DE BEZOLDIGING DER ZONDE .
D O O R
M. VAN DER HILST
WANT DE BEZOLDIGING DER
ZO DE IS DE DOOD ....
Ll '" '/
~\I. jo. I
:S1,.
o .
'ti(..__00 /l J
<.:
.'(..
,.
"-"4'J1)
.1:':"
~ _ ' .• enVCl .\0 -,
H. A. VAN BOTTEN BURG N.V. ~ AMSTERDAM
Voor de verklaring der vreemde woorden vindt men op pagina 229 en volgende, een
woordenlijstje.
I
De zomerzon zette Marseille in kleur en blakerde de huizen tot ovenhitte. Toch was het nog vroeg ... zóó vroeg althans.
dat nog lang niet alle stores van de logeerkamers van Hötel Cecil waren dichtgetrokken. om de warmte, die van de straat naar binnen sloeg. buiten te sluiten. Bijna alle gasten van het groote hotel aan de Cannebièrehadden den vorigen avond de stores geopend. in de hoop. dat de nacht en de zeewind eenige verkoeling zouden brengen. Maar die hoop was ijdel geweest. De warmte was blijven hangen, zelfs op den breeden boulevard. en de pas begonnen dag scheen van zins het sub~
tropisch klimaat der Fransche havenstad tot een meer dan tropisch op te voeren.
Frans Mehrens werd, badend in z'n zweet. wakker... Hij had lang wakker gelegen. den vorig en avond. en onrustig op z'n warme bed in de benauwde hotelkamer gewoeld om den slaap te vatten. Doch reeds lang was het rustiger ge~
worden op den drukken boulevard eer de slaap zich over hem ontfermd had. En bij het wakker worden schoten hem allerlei fragmenten door het hoofd van droom-belevenissen, die de korte nachtrust tot een allesbehalve verkwikkende hadden gemaakt. Hij was versuft en had moeite zich te realiseeren. wáár hij zich bevond en om welke reden. Toen, opeens. was hij klaar wakker. Hij schudde zijn slaperigheid en loomheid van zich af. sprong het bed uit en stootte de stores open. Frans Mehrens moest de oog en sluiten tegen het gouden licht, dat van de in zon gezette overzijde van 5
den boulevard zijn kamer binnenkaatste. Tegelijkertijd gulpte een golf van heete stadslucht door het open venster en met de hitte-stroom kwamen de pénitrante zuidelijke geuren op~
zetten: geuren. die eigenlijk in de zijstraten en meer nog in de smalle stegen van het havenkwartier thuis zijn. maar toch óók hangen onder de platanen der parken en zich vastkleven in het smeltend asfalt der breede boulevaràs.
.. PH... zei Mehrens. en er gleed een glimlach over zijn niet onknap gezicht: ..da's een goede voorbereiding voor het Oosten ... hitte en stank... Toen liet hij zich op den divan in z'n kamer vallen en bleef eenigen tijd zitten. in nadenken verzonken, Het was dus zoo ver... Hij zou naar Indië gaan ...
't Had héél wat moeite gekost. eer hij z'n zin gekregen had.
maar hij had doorgezet ... Als je maar wilde, dan kwam je er wel. Marie had hem gelijk gegeven .. , natuurlijk. ze was een verstandige meid. al leek ze wat stil en teruggetrokken.
ze zag óók wel in. dat er in zoo'n baantje op het stadhuis weinig toekomst zat ... en zelf hield ze van de natuur ... Eigen~
lijk was ze wel wat dweperig en overgevoelig. maar dat was zoo erg niet. voor een jong meisje. vond Frans. Glimlachend dacht hij aan het gedicht. dat ze eens gemaakt had. toen ze een dagje in het Gooi waren en in-eens schoot hem in de smoor-heete hotelkamer een gedeelte van dat gedicht in de gedachten:
..·k Zie het reuzen-geboomt.
..Dat het hei-veld omzoomt.
..Reeds van ver met z'n takken mij wenken ...
Ja. ja nu wenkten de palmen haar... over een jaar zou ze komen als hij tenminste '\vat promotie gemaakt had in dien tijd bij de cultuur-maatschappij. die h mals boekhou er uit~
zond...Gek gegaan toch." fluisterde hij. En hij overda ht nog eens weer de wonderlijke manier. waarop zijn benoeming tot stand was gekomen. 't Had een haartje gescheeld. of hij 6
was als assistent-accountant in gouvernements-dienst getre- den. Zijn vader had goede connectie's gehad en voor een aanbeveling bij den minister van koloniën gezorgd. Maar dat was zijn eenige aanbeveling niet geweest. .. er was nog zoo iets als een comité. dat zich beijverde om ook christelijke jongelui naar Indië te krijgen. En Frans Mehrens was chris- telijk! Belijdend lid der Gereformeerde Kerk. actief lid van christelijke jongelingsvereeniging en anti-revolutionaire kies- vereeniging! 't Was niet moeilijk. ook van deze zijde hulp te krijgen! Groote eischen werden er aan de betrekking niet gesteld: een practijk-diploma boekhouden moest je bezitten en dat had hij. Brutaalweg was hij naar den minister gestapt.
op audiëntie. In z'n gekleede jas. die hij ook droeg bij de uitvoeringen der christelijke zangvereeniging. was hij naar het Plein in den Haag gegaan. De gulden voor den bode. tra~
ditioneele fooi van audiëntiegangers als hij. zat veilig in z'n vestjeszak. Maar 't had geen moeite gekost om bij den mi~
nister te worden toegelaten. Eigenlijk was alles vanzelf en heel gemakkelijk gegaan ... Bij den minister dan ... De bode zelf was véél gewichtiger... Maar de minister... met hem had Frans Mehrens, toen hij over z'n eerste beklemming heen was. even gemakkelijk gesproken als met een kennis ... De bewindsman had een paar algemeene dingen gevraagd, en toen gezegd. dat hij er héél veel prijs op stelde. dat christe~
Iijke jongelui naar Indië gingen. Natuurlijk. de minister kon Frans Mehrens geen benoeming beloven. maar hij hoopte. dat . indien Frans benoemd werd. hij zich zijn roeping wèl bewust zou zijn: zijn roeping. om ook in Indië te toonen. uit welken geest hij leefde. En Mehrens had toegestemd... geknikt ...
beloofd. Twee dagen na zijn bezoek bij den minister schelde een keurig heer. die er met z'n hoogen hoed als een ouder- wetsche dominé uitzag. aan de deur van de eenvoudige étage- woning in de ..nieuwe stad" van Amsterdam. waar Frans en z'n ouders woonden. 't Bleek een agent van een levens- 7
verzekeringsmaatschappij ... om een verzekering...nu mijnheer naar Indië ging ... Niet zeker? .. de agent had goede infor- matie's...mijnheer zou benoemd worden". Den volgenden dag verscheen een afgezant van een handelshuis in Indische uitrustingen: "of de firma Cohen en van Zutphen de Indische uitrusting mocht leveren. als mijnheer benoemd werd" ... Niet zeker? .. De firma was goed op de hoogte ... Als hij goed- gekeurd werd was z'n benoeming zeker.
Als hij goedgekeurd werd ... Na een week kwam de op- roeping ... Frans moest voor den keuringsraad verschijnen . Nu. dat beteekende niets ... hij was gezond van lijf en leden ..
Dat kwam wel in orde...
Maar tot Frans' groote verwondering kwam dàt onderdeel van zijn plannetje nu juist niet in orde... Ze vonden een kleine afwijking ... een te vlugge hartslag ... of een te weinig gebogen voetzooL., Frans Mehrens werd afgekeurd voor gouvernementsdienst... Hij had zich op de lippen gebeten ...
natuurlijk ... stom was hij geweest... hij had moeten zorgen.
dat hij óók een aanbeveling voor de keuringscommissie had gekregen... maar naar Indië zou hij... er gebeurde wat wilde.
Mehrens schreef op alle advertentie·s. waarin jongelui ge- vraagd werden om naar Indië te worden uitgezonden, hij sol- liciteerde bij cultuurmaatschappijen in tabak. thee. sui 'er of rubber. om 't even wat. En eindelijk had hij succes gehad ...
De Cultuurmaatschappij "Kalibiroe". die in Midden-Java suikerfabrieken exploiteerde. wilde hem wel als boekhouder op haar kantoor te Semarang plaatsen ... Of hij gezond wus.
had de directeur der maatschappij hem gevraagd. atuurlijk had Frans .. ja" gezegd. En of hij nooit voor Indië of voor een levensverzekering was afgekeurd... .. een." had hij ge- logen ... zoo'n leugentje om bestwil moest er maar mee door...
Hij kon zijn toekomst toch niet verspelen? Wéér moest hij gekeurd worden ... Door een Indisch arts in Utrecht ... Maar 8
die scheen geen afwijkingen te vinden ... Althans, Frans werd goedgekeurd. Groote vreugde bij hem-zelf en bij Marie, matige blijdschap - wel met wat trots gemengd, om den vooruit- strevenden zoon - bij zijn vader, belangstelling bij broers en zusters... droefheid bij zijn moeder. Zij had er zich tegen verzet. dat Frans gaan zou ... waarom. dat kon ze zelf niet onder woorden brengen: "ik voel. dat het niet goed is voor den jongen," had ze gezegd. Maar vader Mehrens had er haar op gewezen, dat Frans oud genoeg was ... bijna zes-en- twintig, om zelf te beslissen: "ik kan hem ten slotte niet vasthouden," was zijn besluit geweest.
