fl e1 en ocra te •

(1)

r

_~

!

• ^• •

fl e1 en ocra te •

NUMM-ER 892

Schmelzers mislukl~ing en

de opbracht ·aan Be el

LATEN de confessionele partijen nll

" kiezen met welke g.roeperingen zij na de verkiezingen willen regeren. Laten zij nu op de basis van die keus belpen een kabinet te vormen. Dan kan dat kal:iinet met zijn programma de inzet van de verkiezingen zijn. Dan hebben de kiezers een duidelij·ke kea11e voor ogen. Dan oefenen zij daadwerkelijke invloed uit op de samenstelling en het beleid van de regering. Daaraan - aan de mogelijkheid om die invloed uit te oefenen - is behoefte."

Het is nuttig, deze woorden uit de radiorede van de heer Toxopeus van vorige week dinsdag nog eens te citeren.

Maar nu dan tegen de achtergrond /van de misl~kking der formatie-Schmelzer.

Waardoor is . de poging van de heer Schmelzer mislukt? Naar wij menen door een samenstel van oorzaken. Maar de ho~fdoórzaak heeft toch gelegen in het verkeerde uitgangspunt.

Het kabinet kwam ten val door de . aanvaarding van de motie-Schmelzer, nadat het bij monde van minister-president Cals duidelijk had verklaard dat het daar de bekende politieke c,onsequenties aan zou verbinden. Van de vijf grote fracties stemden de KVP (met slechts vier uitzonderingen), de VVD en de CHU vóór deze motie.

Dit betekent, dat volgens de ongeschre- ven ·regels van het spel, de formateur, die zulk een ruime opdracht had, toch in de eerste plaats had moeten onder- zoeken of de mogelijkheid bestond om een l>abinet uit deze drie partijen te vormen, met eventueel als vierde de ARP.

Dat zou, wat de VV-D betreft, ook gelukt zijn. Zij was daartoe bereid, mits ook Kamerontbinding en vervroegde verkiezingen (waar praktisch iedereen het wel over eens was) werden uitgesclwe- ven.

De mededelingen van de heer Schmel- zer op vorige week donderdagavond enlce- le uren nadat hij zijn opdracht a.an de Koningin had teruggeven, brachten de bevestiging, dat hij n i et gepoogd heeft deze weg te gaan. Hij wist namelijk,_

dat zijn eigen fractie op het standpunt stond, dat geen kabinet mocht wor-den gevormd van dusdanige samenstelling dat daarmee zou worden vooruitgelopen op de regeringscombinatie van na de.

verkiezingen.

Nader aan de tand gevoeld, waarom dat dan toch niet mocht, was het ons weinig verder brengende antwoord: omdat wij menen dat, in de bestaande par- tijverhoudingen, in een Jmbinetsforma- tie de verldezingsuitslag moet worden verdisconteerd.

Het juiste antwoord zou natuurlijk zijn geweest: de KVP kan het zich, gezien de agitatie van het ogenblik, tegenover een deel van haar achterban een-

voHdig niet veroorloven, nu reeds, vóór de verkiezingen, met de VVD in zee te gaan.

Moeilijke positie

·Dat was de moeilijke positie van de heer Schmelzer, die men, als realist, kan erkermen. Wij zijn dan ook geneigd, het de hser Schmelzer persoon~ijk niet·

zo sterk aan te rekenen en het Fnet mr.

Van Riel eens te zijn, dat het in ieder geval in zijn positie een daad van politieke moed is geweest met zijn motie te komen en deze ook na de door minister-president Cals uitgesproken bedrei- ging te handhaven. Al is het ook wel zó, dat de motie-Toxopeus hier als stok achter de deur heeft gewerkt.

Formateur Schmelzer heeft dus niet de lijn van het voorstel-Toxopews gelw- zen om een "volwaardig" kabinet met de VVD en de CHU tot stand te brenge1 en dan gezamenlijk de verkiezingen in te gaan.

Hij heeft bovendien ook in zijn eigen opzet: formatie van- een extra-parlemen- tair overgangskabinet tót aan de vervroegde verkiezingen, geen beroep in de personele sfeer op de yYD en de CHU gedaan. Wel had hij, naar hij op de persconferentie meedeelde, de toezegging van de heren Toxopeus en Beer- ninlt gekregen, dat zl.fzich "welwillend"

tegenover zulk een kabinet zouden op- stellen, met dien verstande, dat de heer Toxopeus zijn sterke voorkeur voor de door hemzelf aangegrepen oplossing handhaafde.

Uiteraard kon dat niet anders be·

tekenen, dan dat wanneer dat overgangskabinet geen dingen zou doen die in strijd zouden zijn met de aanvaarde motie, het gedurende die korte over-

gangstijd in de Kamer van de zijde der VVD g·een nodelóze moeilijkheden in de weg zouden worden gelegd.

