Het l.O.V.D.- congres

en

Donderdag 16 november 1961 - No. 658

Het l.O.V.D.- congres

(Zie pag. 5)

Hardnekkige en bewuste ndergraving

van ons bui

E

r zijn van die vràagstukken, waar men bij . gelegenheid wel eens ernstig over praten m o e t. Sommige dingen immers, die in de wereld gebeuren, zijn misschien op zichzelf niet zo belangrijk, maar moeten als een symp- toom gezien worden dat er iets niet in orde is.

Zo redenerende ben ik tot de slotsom ge- komen, dat het wellicht zin kon hebben enige aandacht te wijden aan de activiteiten van de zogenoemde groep-Rijkeus en van prof.

Duynstee.

Omdat ik aan de goede bedoelingen van al deze Nederlanders gaarne geloof en wil blijven geloven,· heb ik lange tijd geaarzeld om mij kritisch over hun optreden uit te laten. De druppel waardoor de emmer overliep was de dezer dagen gepubliceerde brief van 15 juni 1961 van de Nijmeegse hoogleraar Duynstee aan president Soekarno van Indonesië.

In beginsel mag een liberaal, die in de vrij- heid en de rechtsstaat gelooft, nimmer ieders recht om in behoorlijke vorm zijn mening te zeggen, ook in het publiek, over alles wat hem beroert, aantasten. Maar op die regel kan, en naar onze mening volkomen terecht, in tijd van oorlog of ogenblikkelijk dreigend oorlogsge- vaar een uitzondering worden gemaakt. Er zijn n.l. gemeenschapsbelangen, die in crisis-situa- ties nog zwaarder wegen dan vrijheid van woord of drukpers. Zie art. 37 van de Wet op de Staat van Oorlog en Beleg, en art. 18 van de \Vet regelende buitengewone bevoegdheden van Burgerlijk Gezag.

Dit heeft betrekking op uitzonderl~ike om- standigheden, waarin wij op het ogenblik ge- lukkig nog niet verkeren.

De bedoeling is echter duidelijk.

* * *

J

uist in de rechtsstaat, waarin iedereen toch altijd nog in vele opzichten bijzonder vrij is, wordt verantwoordelijkheidsgevoel gevraagd voor de wijze waarop de en.keling zich van die vrijheid bedient.

En nu is dunkt mij één van de maatstaven, dat mensen in verantwoordelijke posities hun opinies vóór zich houden, althans in het publiek, en vooral tegenover belangrijke Indo- nesiërs, wanneer Nederland zich internationaal gezien, in een gevaarlijke positie bevindt en de Regering met steun van de overgrote meerder- heid der Staten-Generaal een weg heeft ge- kozen om tot een oplossing te geraken.

In het verleden is het wel meer voorgeko- men, dat enkelingen zich tegen de politiek van hun eigen land keren. Vaak betrof het dan individuen die meende!l dat dat eigen land on- recht deed, en die door een zekere missionaire behoefte en morele verontwaardiging werden gedreven. Vaak waren het kunstenaarsnatu- ren. Ik noem U de namen van Multatuli en de Engelsman Wilfrid Scawen Blunt. Voor zulke figuren kan men respect hebben.

Daarnevens kan ik wel begrijpen dat iemand

I n s

als prof. Röling uit Groningen in het verleden bij voortduring heeft gesteld - in het weten- schappelijke vlak - dat de aanspraken van Indonesië op Nieuw-Guinea volkenrechtelijk geheel of ten dele gemotiveerd waren, al ben ik het met hem oneens.

Ook kon ik begrijpen, dat in een tijd dat de Nederlandse Regering er kennelijk van uitging, dat rondom Nieuw-Guinea een statische situ- atie aanwezig was, die het ons mogelijk maken zou onze taak daar over een lange reeks van jaren te voltooien, anderen daartegen opkwa- men en waarschuwden.

Het betoog, dat mr. H. van R ie I, voorzitter van onze Eerste-Kamerfractie, j.l. vrijdag in onze veertiendaagse radio- uitzending hield in verband met de activi- teiten van de z.g. groep-Rijkeus efi van prof. Duynstee, achten wij van zo actueel belang, dat wij dit gaarne op deze plaats als hoofdartikel afdrukken.

Aan de tekst is uiteraard niets wezen- lijks veranderd. Zij is slechts op een enkele plaats aangepast aan de artikel-vorm, na- melijk daar waar de heer Van Riel zich in zijn rede rechtstreeks tot de radio-luiste- raars wendde.

M

aar nu de Nederlandse Regering duidelijk heeft gemaakt voor de hele wereld, dat Nederland geen enkel feitelijk belang in Nieuw- Guinea heeft te verdedigen, alleen een zwaar moreel belang, en de zaak heeft geïnternatio- naliseerd in de Verenigde Naties, begrijp ik n i e t waar men de moed vandaan haalt nog verder tegen het beleid van de eigen landsre- gering te ageren.

vVij leven nu eenmaal allen in het nationale verband, en hebben daar de consequenties een- voudig van te aanvaarden. Zeker in een periode van geweldige internationale spanningen.

Ik schreef aan het begin over symptomen.

Wat ik zo erg vind is dat het vertrouwen in de eigen regering op het gebied van de buiten- landse politiek bij voortduring en hardnekkig wordt ondermijnd door een aantal lieden, die op zakengebied verantwoordelijke posities in- nemen of hebben ingenomen, maar naar mijn beste weten nooit enige politieke verantwooe- delijkheid hebben gedragen, nationaal noch internationaal.

