H OO:Fsrcz:

.EEDAHKING S

1.:·.:: S.J.;g l:ct;uig ek my opregte dank en waar-

deri~,_.:, :::an my studieleier prof. D, C. Schutte vir SJ insiggawende leiding en hulp. Daarson- der sou i ierdie werk nie moontlik gewees bet nie.

Verd.er i.:C;t uig ek ook my ianige dank aan my et;;,;s:lote wat my op velerlei wyse bygestaan het en ooL: die r euse t aak gehad het om al die tikwerk t e onderneem.

B1adsy

HOOFSTUK 1 :

H OO:Fsrcz:

n r :::.G hD

OP DIE OU .L SL :·.OEFIPG I~N TAJ.K . . • • • • 4 l . Vert:mderde en ver anC:E.:cende V·lere 1dom-

:Jt;andif;h(:vle . . . .. ... . ,. . . . . . . 4 1.1. Staatkundiga veran~erings . ... . .

4

1.2. :Besl:::awi.:lJstoesta:1de . . . . . . . • . . . .. . . • 4 l . 3. Die vraag:-:Jt t;.1: van oorbevolking en van

die n:assu-ne11s o " • ,) , " " .. ~ ~ " ... ~ ^{(' • , _ , ..} ~ ~~ 4

1.4. Internasiona1G sparu1inge . . ..• , . • . . . . 4 1.5. Industri~lisssie en outomati sasie ••• 5 1.6. Die a1gemene ui liwe:rking Vcn die 1ewe

in ¹ n tegnoloe;i ese tyd ·ne "c oorv1oed

en voorspoed . . . . . . • . . . . . . . . . . . 5 l . 7. Di e invloed van se1:ularisasi e . . . . . . . 6 1. 8. Di popu.1arisering ~ran wetenskap1ike

lc&nnis ~ . ., ... , " "' " .. ..., ... . . ~ .. ~ ... ^{it .. " .. c , o} 6

2. Die veranderde en veraulerend e same-

le\'~· ing ^{0# o . . . . .} . . . " • " .. . . . . . . ~ . . . ~ ^.. ~ ^{" o •} 7 2.1. Dia komp1ekut:eid V2ll di e gemeenskaps-

le\"le "' .. ^{o _ r: • ., .. oi o , C> , . . . . ;: " ,} . . . .. " " ~ ^{• .. .. . . .. .. . .} 7 2.2. Veranderinc;:::: in di.;; maat :;;k:aplilce

strul.._~uur "., ... ^{o ... o .J . . . o} . . . ~c.~o ^{. . . . . .} c~'" 7 2.3. 'n Vervl akkinC'· vc.111 die sedelike op-

v o e ding " ^{o 'I# •} ~ ^• o . . . . . .. . . . o .. .: ... " "' o ~ ^{... 9 ,J} ~ 8 2.4. Die saEel ewing en die ci:roep bepa~l

die ncrme ... "' . ~ , . ^{9 "' . . .} . . . . . "' "' . . . "' • " 8 2. 5. RolsegmentSJ.sie . ... , .. , . . . . . . . • . . 9

2.6. Di e probleem van a~passing by ver-

anderde omsL:.n.:li6tede ... , . . . • . . .. . . .

9

( i)

Vervolg.

3. Die dwingende inv1oed va.n die ko11ek-

tiewe opvoeQingsueli~ .. . ••.•... ..•. . . 10 4. Die skoo1 in di8 moderne same1ewing 10 4.1. Di e inv1oed van die skool is vandag

gr·oter as ooi t tevore . . . . • . . . 10 4. 2. Deur ov.'erheid:Jbecoeiing .,., ord steeds

meer hulp en steun aan dh . opvoecling

gegee . . . . . . . . . . . . . . 11

5. Die vera ... :.L:.~rde patroon vun die t:JBSins-

1 ewe ... . . . .. , . . . . . . . • 11 5. 1. Die i.nvloed vu.n verst8de1iki::lg op di e

,ge:::ins1evl'e •. .... , ... . .... , . . . . . . . . 11 5.2. Die r.wbj_litei t van di e m.oderne gesin •• 12 5. 3. Funksiever1i es en funksieve:.':'slmivving

V:..ll .:lie ge.:::in ... .. . . 12 ).4. Vryetydsbestcair.~ ... .. . . . .. . ... .. . .•. 13 5.5. Di e gcbrek aan gesaG, gesagserkenning

en ges~gsaarn.r!O'_,___rd.:.ng . . . . . .. . . . 14 5.6. 'n ^Toe~~me in ge3insvraag2tukke en

e,esinsverorokke1ing . . . . . . . . . • . . . . • . . • 14 5.7. Gesin vorm ~~e meer 'n egte gemeenskap

n1e .. " .. " .. .. .. ~.. ^oJ . . . . .. .. .. ., .. ;- c . . . . ., Coo , ; . . "' " " . . "' ~ ~ 14 5,8. Isolasi e van die gesin en verswakking

van l'.3.rr~i1icbande . . . . . . . . . . . . . . 15

5.9.