De lijdensweg va,n formateur Schrnel- zer bij zijn mislukte pogingel!l om voor zijn ovocgangsl•abinet de door hem ge- wenste figuren uit cl~ KVP - onder wie enige demissioNaire ministers · - en zo mogelijk ook uit de ARP aan te trekken, is bekend. Wij gaan daar, nu inmiddels door de informatie:opdracht aan dr.

Beel weer een nieuw h~ofdstuk is begonnen, niet verder 0!'1 in.

De Anti-revolutionairen

Wel willen wij nog terloops de weinig bewonderenswaardige rol van de anti- revolutionairen tijdens de formatie- Schmelzer signaleren, zonder ons verder in speculaties omtrent de dieper liggende motieven daarvan te ver- diepen:

Het kan echter zijn nut hebben, twee dingen wel vast te leggen. En wel:

1e. Dat de heren Biesheuvel en Rooi- vink bereid zijn geweest de tweede tranche van de belastingverlaging-Wit- teveen, die wettelijk op 1 'januari 1967 ingaat, nDg weer naar een latere datum te verschuiven. Een voorstel, dat de heer Schmelzer terecht heeft afgewezen, omdat daarvoor noch de steun van zijn eigen fractie, noch die van de .YVD zou zijn verkregen. Het betreft hier immers een dringend noodzakelijke neutra- lisering van de progressiefactor in de loon- en inkomstenbelasting, waarover dr.

Van den Berge 'onlangs nog zulke be- hartigenswaardige opmerkingen heeft gemaakt en waarvoor de h.""VP blijkens·

haar concept-progra,m voor de foelwmst zelfs een automatische aanpassingsrege- ling zou willen creëren.

VRIJDAG 11 NOVEMBER 1966

Discussie-nota verkiezings-

program

Op :~;aterdag 29 oktober j.l. ver- gaclerde te Uüeeht het booMbe- stuur Yan de VVD. D~e ''et·ga- dering was vrijwel geheel gewijd aan de bespreking van een discussie-not<a voor een in januat•i 19G7 te ontwerpen verkiemng-spro-

gt~a·nl.

De discussie·neta is afged1·ukt in het nummer van 4 novembm·

van d!it weekblad op de pagina's 7 tot en nwt 12., Overdrukkeu zijn, zo lang de vom;raad stt·ekt, gratis verkrijgbaar bij het Algemeen Secretariaat van de VVD, Ko- ninghmegraeht 61 te 's·Graven- llage.

2e. Dat de voorzitter van de anti-rev.

fractie, àe heer Roolvink, vorig·e week in een vergadei'ing in Baarn heeft ver- . klaard, dat zijn fractie o.a. tegen de

motie-Schmelzer had gestemd omdat de -- ARP "volledig achter het Kabinet-Cals stond inzake het radio- en televisiebe:

stel en aan het kabinet alle steun wilde verlenen om dit vraagstuk tot een oplossing te brengen".

Opdracht aan Toxopeus?

Tot slot nog een enkel woord over een opmerking van de_ parlementsredactie van "Het V_rije Volk," nadat de pogingen van de heer Schmelzer waren mislukt en dr. Beel een informatie-opdracht had gekregen.

Zij schreef: ,.Bovendien is wel komen vast te staan, dat de leider van de VVD- fractie, mr._ Toxopeus, er onder de huidige omstandigheden niet voor voelt om als formateur op te treden, hoezeer dat ook zijn politieke plicht zou zijn, omdat hij mede het Kabinet-Cals ten val heeft geh~·acht."

Dat is een omdraaiing van de feiten.

De parlementsredactie van "Het Vrije Volk" was @r twee dagen tevoren- zelf bij geweest toen de heer Schmelzer duidelijJ' meede@lde, dat de I{VP-fractie de oplossing-Toxopeus afweelil. Bovendien staat- vast, dat ook de CHU deze oplossing niet wenste. Jkvr. WttewaaJl van Stoetwegen heeft dat in een televisie- forum bevestigd.

Er was. mede als gevolg van het formatiewerk van de heer Scl1melzer, dus geen enkele twijfel mogelijk. dat de hem' Toxopeus met de door hem te kiezen weg niet zou sla.gen.

Daarom is het, op grond van het lands- belang dat nutteloos oponthoud niet tole- reert, volkomen begrijpelijk, dat de aan de Koningin uitgebrachte advie7.en kennelijk dan ook niet, of althans in ovci'- grote meerderheid niet, in deze richting hebben gewezen.

Niets belet trouwens dr. Beel ook naar deze. mogelijkheid alsnog een onderzoek in te stellen, hetgeen hij inmiddels wel reeds zal hebben gedaan.

A. W. ABSPOEL

(2)

/

Kopij voor deze rubriek te zenden aan meJ.

·Joh. H. Springer. Alexanderstraat 16, Haarlem

Interessante lezing

O^p ^vrijdag²⁸oktober heeft meyr. v.d.

Boogert-Selhorst voor de vrouwen- groep Soest-Soesterberg een lezing gehouden over haar reis naar Teheran, Perzië, waar zij als afgevaardigde van de Nationale Vrouwen Raad de conferentie van de Internationale Vrouwen- raad . bijwoonde. Zij is voorzitster van de Nationale Vrouwen Raad en raadslid voor de VVD in Middelburg.