Moeder had er bij Frans op aangedrongen, dat hij niet zou gaan. maar hij had vriendelijk en zacht. maar toch wat luchthartig haar pogingen om hem in het moederland te hou- den weggelachen. Maar moeder was ernstig gebleven en had met hem willen bidden... Frans had zich niet verzet. en eer- biedig de oogen gesloten. toen moeder in eenvoudige woorden den Heere gesmeekt had haar oudste naar lichaam en geest in Zijne hoede te nemen. maar eerlijk gezegd. had Frans het wat overdreven gevonden ... Zeker. God moest ons overal be- waren ... dat stemde hij toe... En. dat je ver van huis er ge- makkelijker aan gewoon raakte je aan geregelden kerkgang te onttrekken, dat was ookwaar... Maar hij zou het kerkgaan niet verwaarloozen ... Zoo spoedig hij in Batavia was. zou hij met dominé Weyers gaan kennismaken ... en in Semarang scheen ook een kerkelijke kring te zijn ... Hij was toch ge- reformeerd en had zich steeds voor christelijke actie gegeven?
Moeder had het hoofd geschud ... Frans begreep haar niet ...
Maar wat wilde zij dan? Wat begeerde ze eigenlijk? Ze kon niets anders doen dan hem aan den Heere opdragen. had ze gezegd. En Frans had geknikt. - ..Zeker... zoo is het."
stemde hij toe.
De paar weken. die hem van het oogenblik van vertrek scheidden. waren spoedig voorbij. Er viel veel te doen in een 9
korten tijd ... De firma Cohen en van Zutphen meldde zich weer en kreeg z'n order ... De koffers moesten gepakt worden en de groote bagage per Rotterdamsche Lloyd vooruit ge- zonden ... er moesten afscheidsvisites worden gebracht. .. die paar weken waren zóó om.
Marie en z'n vader brachten hem naar Brussel. .. toen. na een hartelijk afscheid van Marie. reisde hij over Parijs naar Marseille ... "Moed houden. lieveling," haà Frans gezegd.
"over een jaar ben je weer bij me ... "
"Als God het wil. Frans."
"Ja ... natuurlijk."
Zoo was het gegaan ... en in Indië kwàm hij ... dank zij zijn volharding ...
"Wat je graag wilt. gebeurt bijna altijd," zei hij tot zich zelf. terwijl hij van den divan opstond om zich te wasschen en aan te kleeden ... "Gauw een brief schrijven aan de ouwe- lui en aan Made." nam hij zich voor: "en d n ... de stadin ...
één dag nog in Europa ... en dan het Oosten."
Maar. al dwalend door Marseille. scheer. het hem dikwijls.
alsof hij reeds het prozaïsche. koude Westen verlaten had ...
Wàt een stad. Marseille ... Parijs - Parijs. dat was een uit- gegroeid Amsterdam ... 0, het was daar veel grootscher en veel smeriger dan in zijn geboortestad ... maar het scheen hem toe. dat er grooter verschil was tusschen Parijs cn Marseille dan tusschen Amsterdam en Parijs ... Wat een typisc e straat- jes en steegjes in dat havenkwartier ... Wat een Oostersche typen ... in die pittoreske buurtjes... Oostersche typen .. maar ongure eveneens... De zonde oonde in het oude Mar seille... de zonde. die zich het ongegeneerdst en in haar meest ruwe vormen vertoont in de verdachte buurten van steden als Marseille.
Een opgedirkte deern noodigde Frans met een obsceen ge- baar tot binnenkomen. Geschrokken bijna. spoedde hij zich voort.
10
En toch ... toch ... alles wat hij zag was zoo interessant...
niettegenstaande hij bijna bezweek van de hitte.
In z'n koffers. die veilig in het ruim der "Tambora" ge- borgen waren. zaten z'n verven en palet en schilderslinnen ...
Dàt was z'n persoonlijke liefhebberij ... schilderen ... Natuur- lijk. hij was geen vakman. geen artist, maar de kenners zei- den. dat z'n werk niet onverdienstelijk was ... En hij zou het bijhouden ook in Indië ... het schilderen... 's Avonds... of 's morgens. als het nog koel is. pufte hij. nu door de warmte na zijn onderzoekingstocht door Marseille het zweet met
~traaltjeslangs z'n gezicht liep ... Maar àls hij z'n ingrediënten bij de hand had, dan zou de verzoeking hem te sterk ge- worden zijn. om niet even een schetsje te maken an het een of ander hoekje van het oude Marseille...
Nu was hij weer op den boulevard de Cannebière... De late zomeravond was gevallen en hij zat op het terras van een der g roote café's.. . Vóór zich een glas Vermouth met gestampt ijs en mineraal-water Héél verfrisschend.. , En het tweede glas smaakte nog beter Maar wat soezerig werd je er wèl van ...
Een opvallend gekleede jonge vrouw keek hem glimlachend aan:
..Yous êtes seul, monsieur?"
..OuL mademoiselle!"
"U kent Marseille niet? U bent buitenlander?"
"Hollander. ja... 1"
..De Hollanders mogen we graag hier ... 't zijn goede men- schen," ging de jonge vrouw voort. terwijl ze wat naar Meh- rens toe schoof.
Maar ruw bijna stond Frans op. en riep den garçon. om af te rekenen, En links tikte hij aan z'n hoed. toen hij bij het weggaan de jonge vrouw passeerde.
Hij was voorzichtig en liet zich niet met vrouwen in ... Mar- seille was een slechte stad.
11
1I
De "Tambora" had de Roode Zee en de Golf van Aden achter zich en naderde Kaap Gardefui en de Perzische golf.
De stemming aan boord was, behoudens de gewone kibbe- larijtjes om beuzelingen en de spreekwoordelijk geworden kwaadsprekerij, opperbest. De zee was kalm gebleven en van zeeziekte was slechts bij een enkeling sprake geweest. De verstandhouding onder de passagiers tweede klasse was al buitengewoon goed. Zij. die reeds meerdere malen de reis hadden gedaan, zeiden, dat zij het nog nooit zoo hadden meegemaakt. Zooals steeds, was de stemming in de tweede klasse gemoedelijker dan in de eerste. De eerste klasse-passa- giers ... dat waren de hoogere regeeringsambtenaren. de bank- directeuren, de chefs van groote handelshuizen. De jonge ambtenaren van justitie of van het binnenlandsch bestuur en de pas-benoemde officieren van het koloniale leger, die krach- tens opleiding oI stand de eer genoten in de eerste klasse te reizen. wierpen wel eens verlangende blikken naar de tweede klasse, als het daar onder de jongelui vroolijk toeging. Maar ze zouden alleen gelegenheid h bben, ongedwongen met .. de tweede" om te gaan, als het traditioneele scheepsfeest plaats vond. dat het ..klasse-verschil" ophief. En het was thans zoover. dat dit scheepsfeest werd voorbereid.
Frans Mehrens had tot dusver veel genoten aan boord ...
Hij voelde zich zoo vrij en prettig als nooit te voren ... 't Was vervelend. dat hij van Marie niets zou vernemen vóór hij een week in Indië was ... hij verlangde er sterk naar iets van zijn verlooIde te hooren. Van zijn kant zou hij er zorg voor dragen. dat zij - en evenzoo zijn vader en moeder __ niet over hem te klagen hadden. Hij had uit Marseille geschreven en eveneens uit Port-Saïd - een dikken brief. Een kort bericht uit Suez was dien laatsten brief nog gevolgd. En nu was hij druk aan het pennen om uit Colombo weer iets van 12
zich te laten hooren. Schrijven deed hij liefst 's morgens vroeg ... dan was het heerlijk stil in de schrijfzaaI. De ..djongos"
wist al waar hij hem vinden kon en bracht hem z'n morgen- koffie: ..Toean koppi".
Als hij 's morgens schreef, schoot hij het beste op ... en hij had dan het verdere gedeelte van den dag voor zich zelf en voor de anderen aan boord. Want de meeste tweede-klassers mochten den vroolijken, prettig en jongen man wel. Aanvanke- lijk hadden velen zich verwonderd. dat hij voor het eten bad.
..Gunst. bent u Roomseh?" had een onderwijzeresje, die nogal vrijmoedig was. hem gevraagd.
"Neen." was Frans' verwonderd antwoord geweest: .. Pro- testant. .. waarom vraagt u dat?"
"Omdat u aan tafel bidt. Ik wist wel. dat de Roomsehen dat doen."
Frans had al spoedig ontdekt. dat er meer passagiers waren.
die de handen vouwden en de oog en sloten. voor zij gingen eten. Twee verpleegsters. een onderwijzersgezin en een jong- menseh. die voor een handelsfirma uitkwam. Frans vond de verpleegsters "steekneuzen", de onderwijzersfamilie "goeie menschen" en het jongmensch ..een kwast". En hij merkte wel. dat de meeste passagiers. dat met hem eens waren.
In de eerste klas waren meerdere passagiers. die van chris- telijke levensbeschouwing waren. zelfs twee predikanten van de Indische Staatskerk. Een dezer predikanten belastte zich gaarne met het leiden der Zondagsche godsdienstoefeningen.
Tot zijn verwondering bemerkte Frans, dat meerdere passa- giers, die aan tafel niet baden, tóch naar de godsdienstoefening gingen. En het was opmerkelijk. dat juist die het meest van de preek genoten hadden: ..Niets geen dweeper," zeiden ze ...
"zulke dominee's moesten er meer komen, dan zouden de menschen verdraagzamer zijn:'
Het jongmensch vond. dat die dominé ..tèmelijk modern"
was, en deze beschouwing deed hem in waarde stijgen bij de 13
verpleegsters, waarvan er een snibbig opmerkte: "zegt u maar heeJemaal modern."