6. Die moderne ouers 16

6.1. Die prob1eeuouers en hul1e probl~me •• 16 6.2. Gebrek a~1 idea1is~e by die ouers .. . . 17 6.3. Ouer~ word nie mecr as gesaghebbendes

beskou nie .•... . . .. . . ... ..••. 17 6, 4. Die ga_?i.::lg tussen die ges1agt e . • . . . • . 18

6.5.

verba.na .. .. . . . , •... . . . ... .. , , .. , 18

Vervolg.

6. 6. Ji un~:~ievcrlies vm clio vs.der e:-t die

ver andcrde 201 van die mocddr .. . . 19

7. Die ~inu in di e moderne same1ewing .. . 20

7. L A.gter.~ronf!.~proble,!le . . . .. . . 20

7. 2. Die vr2..agc tuk vz..r1 vr yheid . . . .. , . . . 21

7. 3.. Die problel-m ve-n die aiwykcnde kind .. , 21

7 .4. Die prol.>lel~m van a.i s klein ge£-in . . . . , 22

7. 5. Ui ts t·~l van die ona.:hc:.nkli1'~heid V2:'l die ki.:.ld . . . . . . . . . . . . . . . • 23

8. Gevolf;trl k1~inhs . . . . . . . . . . . . . • . 23

b .1. Teru~-s na die ou paEie" . . . , , . . . . . . . . . . 23

6.2. Ouerska.p .. .. . . .. . . .. . . 24

8.3. Eu.lp aan di e ouers . . . ... . 26

8. 4.. Di2 ui tvJ-:;rLing van di.o proses van verstd~cllkjnc en industrial i sering .•. 26

8,5.

27

HOOFS•rUK 3; DIE OUEii E.l SY LOEPEJG , . . • . . . • . • . . . . • 29

1. Die roepins v~n di 0 ouer •.... . . .... 29

3. Die toerns t..ir.e; Vu.!l Jie ouer •. . . • . . . • . 37

4, Die ou~~like opvoedi;.g . . . . .. .. . . .. .• . 43

4.1. Die [tO;.!l en Hel;;c vc.'l. oucrlilce opvoe- (l iJ.l(:; • "" " ~ ' "' ~ ... ^{..# ,. 'It t; ,. "' "' ,. , . ... 0 "' D " "' 1J <J ., 0 0 .. '"' " ., 0} 4 3 4. 2. Di9 moor_t:i-t;:hcid en die noodsCJ.c.;.klik- 1-~E.i.-t '·/ctn di e op~:·oedi'!1f5 . . . . , .. . . 4 7 4. 3. Die gr,"'.n'3t vc.n d:Le opvoed.ing • . . . . . . 50

~;. Die kind en opvoe~c J.lng . . . _ . . . , 52

5. l. Si :.mine v ar1 die kL""J. . .. .. .. .. _ . . . 52 (iii)

Vervolg.

5. 2. :2ie bahc~.;. £ tt:-::: v·~rl die "ki ~:J. . . . . . . . . . . 56 6. Die gesin s::: opvoedin(isLcste-lling . , . 62 7. Die huif3likc mi l ieu . . . • . . • . . . . . . . . 64

G .

g.

"b.ul:,instellingc . . . .. . ., . 70

HOOFSTU1: 4 ~ DIE P:!:DAGO{H~ .... :!:. ¹.r.AJ\1( VAN LIE CUE...it.

loiGGAL~T.':.J E\:E ₁ SEK~P.J.:LE 1 V@S:!:,."TJ)ELIK.E, SOSl;~.I.C EN EUTETIESE OPVO.l!.DING •...•.• 78

l . Liggaaml i kc opvoeding • . . . . • • . . • . . . . . • '(:;

l . l .

l. 2.

1.2.1.

1.2.2.

1. 2.3. L 2.4.

L 2. 5.

:.i c doel on betekenis vru: .Liggaam:.ike opvoedi11g , . . . .. .. . . .. . :Ui e ouer se taak t .o.v. l iggaam.like

o pv o e ding . . , . . . . . . . . . . . . . • . . . . . .

Ligg .... <.lrrli ko funksies en l iggaamlike

v~ e l syn .... , .~ _ ... . ... " . ^0> ~ " -> ... ~ ^• .~ ^... o ., ... . " o J • "

Beweging,spel en houding . . . ... ••.

Higieniese g•.::r,:oontevormir:g .. . .

