Vraag nr. 224 van 27 juni 2003
van de heer KOEN HELSEN Zorgregio's – Instroomsituaties
Het Vlaams Parlement heeft recentelijk een de-creet op de zorgregio's goedgekeurd. De zorgre-gio's zullen gebruikt worden voor onder meer de toekenning van investeringssubsidies vanuit het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebon-den AangelegenhePersoonsgebon-den (VIPA).
Ziekenhuizen die in de buurt liggen van de taal-grens ontvangen vaak heel wat patiënten van over de taalgrens. Deze patiënten kunnen procentueel een belangrijk aandeel vormen in het patiëntenbe-stand.
Uiteraard houden de zorgregio's die in het V l a a m s Parlement zijn goedgekeurd geen rekening met deze instroom van patiënten.
1. Wordt er rekening gehouden met deze instroom bij de toepassing van de zorgregio's ?
Zo ja, op welke wijze wordt die instroom in re-kening gebracht ?
2. Wordt eraan gedacht om terzake een protocol af te sluiten met Wallonië ?
Antwoord
In voorliggende vraag wordt de problematiek van de patiëntenstromen vanuit Wallonië naar V l a a m s e ziekenhuizen aan de orde gesteld. Z i e k e n h u i z e n die in de buurt van de taalgrens liggen, o n t v a n g e n heel wat patiënten van over de taalgrens en deze kunnen procentueel een belangrijk aandeel vor-men in het patiëntenbestand.
Bij de afbakening van de zorgregio's werd met de instroom van de patiënten uit Wallonië geen reke-ning gehouden. Vraagsteller wenst te weten of en op welke wijze met deze instroom rekening zal worden gehouden bij het toekennen van investe-ringssubsidies vanuit het V I PA en of eraan gedacht wordt terzake een protocol af te sluiten met Wa l l o-nië.
1. Patiëntenstromen vanuit Wallonië naar V l a a m-se ziekenhuizen
Gemeente Voorziening Opnames Waalse patiënten
Aantal % opnames
Ronse AZ Zusters van Barmhartigheid 2.619 32,5
Oostende Belgisch Zee-Instituut Orthopedie 218 21,0
Wervik Sint-Janshospitaal 21 19,1
Steenokkerzeel Multiple-Sclerosekliniek 108 16,7
St-Pieters-Leeuw Koninlijke Instelling De Bijtjes 124 12,8
Antwerpen APRA Kliniek 274 11,9
Menen Algemeen Ziekenhuis 915 11,6
Gemeente Voorziening Opnames Waalse
patiënten
Aantal % opnames
Oudenaarde Auroraziekenhuis 958 11,0
Tienen AZ Heilig Hart 959 9,9
Geraardsbergen Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis 396 9,9
Ieper ZH Jan Yperman 1.536 9,3
Halle ZH Maria – Roos der Koningin 673 7,9
Tabel : voorzieningen met meer dan 5 % opnames van Waalse patiënten in het jaar 2000
2. Planning op zorgregioniveau en concrete inves-teringssubsidies
De indeling van de zorgregio's is afgeleid uit een uitgebreide analyse inzake ruimtelijke ordening en o r g a n i s a t i e, uitgevoerd door het Instituut voor So-ciale en Economische Geografie van de KU Leu-ven (prof. E. Van Hecke).
Vertrekkend van de vaststelling dat aan de dage-l i j k s e, de meer occasionedage-le en de gespeciadage-liseerde behoeften van de inwoners van een gemeente vol-daan wordt door centra van toenemend functio-neel belang, werden de opeenvolgende centra in kaart gebracht waarmee de inwoners van de ge-meenten relaties onderhouden voor een zeer brede waaier van functies. Er werden acht grote functiefamilies onderzocht : m e d i s c h e, m a a t s c h a p-pelijke en sociale zorg, s p o r t , recreatie en horeca, v e r k e e r s f u n c t i e s, diensten met loketfuncties, o v e r-h e i d s f u n c t i e s, c u l t u u r, onderwijs en de detailr-han- detailhan-del.
De onderliggende vraag was : " Waar gaat de bevol-king van een gemeente bij voorkeur naartoe voor de verschillende vormen en specialisatieniveaus van dienstverlening", en niet : "In welke gemeen-ten recruteert de aanbieder van een bepaalde dienst zijn klanten". Het eerste leidt tot een ruim-telijk model dat in grote mate de natuurlijke
bio-toop van een bevolking benadert, het tweede tot een model dat aanbodgestuurd is. Weliswaar is er een interactie en bepaalt het aanbod voor een deel de consumentenfluxen, aangezien men geen dienst-verlening gaat zoeken waar er geen voorhanden is. Om deze vertekening zo klein mogelijk te houden, werd bij het ontwikkelen van de zorgregio's niet het accent gelegd op de medische, m a a t s c h a p p e l i j-ke en sociale functies, maar werd uitgegaan van de geglobaliseerde fluxen voor het geheel van de on-derzochte functies. Het voordeel hiervan is dat dit resulteerde in een generiek model dat niet door een bepaalde zorgfunctie (bvb. ziekenhuizen) be-paald werd.
ge-analyseerd worden (bv. aan de hand van bevol-k i n g s p r o j e c t i e s ) . Het zorgregiomodel vormt bij dit alles alleen het ruimtelijke referentiekader.