Niemand zal er aan denken hun autoriteit te betwisten op het gebied van zakendoen, zeker de regering niet, en ik in de allerlaatste plaats. Maar wat geeft hun eigenlijk het recht te menen dat zij beter weten wat nationale doeleinden behoren te zijn en hoe deze het beste kunnen worden verwezenlijkt dan degenen die

b leid

daarvoor tegenover de Staten-Generaal res- pectievelijk tegenover het volk de politieke ver-

antwoordel~jkheid dragen?

* * *

N

atuurlijk wordt de kans op het slagen van het Nederlandse beleid kleiner door de hardnekkige en bewuste 011dergTa ving van ons buitenlandse beleid.

Wie garandeert deze heren eigenlijk dat an- dere groepen uit het Nederlandse volk op hun beurt niet op luidruchtige toon gaan aanbe- velen het maar zo gauw mogelijk op een ak- koordje te gooien met de Russen? Dat zouden de dames en heren die dezer dagen het request van de 175 tekenden grotendeels niet willen, maar ook daar zijn liefhebbers voor te vinden.

Materieel is er tussen de zaak Rusland en de zaak Indonesië natuurliik een hemelsbreed ver- schil. Wie een leidende functie in de maat- schappij heeft moet echter aan het aspect den- ken dat hij op ongelegen ogenblikken tot voor- beeld dienen kan.

Het ergste vind ik overigens, dat prof. Duyn- stee op 15 juni 1961 aan Soekarno schreef:

"Het zou mij een voorrecht zijn geweest U van uit mijn eigen ervaring een schets te geven van toenemende bereidheid de aansluiting van bedoeld gebied bij Indonesië te bevorderen en van de moeilijkheden, welke hierb~i in bepaalde politieke kringen worden gevoeld".

* * *

I

k begrijp niet hoe een Nederlandse hoog- leraar zoiets durft te doen. Heeft de be- trokkene dan in het geheel geen gevoel voor de grote betekenis van solidariteit in de Ne- derlandse samenleving en de bijzondere be- trekkelijkheid van de waarde van het eigen inzicht daartegenover?

Luisteraars, laten wij maar aannemen, dat alle betrokkenen hun houding nog eens rustig zullen overwegen. Voorshands kan ik het woord vervalssymptoom, dat mij eerst op de lippen lag, nog té zwaar geladen vinden. Zulks tot mijn genoegen, omdat ik prof. Duynstee overigens acht.

Minister Luns wens ik in de vergadering van de Verenigde Naties het grootste succes, in het belang van Nederland.

ATTENTIE!! ATTENTIE!!

Luistert op vrijdag, 24 november a.s., over de zender Hilversum H ( 298 m.), van

19.30-19.40 uur, naar

.. DE STEM VAN DIE V.V.D."

Sprelwr: mr. dr. C. Berkouwer, lid van ; de Tweede Kamer der Staten-Generaal. ~·

VltJJHF~ID EN DEMOCitATIE 16 NOVEMBER 1961 - PAGINA 2

el stingv orsten na Zijlstra's on

n aanvaard

vaardbaar

D

e conflictsituatie, die vorige week in de Tweede Kamer ontstond naar aanleiding van de belastingontwerpen van minister Zijlstra heeft niet tot verstrek- kende gevolgen geleid, doordat de Ka- mer tenslotte de wijste partij koos en bukte voor het dreigement, dat bij ver- werping van een of meer der voorstel- len het kabinet zou aftreden. Als er twee stijfhoofdig zijn, moet er een de wijste zijn, zei de liberale woordvoerder mr.

Van Leeuwen. De vertolking van dit standpunt viel hem kennelijk iets minder moeilijk. omdat hij zich realiseerde dat er voor de voorgestelde oliebelasting wel een meerderheid in de Kamer was te vinden, zodat het conflict zich in feite toespitste op de vraag, of de vennoot- schapsbelasting op 1 januari 1963 met vier punten omlaag moet gaan of slechts met twee. De minister wilde namelijk bij het vervallen van de uit 1957 daterende tijdelijke verhoging deze belasting tege- lijkertijd weer met twee punten verhogen, om aldus een compensatie te krijgen van f 70 miljoen voor de verhoogde defen- sielasten. In hetzelfde kader moet het speciale invoerrecht op minerale olieën

<f 65 miljoen) worden gezien.

Het conflict beperkte zich dus eigenlijk tot een kwestie, waarbij het om het niet geweldig hoge bedrag van f 70 miljoen gaat. Overigens zag mr. Van Leeuwen wel min of meer een principiële kant aan deze zaak, omdat hij het onjuist vond over deze belastingverhoging thans een beslissing te nemen, hoewel er zonder enig bezwaar tot het najaar van 1962 ge-

\\"acht zou kunnen worden: de voorgestel- de reg·eling gaat toch pas op 1 jan. 1S63 in. Op grond van zijn economische ver- v:Gchtingen, meende mr. Van Leeuwen, dat de situatie over een jaar zo zal zijn, dat de Kamer er dan wel niet onderuit kan komen om minister Zijlstra zijn zin te geven. Dit alles overziende meende de liberaal, dat men voor een bedrag van f 70 miljoen geen diepgaand conflict kan 1naken.

~---f f

~- Flitsen van het ~

1_ ₁ ^Binnenhof (I)

~

^~

,...

... "",...~~-... "'"'

E

^en Leeuwen nam waarschijnlijk reeds ^{diepgaand conflict. !\Ir. Van} op dat moment aan, dat deze kwestie voor de. minister een halszaak was. Maar het woord onaanvaardbaar was op dat moment nog niet gevallen. Toen even Ja- ter de socialistische fractieleider mr.

Burger informeerde wat de consequen- ties van een eventuele verwerping zou- den zijn, probeerde prof. Zijlstra nog steeds het onaangename onaanvaardbaar te omzeilen en zei vaag, dat de rege:ng aan de ontwerpen vasthield.