Indi'v,J.ducle ve~:eki: .. l e

2. Sek8uele opvoeding . . . • . •.... ..•

2. l. Di ~~ C.oe:• J l;n 1J etc kenir:> vw sc:) ... _;ue.l e

1 .

o pv o e ~ ~ rtg • , . . . , . . . . . . . . . • . . . . . . . • . • • 2. 2. ~ek: u<.:l~ opvv~_a:..nL i s -lie ou~rz .::Je

78 81

;.."·-.

~·-

83 87

(·;_ ()

. "'

90

t::-.t:J:: . .••••• •..• . .•.. . •.• •.••.•• ••••. Sil.

2. J. Se,.sue] ~ opv Jed in,?; ... .: pu(.._ ..:o i •3Se

t a a 1': . . . • . . . • . . . . . . . . . • • . • • • • • • • • • 9 4 2.3.::.. Seks~c:.3 m_;;· ikc.r:;:bng en ligr~am_ike

vG.rsor gii·_g . . . .. ... . . . ..• ^{~) . ;-} 2. J. 2. Di...; gt:::;pr 8 c Jle L nie ~:::i:-:1.1 •. •••.•. .. •• 96

Vervo1g.

3. Verstandelil(~ opvoeding . o o. o .... o. 101 3o1. Die doe1 van verst~P-Jelike opvoeding 101 3.2. Die ouers ~e t~&k o ... . . ... .. ... .. 103 3. 2 .1. ^{Voor~:ncoolse ty~lpel:'k} . • • . . • . . . . . . • • . . 103 3. 2. 2. Die t a· .1ontv.i kke ling v,:::;: ·diG kind . . 106 ) .2.3. Vor~2ng v~1 di e kind se i enke o- o· -· 109

3.3. Die oUBI k&n nie die hGle verstande- 1ik.::: opvoedi!lg van d.ie kL1d behartig

nie 113

4. DiG sosi~1e opvoeding ve~ die kind •. 115 4.l. Die doel en. betekenis van sosiale

opvoccing ·-··· · --···-- · ··-· · ·· 115 4o2. Die gesin in sy samelewir-gsverbonden-

heid . .. ^{o ..} .~ ^{o ..} ~ ^{'- .. .. l:t " , . .. .. . .., .. :l>} . . . .., ~ . . . Qo o 117

4o3. Sosiale opvoedine in die 6esi n . , .. . 120 4. 3.1. Sosi:_1isering van die kL;:i o... . .. . . 120 4.3.2o Kultuuroordrag .... . . ..•... . o .. . . 122 4-.3. 3. Ont' .. ih.i:e1ingst wiiun v=n die kind . • o 126 4-.3.4. Sosi~le kundighede en die aanleer

vc:.n sosi alc gedl'<o:g . .. . .. . .... • ^{0 • • • 0} 127 5. Estetieae opvoadi~g . . . • . . . ^o 132 5.1. Die dcel en betBh.anis v~1 est etiese

o pv oe d ing ^{0 • o • • • • o • • • • • • •• • • • • , • , • • • •} 13 2

5.2. -:-;s ~.:.tie~e o_;>voeding in die gesin •.. 135

HOOFSTUK 5: SED:t:l iKE OPVC::ffil:'TG . .. .. . .. _ ... _ . . . . • 14-0

L Die doel en bete~{enis vs..n sedelike

o pv o e d i ug . , .. .. ... ^{o .,} ~ ^{.. I ) 11 o "'} ~ ^{Qo '" .., "} ~ ^{. ,} ~ ^{" ... "' . . . ,} 14 0 2. Die midde1e by di e sedel ike opvoe-

ding ^{0 0 C!} ~ ^{• 0 (t $ .,. "' o) ,.} V 0 V ~ ^{... V 9 I • . , ;; ..} ~ ^{V " ... 0 .:i ..} 1~~4

2 ~ 1 ... G e sag "' ~ -.~ ^{o. o o o o ...} ~ ~ ~ ~ ~· ^{.. o "' c • ... ., o o ...} ~ ^{., • , •} ~ 14 4

2.101. God c1it.., hoo₆st;e ger·ag .... . . ... . , 144- 2.1.2. Gesag ei~ gehoorsaa~heid . ... . . _. o . . 14-5 2. l . 3. Die kiud se reg tot 'rryheid .. . . __ . o 14-6 2. L 4-. Oof r:lLtn- ir.. veran t,Noor de l ikheid 1+ 7

(v)

2 . 2 . rug ^{0 • • • • • • • • • • • • • • " • • • • • • • • • • • • • • • • •} 15 0 2 • 3 . sip 1 in e • . . . . . . . . . . . . . 15 3 2. 4 . S tr af e~ ... " ... ~~ ., ., " ... , o " 0) jJ " . . . . o Q .. ~~~ ^{" . . .} ~ 15 7

. 3. Besondere aspekte vc..n die sede1ike

3. L

3.2.

opvoedir1g .... , . . .

o...