Eens in de drie jaar komt de Interna·

tionale Vrouwenraad bijeen om te be- spreken wat de vrouwen van de ruim zestig aangesloten landen tot stand gebracht hebben en wat ze in de komende drie jaren van plan zijn te gaan doen.

De presidente van de Iraanse Vrou- wenraad, prinses Achraf, tweelingzuster van de Sjah, is een zeer vooruitstrevende vrouw, die vooral de vrouw in de zeer snelle ontwikkeling van Perzië wil be- trekken.

Mevr. v.d. Boogert vertelde zeer boeiend over al de indrukken die zij, zowel van de conferentie als van het land, gedurende de drie weken, die zij er was, opgedaan had.

Het was een zeer interessante middag, waar we nog vaak aan terug zullèn denken. Aldus mevr. Alting-Ambrosius.

Wonen in hoogbouw

VAN de Ned Huishoud Raad kwam een uitnodiging voor een bijeenkomst over Wonen ~n hoogbouw op 8 december a.s. in het Bouw Centrum in Rotterdam om 14 uur. -

Deze uitnodiging is vooral bestemd voor organisaties en personen, die di- rect of indirect invloed kunnen uitoefe-

MASSIEF KARTONNEN

DOZEN

*

voor export en

binnenlcmds gebruik

*

N.V. Stroocartonfabriek v/h

E. FREE & CO.

H.W. STRAAT 20 - 22, OUDE PEKELA ••

Afd. Kartonnage.

Tel.nr. 0 59 78 - 22 33 Tx. nr. 53251.

,.. Vrijheid eni'Vv1- Democratie L.!?..A

j WEEKBLAD V..._H 01'; VOL><SP ... RTI~ VOO<! \IO:OI.JHEIO EN p.:;MOCRATIE j

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor adve!'tenties): Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).

Tel. 010-11 lil 00. a bonne men·

ten toeostel 219, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie tf' Rotterdam.

Hoofdredacteur:

Ph. C. la Chapelle jr.

Adres van de redactie:

Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam-C.

nen op de volkshuisvesting in Neder-·

land.

Het gaat om de conseqll;enties van het hoog wonen in verband met gezins- leven er. gezinshuishouding en de invloed.

hiervan op de geéstelijke en lichamelijke volksgezondheid. Zijn wij met onze te- genwoordige hoogbouw op de goede weg?

Vier sprekers zullen inleidingen houden, nl. een socioloog, een arch,itect, een kinderarts en een ingenieur van T.N.O. Des morgens om 11 uur wordt in dezelfde zaal vanwege het Ned. In- stituut voor Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting een lezing gehouden over recente plannen van nieuwe steden in Engeland, waarbij ook belangstellen- den welkom zijn;

Aanmeldingen voor 20 november a.s.

aan het boven deze rubriek vermelde adres.

VAC's

DE bovenstaande aankondiging is aanleiding nog eens terug ·te komen op de VAC's.

DE MEESTER BRANDY MET DE

FIJNE .AMBIANCE

\ Hierover is deze zomer een stuk ge-

plaatst van· mevr. M. C. Laan-Benders.

Zij deed daarin de suggestie, dat 7VD- VAC-leden eens een bijeenkomst zo~.

den organiseren. Er zijn een paar reác- ties op gekomen. Het was echter va- kantietiJd, dus . misschien is het menig- een ontgaan. Het was toen het plan de

Jules Le Maire & Fils, AmsterdamjJarnac.

·'kwestie in het vragenuur op de Pièters- berg aan de orde te stellen, -maar er waren zoveel vragen, dat deze zaak niet aan de beurt kwam.

Daarom vragen wij nu nog eens : wié van de VVD-VAC-leden voelt er voor?

Ere, wie ere toekomt

In de Li-berale Koerier, uitgave van de afdeling Amstelveen, is uitvoerig geschreven over twee afgetreden vrou·

welijke raadsleden ~an de VVD, de da- mes J. M. Lodewijk-Poolman en M. C.

Drijver-v.d. Burg, die zich zeer verdien- stelijk gemaakt hebben. Mevr. Loctewijk is ongeveer acht jaar wethouder _ge- we.est; zij kreeg een eclatante af:;;che1ds·

receptie in het raadhuis en de gouden erepenning van de gemeente Ams~~l

veen die tot dusver nog maar aan een vrou~ werd gegeven: Sjoukje Dijkstra.

Ere wie ere toekomt, schrijft de afdeling zelf.

Winterswijk Spinners en Twiinêrs van BIJEENKOMST van de VVD-vrouwen

te Winterswijk ·op woensdagmiddag 16 nov. a.s. om 14.30 uur in hotel ·,;de

Klomp". WEeF- EN TRICOTGARENS

Spreekster zal zijn mevr. Stroink.v. d.

Meer, raadslid in Enschede.

SPREEKBEURTEN

periode 11 november tot en met 9 december 1966.