Prof. Oud nam met deze onduidelijk- heid geen genoegen. Zelf had hij aange- nomen dat minister Zijlstra geen behoef- te aan portefeuillegerammel zou hebben, maar nu de vraag eenmaal aan de orde wus gesteld, moest de bewindsman rond- uit zeggen, of een portefeuillekwestie of misschien zelfs een kabinetskwestie het gevolg van verwerping zou zijn. In dat geval vroeg hij een half uur schorsing van de vergadering om te beraadslagen over de houding bij de stemming. Hier- na stelde minister Zijlstra inderdaad de kabinetskwestie, wat voor de KVP-frac- iievoorzitter dr. De Kort aanleiding was zich bij het schorsingsverzoek van prof.

Oud aan te sluiten.

Ondanks bezwaren heeft geen van de regeringsgezinde fracties het raadzaam geoordeeld tegen de ontwerpen te stem- men. Ook de PvdA-fractie sprak zich voor de \Vetsontwerpen uit. Als tegen- stemmers lieten zich slechts de fracties van de CPN, SGP en PSP noteren. Eén wetsontwerp werd met algemene stem- men aangenomen: het voorstel om de da- tum van de reeds vastgestelde verlaging van de loon- en inkomstenbelasting (een vermindering van f 475 miljoen) op 1 ju- li 1962 te laten ingaan eri de tijdelijke verhoging van de vennootschapsbelasting op 1 januari 1963 te laten vervallen.

* * *

Het meningsverschil tussen minister Zi.ilstra en de Kamer betrof hoofd- zakelijk de vraag, of het nu wel nodig is voor de verhoging van de defensielas- ten (waarmee alle fracties, behalve die der CPN en PSP) akkoord gingen) te grij- pen naar een belastingverhoging van f 135 miljoen. Reeds tijdens de algemene

Inkomstenbelasting gaat 1 juli 1962 omlaag - Tweespalt over venncotschaps- en oliebelasting - Er zit genoeg speling in de begrotinc; om extra defensie-uitgaven op te vangen, aldus mr.

Van Leeuwen- Maar over 70 milioen gulden kan men geen diep- gaand conflict maken.

Hr. VA!\' Ll\F:UfVEN ... . de 11'1/ste .. ... .

financiële beschouwingen, die ;,an het belastingdebat vooraf gingèn, heeft de Kamer uitgebreid over deze kwestie ge- sproken.

De verschillen in zienswijze inzake een goede budgettaire politiek waren echter niet te overbruggen. De meerderheid der Kamer stond op het standpunt. dat er in de begroting wel zoveel speling z;lt, dat de defensie-uitgaven ook zonder belas- tingverhoging gedragen konden worden.

Prof. Zijlstra ontkende die speling cch- tér ert sprak van een conjunctuurreser- ve, waar men nu niet aan mocht komen.

De vrees van de CU-afgevaardigde Van de Wetering, dat de minister steeds nieu- we lasten zou gaan opleggen, probeerde

prof. Zijlstra weg te nemen met de .op- merking, dat hij steeds trouw is geble- ven aan zijn program, zowel met betrek- king tot de uitgavenverhogingen als de belastingverlagingen. De verlaging van de loon- en inkomstenbelasting komt over een goed half jaar tot stand; het tarief voor ongehuwden is reeds verlaagd en de fiscale tegemoetkomingen voor de ge-- huwde werkende vrouw zullen nog eer- der tot stand worden gebracht dan was verondersteld. En wat de uitgaven be- treft, de stijging houd ik binnen het ka- der van de trendmatige ontwikkeling. In dit kader kan een plotseling zware uit- gave van f 210 miljoen per jaar wegens verhoogde defensielasten niet zonder meer worden opgevangen. Bij het zoeken naar compensatie ben ik heel gematigd te werk g2gaan. Ik heb niet overvraagd om me in een goede onderhandelingspo- sitie te plaatsen, nldus de minister.

Het betoog van de bewindsman over- tuigd0 mr. Van Leeuwen er echter niet van, dat er geen ruimte in de begroting zou zitten. Hij wees er op, dat de voor- lichting van de minister geen juiste in- druk geeft van de staatsfinanciën. Het cijfer van het begrotingstekort is een uiterst misleidend cijfer. De staats- schuld is de laatst-e jaren niet groter ge- worden, terwijl de aktiva op de staats- balans zeer aanmerkelijk meer zijn ge- stegen dan de passiva. De staat heeft dus op bdangrijke schaal vermogen ge- vo-rmd. Mr. Van Leeuwen gaf in dit ver- band de volgende cijfer-illustratie: het begrotingstekort is f 275 miljoen. Er wordt echter f 529 miljoen 2an langlopen- de schuld afgelost. Dat betekent - afge- zien van de afdoening van· de herstelscha- deschuld een schuldvcrmindering van f 254 miljoen. Als men hiervan de voor- gestelde belastingverhoging aftrekt, blijft er nog bijna f 200 miljoen schuldvermin-

CJ)eze Burger

is nutar een sinlJK~le burgPr en da.aron1 begTijpt hij son1s niet van de ho::;e politiek en de smalle kronkelpaden waarlangs deze :r.!ch begeeft.

Daar was nu vorige week de here dr. Lucas, een fijngebouwd centen·

mannetje van de K.V.P. aan het woord in de Tweede Kamer, terwijl ik, 01> de (niet eens gereserveerde) tribune het doen en laten, het z<>g;~·en en praten van zijup; Yertegetn,~oordigers in 's Ia.nds 'rerga.derzaa.I a.an~c1HHnvde

en beluisterd<".

De heer doctor Lucas l<an helentaal rood Yan aandoening· en ontroering aanlopen a.ls het n1aar over helastingen g·a~!t, een \VPl \Ynnder1ijl{e vündn~ur,

maar reuze-nuttig·, dat wel.