De onderwijzer zweeg, maar toen de snibbige verpleegster hem zijn meening vroeg verklaarde hij rustig: ,,'t Zou mijn dominé niet zijn, zuster. maar 'k heb er nog erger meegemaakt in Indië. Wat hij gezegd heeft. was van a tot z waar. en als je een dominé beoordeeJen moest naar wat hij zegt. zou je geen aanmerking kunnen maken. Maar je moet je oordeel dikwijls juist vellen over wat hij niet zegt... en verzwegen heeft hij een massa ... het voornaamste."
Frans was genoeg op de hoogte met de dogmatische kwesties, om te begrijpen wat de onderwijzer bedoelde. Maar het was toch wáár, wat de predikant gezegd had: ..wij zijn als vrije, krachtige menschen door God in de wereld gesteld ...
wij moeten niet in zwakheid onzen weg gaan, zonder een bepaald doel voor oogen. Wij moeten weten wat wij willen en willen wat wij weten ... En gewoonlijk bereiken wij dan ons doel:
Helpt nu u zelf. zoo helpt u God.
zongen onze vaderen. Slechts als wij zoo gestreden h bben voor ons ideaal. kunnen wij met Paulus zeggen: ik heb den loop geloopen, ik heb den strijd gestreden". De predikant had toch gelijk! Hij. Frans Mehrens. zou nooit naar Indië gegaan zijn, als hij niet met alle kracht zijn doel had na- gejaagd ... Nu had God hem immers geholpen. Neen, slappe- lingen, zwakkelingen wilde God niet.
Omdat velen niet tevreden waren met de preek van den dominé, werd er besloten des Zondagsmiddags e n samen- komst te houden in het bibliotheek-zaaltje in de eerste klasse.
Frans beloofde ..misschien" ook te komen. Maar ten slotte ging hij niet... Den Zondagmiddag wilde hij besteden om een boek van Bettex, waaraan hij begonnen was, uit te lezen.
Doch hij raakte in gesprek met Myra Fletch, die 's morgens 14
ook naar de kerk was geweest, en nu een beetje met Mehrens wilde nababbelen.
Myra Fletch zocht Frans dikwijls op en Mehrens haar.
Waarom wist hij zelf niet. Zéker was het geen lust in een oppervlakkige flirt. Daar was hij geen type voor en Myra evenmin. Bovendien was hij verloofd en hield te veel van Marie om haar ook zelfs maar in gedachten ontrouw te wor- den. Misschien voelde hij zich wel aangetrokken tot het jonge meisje, omdat ze. evenals hij. verloofd was. Ze ging naar Java, om te trouwen met een jeugdvriend. die in Indië vooruit- gekomen was, en op dertigjarigen leeftijd reeds een belang- rijke functie bij een der groote banken bekleedde. Omdat hij weer promotie kon maken, had hij er zijn buitenlandsch ver- lof aan gegeven en per brief de hand van de drie jaar jongere Myra gevraagd. Nu ging deze vol idealen naar tropisch Nederland. maar die idealen betroffen meer land en volk dan haar toekomstigen echtgenoot... in de zeven jaar, dat hij in Indië vertoefde was zij hem wat ontgroeid, maar zij bewaarde de herinnering aan een ..prettig en vroolijk iemand". zooals ze zei... 't Zou best goed gaan.
,:k Kom niet veel in de kerk:' bekende ze, toen Frans haar vroeg, wat ze van de preek zei: .:k kom er zelfs heel weinig ...
maar m'n verloofde is nogal kerksch ... Tenminste. dat was hij in Holland ... Dat schijnt er anders in Indië wel af te gaan ...
want in een brief. dien ik in Port Said van hem kreeg, had hij het over een fuifje op Zondag ... moet u maar hooren!"
En uit een boek een brief te voorschijn halend, las ze er een gedeelte uit voor:
"Voor het eerst na twee maanden had ik weer eens een
"geheelen Zondag vrij. Nu. we hebben er van genoten.
.. Fijne auto-tocht gemaakt door de Preanger... Ban-
"doeng ... Tjandjoer... Buitenzorg. Lekker in de kou ... "
"Heeft uw verloofde zelf een auto?"
15
.. Neen, een vriend van hem, de agent van de Javasche Bank inCheribon."
"Moet nogal een warme plaats zijn, evenals Semarang."
..Ja, maar de Preanger is dichtbij ... ik had anders liever in Midden-Java gewoond."
"Waarom?"
,,'k Interesseer me zoo'n beetje voor Indische kunst 'k heb wat boeken gelezen over Hindoeïsme en Boeddhisme gaat u met me mee, als we in Colombo aan wal zijn? 'k Wilde zoo graag een paar tempels zien ... en als je met zoo'n heele troep meeloopt, dan kom je niet verder dan een café en een toko. U weet hoe het in Port-Saïd gegaan is."
..Goed," stemde Frans direct toe. "ik ga met u mee."
..Dank u," knikte Myra, "typisch. dat wij zoo goed met elkaar overweg kunnen, maar het schijnt. dat je aan boord iemand veel spoediger leert kennen."
"En aan den wal elkander gauw weer vergeet," schertste Frans.
..Dat hoop ik niet." zei Myra ernstig: ..en ik ben er zeker van, dat het met mij niet zoo zal zijn ... ziet u eens: ik heb van mijzelf geen bijzondere gedachten. maar wat minder lichtzinnig dan een massa andere jonge vrouwen ben ik wèl."
"Inderdaad, anders zou u zich niet zoo druk gemaakt hebben voor die Oostersche godsdiensten ... u voelt zeker ook wel wat voor de theosofie?"
..Wel at ... maar ik ben misschien een beetje sceptisch;
ik ben niet zoo gauw over te halen ... ik zeg, zooals geloof ik in den Bijbel staat: onderzoek alle dingen."
"Zoo iets staat er wel... maar 't is toch een b etje anders:
beproeft alle dingen en behoudt het goede, zóó luiden Paulus' woorden ....aIs u nu maar het goede behouden heeft!"
Maar Myra schudde ontkennend het hoofd: ..het goede...
het goede... wie zal zeggen. wat het goede is... alles is zoo betrekkelijk.. , wat goed is voor den één is slecht voor den
ander ... wat passend is voor een bepaalden tijd heeft een eeuw later geen zin... wat honderd jaar geleden deugd was geldt nu nauwelijks nog als zoodanig ... "
..Dus u gelooft niet, dat er normen zijn voor goed en kwaad, aan welke normen het leven der menschen zich steeds weer moet aanpassen?"
..Ik zie ze niet," verklaarde Myra...deugd en ondeugd wisselen stuivertje,"
..Een opvatting, die nu niet bepaald een gloednieuwe vin- ding is van onze hedendaagsche filosofen ...
..Weet ik wel." zei Myra. "maar daarom niet minder waar."
Een oogenblik zwegen beiden. Toen vroeg het meisje:
..heeft u wat aan filosofie gedaan?"
..We behandelden Plato op de jongelingsvereeniging."
Met komischen schrik keek Myra hem aan...Plato op de jongelingsvereeniging neemt u mij niet kwalijk. dat ik even glimlach, maar... maar werd een der jongelingen op dien Griekschen wijsgeer losgelaten?"
..Een onzer leden. die wijsbegeerte studeerde aan de V.U ...
..Aan de V.U'?"
... de Vrije Universiteit... het was een student van het laatste jaar. heeft een paar maal een inleiding gehouden over de filosofie van Plato ... 't was niet zoo laag-bij-den-grond, als u schijnt te denken:' eindigde Mehrens wat geraakt.
..'t Was inieder geval iemand, die er wat van weten kon,"
stemde Myra toe, ..over andere godsdiensten werd zeker nooit gesproken?"
..Toch wel. .. juist over het Boeddhisme en de Theosofie."
•.In afkeurenden zin natuurlijk?"
..Ja ... het Boeddhisme bes houwen wij als antiek heidendom en de theosofie als modern paganisme...
..Toch zit erin beide veel schoons en waars."
..Bijvoorbeeld?"
16 De bezoldiging der zonde... 2 17
"Nu. de leer van Karma ... de wet van oorzaak en gevolg."
"Een harde en liefdelooze leer... en zéker geen mooie leer."
"Maarwaar in ieder geval."
"Natuurlijk zit er wel iets waar in,"
..Let u maar eens op ... bij alles wat er gebeurt in de wereld." in uw leven en in dat van anderen ... alles heeft een oorzaak en een natuurlijke oorzaak ook! Geluk en ongeluk.
voorspoed en tegenspoed. we hebben het in eigen hand...
Domheid en zwakheid berokkenen ons leed. Verstand en vast~
heid van wil brengen ons geluk aan ... Het goede willen is het goede ontvangen."
Even ging het Frans Mehrens door de gedachten. dat hij het in enkele opzichten toch eigenlijk met M yra eens was:
als hij niet zelf. in vastheid van wil. zijn lot in handen ge- nomen had, zou hij nooit naar Indië gegaan zijn. Maar hij wilde niet toestemmen. dat hij in een enkel opzicht precies dacht als Myra. Hij wilde den Christelijken godsdienst. in welken hij was opgevoed. verdedigen. Hij herinnerde zich.
hoe de predikant. bij wien hij op catechisatie was geweest.
met een enkel voorbeeld de grootheid van Jezus' liefde-leer had in het licht gesteld.
"Heeft u wel eens gehoord van de geschiedenis der ge~
nezing van den blindgeborene?" vroeg hij,
"Jawel. .. uit het Nieuwe Testament. nietwaar?"