Cpvoeding tot Karakteropvoeding

orsaamheid . . . . 162 163 3. 3. itilsogvoed.ing . . . . . • . . . • • . . . 165 3.4. Gewetensvorming . . . • . . . 166

4. A1gemene aspekte van die sede1ike

4.L 4.2.

· opvoeding . . . . . . . • • • • • • . . 168 Di2 ouers en huis1ike lieu

Gewoontevorming en gev1cnning

168 169 4.3. Die b ekenis v;:;n verski11ende 1ewens-

fases ... ^{c 41 0}} . . . " . . . . "' .. 4 171

4.4. Toesig en fermheid . . . " . 173 4. 5. 'n Posi tiewe 1ewenGhouding . • . . . . . • 17 4

HOOFSTUK 6: DIE PEDAGOGIESE TAAK VAN DIE OUERz RELIGIEUSE OPVOEDING

1. Die doe1 en betekenis van re euse

0 p~\l 0 ^{t. 6 "' " .,. U .. "' 0 \o< "'} v 0 II "' L1 " ..., "' ll .. ... !,I 10 V i.> " l 7 5 2. Die ouer so roeping en p1ig m.b.t.

die re1i&,ieuse opvoeding van sy kind 177

3. uoe opvo in die eesin ...• 178

3.1. Re1igieuoe opvo is totaliteits-

opvoeding • . . . , ..• 178 3.2. Bybe1 moet die gronds vorm . • . 179 3.3. Godsdiensopvoeding moet opset1ik wees 181

3.4. ^Ge 1oof swa:.:=.rhede 181

Vervolg.

3.5.

kind opgroei • . . . • . • . . . • . • • • 182

3.6,

3 ^{• Q • 0}

4.

Die rol van die rnoeder

Die kind moat leer dat hy God deur sy hele lewe moet dien . . . • Die taali:: van die kerk . . . • . . .

HOOFSTUK 7 ~ DIE U1PLIIC.Ii.SIES VIR DIE ONDERYIYSER

187

189 191

EN DIE SKOOLORGANISASIE ..•...•..••• 196

l . Die onderwyser as mede-opvoeder van

die kix1d .... o ,. . . . fol " • ~ . . . " .. ~ ^• ~ ^Q . . . o 196 1. L Die oor ong vc:;,n die onderwyser se

1.2. Die roeping van die onderv1yser 197 1.3. Die lewens- en wereldbeskouing van die

onderwyser . . . ^{c • • • • • • • • • • • • • • • • •} 198

l . 4. Die eienskappe van die Christe like

onderv\:yser " ... " ... w ... ., ~ ., ., ... o ... .. ~~ ^{• • G} 200

1.5. Die onderwyser as beroepsmens . . . . • . . . 203 2. Die.:; implilcasies vir die skoolorgani-

sasle ... ., ., ... ., " ^{c ... " (J " ...} ~ ^{. . . . fl ... ..,} o " " " . ~~ .... " ... o 206 2. l . Die plek vc..n die skool in c1ie opvoe-

ding van die kind . . . • • • • 206 2. 2. Die skoolopvoeding moet annr:.;luit by

die huis1 opvoeding .. , . . . . . . . . . . . . 207 2. 3. Die skool moGt met die ouer sm.lillvlerk.. 208 2. 4. Die voorligtingstc:..D.k v.=n die skool • . . 210 2. 5. Die bc-;sondere tank van die skool • . • . • 211 2.6. Die Christt::liL:e eis t.o.v. l.eerstof en

metodes ^{o Q} o .... o o o ^{t) "} . . . o " ... " " ... o .. , ... o Q 213

2.7. Die gesagsaspek • . . . • • 216 2.8. Die skool.opvosding moet tot volwassen-

he lei ... " ... ~~ ... ^{o • o • . 4 ... .;> , " ..} ~~ ^{... " ... ... .. .. .. ... ...} 218 (vii)

Vervolg.

2.9. Die p1ek vc:..n die kleuterskoo1 .•... 219 2.10. Prs.ktiese implil\:c:csiss en vraagstukke 220 2 .10.1. Hoer eise aru1 die onderwyser en diG

skoo1organisasie . . . 220 2.10.2. Samewerking tussen die huis en die

slroo l '" .. ..., " .. ^{(I .. '"} . . . ~ ^., . . . oi " '" .. (l , ... , . . . o " v ... 223 2.10.3. Sosi~le opvoeding en vryetydsbeste-

ding ^{Q .. " .. " " " oJ ., o} ~~ ^{.. .. .. ...} .. o " .. " " o • v " .. .. ~~ ^{" " • v} 2 2 5

2.10.4. Die c:..ktivering van die ouer . . . 226 2.10.5. S:::tmevatting . . . • . 229

Summar" y .. " .. ... "' " ^{g • ... .... " c. .. .. " .. ..} o " .. ... ... .. " o " • " • 2 3 0

(viii)