Nu, de heer Lucas hield een kilometer-lang· betoog· over de cng·e·.ven;.;thP.id ntn een s-lim plannetje van tuinister Zijlstra. 'Vat dat plannetje was, g·a ik u nu en hier niet uitleggen; in de eerste plaats niet omdat u üa.t al Jan_!(· in de dagbladen lwbt gelezen en in de twe.:de: omdat ik daartoe nEet in staat ben; om het ronduit te zeggen: zo'n bt"lastingdeslnmdig·e rede is voor ntij tovertaa.l, abacadabra .... ik begrijp er g-een 'voord en g·een cijfer van.

l\Iaar g·oed, de here doctor Lucas 'vas te u ,ge; en niet n1aar zo ~;e\vóón teu_ge, maar g· e we I di g teug<'. Je zou gedacht hebben: als-ie het plannetje niet om zeep hrengt, dan hreng·t hij dat de minister persoonlijk. lVIoordlust schitt<"rde in I"ucas' ogen.

En toen hij dat allemaa·l g-ezegd had. En toen hij precies en bl.arfijn en zonder dat er - van mijn tribune af bel<<"ken - gPen speld tussen t<' Juijg·en

\Yas, toen stetnde dr. I .. ucas vóór.

Ik dacht niet allt"en "da's gel<".

Ik daeht oolc "\Vam·om heeft die Lucas alles g·ezeg-d wat hij 1-'<"zeg·d heeft?" ",Vaarom al die n10eite met dat kilometerlange verhaal (waan·an je als ondeslnmtlig beluisteraar 't zand tussen de knarsende tanden krijgt), als dat tf>uge uiteindeHjk toch vóór wordt".

I·Iad meneer Lucas (dacht ik) beter zijn mond kunnen houden.

Had hij al die avonden thuis niet aan die rNle lwhoeven te zitten dokteren.

Hij had zijn tijd beter kunnen besteden aan een potje pandoer of een spelletje sjoelbak.

't Zal wel- hoge politiek zijn, maar ik kon die langs die kronkelpaden niet bijhouden.

Ik had het g·evoel, dat ik door de dodor zwa<n ventenriet was, waar ik zelf bij stond ....

Nee, de ho;;·e politiek is helemaal nil<s voor

dering over. Volgens zijn verdere bere- keningen zit er in de begroting een extra speling van f 600 à f 700 miljoen. Deze si- tuatie deed de liberaal zeer kritisch staan tegenover belastingverzwaring. Een re- latieve vermindering van de belastingdruk wat toch een programmapunt van de mi- nister is, heeft tot dusverre niet plaats gevonden. Integendeel, in 1962 zal 30.4 procent van het nationale inkomen tegen factorkosten. door belastingen vvorden op- geëist. Dit percentage is het hoogste, dat in de laatste tien jaar is voorgekomen.

Het laagste was 26.8 in 1957, maar se- dert dat jaar is het gestadig gestegen.

Voor mij staat vast, aldus mr. Van Leeuwen, dat uit een oogpunt van gezond financiëei even\vichl middcl2!1"'/cr::.;tcrking geenszins nodig is. Daar kcmt bij, dat de liberale woordvoerder, zoals bekend, om praktische en theoretische redenen, sceptisch staat tegenover conjuncturele belastingheffing. Hij staat op het stand- punt, dat belastingen verlaagd moeten worden als het kan en verhoogd moeten worden als het nodig is. Fluctuaties in çle conjunctuur zullen ongetwijield de overheidsinkomsten beïnvloeden. Maar de bestendige gedragslijn houdt een ni- vellerend automatisme in. Men moet hierbij niet uit het oog verliezen, dat rui- me kassen tot ruimere uitgaven leiden en dat alleen al daarom een te hoge be- lastingheffing vermeden moet worden.

Streven naar een onmatige nationale con-

junc~uurreserve is per definitie streven naar een onevenwichtig gedrag, dat tot een aktieve betalingsbalans moet leiden.

* * *

M

inister Zijlstra heeft nogal wat kri- tiek te verduren gehad over 't met laten doorgaan van de inkomstenbelas- tngverhging op 1 juli van dit jaar. Ook de liberaal meende, dat de bewindsman in deze zaak geen gelukkige hand heeft ge- had. Wel is mr. Van Leeuwen onder om- standigheden voorstander van belasting- verlaging zonder vas-tgestelde datum, on1dat el' anders niet g·auw iets varl he- lastingverlaging terecht komt. De voor- bereiding van 'n belastingverlaging duurt immers zo lang, dat men nooit knn weten of op het moment dat de wet tot stand komt er geen conjuncturele of financiële bezwaren zullen zijn. Mr. Van Leeuwen had de datum van invoering liever ge- heel aan de regering willen overlaten.

Het noemen van een streefdai.um wekt verwachtingen met het risico van teleur- stelling.

MIY!STER /.lUSTRA ... hals:aa!.- ... .

M

r. Van Leeuwen heeft ook nu weer zijn pijlen tegen de investeringsaf- trek gericht. Hij acht dit een verkeerde faciliteit. In wezen is het een subsidie.

Aangezien de liberaal in het <Jlgemeen tegen prijsvervalsende subsidies is, ter- wijl bovendien de investeringsaftrek zeer ongelijk en onbillijk werkt, constateerde hij met genoegen, dat hij in zijn afwij- zing niet meer zo alleen staat als vroe- ger. Hij voelt meer voor een beter fiscaal afschrijvingssysteem of bijvoorbeeld al- gehele verlaging van de vennootschaps- belasting.

(Zie vervolg pag. 4)

VRIJHEID EN DE~IOCRATIE

Mr. J. ^{F. G. SC}

Lid Provinciale Staten van Zeeland Lid Landbouwcommissie V. V.D.