..Juist... weet u wat de discipelen dan aan den Heiland vragen? Wie heeft er gezondigd. deze of zijn ouders... Die discipelen waren. onbewust natuurlijk, met de begin elen van de Karma-leer besmet. Het leed moest een directe oorzaa!<
hebben.,. Maar het antwoord van den Heiland legt voor altijd den grond voor de christelijke opvatting van het on- schuldig lijden: noch deze. noch zijn ouders hebben gezondigd.
maar dit is geschied. opdat de groote werken Gods in hem verheerlijkt worden."
,,0, ik ontken niet. dat het Christendom vele schoone en 18
heerlijke gedachten aan de menschheid geschonken heeft ...
maar in het algemeen - let u er maar eens op - ziet u telkens. dat de wet van Karma geen theorie. maar levende werkelijkheid is. U weet hoe de menschen dat uitdrukken:
"Zoo men doet, zoo men ontmoet..,.. en dat is geen oud- Indische filosofie, maar levenspractijk in het kort bestek van een volksgezegde...
Frans Mehrens kon zich het verschijnsel niet verklaren.
maar met ongelooflijke duidelijkheid drong zich onverwachts een melodie aan hem op, een melodie uit een werk, dat hij op de zangvereeniging had meegezongen. Nu wàs hij er, ..
een melodie uit Duo Taubmann's .. Deutsche Messe", En de woorden herinnerde hij zich nu ook: ..Denn wir müszen allen olfenbar werden vor dem R.ichterstuhl Christi .. . aul dasz ein jegli her empfange. nachdem er gehandelt hat bei Leiben.s Leben es sei Gut ader Böse," Dat waren Paulus' woorden ...
dus het Christendom stond toch niet zoo afkeerig tegenover de Karma-theorie ... Wie goed handelde inhet leven ontvangt goed. wie slecht gehandeld heeft. draagt de gevolgen van zijn kwaad .. ,
Maar Myra sprak reeds door: ..die dominê van vanmorgen begreep er ook iets van, toen hij zei, dat we bijna steeds be- reiken wat we willen... een gevolg van vasten wil is sla~
gen ...
Nu vertelde Mehrens van zijn pogingen om een betrekking in Indië te krijgen en hoe hem dit door zijn vasthoudendheid gelukt was.
"Ziet u wet" stemde Myra vroolijk toe. "ziet u wel. dat het zoo is ik wist wel. dat u iemand van vasten wil en karakter waart anders was u ook geen lid geworden van de commissie tot voorbereiding van dat feestje aan boord."
"Ik heb mij heelemaal niet op den voorgrond gedrongen "
"Neen, dàt is het juist ... dat komt vanzelf... ook al weer . oorzaak en gevolg."
19
Frans Mehrens glimlachte wat ongeloovig.
..Toch is het zoo." hield Myra vol. ..Ik vind u nu eigenlijk heelemaal niet iemand. om lid te zijn van een christelijke jongelingsvereeniging ... enfin. u zult in Indië wel veranderen."
..Neen." zei Frans. en er was een harde klank in zijn stem.
..Dat dènkt u!"
..Als ik de vastheid van wil bezit en de standvastigheid van karakter. welke u mij toeschrijft. zèker niet:'
..0. maar u bent niet koppig ... U zult niet aan iets blijven vasthouden, wat u niet meer gelooft:'
..Ik zal mijn overtuiging trouw blijven...
.. Misschien ontmoeten wij elkaar over een paar Jaar nog wel eens inIndië:'
..Ik hoop het." zei Mehrens hartelijk.
..Schieten de plannen voor het feestje nogal op?" vroeg Myra. van onderwerp veranderend.
..Gaat tamelijk wel. .. er staat van alles op het programma...
we schijnen 's avonds niet aan een bal masqué te kunnen ontkomen ... daar bemoei ik mij liever niet mee, maar 's mor- gens is er kinderfeest en ik heb het zoowaar voor elkaar kunnen krijgen, dat er in den vooravond een serieus concert gegeven ordt in de Ie klasse~salon. Dat is zoo gegaan ...
ti weet. we hebben hier in de tweede klas een cellist... dien Duitseher, die voor een Indisch strijkje uitkomt ... een paar dames uit de eerste hebben hem ..geënterd" voor het bal...
maar hij wilde alleen spelen, als er nog een paar violen bij waren... En de violen zijn er ook... Een dame uit de eerste speelt goed viool en onder de onderofficieren uit de derde is eveneens een goed musicus ... Een pianist is óók gevonden.
Ik heb het kwartet hooren spelen ... bèst! Het speet me alleen, dat ze niets dan mopjes en dansmuziek speel en ... De cellist vond het ook vervelend, maar hij is er reeds aan gewoon geraakt. dat men van klassieke muziek niet ve I hebben moest...
Hij heeft anders een flinke verzameling goede muziek bij 20
zich ... Ook trio's... Dat bracht me op het idee een serieus concert te organiseeren ... De pianist stelt zich alleen 's avonds beschikbaar en de dame uit de eerste klas is behalve violiste een verdienstelijke zangeres. Nu zullen 's middags de cellist, de onderofficier-violist en ik .. ."
..Ur'
.. Ja ... 'k ben wel geen matador in het pianospel - 'k speel eter orgel - maar ik durf het toch wel aan ... nu. wij zullen dan trio's spelen; de iolist en de cellist geven een sok, en de dame uit de eerste klas, mevrouw de Wilde. zingt een paar aria's en liederen."
..Een pracht-idee:'
..Ja. 'k vond het óók nog zoo kwaad niet." En Mehrens overdacht, dat het toch maar goed was, dat hij er in had toe- gestemd mee te werken aan de ..voorbehandeling" van het feestje. Anders zou er misschien van een serieus concert geen sprake geweest zijn. Hij haalde de schouders op over be- zwaren van passagiers als die twee verpleegsters.
..Feest aan boord," had de oudste. en meest stekelige ge- zegd.. .'k moet er niets van hebben dan moet je 's avonds eens op het sloependek gaan kijken jonge meisjes en "hand- schoentjes... met mannelijke passagiers en officieren ...
..Dan moet u er maar niet gaan kijken. zuster," meende een vroolijke suikerboer.
Maar Mehrens legde aan zuster Stekkers uit. dat haar rede- neering foutief was ...Juist dáárom is het noodig. dat wij ons niet terugtrekken... Ik weet wel. we kunnen van zoo'n feestje an boord geen christelijke samenkomst maken maar ook hier kan ons beginsel een ..zoutend zout" zijn Ik heb nu toch dat concert weten te arrangeeren. dat een beetje beslag op de menschen legt ...
..Dat zult u 's avonds laat wel merken," meende zuster Stekkers " .. .'s avonds laat, als er gedanst is en flink bowl ge- dronken ... "
21
Dinsdags zou het feest plaats vinden en 's Maandags zou Frans met een der andere heeren bij den kapitein op de brug komen om enkele bijzonderheden van het programma te be- spreken, maar toen de zeeman naar de heeren luisterde. ter- wijl hij naar den horizon tuurde, kwam er een glimlach op zijn gebruind gelaat,
..Waar lacht u om. kapitein?" vroeg PHlns Mehrens verwon- derd...is er iets in ons programma, dat u niet aanstaat?"
"Magnifiek in orde, heeren, .. al is dat klassiek concert een nieuwigheidje: er is maar één bezwaar tegen de uitvoering van al die mooie plannen!"
"En dat bezwaar is?"
..Dat het niet kan worden uitgevoerd, morgen althans niet'"
..Waarom morgen niet?"
.. Er is ..vuil" weer op komst," verklaarde de kapitein. op zijn korte. krachtige zeemansmanier.
..V uil weer?". de heeren keken eerst naar de onbewolkte lucht en de kalme zee. vervolgens naar elkanders verwonderd gezicht en toen naar den kapitein.
"Ja vast," bevestigde deze... ·k ben er zeker van ... als u goed kijkt. kunt u misschien ook wel zien. dat de zee recht vooruit kleine witte kopjes heeft ... nu, eer we zóó ver zijn.
gaat de schuit stampen ... 'k hoop voor de pa sagiers. dat ze het diner dan al achter den rug hebben, want anders zullen er al heel weinig aan tafel komen. Morgen. zoo tegen den avond zal het wel opknappen. maar Woensdag liggen de meeste dames en heeren nog wat bleek om den neus op een langen stoel... laten we de fuif op Donderdag stellen." De kapitein had zoo overtuigend gesproken. dat de twee feest-commis- sarissen begrepen. dat het ernst was en de heeren trok en weer, met een beetje b nauwd gezicht. naar hun mede-passa- giers. Wegens ..redenen van navigatie" werd de fuif h ee dagen uitgesteld.
Prans Mehrens vroeg zich af wanneer het vuile weer zou 22
loskomen ... het leek er nog niet veel op. Hij nam een oud- gast ter zijde. die wel eens meer een "stormpje" had mee- gemaakt. ..'t Ja," zei deze: .,'t verwondert me niet ... 't Kan hier leelijk spoken op dit stuk van de reis... 't is hier de Perzische golf. moet u denken'"
..Hebt u last van zeeziekte?"
..Ik? .. Ik niet ... Wat ik er tegen doe? Niets ... 'k wandel het dek op en neer in flinke pas... en drink een stevige pahit. .. da's het eenige... je kranig houden, lachen om die slappelingen, die wèl zeeziek worden ... om je moreel op de been te houden ... 'k Herinner me de eerste maal, dat ik naar Indië ging, toen kregen we een halve orkaan in den Indischen Oceaan... Allemaal waren ze zeeziek: behalve de tweede officier en ik kwam er niemand aan tafel... ze hingen op hun dekstoelen of lagen in hun hutten ... Hé," viel de zeeheld zichzelf in de rede. ..·k geloof werkelijk dat we een beetje deining krijgen ... "
Prans meende óók te bespeuren. dat er wat meer beweging in de "schuit" kwam en hij nam zich voor, flink te zijn.
