te helpen met wat dan ook. Ontzettend veel bewondering heb ik voor jouw wetenschappelijke inzichten en statistische kennis en hopelijk komt er nog een vervolg op onze Mallorca trip (‘grantcation’)!

Voor de 90+ Studie hebben we met veel afdelingen samengewerkt: de nucleaire geneeskunde, oogheelkunde, audiologie, dermatologie, klinische neurofysiologie, interne ouderen- en vasculaire geneeskunde, klinische chemie en de biobank. Deze studie vroeg vaak veel van jullie doorzettingsvermogen en flexibiliteit waar ik jullie zeer dankbaar voor ben. Daarnaast hebben we met verschillende huisartsen en ziekenhuizen in de omgeving samengewerkt om deelnemers voor de 90+ Studie te werven. Zonder jullie medewerking was het nooit gelukt deze studie van de grond te krijgen dus veel dank hiervoor.

an woord

(14)

Lieve paranimfen, Roos en Anna, wat een eer dat jullie naast me zitten op 8 oktober. Roos, ik had me geen leukere, lievere en korfbal enthousiastere collega kunnen wensen. Je hebt me de afgelopen jaren veel geholpen. En het Mallorca tripje samen met Lisa was zonder meer een feest. Anna, veel mooie herinneringen hebben we samen, vakanties, als vedettes van de derde klasse maar ook werk gerelateerd. Ik heb de neiging je qua carrière enigszins te achtervolgen dus ik denk dat je de komende tijd nog niet van me af bent.

Lieve familie en vrienden, het wordt lastig jullie allemaal bij naam te noemen, maar dat maakt mijn dank niet minder groot. Het is al een keer in dit dankwoord teruggekomen maar dit promotieproject heeft zo zijn stressvolle momenten gekend waarbij jullie er altijd waren om mij de nodige ontspanning te geven. Harrie, dankzij jou is dit boekje een genot om doorheen te bladeren, veel dank voor al jouw werk bij de opmaak!

Lieve Tineke en Gertjan, Texel, Havelte, Friesland en Ameland, heerlijke en ontspannende uitstapjes heb ik met jullie mogen maken en wat fijn dat ik met jullie altijd eindeloos over mijn onderzoek kon praten.

Lieve ouders en liefste broertje, terwijl ik dit dankwoord schrijf, kijk ik uit over de prachtige natuur van de Holterberg. Ongelooflijk wat jullie allemaal voor mij hebben gedaan waarbij pap zich zelfs vol overgave en met succes op de opmaak van dit proefschrift heeft gestort. Met geen mogelijkheid kan ik jullie hiervoor bedanken. Ik hoop op nog veel gezamenlijke uitjes, etentjes en uitstapjes!

Allerliefste Jan, tja, wat kan ik zeggen. Ik ben veel mensen dank verschuldigd maar zonder jou was het mij dit echt nooit gelukt. Je hebt de afgelopen jaren veel moeten doorstaan, mijn klaagtirades, stress momenten en mijn onophoudelijk neiging over mijn werk te praten. Nu dit boekje voor ons ligt, denk ik dat onze tijd samen een stuk relaxter wordt (al heb jij daar nog je twijfels over geloof ik…).

(15)

About the author

Nienke Legdeur was born on the 22nd_{of December in 1988 and raised in}

the center of Amsterdam with one younger brother, Koen. From the age of 9, she had two major hobbies: playing the flute and enjoying the typical Dutch sport ‘korfball’. She still plays korfball at ASV Swift where she also fulfills the role of treasurer in the board for 3 years, made very good friends during the years and got to know Jan with whom she lives together today. During high school it became clear that Nienke had the ambition to become a medical doctor. She studied medicine at the University of Amsterdam (UvA), located in the Academic Medical Center (AMC) where she also fulfilled various side jobs during her studies. After the theoretical part of her medicine study, she took one year off to travel to South-America. There she did an additional internship of one month at the St. Vincentius hospital in Paramaribo, took Spanish courses and performed voluntary work in Cusco, Peru. Additionally, she followed courses of the minors Artificial Intelligence and International Development Studies at the UvA to broaden her scope. During her medical internships it became clear that Nienke’s main interest were internal medicine and neurology, especially geriatric medicine and cognitive neuroscience. A PhD position at the Alzheimer Center Amsterdam on determinants of cognitive functioning in individuals aged 90 years and older was therefore perfect for her. Supervised by dr. Pieter Jelle Visser, prof. Andrea Maier, prof. Philip Scheltens and prof. Majon Muller, she worked 4 years on The EMIF-AD 90+ Study. It was an ambitious task to start and complete this study. First, it took time to convince the medical ethical committee of the necessity of the study and secondly, individuals aged 90 years or older are a very rewarding but also complicated group to recruit for scientific research. During her last year, she received an Alzheimer Nederland Fellowship Grant which allowed her to perform research at the University of California in Irvine (UCI) with the group of Maria Corrada and Claudia Kawas focusing on biomarkers in the UCI-MIND 90+ Study (Chapter 6 of this thesis).

Nienke now works as a resident of internal medicine at Ziekenhuis Amstelland and hopes to start the training to become an internist specialized in geriatric medicine next year.

out the author