"De !anflhonw hf'eft het in deze tijd niet gèmakkelijk. Alle aandacht is op de indush'l.aHsaUe gericht, terwijl in deze zelfde tijd de landbouw eenzelfde stormachtige ontwikkeling doormaakt als het ambacht in de tweede helft van de 19e eeuw heeft gelwml.

De omstandigheden dwingen tot een snelle mechanisatie, wat hoge investeringen met zich meebrengt. Deze snelle aanpassing is vooral bU

de conservatieve elementen in onzP boerenstand nog moeilijk te ver·

werlmn en geeft hier en daar psychologische moeilijl{heden. De aan·

passing is vooral een kwestie van aanpassing Yan mentaliteit", aldus mr. §chlinge:mann.

,Hoe bent U, als jurist, secretaris van de Zceuwsche Landbouw Maatschappij geworden?"

"Dat is mede een gevolg van de oor- log, maar vooral omdat ik mij sterk tot dit soort werk aangetrokken voelde. In de oorlog .was ik wèrkzaam bij de Vee- houderijcentrale en daarna bij het'. Rijks- bureau voor Voedselvoorziening. Na de oorlog kreeg ik een functie in het ka- binet van minister Mansholt en in 1946 ben ik bij de Z.L.M. gekomen".

De heer Schlingemann is in 1914 in Maastricht geboren, als tweede zo_on van een hoofdingenieur van de Rijkswa- terstaat. De HBS heeft hij in Roermond en Den Haag gevolgd, waar hij ook het einddiploma behaalde. Na het afleggen van het Staatsexamen ging hij in Lei- den studeren. Vlak voor de sluiting van de Leidse Universiteit deed hij zijn laat- ste examens en behaalde de mr.-titel.

De landbouw speelt een zeer belang- rijke rol in Zeeland. De ZLM nu 118

gevenden, die van het platteland afkom- stig zijn."

Uit de loop van het gesprek volgt dan als vanzelf het gemis aan belangstelling en kennis van het platteland bij de ste- deling.

,;Wij zoeken naar wegen om de kennis"

making met het platteland te vergemak- kelijken. Het is niet alleen een zaak van ,.public relations", maar vooral een zaak van belangstelling wekken. Verle- den jaar zijn hier 150 studenten van Nijenrode geweest en er bestaat een uit- wisseling tussen Schouwen en Duiveland en het Voorburgse Lyceum. We zoeken het vooral in de jonge mensen. In dit verband wil ik ook het werk van de Volkshogescholen noemen. Dat is moei- lijk werk, maar mooi en zeer nuttig".

De heer Schlingemann is zelf niet uit de landbouw afkomstig, terwijl mevrouw een Haagse is. Daarom kent hij de pro-

16 NOVEJ\'IBER 1961- PAGINA 3

Ll GEMA

streeks 1950 lid van de VVD geworden.

In 1952 benaderd voor de de Tweede Kamer, kwam hij in '53 in de Pro-

vinciale Staten van Zeeland. De VVD beschikt thans over 4 zetels (aanvanke- lijk ³⁾ en is dus even sterk als de SGP.

Bij de verkiezingen in 1958 en 1959 wer- den aanzienlijke winsten behaald, terwijl bij de tussentijdse verkiezingen op Schou- wen en Duiveland voor de gemeentera- den meer dan 20 pct vooruitgang werd geboekt.

DE ligging van de eilanden is voor een organisatorisch verband bijzonder moei- lijk. De laatste tijd is er wel wat meer

Voor de eilandeJ1 komt de ontwikke~

ling pas goed op gang na de voltooi- ing van de Deltawerken, maar voor Zeeuws Vlaanderen bestaan nu al goede kansen. Na de verbreding van het ka- naal van Terneuzen naar Gent heeft de industrie aandacht voor dit land gekre- gen. In Terneuzen komt al een vesti- ging van Philips. De Europese Integra- tie gaat door en daarom is een vaste oeververbinding van het allergrootste belang. Vergeleken met Denemarken, waar de kleinste eilanden met bruggen verbonden zijn, valt het heel erg in ons nadeel uit. De wachttijden voor de veren zijn in deze tijd veel te lang.

jaar oud, is er een begrip. Sedert kort is de he·er Schlingemann ook ingescha- keld bij de buitenlandse aangelegenhe- den van het Koninklijk Nederlands Land- bouw-Comité.

BEKENDE PERSOONLIJKHEDEN IN DE V.V.D.

In 1946 was er sprake van een drie-ei- landen-plan maar de kosten (j 40.000.000) vond men veel te hoog.

Na de stormramp is men daar anders over gaan denken, maar nu wil ik toch nog eens de aandacht vestigen op de dwingende noodzaak van een snelle be- De vrije landbouworganisaties in de

EEG hebben te Brussel een Internatio- naal Secretariaat ingesteld. Via dit or- gaan worden adviezen uitgebracht aan de Europese Commissie.

"Ik ben altijd met veel plezier voor de landbouw werkzaam", zegt de heer Schlingemann. "De boerenstand is altijd een stabiel element in onze Nederlandse samenleving geweest. Zij maakt thans een moeilijke tijd door, maar we moe- ten goed begrijpen, dat de landbouw niet te missen is. Wij hebben in organisatie- verband de moeilijke taak onze mensen op de juiste wijze voor te lichten. De boerenstand mag niet ondergaan. Het is tegelijkertijd een stabiel en een yerfris- send onderdeel van ons volk. In het ver- leden en heden heeft het platteland steeds nieuwe krachten aan de stedelijke be- volking geleverd. Het is nog niet zo lang geleden, dat de levenskansen op het plat- teland 3 x zo hoog waren als in de stad.