De afdelingen worden erop gewezen dat de mogelijkheid bestaat dat in verband met de kabinetscrisis de sprekers hun toezeggi,ngen niet kunnen nakomen.

11 november Gasselte (St. C. Emmen) Ir. D. S. Tuynman 11 november Hil;;.ersum (JOVD 't Gooi) H. J. L. Vonhoff

i4 november Nijmegen Drs. Th. H. Joekes

14 november Best (Ned. Kath. Ondern. Ver.) M. Visser

14 november Zeist Mr. H. van Riel

15 november Deventer Ir:. J. Baas

16 november Zaanstreek (pol. Jong. cont.) H. J. L. Vonhoff 16 november Purmerend (Lib. Sociëteit) Mr. dr. C. Berkhouwer 17 november JOVD Haarlem-IJmond S. J. v. d. Bergh 17 november Groningen (Lib. Sociëteit) Mr. H. van Riel

18 november Delden Ir. J. Baas

·18 november Apeldoorn Mevr. rrir. E. Veder-Smit

18 november Dalen G. M. Lambers

21 november 21 november 21 november 21 november 21 november 22 november 22 november

24. november 25 ·november

25 november 25 november 25 november 25 november 26 november 28 november 29 november 30 november 2 december 3 december 9 december

Haarlemmermeer - Velsen

Eindhoven

Jutphaas (streek Utrecht-W.) Woerden (regionale verg.) Soest

Leiden· (dispuut doctrina debat met prof. mr. H. J. Hofstra) Steenwijk

Den Helder -(JOVD, debat pol.

partijen) Gorredijk (St. C. Heerenveen) Statencentrale Zaandam Winterswijk

Zuidlaren (VVD + JÜVD) Alkmaar (JOVD)

Vlissingen, Middelburg en Goes Ommen

Meppel (Lib. Kring) Assen (JOVD)

Aken (Jeunesse liberale Europ.) Gouda

· Mr. -W. J. Geertsema · Prof. dr. H. J. Witteveen Drs. Th. H. Joekes Dr. K. van Dijk Mr. F. Portheïne

Prof. dr. H. W. J. Wijnholcts

Mr. F. Portheïne M. Visser

Drs. Th. H. Joekes

Mevr. G. V. v. Someren-Downer Mr. F. Portheïne

S. J. v. d. Bergh Ir. D. S. Tuynman Mr. W. J. Geertsema Drs. Th. H. Joekes R. Zegering Hadders Mevr. mr. E. Veder-Smit R. Zegering Hadders Mr. dr. C. Berkhouwer Mr. W. J. Geertsema

N.B. In deze opgave z\jn niet verwex·kt die spreekbeurten, wellte door onze Immer- leden en andere sprekers buiten het verband van onze' partij gehoude,n worden.

BERAAD

Het op 15 september jl. begon·

nen beraad van het dagelijks be- stuur van de VVD met leden van de dagelijkse besturen van het- LDC, de JOVD en de Federatie LSVN is op dinsdag 8 november voortgezet. Tijdens deze bespreking is van gedachten gewisseld over de discussie-nota voor het te ontwerpen verkiezingsprogram-

1967, welke nota in Vr\jheid en Democratie van 4 november jl.

werd gepubliceerd.

(3)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

VVD op de bres voor sociaal zwakkeren

Nu de discussienota voor een in januari 1967 (of zoveel eerder als eventuele vervroegde verkiezingen dat nodig maken) op te stellen verkiezingsprogram is verschenen, kan de gedachtenwisseling op gang komen. Standpunten kunnen worden ontwikkeld en toegelicht. Ook in ons weekblad.

theek en pand ~ niet tevoren kon con- stateren.

• Bodemrechten

Eén in de discussienota ter sprake gebracht punt zou ik nu vast van zo'n toelich- ting willen voorzien. Het betreft de slotpassage van hoofdstuk m § 7 (Onderneming) (blz. 9, slot tweede en begin derde kolom) waar een verbetering wordt bepleit van de sociale positie van werknemers ingeval van bijv. faillissement van de onderneming waarbij llij werken.

' De fiscus is tegen deze uitholling van van oudsher het vermogen van schuldeisers gewapend. De fiscus heeft de bevoegdheid de meeste belastingvorderingen te verhalen op alle. roerende goe·

deren die Zich op de bodem van de belastingschuldige bevinden, ook al zijn deze geen eigendom van de belastingschuldige, maar bijv. slechts in bruik- leen of huurkoop. In de praktijk maakt de fiscus van deze bevoegdheid om op deze goederen beslag te leggen - bodembeslag - een gematigd gebruik.

Gedurende de laatste maanden zijn enige malen persberichten verschenen die de aandacht erop vestigden dat bij bedrijfssluitingen wegens financiële moeilijkheden de uitbetaling van lonen, vakantiegelden en lonen over de opzeg- termijn in het gedrang kwam. Inciden- tele regelingen kwamen soms wel tot stand. De rechtspositie van de werknemers was echter blijkbaar onvoldoende gewaarborgd om onmiddellijke betaling te garanderen. Bij het opstellén van de discussienota is aan dit punt aandacht besteed.