AI heel gauw werd de zee onrustiger en begon het schip wat te stampen en te slingeren en even spoedig vertoonden zich bij verschillende passagiers de eerste teekenen van zee- ziekte. Zij. die de reis reeds meerdere malen gedaan hadden en wisten. dat ze geen zeebeenen hadden. waren voorzichtig genoeg rustig op hun dekstoel of in hun hut te gaan liggen:
dan hielden ze het tenminste een beetje langer vol. Zij. die voor het eerst de reis deden, waren minder voorzichtig cn wachtten maar af, hoe ze zich houden zouden ... al heel spoedig strompelden sommigen naar de reeling om hun eerste oHer aan Neptunus te brengen ... en vandaar ging het naar de ligstoel of. .. naar de hut.
Frans Mehrens hield zich taai. .. Met groote passen liep hij eerst het gewone passagiersdek en toen het sloepen- dek op en neer... Hij had wel moeite om op de been te 23
blijven. zoo ging de ..Tambora" te keer. maar van zeeziekte had hij geen last... "Ik wil niet zeeziek zijn." hamerde hij zich steeds weer opnieuw in het hoofd. Dat scheen te helpen.
't Was op het sloependek "ongemoedelijker", dan op het ge- wone passagiersdek. maar je had daar boven tenminste niet het weinig aantrekkelijke gezicht op de zeezieke menschen en je liep beneden aan bakboord zooveel meer kans op een
"zee-tje", Want de golven sloegen aardig over de reeling.
Toch ging hij tusschenbeiden beneden eens een kijkje nemen ...
De onderwijzers familie had zich. voorzichtig door de ervaring, zoo spoedig de zee onrustig werd. op lange stoelen in een beschut hoekje achter de rooksalon genesteld,
De twee verpleegsters. die toch óók wel meer de reis naar Indië gemaakt hadden, lagen met groen-bleeke gezichten op haar lange stoelen ... en losten elkander aan de reeling af.., Een opperschipper van de Nederlandsche Marine. iemand die.
naar Frans' meening. to h ..zee-beenen'· moest hebben. kon zich maar met moeite goed houden ... telk ns liep hij naar de bar om met een glaasje "klare" zijn ..maag in orde te houden".
zooals hij zei. De oude zeebonk schaamde zich niet voor z'n
"draaierigheid", ,:t Is altijd hetzelfde spul:' verklaarde hij,
"als ik voor het eerst weer een "zee-tje" meemaak. lig ik in de ..pottenbank.... , 'k Ben de laatste twee jaar in Indië op het departement gedetacheerd geweest.,. en nou is 't weer mis ... Als ik maar aan 't dek kan blijven is het met een paar uur over", en dan kan 't voor mijn part een halven orkaan waaien, .. dan heb ik d'r geen last van ... 'k Heb eenmaal de reis meegemaakt met een Franschen stoomer. van Singapore uit... en in den Indischen Oceaan was het heelemaal mi .,.
een staartje van zoo'n Chineeschen typhoon ... ik wa num- mer één. die voor mirakel lag ... maar een uur of wat later as ik weer in orde ... 'k Kon zoowaar een beetje meehelpen.
want de bemanning van de schuit was niet veel waard ... de Franschen zijn geen zeelui... Het duurde een dag of drie eer 24
de zee wat kalmer werd ... en to n kwamen we tot de con- clusie. dat er een Fransche familie zoek was .. , niemand had de menschen -- 't was een planter. z'n vrouwen drie kinderen _ in dien tijd gezien, De steward. die zelf niet erg frisch was geweest tijdens den storm, had ook geen eten naar de hut der familie gebracht... Die steward en ik zijn naar de hut gegaan .. , de deur was gesloten .. , geklopt ... een dof ge- kreun was het antwoord ... We hebben de deur opengebro- ken .. ,indie benauwde hut. met gesloten patrijspoorten natuur- lijk, hadden die twee zeezieke menschen met even z ezieke kinderen drie dagen en drie nachten gelegen ... denkt u zich zoo'n toestand eens in ... We hebben de heele familie naar de Ziekenboeg moeten sjouwen ... Ja. zeeziekte. daar is niets tegen te doen:' ging de opperschipper voort, terwijl hij een versche ..klare" naar binnen sloeg. "je wordt er gewoon door overvallen; zoo heb ik een admiraal gekend... een van het oude slag ... ". maar Frans hoorde de rest van de historie niet meer.. , blijkbaar was de opperschipper aan het op- knappen. maar Frans voelde, dat het klamme zweet hem op het oorhoofd kwam ... hij liep weer naar bov n en marcheerde met groote stappen het sloependek op en neer ... Zóó ... nu ging het weer een b' étje... Gek. dat hij dien "stormvasten"
oudga t nergens zag, die had zeker een ander hoekje van het schip voor zijn wandelingen uitgekozen.
Toen Mehrens een beetje over het onaangename gevoel van een eer te kennismaking met zeeziekte heen was, voelde hij. dat het wel zou gaan: "Zie je wel. als je maar flink was ...
als je maar ècht wilde ... dan had je nergens last van ... Myra Fletch had ongetwijfeld gelijk... ja, waar wàs ze nu, hij had haar niet op het dek gezien, toen hij beneden was ... Frans klauterde moeizaam de trap. die hem door het slingeren van het schip telk ns onder de voeten scheen weg te zinken.
weer af. en zocht Myra op, Na lang zoeken vond hij haar ...
Ze lag in een windvrij hoekje op haar stoel.
25
"Wel. .. wel. .. hebt u het te pakken?"
"En of..." lachte Myra witjes.
"Dan hebt u zeker niet ernstig gewild," plaagde Mehrens.
,,'t Is me overvallen vóór ik er erg in had ... plaagt u me maar niet ... 'k voel me zoo slap en ellendig ... "
"Iets eten?"
Myra maakte een gebaar van afschuw: "maar dorst heb ik wèl." verklaarde ze: "erge dorst... als u een hofmeester of of djongos sturen wilt'"
"Wat moet ik bestellen?"
"Kwast of zoo iets."
"Best... 't komt in orde .. :'
Mehrens scharrelde een djongos op. die beloofde een "Ajer djeroek" te brengen.
"U heeft geen last?" vroeg Myra, met het weinigje belang- stelling, dat ze nog bezat.
"Gehad, maar nu gaat het,"
"Gelukkig mensch'"
..Kwestie van willen."
Myra haalde de schouders op... ze was niet spraakzaam nu. Ze dronk wat van haar kwast en bleef met gesloten oogen zitten.
Steeds sterker werd de wind. steeds hooger de zee... Een krachtige golf, die aan bakboord over het schip sloeg, pakte een passagier, die op een beetje ongelukkig p aatsje naar het woeste spel van wind en golven stond te kijken. en smakte hem tegen de reeling van het schip. at den onvoorzichtige een gekneusden voet bezorgde... Frans Mehrens werd, hoe- wel hij telkens weer dat onprettige gevoel van zeeziekte kreeg.
geboeid door het grootsche schouwspel der kokende zee... Het was een wonderlijke beleving zoo'n storm ... hij vond het ten- minste een storm ... de scheepslui spraken van e n briesje...
't was juist alsof het schip recht lag. en de zee en horizon aan den schommel waren ... Eigenlijk was alles een kwestie van 26
gezichtspunt... Grootsch wàs het schouwspel. maar als je na- dacht, was die drukte en dat rumoer van zee en winden toch wel wat nutteloos ... De ..Tambora" lag vast en ging haar gang ... Zoo was het ook in het leven ... als je maar vastlag ...
als je maar zeker en doelbewust je weg ging - dan kwam je er wel. .. natuurlijk. je had wel wat last van de tegenstanden, het "hobbelde" wel een beetje... maar als je sterk was dan voelde je je -- hoe was die uitdrukking ook weer?
juist... saevis tranquillus in undis: rustig te midden der baren ...
De gong deed alle mogelijke moeite om boven het geloei van den storm en het bruisen der golven uit te komen. doch dat lukte maar ten deeIe. De meeste passagiers aan dek hoor- den de gong niet. en die wel vernamen. dat het etenstijd was, dachten er voor het meerendeel niet aan, naar de eetzaal te gaan. De hofmeesters en meesteressen gingen rond, maar slechts een enkeling bestelde een kop bouillon of een "hapje"
eten.
Frans besloot z'n diner er niet aan te geven. Hij zou naar beneden gaan, en den oudgast laten merken dat ook ..on- bevaren" Oostinjegangers nog wel op de been konden blijven.
Toen hij, zich stijf aan de trapleuning vastklemmend. de eetzaal bereikt had, zaten er, behalve de eerste officier, slechts vijf passagiers aan tafel. De opperschipper was weer heele- maal fit en verklaarde, dat hij een "honger als een paard"
had. het geaffecteerde jongmensch zat ook rustig op z'n plaats en viel dus nogal mee. de onderwijzer had z'n familie in den steek gelat n, en zou het óók maar probeeren ... twee lui uit de sui 'er. die stevig gebitterd hadden, durfden het even- eens aan ... Frans Mehrens was de zesde man ... "Zóó." dacht hij, ..nu zal het wachten nog zijn op dien oudgast ... die is voorzichtig, en blijft zoo lang mogelijk in de frissche lucht ; daar kwam iemand de trap af. .. neen, dat was een dame . een hartelijk applausje begroette het onderwijzeresje. de eenige 27
vrouwelijke passagier, die het aandurfde aan tafel te komen ...