Thans maken wij weer een uittocht naar de stad Ii:J.ee, nu vooral van ar- beidskrachten naar de industrie. Op het platteland worden ook andere waarden dan de materiële in stand gehouden: de kerk. Ook als leverancier van intellect mogen wij de boerenstand niet overslaan.

Iedereen kent in zijn omgeving voorbeel- den van intellectuelen, dikwijls toonaan-

biemen en verschillen, die er liggen tus- sen stad en platteland zo goed.

Het gezin ( er zijn 3 kinderen, waar- van de oudste zoon het gymnasium be- zoekt; de dochter bij de Hernhutters in Zeist op kostschool is en de jongste zoon nog op de lagere school zit) woont nu al jaren in Goes.

"Veel van deze problemen lossen zich zelf op door goede verbindingen", zegt de heer Schlingemann, "daarom ben ik ook zo sterk voor vaste oeververbin- dingen tussen de eilanden. Het is niet alleen voor Zeeland, maar voor geheel Nederland een voorname eis, dat er brug- gen of dammen worden gelegd, desnoods met een tol. Ik heb helaas de indruk, dat het plan van een brug over de Oos- tersehelde al weer wat op de achtergrond

· is geraakt".

De Y.Y.D.

De heer Schlingemann is van huis uit liberaal. Zijn overgrootvader zat al in de Provinciale Staten van Overijssel, ter- wijl familieleden in Engeland al in het eind van de 18e eeuw de liberale ^ge~

dachte waren toegedaan. Zijn oudste broer, nu raadsheer in Den Bosch, was voorzitter van de VVD in Enschedé.

Zelf is de heer Schlingemann om-

leven in gekomen, maar voor velen is het eiland toch belangrijker dan de pro- vincie. Het is vooral een kwestie van de verbindingen, die het zo uiterst moeilijk maakt tot een groot organisatorisch ge- heel te komen. En tenslotte is er nog iets, wat alle VVD-ers in Zeeland sterk beroert: het gemis van een eigen Zeeuw- se vertegenwoordiger in de Tweede Ka- mer.

Het Deltaplan

"Wanneer we over Zeeland praten, kunnen we het Deltaplan niet overslaan.

Wat denkt U van de mogelijkheden, die door de uitvoering van dit plan voor Zeeland ontstaan?"

"Het is nu nog te vroeg om daar die- per op in te gaan", zegt de heer Schlin- gemann. "Het allerbelangrijkste van de mogelijkheden vormen de vaste oever- verbindingen. En van de oeververbiD- bindingen is de verbinding met Zeeuws Vlaanderen weer de belangrijkste. Het is nog niet beslist wanneer de dam door de Oostersehelde klaar zal komen, maar dat kan misschien nog wel 10 of 15 jaar duren. Wat zal er in die periode gebeu- ren? Zeeuws-Vlaanderen is een be1ang- rijk stuk Zeeland, ongeveer 2/5 van de totale oppervlakte.

slissing voor een vaste verbinding het Zuidelijk deel van Zeeland".

Afdelingssecretarissen opgelet

met L.R.

U wordt dringend verzocht, de verhuizing van leden naar een andere gemeente onmiddellijk op te geven aan het Algemeen Secre- tariaat der V.V.D., Koninginne- gracht 61 te 's-Gravenhage, met opgave van het nieuwe adres en vermelding of het lid zijn (haar) contributie over het lopende jaar al dan niet heeft voldaan, het be- drag der contributie en of er ook gezinsleden zijn,

Het Algemeen Secretariaat draagt zorg, dat de afdeling in de plaats van vestiging hiervan op de hoogte wordt gesteld.

Werkt er toe mede, dat niet on- nodig leden voor onze Partij ve<·- loren gaan!

Bij voorbaat onze dank,

I

'---/

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

I • g

D

e Eerste Kamer heeft zich op 7 no- vember zonder hoofdelijke stem- ming akkoord verklaard met de nieuwe regeling van het kinderstrafrecht en het kinderstrafprocesrecht. Wel was hoofde- lijke stemming nodig over het hiermee samenhangende ontwerp van een nieu- we beginselenwet voor de kinderbescher- ming. Met 36 tegen 22 stemmen werd gelukkig ook voor dit ontwerp de weg naar het Staatsblad vrijgemaakt.

Onze liberale fractie in de senaat en de socialisten stemden "en bloc" voor;

slechts een aantal leden van de rechter- zijde volgden dit goede voorbeeld.

In de confessionele fracties, KVP, ARP en CHU, waren ernstige bezwaren gere- zen tegen de regeling van humanistische geestelijke verzorging in de rijksgestich- ten voor minderjarigen. Deze mogelijk- heid was door een ame'1dement van het socialistiche Tweede-Kamerlid mr.

Daams indertijd in het ontwerp vastge- legd. Daarom wilden in de Eerste Ka- mer 12 KVP'ers, drie anti-revolutionai- ren en zeven leden van de CHU het kind

(het beginselontwerp) met het (huma- nistische) badwater weggooien.

In de Tweede Kamer hadden indertijd slechts de fracties der CHU en SGP om deze reden tegengestemd.

* * *

H

et amendement voor gelijke kan- sen voor humanistische geestelijke verzorging naast godsdienstoefeningen en godsdienstonderwijs was bij de behande- ling in de Tweede Kamer, op 2 mei j.l., mede-ondertekend door onze geestver- wanten mr. dr. C. Berkhouwer en mr.

· B. P. van der Veen. Het voorstel werd

"bij verrassing" aangenomen met een kleine meerderheid, zeer tot schrik van de rechtse fracties, die op dat ogenblik meer absenten telden dan de overzijde der Kamer. Deze afwezigen hebben dus - wellicht huns ondanks - meegewerkt aan een voor ^0'1S bevredigende regeling.

Het absenteïsme schijnt soms dus te kun- nen strekken tot bevordering van de verdraagzaamheid.