• Preferenties

Een hoofdregel in het Nederlandse recht is dat iedereen met zijn ··gehele vermogen aansprakelijk is voor de vol- doening van zijn schulden. In het algemeen hebben alle schuldeisers gelijke rechten op verhaal van hun vorderingen. Zijn er meer schulden dan activa, dan behoren alle schuldeisers een gelijk percenta~e van hun vordering te ont-

vangen. __ _

Ten aanzien van bepaalde soorten van vorderingen wordt deze algemene regel doorbroken. Deze 'vorderingen hebben een zekere voorrang of preferentie verkregen. Dat kan gebeuren doordat de schuldeiser extra zekerheid voor de terugbetaling heeft verlangd . door hypotheek te vestigen op onroerend goed van de schuldenaar of door een roerend goed in onderpand te nemen. Afgezien hiervan kent oók de wet een aantal wettelijke voorrangsrechten of preferenties.

Zo heeft vanouds de werknemer een preferent vorderingsrecht voor zijn loon.

Dat betekent dat de loonvorderingen betaald moeten zijn voordat de gewone of concurrente schuldeisers aan: hun trek kunnen komen. In zoverre zou men kunnen denken dat dé rechtspositie van de werknemers al in flinke mate beschermd is.

•

^Volgorde

In de praktijk valt dat echter bitter tegen. In de eerste plaats omdat de werknemer niet de enige is met een wettelijk preferent vorcreringsrecht. Er zijn meer preferente vorderingsrechten.

Ook belastingvorderingen, premies voor de sociale-verzekeringswetten, water- schapslasten etc. zijn bevoorrecht. Niet al deze preferenties of voorrechten zijn even hoog. Er is een onderlinge volgorde. Wie tracht een rangl,ijst van preferentie en wat daarmede gelijk te stellen is (hypotheek, pand enz.) op te stellen, komt tot een respectabele lijst van ten minste 4'1 stuks. In de onderlinge rangorde is de wettelijke preferentie van loonvorderingen slechts ze- venendertigste*). Het zal dus vaak voor- komen dat na betaling van de hoger preferente belastingvorderingen en vor- '<ÎE'l:ingen wegens sociale lasten, geen geld meer beschikbaar is voor voldoe- ning der arbeidslonen en vakantiegelden.

Een verbetering van het preferente recht op uitbetaling van arbeidsloon zou derhalve op het eerste gezicht reeds bewerkstelligd kunnen worden door aan het vorderingsrecht van arbeidsloon een veel hogere preferentie toe te kennen dan thans bl)staat. Dat is in de discussienota dan ook verlangd.

• Kredietverlening

·Maar daarmee zijn we er nog lang niet. Want het systeem der wettelijke preferenties is in de praktijk van het economisch leven uitgehold. Naarmate de kredietverlening en levering op krediet z\jn toegenomen, hebben banken en leveranciers zich buiten het wettelUk preferentiesysteenl om extra voorrechten weten te verwerven. Trouwens, ook de wetgever heeft hieraan meegewerkt, door de huurkoop te legaliseren.

Het is gebruikelijk dat bij kredietverlening door banken zekerheid voor de aflossing wordt bedongen o.a. in de vorm van eigendJJmsoverdracht aan de bank van bedrijfsinve.'1tarissen, bedrijfs- voorraden, gereed produkt tot aan de aflevering enz. Voorts behouden leveranciers zich vaak het eigendomsrecht van door hen geleverde goederen voor totdat deze geheel betaald zijn. Ver- der kennen we de huurkoop, waarbij de geleverde huurkoopgoederen eigendom blijven van de leverancier of van de financieringsbank totdat ze geheel be- taàld zijn.

Wanneer een bedrijf dat grote kre-

Uitbetaling van loon en vakantiegèld bij liquidatie

dieten heeft opgenomen, in betalings-I·

-moeilijkheden gaat verkeren, komt het \ geregeld voor dat eigenlijk niets meer in het bedrijf aan de ondernemer of onderneming blijkt toe te behoren. Vrij- wel alles blijkt van banken, huurkoop- firma's en leveranciers te zijn. Zelfs de uitstaande vorderingen van het bedrijf zijn vaak overgedragen aan de bank. De bepalingen dat ieder , met zijn gehele vermogen aansprakelijk is voor zijn schulden en dat wettelijk preferente schulden bij voorrang betaald dienen te worden, blijkim dan vaak hun prak- tische werking verloren te hebben. Het hele vermogen is reeds weggegeven hoewel men dat - anders dan bij hypo-

Ook verhuurders hebben dit bodem·

recht, d.w.z. het recht hun huur-vorderingen op de inboedel te verhalen, ook al is die in boedel of een deel daarvan niet van de huurder zelf, maar in bruik- leen of huurkoop.

In de discussienota is nu voorgesteld zo'n zelfde bevoegdheid te geven aan de werknemers voor hun loon- en va- kantiegeldvorderingen, ingeval ·Val:! liquidatie van een onderneming.