Bij de afbakening ervan werd om begrijpelijke re-denen alleen de ruimte van de Vlaamse Gemeen-schap voor ogen gehouden. Er werd dus geen reke-ning gehouden met grensoverschrijdende fluxen van Waalse consumenten naar Vlaanderen en vice v e r s a ,n o c h , in de grensstreken, met de fluxen van-uit of naar de buurlanden. Deze logica dient te worden behouden wanneer het zorgregiomodel wordt gebruikt bij zorgplanning op bevolkingsni-v e a u , zo niet slaan teller en noemer niet op een-zelfde populatie. Zoals er nu bij een programmatie op basis van andere ruimtelijke modellen geen re-kening wordt gehouden met patiëntenstromen van-uit Wallonië of het bvan-uitenland, zal er ook geen re-kening mee worden gehouden wanneer de zorgbe-h o e f t e n , zorgbe-het zorgaanbod en de bezorgbe-hoeftendekking op populatieniveau geanalyseerd worden op basis van het ruimtelijke model van de zorgregio's. De analyse van de zorgbehoeftendekking in een zorgregio (de verhouding teller/noemer) – dit is dus op populatieniveau – is een belangrijk ele-ment in de zorgplanning. Zij is een noodzakelijke voorwaarde om in de toekomst het aanbod zo goed mogelijk af te stemmen op de behoeften.
Momenteel wordt bij een aanvraag voor de infra-structuursubsidie uitgegaan van de bestaande fluxen van patiënten en de door de voorziening verwachte evoluties. Daarbij wordt ook rekening gehouden met andere factoren. Voor de algemene ziekenhuizen verloopt een subsidieaanvraag op dit ogenblik in twee fasen : in een eerste stap moet de initiatiefnemer een dossier met de zorgstrategische aspecten van het masterplan indienen en in een tweede fase wordt een dossier met de technische en financiële aspecten uitgewerkt. In het zorgstra-tegische plan beschrijft de aanvrager de actuele si-tuatie m.b. t . de ligging van het ziekenhuis, de infra-s t r u c t u u r, het zorgaanbod en de infra-samenwerkinginfra-s- samenwerkings-verbanden en geeft hij hierover zijn visie naar de t o e k o m s t . De wenselijkheid en de haalbaarheid van het plan probeert men aan te tonen met een o m g e v i n g s a n a l y s e. Tevens worden de voorwaarden beschreven die vervuld moeten worden om het plan te realiseren, alsook alle investeringen die de initiatiefnemer in de komende tien jaar wenst te doen.
Op basis van dit alles gaan evaluatoren van de zorgstrategische commissie na of het zinvol is om in het ziekenhuis te investeren. Is het antwoord p o s i t i e f, dan wordt de maximumbedcapaciteit
be-paald en, daarvan afgeleid, de maximumopper-vlakte die in aanmerking kan komen voor subsidië-ring (aantal bedden x 82 m2) . De
maximumopper-vlakte dient vervolgens als leidraad bij de beoor-deling van de technisch-financiële plannen, w a a r i n concrete projecten worden voorgesteld die leiden tot concrete subsidiebedragen.
Uit het voorgaande blijkt dat een investeringssub-sidie in belangrijke mate bepaald wordt door de m a x i m u m b e d c a p a c i t e i t , de som van het aantal bed-den voor klassieke hospitalisatie en het aantal bedden voor daghospitalisatie dat het ziekenhuis kan verantwoorden. Bij de berekening ervan wordt gebruikgemaakt van het aantal opnames, het aantal v e r p l e e g d a g e n , de gemiddelde ligduur, de minima-le bezettingsgraad, de graad van substitutie, e n z o-v o o r t , waarbij teo-vens rekening wordt gehouden met het verantwoorde aantal bedden zoals be-paald door de federale overheid. Men gaat uit van de effectieve activiteiten van het ziekenhuis, o n g e-acht de herkomst van de patiënten. Dit houdt in dat een ziekenhuis dat Waalse patiënten hospitali-s e e r t , voor deze activiteiten een invehospitali-steringhospitali-shospitali-subhospitali-si- investeringssubsi-die kan aanvragen.