* * *

0

nze geestverwant mr. R. H. baron de Vos van Steenwijk verklaarde in de Eerste Kamer dat hij en zijn frac- tie de desbetreffende wetsontwerpen met zeer veel instemming begroetten. Over het amendement-Daams zei de liberale

·spreker dat aan de ene kant is voorge-

(vervolg van pag. 2)

Hij wilde ondertussen allerminst beto- gen, dat de investeringen te hoog zijn.

In 1955 was dat wel zo. Toen werd door minder juiste kredietgeving in een toe- stand, waarin een besparingstekort b€- stond, tot investeren aangezet. Wij pluk- ken tot op heden nog de wrange vruchten van foute investeringen als gevolg van de toenmalige kredietgeving door de se- mi-officiële instanties. Thans is de bespa- ringsquote groot; de besparingen over- treffen de investeringen. De knelpunten liggen anders. De spanning b€staat nu al- leen op de arbeidsmarkt. En die is mede - en misschien wel vooral - ontstaan, doordat onder de vorige regering te lang is vastgehouden aan het agadium "rust in lonen en prijzen". Daarna zijn de loon- ontwikkeling en de arbeidstijdverkorting als reactie wel wat erg stormachtig ge- gaan en ontbrak de voor een harmoni- sche ontwikkeling nodige geleidelijkheid.

Er is koopkracht onstaan, die niet ·ge- dekt wordt door het aanbod op het be- staande prijsniveau en als logisch gevolg komt er een gebrek aan arbeidskrach- ten. Dit tekort is weer een aanleiding voor extra versnelde investeringen. Het is een hele kunst om de hogere arbeids- kosten door loonsverhogingen en ar- beidstijdverkorting op te vangen. Kan nu werkelijk iemand in gemoede menen dat dit in hoofdzaak op andere wijze kal~ ge- schieden dan door verder doorgevoerde Jnechanisatie, m.a.w. door meer inves- tering?

Niettemin had mr. Van Leeuwen op

1'G NOVEMBER 1961 - PAGINA 4

h ma istische ver or ⁱⁿ st ^{ie t}

Senaat aanvaardt kinderstrafrecht - Vele rechtse leden tegen beginselenwet-Meerderheid ^V(llli1 14 stemmen- Baron De Vos van Steenwiik over biiliikheid - En over het Christendom - Paulus geci~eerd - .,Ga

iäi

fi(ll<llll' dle foerisping?" - Mh~isterieel

betoog met eigen visie.

BARON DE VOS VAN STEENif/IJK ... schromelijk overdreven ...

steld alsof hierdoor een zware slag is toegebracht aan het christendom. Het hu- manisme zou zich hiermee een plaats hebben ver•overd naast de christelijke godsdienst en dit zou ontoelaatbaar zijn.

Van de andere kant werd gesteld dat aan de verdraagzaamheid gestalte wordt ge- geven, wanneer. de uit deze kring afkom- stigen geestelijke verzorging kunnen ge- 'nieten.

Van belde zijden werd volgens baron De Vos van Steenwijk deze zaak schro- melijk overdreven. In de eerste plaats is het zeer de vr•aag wat e!' in de prak- tijk van terecht zal komen. Hoe groot is het aantal gedetineerde'1, dat bewust wenst te leven uit humanistische begin- selen? Maar, ook al zijn er slechts wei- r.igen, dan nog is het rechtvaardig dat . een dergelijke bepaling in het leven is geroepen. Het is een kwestie van billijk- heid.

enkele punten toch wel kritiek op het in- vesteringsvolume. Volgens hem is de ves- tiging van buitenlandse ondernemingen te veel aangemoedigd. De stimulering van de investeringen in de probleem-

~ gebieden. werkt hier en daar wellicht ook averechts. Eveneens is de laag gehouden rente in dit verband een factor.

*

* *

W

at de revaluatie betreft, merkte de heer Van Leeuwen op, dat hij in de afgelopen maanden niet van mening is veranderd en nog steeds geen bewon- deraar is van het revaluatiebesluit Wij dragen de medeverantwoordelijkheid voor de grote valuta-onrust die zich rondom het Pond Sterling heeft gedemonstreerd.

Aan de geschiktheid van de gulden als rekeneenheid voor internationale trans- acties is afbreuk gedaan, hetgeen in het nadeel is van onze export-industrieën. Nu moge de revaluatie afkoelend hebben ge- werkt op de binnenlandse oververhitting maar er komen weer andere tijden; het vertrouwen in de gulden is tot onze scha- de ondermijnd. Binnenslands hebben wij niet veel gemerkt van de zegeningen der revaluatie. Op het binnenlandse prijsni- veau is de invloed minimaal. Van een matiging van loonaanspraken is niets te bespeuren. Wel is de winstgevendheid van vele bedrijven ernstig aangetast. Mr.

Van Leeuwen ontwikkelde nog veel meer bezwaren en merkte besluitend op, dat de revaluatie bepaald geen verheugen- wekkend hoofdstuk in onze economische geschiedenis is, D. M. V.

Wat voor nadeel voor het christelijk geloof wordt nu van bepaalde zijde van deze bepaling verwacht? Vreest men dat de geestelijke verzor•gers van het Huma- nistich verbond zich kre11kend zullen uit- laten over de godsdienst of over een be- paalde kerk? Dat is toch niet te verwach- ten, aldus onze geestverwant. Een uit- glippen op dit pad is in theorie ook bij andere geestelijke verzorgers mogelijk Meent men dat het Huma:CJistisch ver- bond een voorsprong krijgt voor zijn be- ginselen? Dan heeft men toch wel heel weinig geloof in de kracht van het chris- tendom.