De praktijk met het bodemrecht van de fiscus leert, dat de banken in de eerste plaats erop toezien dat door de ondernemingen die een kreûiet te~en eigen- dolusoverdracht van roerende goederen hebben gekregen, de belastingen waarvoor het bodemrecht geldt en uit- geoefend pleegt te worden, tijd:ig worden betaald. In de tweede plaats kunnen deze banken, wanneer bodembeslag gelegd is, hun goederen .,vrijkopen" door de be- lastingschuld waarvoor het beslag gelegd is te betalen. Hetzelfde zal waar- schijnlijk gebeuren wanneer ook voor arbeidslonen en vakantiegelden een bodembeslag gelegd kan worden, zoals in de discussienota is voorgesteld.

• Sociale gerechtigheid

Is dit niet onrechtvaardig tegenover de banken, die aJs gevolg van .een wets- wijziging de door hen bedongen voor·

rotatiedruk handels- en reclamedrukwerk periodieken

telefoon (0 1 860) 22 50

drukkerii hoogwerf oud-b~iierland

Boele's Scheepswerven en Machinefabriek

^N~V.

BOLNES (bi i Rotterdam) Repurat·ie ^en

•

. ,

meuwoouw

•

TELEFOON 1951 00 ROTTERDAM TELEmt BOELE • BOLNES

vrijdag 11 november 1966 - 3

••••••••••••••••••••••••••

• ^•

• •

i Proefverkiezing i

• •

• • ₊ In' ons overzicht van vorige • +

• •

+ week van de resultaten der door +

! .,De Telegraaf" georganiseerdé :

+ proefverkiezing stond boven de +

• ^• •

+ eerste kolom door een ongecorri- +

! geerde zetfout vermeld: "Kamer- !

: verkiezing 1966 (verdeling van :

+ thans)." +

! De meeste lezers zullen uit het !

: verband van de publikatie wel heb- !

+ ben begrepen dat hier had moeten +

•+ staan·. K an~erver k' · 1ezmg 1 9 " 3. •. "

! :

••••••••••••••••••••••••••

rechten ~ eigendomsoverdracht zien

doorkruist? ,

Naar mijn mening niet. De wetgever heeft altijd gewild dat arbeidslonen voorrang. zouden genieten. Door de ont- wikkelingen in het maatschappelijk ver·

keer is dit voorrecht uitgehold. Het is volstrekt rechtvaardig een en ander zo veel mogelijk te herstellen.

Maar bovendien speelt hier doorheen zeer duidelijk de overheidstaak de w- ciaal en economisch zwakkeren te be·

schermen. De grote, economisch sterke kredietverleners hebben - met v<ilko·

men geoorloofde middelen overi:<'ms - kans gezien hun positie als schuldeiser te verbeteren door eigendom~overdracht

van bedrijfsinventarissen enz. te bedin·

gen als voorwaarde bij de kredietverlening: zonder eigendomsoverdracht geen krediet. l\1aar ook een werknemer is kredietverlener, zij het in het !dein.

Lonen worden pas na de verrichte ár- beid betaald. Tot de dag van uitbeta·

Iing staat de werkgever in het krijt - verleent de werknemer krediet. Dit gaat nog meer belang krijgen, wanneer we bedemken dat van weekloonsyste- men op maandloonsystemen zal worden overgegaan naarmate de welvaart toe•

neemt en administraties gemechaniseerd worden. Ook het vakantiegeld is reeds lang verschuldigd voordat het wordt Uit·

betaald. Het is alleen nog niet opeis- baar. De economisch 'zwakkere werknemer heeft geen kans kunnen ,zien zich evenals de banken te voorzien v:an zo'n zekerheidsrecht, waardoor de uitbetaling van loon en vakantiegeld is gegaran- d.eerd. Zij zijn afhankelijk van door de wetgever, te treffen maatregelen, zoals verhoging van wettelijke preferentie of het verlenen van de bevoegdheid om

bod~mbeslag te laten leggen.

• Constructief Borstel

De VVD heeft -gemeend in de discussienota een constructief voorstel te moeten doen om in een ontstane leemte te voorzien en het recht op onmiddellijke uitbetaling van loon en vakantiegeld te - versterken:

Men moet immers niet vergeten dat bij liquidatie en faillissement Vqn grote ondernemingen onder de druk van de publieke opinie wel regelingen worden getroffen, maar dat zich jaarl~ilrs ook talloze gevallen voordoen, waarbij !dei- ne groepen van werknemers de dupe worden van de verouderd geworden re- geling. Zij moeten maanden, soms jaren op de uitbetaling wachten en ~oms krijgen z~i niets. De sociale rechtV<J.ardig~

heid die de VVD voorstaat, maakt verbetering van de huidio.;e situatie Pood-

~8keli.ik. Tot zo'n vel,J:ietering heef' de VVD in de discussienota willen bijdra- gen.