Maar het applausje eindigde onverwachts ... toen het dappere meisje de etenslucht in de neus kreeg. maakte zij ijlingsrechts~
om-keert.
"Waar blijft die oudgast nu?" dacht Frans. maar toen hij er een der suikerlui naar vroeg. kreeg hij tot zijn verwonde- ring te hooren. dat deze, direct na het opkomen van den storm. doodsbleek naar z'n hut getrokken was.
De stormlatten lagen op tafel om te voorkomen. dat borden en couverts op den grond vlogen.
Daar kwam een djongos met de soep... Frans had de grootste moeite wat van de krachtige en goed gekruide soep naar binnen te werken ... Maar ze smaakte overheerlijk... en hij voelde. dat ze z'n maag aangenaam prikkelde ...
"Nu een glas sherry, goede. droge sherry." raadde de eerste officier... "namens de maatschappij. bied ik de heeren met zeebeenen een glas aan."
Werkelijk de sherry smaakte opperbest. .. en al scheen de
"Tambora" steeds meer te gaan slingeren. Mehrens kon zich gelukkig goed houden... Nu kwam de entree... ragout- pa teitjes ... en toen, onverwachts, gebeurde het. Waarschijn~
lijk was het de wee~ige lucht der overigens toch zoo exquise pasteitjes, maar Frans kreeg een gevoel, of z'n hart hem in z'n lijf omdraaide... Hij had nog juist den tijd op te springen en naar de trap te struikelen - van het gelach der in de eetsalon overgeblevenen trok hij zich weinig aan - zich naar het dek te hijschen en de reeling te bereiken.,. Toen vluchtte hij Daar zijn hut.
Zijn "slaapje", een kalme jonge man, die Daar Sumatra ging. lag reeds in z'n "kooi" en Pr ns wist Diets beters te doen, dan diens voorbeeld te volgen.
Hij werd. toen hij eindelijk lag. van de eene zijde op de andere gegooid, maar hij stopte zich goed in de de cns, om in z'n kooi te kunnen blijven liggen ... Van de zeeziekte had 28
hij nu weinig last, maar de wind en de zee hielden hem uit de slaap... Als hij DU maar het rythme der machines kon blijven onderscheiden, dat wonderlijk bewegelijke en toch zoo rustig stemmende rythme van geregelde werkzaamheid ... dan zou hij daarop wel inslapen!
Dat lukte eindelijk... Prans Mehrens zakte in een diepen, droomloozen slaap.
Toen hij den volgenden morgen wakker werd, bemerkte hij tot zijn groote blijdschap, dat de wind wat was gaan liggen. De zee was nog onrustig, maar, dàt was niet te verwonderen, na zoo'n storm!
"Wàt storm," lachte de oudgast. toen een paar passa~
giers het over de zeeziekte van den vorig en dag hadden: "wàt storm; dat beetje zee beteekende toch niets." Toen kon Mehrens zich niet meer beheerschen: ,,'k heb u gisterenavond anders aan tafel gemist,"
"Was... was u aan tafel?" vroeg de oudgast, en er lag een ongewilde bewondering in zijn stem.
"Ja," zei Frans, "ik heb het diner meegemaakt, althans voor een heel klein deel. maar u... u bent er heelemaal niet geweest."
"Dat komt ... eh... dat komt. .. ik ... ik had gisteren juist mijn malaria-dag ... dan moèt ik gaan liggen, ziet u... 39°
koorts... dat is niet voor de poes. m'nheer, komt van die ellendige noordkust; 95% der bevolking heeft daar... mala~
ria ... hup ... hé ... ," en een onverwachte slingering van het schip, deed den oudgast groen om den neus worden en bracht hem het klamme zweet op het voorhoofd.
"Ik gelooE... ik geloof. mijnheer Janson," zei Frans met ecn ernstig gezicht, "dat er weer een malaria-aanval op komst is."
De oudgast keek Mehrens aan, met een blik, zoo min~
achtend als een vlug opkomende onpasselijkheid hem moge~
lijk maakte. en trok zich in z'n hut terug.
29
Langzamerhand begon het weer op te knappen: de zon ver- scheen aan den hemel. en de passagiers, althans velen, lie- ten zich weer in de eetsalon zien. al hadden de gezichten der passagiers weinig van de stralende vroolijkheid der dag- vorstin. Zij zochten hun ontbijt met verstand en voorzichtig- heid bij elkaar. De ..ham - and egg - and tomatoes", en ..kippered herring". die in na olging van het zware Engelsche breakfeast anders erg geliefd waren. liet men rusten en de meesten bepaalden zich bij een bordje havermout en een paar beschuitjes.
Myra Pletch bleef 's morgens nog in haar hut. en ver- scheen pas tegen lunchtijd aan het dek. Maar ook toen hield ze voorloopig ..stoelrust". Frans besloot een beetje voor het meisje te zorgen. Hij dacht er aan. hoe ongelukkig Marie zich zou gevoelen, als ze volgend jaar aan boord was en zoo zeeziek zou zijn. Myra was opgewekter dan den vorigen dag en wilde graag een praatje maken.
"Wat moet u sterk van wil en van zenuwen zijn. om zoo goed tegen zeeziekte te kunnen." zei ze bewonderend.
Frans schoot in een lach: .. Ik heb den raad van een oud- gast opgevolgd, maar ik vond meer baat bij zijn methode, dan hijzelf."
..Dat bewijst, dat u een krachtiger wil hebt."
.. Nu ... 'k heb het diner niet kunnen afwerken."
..0, er zijn grenzen," verklaarde Myra, ..en u hebt u-zelf nog ~iet op al1es ingesteld! U zult eens zien. een volgend maal.
,:k Hoop niet zoo gauw weer zoo'n storm mee te maken, 't Is aardig voor een keer.. , vooral. als je 't a hter den rug hebt. Hoe komt het nu, dat u er niet tegen bestand bent? U hebt toch zelf m'n aandacht gevestigd op de kracht van den wil?"
Myra sloeg even de oogen neer. en keek Frans toen een weinig verlegen aan ... "Ik moet u een openhar ige bekentenis 30
doen." zei ze: ..ik ben niet sterk van wil: ik heb maar zoo'n heel zwak willetje. Ziet u, dàt is het, Ik weet alles pre- cies, maar ik beteeken zoo weinig in de practijk, 0, zoo weinig,"
..Oefent u zich dan niet? ... Als u veel aan Boeddh:sme en theosofie doet. dan weet u toch wel. dat ze in die kringen veel aan wilsoefeningen doen! Niet dat ik u die aanraad:' viel hij zich zelf gauw in de rede ... Heelemaal niet. .. maar ...
't zou zoo in uw lijn liggen'"
..Zeker begin ik er telkens weer aan... maar 'k ben te on- gedurig en te ... ja, te sceptisch misschien ook ... 'k vind al die dingen zoo mooi in theorie ... dat is misschien mijn fout wel. ..
maar voor mijzelf schijnt het al1es zoo weinig resultaat te heb- ben... eerlijk gezegd, heeft u mij weer wat meer vertrouwen in die dingen doen krijgen'"
.. Ik?" vroeg Prans hoogstverbaasd.
..Ja... u bent de practijk van al die theorieën. U hebt een wil. .. als u wat wilt. lukt het u... als u iets niet wilt, hebt u er geen last van ... Zonder er zelfs moeite voor te doen. legt u uw wil aan anderen op ..
Mehrens glimlachte hij dacht. dat Myra door de zee- ziekte nog een klein beetje hyper-sensibel was. en zei. om het gesprek in een andere richting te krijgen: ..in ieder geval. u hebt uw portie gehad gisteren ... à propos ... ik zag den hof- meester vanmorgen uit de pantry komen met een vaatje nieuwe haring en met een vaatje gemarineerde haring.. . Weet u wel. dat haring heel erg tot versterking van den wil mee- werkt ... vooral na een aanval van zeeziekte?" Tóch voelde hij zich gestreeld door Myra's beschouwing zijner persoon- lijkheid.
.. U probeert me door een grapje op te beuren," gaf Myra glimlachend terug: ..maar hoe het zij, een haring is niet te ver- smaden,"
.. Dan zal ik voor u ter vischvangst gaan:' schertste Mehrens, 31
weer ... nu, u ziet er puik uit na de zee-ziekte... u hebt er zoo- waar een kleur van gekregen ... "
"Dat is de schuld van de sherry," biechtte Myra glim- lachend op.
"Van de sherry... hebt u wijn gedronken? ... Maar u bent toch afschafster?"
"U bedoelt geheel-onthoudster? Niet aangesloten, in ieder geval, al gebruik ik zelden iets... Maar mijnheer Mehre~s heeft mij overgehaald een glas sherry te nemen ... omdat m n maag een beetje onwillig is ... "
"Gelijk heeft hij ... Mehrens is tenminste een vent," zei een der suikerboeren. terwijl hij Frans een hartelijk gemeenden, maar wat stevig aankomenden tik op den schouder gaf... doch de andere suikerman zei: "sst" ... en bracht waarschuwend z'n vinger naar den mond. Frans had de oogen gesloten voor het tafelgebed... Neen, dàt verzuimde hij niet... en de andere passagiers mochten het gerust merken. dat hij bad,.. Hij schaamde zich zijn overtuiging niet.,. De wereld mocht het aanschouwen, dat hij vroolijk was ... geen domper ... en toch zijn beginselen trouw bleef. .. De suikerlui hielden eerbiedig stil terwijl Frans bad... "ieder z'n overtuiging." was hun op- vatting ... en als je overigens een vlotte, prettige kerel was. dan had je recht om te doen, wat je geloof je voorschreef. Ze waren vroolijke fuifnummers, zeker, maar óók menschen van de wereld, die verdraagzaam waren en wisten hoe ze zich te houden hadden. Alleen aan kwezels en dwepers hadden ze het land.