Mr. De Vos van Steenwijk citeerde een- uitlating van Paulus, dj.e tot de Atheners zei: "Mannen, ik zie dat gij zeer gods- dienstig zijt, want ik heb onder de alta- ren in uw stad ook een altaar gezien voor de onbeke'lde God; die God, die gij onbekend noemt, verkondig ik u." Zo is het best mogelijk dat ook door een aan- tal verkondigers van het Humanistisch veJ'bond juist de God wordt verkondigd, die Paulus cie voor de Atheners onbeken- de God noemde .

De liberale spreker kon niet begrijpen dat een aantal leden de desbetreffende bepaling zo belangrijk achtten, dat zij een zeer gewichtige vcJ.·betering van het kinderstrafrecht wilden afwijze'1, omdat zij tegen die bepaling bezwaren hadden.

~~=-l

.. ....

^{-~~~~ ... ~~}

W

at behelst de nieuwe regeling? On- d;mks zijn grote waar•dering maak- te onze geestverwant over enkele punten nadere opmerkingen. De indruk wordt wel eens gewekt, zo zei hij, alsof deze ontwerpen worden beheerst door het be- ginsel: vooral geen straf voor minderja- rigen. Dit beginsel, waarmee de liberale spreker geenszins instemde, is nu wel verlaten. De na-oorlogse jeugd gedraagt zich niet zo, dat zij alleen met zachte hand behoort te worden geregeerd. Men moet maar eens lezen wat de zg_ nozems op hun geweten hebben. Van de nieuwe voorschriften kan een heilzame werking uitgaan.

Zeer terecht zegt prof. Hazewinkel- Sm•inga, dat het nut val"l kleine en scher- pe inprentingsmiddelen, liefst direct in aansluiting op het begaan van het ver- bodene, niet mag worden onderschat, ook niet voor kinderen beneden de twaalf jaar. Met deze leeftijdsgrens ging onze fractie overigens akkoord. Deze grens kan als een compromis worden be- schouwd evenals de regeling van de jus- titiële documentatie. De kinderrechter kan steeds bij een be11eden de 16-jarige leeftijd begaan delict verwijdering van het desbetreffende strafblad uit het strafregister bevelen. Al kan iemand la- ter nog de nadelen ondervinden van een in zijn jeugd gewezen vonnis, het is vol- gens onze geestverwant toch wel ge- wenst, dat men bijvoorbeeld bij sollicita- ties een zo. goed mogelijk beeld krijgt van de betrokkene, ook in diens eigen belang. Daarom zijn de bezwaren tegen deze J'egeling in het ontwerp wel te be- grijpen.

Baron de Vos van Steenwijk twijfelde over het nut van de berisping als straf.

Deze blijft namelijk bestaan. Uit zijn jeugd herinnerde mr. De Vos zich een straatversje: "Ga jij naar de berisping".

Een kinderrechter had eens tegen een jongen gezegd: "Ik zal je een repriman- de geven." De jongen kwam thuis, maai' zei dat hij van het geschenk niets had gemerkt!

*

*

*

0

ngewenst is de verkorting van de maximum tuchtschoolstraf van een jaar tot zes maanden. Het is begrijpelijk, dat kinderrechters aandringen op meer tuchtscholen. Er moet op het ogenblik vier à vijf maanden worden gewacht voordat er plaats in een tuchtschool is.

De nu mogelijk geworden straf van

arrest vereist een specifieke accommoda- tie. Voor deze straf is een "opvang" in een soort werkkamp of iets dergelijks no- dig. Tenuitvoerlegging van het arrest op politiebureaus, zoals de minister zich deze voorBtelt, is niet aan te bevelen. Tot zover onze geestverwant.

* *

*

Bij de verdediging van de ontwer- pen hield minister Beerman zich voor een groot deel met het mnendement- Daams bezig. Hij verklaarde waar•om hij destijds niet zijn "onaanvaardbaar" over dit amendement had uitgesproken; hier- over had jhr. mr. Van Meeuwen (KVP) een vraag gesteld. Op zijn wijze gaf de bewindsman een uitlegging van het zo- zeer betwiste nieuwe artikel in de begin- selenwet. De bijeenkomsten van het Hu·

manistisch verbond, zoals deze thans in de gestichten worden toegelaten, moeten worden gezien als van geestelijke aar•d.

Mr. Beerman zei, niet onverdraagza:tm te willen zijn, al meende hij dat hel amendement overbodig was. Maar - ~n

hier gaf de minister zijn visie - het ü er niet om te doen, dat kerken en "ge.

noütschappen op geestelijke grondslag"

zoals het Humanistisch verbond, op één lijn wvrden gesteld. Voor de gee:;telijkE vcrzor•gers van de betrokken genoot·

schappen (niet alleen humanisten, mam ook bijv. antroposofen) is toelating no·

dig. Verteg;mwoordlgers van de kerken worden zonder meer toegelaten. Boven·

dien beloofde de minister aan de oppo·

santen, dat hij bij alg. maatregel van be- stuur nader zal bepalen, dat geestelijkE verzorgei's zich moeten onthouden var anti-godsdienstige en anti-kerkelijke uit·

latingen.

MINISTER BEERMAN .,. ... ·~~niet verdraagzaam" ... .

0

ndanks het ministeriële betoog het zou wellicht onvriendelijk zijn al:

wij in dit verband gewaagden van "pra·

ten als Beerman" - konden vele con·

fessionele senatoren niet over hun be·

zwaren heenstappen. Van 's ministen eigen christelijk-historische geestvc:rwan·

ten ging er slechts één met hem mee, dt heer Van Hulst, die meende dat een goe·

de regeling van het kinderstrafrecht z<

spoedig mogelijk moest worden verwe zenlij kt.

Lib

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V.V.D.

Koninginnegracht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 60 48 03

(3 lijnen) Giro 67880