Verfijningen kunnen wellicht in het definitieve verkiezingsprogram nog V\ro,..den aangebracht. Daarb~i is bijvoorbeeld te denlren aan afschaffing van het bodPro- recht van de fiscus dat vaak als onrechtvaardig wordt ondergaan. Bod~m

recht van de werknemer is tegenover de kredietverleners niet onrechtvaardig.

Mede door het werk van de werknemers kon er no'5 iets van rente en afloc.>ingen van de verleende kredieten terecht komen. 1\faar dan moeten de werknemers wel betaald worden .

F. KORTHALS ALTElS

*) ,.Rappnrt van de con.11n'sste tot b~s~u

dering Yan de jur!dische en fisc:t\e aspc<.::ten van het voorrecht van de f~sGus"', uitg-ave van de Verenig:ng van Belastingwc~en

schap 1956; lijst van preferenties van de hand van mejuffrouw mr. M. _1\.. Sllijli'"'g.

BOD! GOM

SPIJKENISSE

Gebouwen 'o'an gewapend betonnen prefabs voor verschillende doeleinden.

Vloerplaten in normale afmetingen of 'pasplaten volgens opgegeven maten.

Broeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw.

(4)

!

Het debade van· de Bijlmer

HET-gaat niet best met de bebouwing van de Bijlmermeer. Dat was al wel min of meer bekend, maar vorige wee]{

is het in de gemeenteraadsvergadering nog eens duidelijk naar voren gekomèn toen de raad werd gevraagd. om twee bouwplannen· goed te keuren voor in totaal bijna vijfduizend woningen waarvan de stichtingskosten op 234 miljoen gul- den zijn geraamd. Reeds eerder is een plan goedgekeurd voor ef)n complex, maar tot nu toe is er van een begin van bouw nog niets te bespeuren. Daar zijn al wel eens vragen over gesteld, en de wethouder mr. Th. C. M. A. Eisen·

burg heeft toen in wat cryptische taal gesproken over "donkere wolken'' die nog voor het project hingen maar wel spoedig zouden Óptrekken .. Ditmaal heeft bij een ander g.eluid laten horèn. ·

"Gezien de gescl1illen tussen het rijk en <Ie gemeente Amsterdam over de fi·

nanciering van de bouwprojecten in de Bijlmermeer m.oet er relrening mee worden gehouden dat ·liet huidige stedebouw- kundige plan voor de Bijlmer niet als :;~o

danig zal kunnex! worden gehandhaafd, ' zei de wethouder nu. "Dat betel{ent natuurlijk niet," zo vervolgde hij, "dat wij al het opgespoten land ·weer zullen

moeten laten afgraven; wel zal - als sterk op de bouw moet worden bezui- nigd - de essentie van het plan verloren gaan. Een nieuw plan zal immers tot ge·

volg hebben dat tal van accommodaties waarmee de gemeente het nieuwe stads- deel extra-leefbaar had willen maken achterwege zullen moeten blijven;"

De wethouder gaf op vragen toe dat de realisering van het Bijlmermeerplan bijzonder ernstig is vertraagd. Hij leg- de daarbij de schuld bij het rijk. B. en w.

voelen Zich gemangeld, riep hij uit.

M^{AAR er}ⁱ¹¹ ^meer. ^Ëris niet alleen

· . sprake ~ail gi~ote vertràging, zèlfs niet alleen. van milgelijke noodzaak om bepaalde extra-kwaliteiten te laten val- len. De opzet van de bo\1\V in de Bijlmer is gehaseerd op een verkeerspatroon waaromheen · !'Ie woningen· zijn gegroe- peerd, een op zichzelf uitstekend en voor- uitstrevend idee. Doch bij de uitwer- king hiervan heeft Amsterdam van het begin at zich vastgebeten op een soo~'t

elitebuurt van· een constructie die dè begrenzingen van de voorschriften voor woningwetwoningen verre overschreden.

Men had weer enige hoop toen het wo- ningwetwoning type B werd gelanceerd,

Plannen

en cijfers

IN deze kroniek plegen we geen aandacht te schenken aan jaarverslagen :van naamloze vennootschappen, · maar voor dat van de E:MS willen we ditmaal toch een uitzondering maken. De big man· van dit concern, de heer R. ZWols- man, heelt' in het verleden· onze stad niet veel schoon klinkende plannen vet'·

))lijd. Lezen We nu zijn jaarverslag over 1965, dan blijkt ~aarvan tot riu toe bitter weinig terecht ~, zijn gekomen.

Op één punt mag hem intussen lof

·niet worden onthouden; van het oude circus . heeft hij een fraai theater gemaakt. :Maar' voor 't overige? Er wordt ons in het uitzicht gesteld, dat de winkelgalerij aan de (Scheveningse) promenade gemoderniseerd zal worden.

Aan het Nervi- project; zo lezen we vel'·

der, hebben Prov. Staten van Zuid-Hol- .land .na ampele bestudering hun goedkeuring gehecht. Door ontruiming en sloop van de op dit bouwterrein nog res- terende opstallen zal dit terrein spoedig' voor behouwing beschikbaar zijn.