" u Mehrens' aanval op uw afschuw van wijn geslaagd is.
zult u ons. die u zoo dikwijls iets presenteerden. toch zeker de eer niet onthouden een glas bourgogne met ons te drin- ken?"
"Werkelijk heeren ... ik durf het niet te doen ... "
"Na zoo'n aanval van zeeziekte is de maag nog niet in orde:' legde de een uit... "en de wijn bevordert de spijsvertering ... ik
De be~oldiglDg der zonde... 3 33
en na enkele minuten kwam hij met een gemarineerde haring aan.
"Een geluk. dat het feestje gisteren is uitgesteld."meende Myra.
"Ja de kap'tein had al in de gaten, dat we "vuil" weer kregen Nu is de fuif overmorgen... dan zullen de passagiers wel weer wat opgeknapt zijn. Zeeziekte duurt gelukkig zoo lang niet ... Komt u aan de lunch?"
"Neen, dàt waag ik er nog niet op... k Hoop me aan het diner te vertoonen."
De meeste vrouwelijke passagiers deden als Myra. Ze lie- ten zich rustig een lichte lunch aan dek brengen en maakten pas tegen diner-tijd toilet.
Myra zag er nog wat slapjes uit. maar in haar helrood costuumpje, dat ze had gekozen om wat "aan te kleuren", was ze een lieve en aantrekkelijke, wat frêle verschijning.
"En ... veel honger zeker?", informeerde Frans.
"Niet zoo bijster... m'n maag is nog wat onwilligI"
Daar schoot Mehrens den raad van den eersten officier in de gedachten: "Een glas droge sherry, dat prikkelt de maag,"
zei hij.
"Ik gebruik nooit... althans heel weinig alcohol."
..To h wel als geneesmiddel?"
"Zou het helpen ... ?
.:t Is in ieder geval een vrij onschuldig geneesmiddel... niet slechter dan aspirine en likdoorntinctuur," lachte Frans, terwijl hij twee glazen sherry bestelde.
De krachtige zuidelijke wijn deed Myra inderdaad goed en tooverde kleur op haar bleeke wangen.
"Nog eentje?... 't doet u goed ... " vroeg Mehrens. maar Myra bedankte. Toch voelde zij zich door den wijn opgewekt en sterker, Toen de gong de passagiers naar den eetsalon riep.
greep Myra vroolijk M hrens arm. Samen kwamen ze aan tafel. De suikerlui waren. zooals gewoonlijk aan het diner. in een beste stemming ... Ha ... daar hebben we juffrouw Fletch 32
heb gezien, dat er kip met compöte fine op het programma staat.. , probeert u het eens."
"Zou ik het durven, mijnheer Mehrens?"
Frans keek vreemd op: moest ze dat aan hem vragen?
"Dat moet u zelf weten," zei hij glimlachend.
" u, uw geestelijk adviseur geeft toestemming," lachte de een, "djongos, satoe bottel Pommard."
"Saja. toean ... satoe Fommard." nam de Javaansche be~
diende de opdracht in ontvangst.
,,'k Had wel gehoord. dat de Javanen voor een F graag een P zeggen, maar omgekeerd niet," zei Frans.
Een onderwijzer, die in de buurt zat. verklaarde het ver- schijnsel: "de Javanen voelen niet het verschil tusschen F en P, .. en als ze eindelijk zóóver zijn, dat ze er iets van snappen, zeggen ze zekerheidshalve maar altijd F. bang om zich te vergissen,"
"Bravo, schoolmeester," riep de vroolijkste der suikermen- schen. "jij drinkt zeker wel een glas Fommard mee?"
..Ik
ben geheelonthouder," zei de onderwijzer kort.Toen het diner afgeloopen was, voelde Myra zich na de twee glazen Bourgogne wat licht in het hoofd. maar tamelijk opgewekt. Ze weigerde standvastig het likeurtje, dat de andere suikerman haar bij de koffie aanbood.
"Nu, daar moet u dan absoluut morgen aan gelooven."
Maar Myra schudde glimlachend het hoofd: .:t Is nu ... eer genoeg geweest ... m'n zeeziekte is over... ik hul mij weer in het kleed mijner gewone soberheid." zei ze met komische deftigheid.
"Overmorgen zult u toch wel een uitzondering maken,"
stelde Mehrens vast: "dan is het een feestdag en heeft u dispensatie."
Mehrens schreef al zijn belevenissen aan boord, precies zoo- als ze voorvielen, aan Marie:
34
,:t Is zoo vreemd, voor mij, die altijd het duffe stadhuis- leven meemaakte, nu in zulke andere omstandigheden te ver- keuen. 't Is precies of ik ineens meer beteeken, je wordt op zoo'n bureau van oude sokken er steeds onder gehouden. Ze knakken je moreel... Weet je wel hoe die lastige KnolIer mij knauwen kon, omdat ik anders dacht dan die lui om mij heen?
Ze kunnen geen persoonlijkheden hebben op zoo'n stadhuis.
Die oude hoofdcommies wilde van nieuwigheden niets weten.
Ik heb hem eens een andere manier aan de hand gedaan om een beter overzicht over de uitgaande stukken te hebben, en een nieuw conträle-systeem op de indicateur voorgesteld. Weet je wat hij zei? ..Je moet niet met vuur in je sloffen loopen, jongetje, dat is niet goed voor een ambtenaar, die promotie wil maken. Den ouden tulbandsuorm smeren, da's het beste ..."
Dan g8 je denken, dat je je hersens niet gebruiken mag... Maar hier aan boord luisteren de menschen naar mijn meening: ik heb met dat feestje veel dingen doorgezet, die vroeger niet ge- beurden... Zoo krijg je tenminste zelfvertrouwen ... En dàt heb ik ook geleerd... voor je beginsel moet je je nooit schamen ...
Rechtuit en zoo duidelijk mogelijk zeggen, wat je beginsel je leert, daar hebben de menschen respect voor."
Hij dacht er over na, hoe Marie zich aan boord zou hou- den. Ze was wel wat stil en teruggetrokken en het zou haar misschien moeite kosten zich aan te passen. Jammer, dat ze de reis nu niet samen konden doen ... er viel zooveel te be- leven en te genieten. Enfin, dat zou later wel eens gebeuren ...
als ze met verlof naar Holland gingen. Minstens zes jaar moest hij blijven ... maar hij zou z'n best doen ... hij moest vooruit komen in de wereld ... hij had nu de kans gekregen ... met Gods hulp zou hij slagen ...
•
De "feestdag" aan boord was een geweldig succes. De jeugd 35
vermaakte zich des morgens kostelijk met zakloopen, koek- happen, mastklimmen en allerlei andere oud-HoJlandsche volksfeestgenoegens. De djongos brachten limonade en ta rt- jes, er waren prijzen, de stemming was opperbest. En het schip lag heerlijk rustig, de zee was kalm.
Janus. de kapper, die het dien morgen druk had in z'n ..salon". verzekerde aan een ieder. dat het een uitgezochte dag voor het "bal-masqué" was, en deed ondertusschen z'n best, zooveel mogelijk feestartikelen te verkoopen. Janus was héél erg op het bal-masqué gesteld ... dat was de dag, die z'n reis moest goedmaken! En daarom voelde hij niet veel voor nieuwig- heden als het middag-concert. .. nieuwigheden, die de aandacht maar van de hoofdzaak aftrokken.
"Een uitvinding, die weinig succes zal hebben," vertrouwde hij een planter van Sumatra toe.
"Zóó Janus, denk jel"
"Zeker, m'heer kijk, de menschen hebben al genoeg narig- heid in de wereld als ze in Indië aan omen, wacht d'r lui werk... ze mo ten soms hard schrooien in de hitte ... Laat ze nou maar aan boord eens een dagje pret hebben - wat zeit u nou?"
De planter was een weinig spraakzaam man... en zweeg dus.
Maar het bleek, dat de kapper wat pessimistisch in z'n oor- deel was geweest. .. De salon Ie klasse was geheel gevuld met muziekliefhebbers, althans belangstellenden.
Er waren op het kantoor van den administrateur progr~lD
ma's op den hectograaf afgedrukt en een Javaansche bedien- de, keurig wit gehandschoend, deelde die programma's uit.
"Zoo mooi. .. die Beetgoven," zei een Indische dame ...En Ständchen van Schubert... zoo li f.. ...
"Ja, net krontjong-muziek." plaagde haar geheel blanke echtgenoot.
"Och jij toch ... geen verstand," zei de Indische boos, 36
..Of die mevrouw Langenaecken nogal stem heeft?" infor- meerde een andere dame belangstellend.
"Sterk genoeg althans ... als je haar hoort praten."
"Wat schel bedoelt u?"
..Ja, maar dat valt misschien met zingen nog wel meel"
Het concert begon met een Trio van Beethoven ... Er werd goed gemusiceerd en het publiek luisterde met aandacht.
Frans Mehrens was even nerveus geweest, maar had zich zelf spoedig in bedwang. 't Ging best.
Nu kwam mevrouw Langenaecken ... Ze zong eerst een aria van Bach ... maar die maakte op het publiek weinig indruk ...
Blijkbaar "lag" Bach haar niet. .. Daarna Mozart ... dàt ging beter.. , Uitbundig applaus aan het slot en ... bisseeren.
..Zingt toch niet kwaad." oordeelde een der dames.
..Wat geaffecteerd, maar werkelijk wel aardig."
