Vraag nr. 200 van 14 mei 2001
van mevrouw PATRICIA CEYSENS
Openbare werken – Veiligheidsvoorzieningen Op dinsdag 24 april 2001 omstreeks 14.25 uur viel een jonge vrouw met een ernstige visuele handicap ter hoogte van de Paternosterstraat in Leuven op het openbaar domein in een put van bijna twee meter diep. Ze liep daarbij lichamelijke letsels op. Wellicht erger dan de aantasting van haar fysieke integriteit is dat haar veiligheidsgevoel en vertrou-wen om zich spontaan op de openbare weg te be-g e v e n , ernstibe-g be-geschonden zijn. D a a r e n b o v e n waren de werklieden ter plaatse niet erg gehaast om de persoon in kwestie de eerste hulp te bieden. Aanleiding voor deze val waren werken op het openbaar domein door de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) die niet waren aan-gegeven of afgespannen. Een uur later was dit naar verluidt wel het geval.
Het hoeft geen betoog dat het verzaken aan derge-lijke zorgvuldigheidsmaatregelen voor personen met een (visuele) handicap, alsook voor oudere mensen erg problematisch is. Preventie van derge-lijke ongevallen verplicht het beleid voldoende na-druk te leggen op het naleven van alle voorzorgs-maatregelen en de uitvoerders van deze werken hiertoe voldoende te sensibiliseren.
1. Hoeveel van dergelijke ongevallen gebeurden er de afgelopen vijf jaar op het openbaar do-mein in Vlaanderen ?
Hoeveel van dergelijke ongevallen werden in der minne geregeld en hoeveel werden uitein-delijk voor de rechtbank geregeld ?
2. Welke schadevergoeding wordt hiervoor jaar-lijks door de Vlaamse Gemeenschap uitgekeerd ? 3. Bestaan er voldoende richtlijnen en controles
voor het in acht nemen van zorgvuldigheids-maatregelen bij openbare werken op het open-baar domein in Vlaanderen ?
4. Wordt het personeel van de diverse overheids-diensten die betrokken zijn bij het uitvoeren van openbare werken in Vlaanderen voldoende gesensibiliseerd rond het belang van deze maat-regelen en geïnformeerd over het omgaan met slachtoffers van eventuele ongevallen ?
N.B. Deze vraag werd eveneens gesteld aan me-vrouw Vera Dua, Vlaams minister van Leefmi-lieu en Landbouw.
Gecoördineerd antwoord
1. Met betrekking tot de Vlaamse Maatschap p i j voor Wa t e r vo o r z i e n i n g gebeurden volgende on-gevallen die in verband staan met werken door of in opdracht van de VMW op het openbaar domein.
Gewestelijke directie West-Vlaanderen
Er gebeurde één ongeval, bij werken in Zweve-gem.
Twee fietsers kwamen ten val door een loslig-gend signalisatielint dat in hun wielen draaide. Er waren geen lichamelijke letsels. De V M W werd door de rechtbank veroordeeld en de ver-zekering van de VMW ging tot vergoeding over. Gewestelijke directie Oost-Vlaanderen
Tijdens gemeentelijke werken (opbreken van een straat) door A q u a f i n , V M W, s t a d , gas en elektriciteit kwam een persoon ten val. D e VMW werd gedagvaard in tussenkomst en ter v r i j w a r i n g. Er is nog geen gerechtelijke uit-spraak.
Gewestelijke directie Vlaams-Brabant
In 1997 viel een toeschouwer in een gesignali-seerde werkput die afgezet was met piketten en s i g n a l i s a t i e l i n t . De rand van de werkput brok-kelde af, wat de val veroorzaakte. De aanspra-kelijkheid van de VMW werd door de verzeke-raar afgewezen, omdat werd geoordeeld dat het slachtoffer zelf verantwoordelijk was.
In 2001 viel een blinde persoon in een werkput van de VMW in de Paternosterstraat in Leuven. De werkput bevond zich in het rijgedeelte (één-r i c h t i n g ) . De put was gesignalisee(één-rd in de (één- rij-richting en afgeschermd door een hekken en vervolgens door een V M W-voertuig in de rij-richting zelf. Achter de werkput (vernieuwen huisaansluiting) was er signalisatie door kegels. Gewestelijke directie Limburg
Met betrekking tot de administratie Wegen en Ve r ke e r zijn er bij de afdeling Juridische Dienst-verlening sinds 2000 drie dossiers bekend waar-voor een schadeclaim werd ingediend en waarin ondertussen ook een vonnis werd uitgesproken. – De rechtbank verklaarde twee vorderingen
ongegrond wegens eigen onvoorzichtigheden van het slachtoffer.