Het concert werd zonder stoornis ..afgewerkt". Tusschen een vioolconcert van Händel - "Händel had wel wat meer vooraan mogen staan" oordeelde een critisch aangelegd con- cert-bezoeker - en een Trio van Haydn was een korte pauze ingelegd. in welke pauze door de Javaansche bedienden ver- verschingen werden rondgediend.
Het concert eindigde met een aria uit de "Freischütz" van Weber, een aria, die ook aan de piano-partij vrij hooge eischen stelde. Mevrouw van Langenaecken werd toegejuicht, de cellist en de violist niet minder en Frans Mehrens moest in het applaus deelen, De kapitein, die het tweede gedeelte van het concert had bijgewoond, kwam nu naar voren om in het bij- zonder Fran te bedanken. omdat hij de ..bewerker" van het concert was.
,,'k Wil wel zeggen," zei de zeeman, ..dat ik er niet al te veel verwachting van had Een klassiek concert op een mid- dag onder de tropenzon dat leek me een gewaagde onder- neming ... Maar de muzikanten ... ik bedoel de musici ... hebben veel succes gehad ... en daar ben ik blij om... hartelijk blij ...
37
Ik zal er om denken bij een volgend scheepsfeest. .. als we althans zulke artisten in ons midden hebben als op deze reis."
..Weet u wel. dat ik trotsch op u ben:' zei Myra. toen ze naast Frans zat te wachten op het luiden der etensgong.
..Trotsch - op mij?" vroeg Frans verwonderd.
..Ja ... omdat u mij uw vriendschap geschonken hebt.. ...
..Waarom zouden we geen goede vrienden zijn?" zei Meh- rens eenvoudig.
..Laat ik het dan zoo zeggen. omdat u. die mij uw vriend- schap schonk. vandaag zoo'n succes gehad heeft."
..Ik heb anders maar de bescheiden rol van accompagnateur gespeeld."
..Zeker... maar het geheeIe plannetje is toch door u op touw gezet."
.:t Voornaamste was: het concert goed van stapel te laten loopen en dat schijnt wel het geval te zijn geweest!"
..0 ja ... 't was werkelijk een oase in een woestijnreis ... al is het beeld van een woestijn wel een beetje vreemd. bij al dat water om ons heen." verbeterde Myra zich zelf ... "doet u van- avond ook aan het bal mee?"
.. een:' zei Mehrens kort.
..Waarom niet? U hoeft zich toch niet in costuum te steken...
maar een enkel dansje kan immers geen kwaad?"
..Ik dans niet. .. dat heb ik u toch al eens gezegd?"
..Wilt u dan niet één dansje met mij doen?"
.. Danst u dan vanavond?" vroeg Frans. en er was een zoo bijzonderen klank in die vraag. dat Myra hem verwonderd aankeek. Mehrens schrok er zelf van. Waarom vond hij het onaangenaam dat Myra danste? 't as toch heel natuurlijk.
dat ze dat deed ... Zij had geen principieele bezwaren ... Bo- vendien. wat ging het hem aan! Zou... zou hij ... jaloersch zijn als Myra danste? Maar direct wierp hij deze gedachte van zich.,. Natuurlijk was hij niet jaloersch... en hij antwoordde zelf: .. ja. waarom zoudt u niet dansen?"
38
Als u het vervelend vindt," antwoordde Myra langzaam en ze Ïceek hem door haar half gesloten oogleden aan: "als u het vervelend vindt... dan dans ik niet."
Maar ijverig - wat àl te ijverig zelfs - verzekerde Meh- rens. dat zij zich vergiste: .:t Is misschien mijn principieel bezwaar tegen het dansen ... maar u deelt die bezwaren niet ...
Toen stond Frans op en wandelde naar het dek... even later liep Myra naast hem: ..misschien doe ik wel een dansje mee ... maar m'n bal-masqué-costuum laat ik rustig in mijn koffer."
..Dat moet u toch zelf weten," zei Frans kort. maar niet onvriendelijk: ..wat mij-zelf betreft. ik blijf na het diner nog een uurtje aan dek. en ga vroeg naar mijn hut ... We schieten aardig op naar Colombo en ik wil morgen nog een massa pennen ... naar m'n verloofde en naar huis."
De suikerlui waren weer "op temperatuur" zooals ze zelf zeiden; ze herinnerden Myra aan haar belofte van twee dagen geleden ... ze moest een paar glazen wijn meedrinken en kon na afloop van het diner niet ontkomen aan het likeurtje bij de koffie.
Frans Mehrens was niet opgewekt na het diner ... Het liefst zou bij gezien hebben, dat een plotseling stormpje de verdere plannen voor den avond in duigen had doen vallen... De onderwijzersfamilie. de verpleegsters en nog enkele menschen van min of meer christelijke levensopvatting hadden een clubje gevormd en vroegen Frans of hij bij hen kwam zitten. De onderwijzer. die veel van muziek hield. maakte den jongen man z'n compliment over het slagen van het concert. "Alle waardeering hoor:' zei hij ...dat is tenminste een prettige afwisseling geweest... het heeft de feestviering op wat hooger plan gebracht:' Even bleef Mehrens in het gezelschap van hen. die meenden zich geheel afzijdig te moeten houden van de avond-feestviering. toen stond hij. zich verontschuldigend.
weer op om M yra te zoeken.
39
..Mijnheer Mehrens is verloofd," zei zuster Stekkers ... "maar hij interesseert zich veel te veel voor die juffrouw Fletch."
..Kom, kom," meende de onderwijzer vergoeilijkend: "da's toch zoo erg niet... 't is een beschaafd en ontwikkeld meisje...
ernstig ook wel. .. ze gaat naar Java om te trouwen ... daar zie ik nu zooveel kwaad niet in."
..Ik wel." zei zuster Stekkers beslist: ,,'k heb meer van die gevallen meegemaakt... 't is bovendien een meisje van de wereld ... we moeten oppassen voor wereldgelijkvormigheid."
Het personeel was bezig de lampionverlichting ..à la giorno".
zooals er in het programma stond. aan te brengen, dat gaf zoo'n echt Eeestelijken indruk.
..Zoo, nog niet naar bed gegaan?" plaagde Myra.
.. Neen. zooals u ziet."
..Komt u nu een kopje thee drinken. dan blijven we rustig praten ... 'k Zou niet graag iederen dag een likeurtje bij de koffie hebben ... daar ben ik niet op ingesteld ... "
Mehrens zag. dat Myra zich in een aantrekkelijk avond~
costuumpje gestoken had, héél flatteus. Knap was ze nu niet bepaald. vond Frans, wel aantrekkelijk. Héél aantrekkelijk zelfs, zooals ze er nu uitzag: met het bruine haar in een dikke wrong in den hals leek ze even op Marie. .. maar die was lichter."
.. Bevalt m'n costuum?"
..Keurig ... goed gekozen'"
"Daar ben ik blij om ... en dan spijt het mij in 't geheel niet, dat ik mijn bal~masqué~toiletje in m'n koffer liet."
Mehrens zweeg. Hij voelde zich onrustig in Myra's gezel~
schap en toch ... toch kon hij er niet buiten.
De gasten uit de eerste klas verzamelden zich nu ook in de tweede. Het tweede klas~dek was ruimer... Daar verscheen reeds, begroet door een hartelijk applau je, het orkest ... Nu kwamen ook langzamerhand de gecostumeerden naar boven.
De kapper en z'n assistenten hadden het meer dan druk ge~
40
had. Toch wel een vroolijk gezicht, die bonte mengeling van kleuren, dacht Mehrens ... Vreemde combinatie's zag je anders.
Daar liep zoowaar een Tyrolerinnetje gearmd met een Eskimo ... en dáár... een Indiaan met een trotsche waardige Chate- läine uit de middeleeuwen. 't Was werkelijk wel geestig.
Origineele type's waren er ook... Kijk ... die vliegenier ... die stelde de bekende Vlaamsche vlieger Jan Olieslagers voor ...
lastig dansen zou dat zijn, met dat vliegmachine-gevaarte op zijn schouders. Mehrens zag voor 't eerst een ..bal-masqué" ...
't kleurenspel en de vroolijkheid lokte hem wel aan. Wat voor kwaad stak er eigenlijk indit alles? 't Was e n leuke, gezellige boel. .. Maar de menschen waren keurig netjes ... Er viel niets op aan te merken .
..Vindt u 't aardig?"
"Jawel. .. zoo gezien."
De muziek ging spelen ... de paren walsten ... een enkele tango of two~step... 't Was ècht gezellig.
Nu kwamen de Javaansche jongens rond met glazen ver~
frisschende bowl. ..Lekker smaakte dat goedje ... " vond Mehrens... et héél goede vruchtenlimonade." Hij lustte nog best een glas ... Myra vond het ook heerlijk drinken ... "Beter dan een likeurtje," lachte ze. Maar toen ze een paar glazen gedronken hadden, bemerkten ze, dat het ..goedje" gevaar- lijker was, dan het er uitzag. Je merkte terdege, dat je wat gedronken had .
Myra danste met een der suikermannen ... Keurig ... er viel niets op het dansen aan te merken ... Maar Frans vond het tàch vervelend ... heel vervelend. 't Was nu eigenlijk mooi genoeg geweest, dacht hij.... Een geschikt oogenblik om er tusschen uit te knijpeo en naar bed te gaan ... Even wachten oog tot Myra terug was. Maar toen het meisje weer naast hem zat. kwam er van naar bed gaan niets ... Hij maakte zich zelf wijs, dat hij toch niet zou kunnen slap n, met die drukte aan boord ... En wat deed hij er eigenlijk voor kwaad 41