– Eén uitspraak hield een veroordeling in van het Vlaams Gewest, maar met volledige vrij-waring door de aannemer, die het slachtoffer schadeloos stelde (99.743 frank in hoofdsom). Verder werden in 2001 nog twee schadeclaims ingediend waarover de rechtbank zich nog moet uitspreken.
2. Voor de ingediende schadeclaims (zie antwoord vraag 1) werd door het Vlaams Gewest geen schadevergoeding betaald.
3. De diverse wettelijke en contractuele bepalin-gen en vergunningsvoorwaarden bevatten een aantal dwingende voorschriften om de veilig-heid van de weggebruikers bij werken te verze-keren.
– Het ministerieel besluit van 7 mei 1999 be-treffende het signaleren van werken en ver-keersbelemmeringen op de openbare weg regelt welke signalisatie dient te worden ge-plaatst naargelang de aard van de werken. – Voor alle werken langs andere wegen dan
autosnelwegen dient de aannemer overeen-komstig artikel 78.1.1 van het KB van 1 d e-cember 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer, een ver-gunning aan te vragen bij het gemeentebe-stuur (KB : koninklijk besluit – red.).
Deze vergunning vermeldt de modaliteiten volgens dewelke de werken mogen worden uitgevoerd.
Voor de autosnelwegen levert de administra-tie Wegen en Verkeer de vergunning af. Wa n-neer door een aannemer werken op het openbaar domein van het Vlaamse gewest worden uitgevoerd, draagt hij daar de volle-dige verantwoordelijkheid voor. Artikel 30, § 1 van de bijlage bij het KB van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoe-ringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken
be-paalt immers dat : "De aannemer moet in-staan voor de orde op de bouwplaats tijdens de duur van de werken, en hij is ertoe gehou-d e n , in het belang van gehou-de ambtenaren van gehou-de aanbestedende overheid en van derden, zowel als dat van zijn eigen personeel, a l l e nodige maatregelen te treffen om hun veilig-heid te waarborgen. Hij gedraagt zich naar de wets- en reglementsbepalingen inzake onder meer bouwpolitie, w e g e n p o l i t i e, h y g i ë-n e, a r b e i d s b e s c h e r m i ë-n g, eveë-nals ë-naar de be-palingen van de collectieve overeenkomsten van het nationale, g e w e s t e l i j k e, lokale en be-drijfsniveau." De aanbestedende overheid ziet toe op de naleving van deze beginselen. Wanneer het toezichthoudend personeel op de wegen en waterwegen van het Vlaams ge-west inbreuken op voornoemde veiligheids-voorschriften vaststelt, wordt proces-verbaal opgemaakt.
Alle bijzondere bestekken die de VMW uit-s c h r i j f t , verwijzen naar alle opgelegde wettelijke verplichtingen terzake. Zo wordt verwezen naar het hierboven vermelde koninklijke besluit van 26 september 1996 waarbij moet worden vol-daan aan het "Algemeen Reglement op de A r-b e i d s r-b e s c h e r m i n g " , de "Code over het We l z i j n op het Werk" en alle bijkomende, wettelijke be-schikkingen inzake veiligheid, gezondheid en h y g i ë n e, alsook naar het hierboven vermelde ministerieel besluit van 7 mei 1999. Te v e n s wordt – sinds het in werking treden van het ko-ninklijk besluit van 29 januari 2001 – de toe-passing geëist van de reglementering betreffen-de betreffen-de tijbetreffen-delijke en mobiele werkplaatsen. Het toezicht op de naleving van deze richtlijnen k a n , in geval van werken voor of door de V M W, gebeuren door de A r b e i d s i n s p e c t i e, de politio-nele diensten en de VMW zelf.
Tevens werd door de VMW een dienstnota op-gemaakt over het werken in uitgravingen (sleu-ven).
West-Vlaanderen tal van initiatieven, zoals de organisatie van een studienamiddag over het veiligheidsaspect bij wegenwerken (IKZ : i n t e -grale kwaliteitszorg – red.).
De VMW organiseert interne opleidingen in het kader van de veiligheid. Verkeerssignalisatie is een onderwerp dat hierbij aan bod komt. D e z e opleiding werd in 1998-1999 georganiseerd voor het toezichthoudende personeel.
In 2000 en 2001 werd deze opleiding georgani-seerd voor alle arbeiders en toezichthoudend p e r s o n e e l . Ook "Veiligheid op de werven" is een opleiding die reeds in 2000 is gestart. Vi a equipevergaderingen wordt door de betrokken preventieadviseurs vorming gegeven rond de veiligheidsaspecten.