:Mogelijk zal bÜÜ1ènkort begonnen kunnen worden met de ombouw (een kan- toOl·flat) van het Circustheater. -Voor een kantoorgebouw aan de L.v.N.O. In- dië is rijksgoedkeuring aangevraagd.

VAN deze mededelingen zijn we niet ondersteboven. Voor onze badplaats vinden we het - 't ergste, dat behalve

Rauch ook het Palace-hotel verloren is gegaan. Van de plannen om aan de noordzijde van de boulevard (promenade) een nieu\v hotel te stichten, verrie- men . We niets meer, Hetzelfde geldt ,voor de bebouwing van het terrein van de (oude) Frederil{skazerne. Zeker, we weten dat het 'Instifute of social studies daarvoor belangstelling heeft. Maar het EMS-jaarverslag zwijgt daarover.

Nog weer èen kantoorgebouw aan de L.v.N.O. Indië? We ·vragen ons af of er zo langzamerhand nog wel zo grote behoei\te is aan Iümtoorgebouwen in onze stad, in aanmerking nemende dat er eerder sprake is van een decentralisatie - uitwijking naar randgemeenten -dan van nieuwe vestigingen. De vraag kan overigens worden gesteld: is het nu zó aantrekkelijk onze badplaats "vol te bouwen" met kantoorflats? Misschien wel voor de EMS, lees de heer Zwols- mart, maar zeker niet voor de toeris- tische ontwikkeln1g van Scheveningen.

Omtrent een spoedige verwezenlijking van het Nervi-plan hebben. we twijfels en. dat baart ons eveneens grote zorg.

Het is voor automobilisten natuurlijk prettig, dat in het 'Spuikwartier zoveel parkeerruimte beschikbaar is, maar van·

een binnenstad hebben we toch een andere voorstelling. ·

Van binnenstad gesproken, we vinden het delikbeeld van boekhandelaar Wat- tez om het "hart" van Den Haag (Groen-

Blijheid

en

teleurstelling

MET GENOEGEN hebben wij verno- men dat in het tweede kwartaal · van het volgende jaar kan worden ge- rekend op de rijksgoedkeuring VOOl.' de bouw van een crematorium aan de Kooi- walweg te Rotterdam, in de onmiddellijke • nabijheid van de Zuiderbeg1:aif- plaats.

De plannen daarvoor zijn al verschei- dene jaren oud. Zij zouden, als wij goed zijn ingelicht, ook nu nog niet voor uitvoering in aanmerking zijn gelwmen, ware het niet dat de ·Amsterdamse gemeenteraad goedkeuring heeft ontfuouden aan 'n voorstel om aan· de Crenlatorium- vereniging Nederland grond te verkopen voor de bouw van een crematorium in de . hoofdstad. Deze negatieve gedragslîjn moet voor de Rotterdamse ,plaimèn een positieve uitwerlting hebben gehad.

Onvoorziene omstandigheden voorbe- houden zal de Crematoriumvereniging Nederland, waarin de Vereniging voor ,facultatieve crematie en de Ver.eniging voor crematie A.V.V.L. zich hebben ver- enigd, medio volgend jaar rnet de bouw laten beginnen. In dat geval kan het crematorium, met een capaciteit van drieduizend crematies pe1· jaar, in het

den betwijfeld. Vroeg of laat zal er wat dat betreft Wel eèn andere koers gezeild moeten worden. Dat is echter een ·zaak van latere zorg. Voor het ogenblik lmn worden volstaan met de. constatering dat de komst van het crematm'ium voor Rot- terdam. en voor het dichtbevolkte gebied daaromheen van grote betekenis is. Al was het alleen maar omdat het hoe lan- ger hoe moeilijker wordt voldoende ~·uim

te te vinden voor begraafplaatsen.

ROTTERDAMS gemeenteraad heeft in zijn laatste vergadering zijn fiat g-e.

geven aan het ontwerp voor een prelimi·

nail·e overeenkomst die het rijk ei1 · de·

gemeente met ·elkaar willen :aangaan. inzake de overdracht· van het ziekenhuis Dijl{zigt. Op krachtige· äandrarig 'vari het liberale. raadslid mevrouw Endert-Baylé deed de woordvoerder van het college wethouder De Vos, de toezegging dat hij wilde proberen de overeenkonist nog zodanig gewijzigd te krijgen, dat - han- gende de definitieve overdracht - de verantwoordelijkheid van het rijk voor de kosten van nieuwe investeringen in 't ziekenhuis met zoveel woorden komt vast te staan. Een succesje voor de liberale spreekster.

maar zelfs daarvoor gelden nog grenzen waar het ambitieuze plan van Amster- dam overheen steekt. Kortom het hele plan - en niet alleen enkele extra-voor- zieningen - is te ruim van opzet voor de helaas nog steeds zo dierbaar vast- gehouden conceptie van overheidsbouw- tot-in-het-extreme.

Er is dan ook in het bijzonder voor Amsterdam weinig aanleiding om in lar- moyante uitroepen die boze regering ver- wijten te maken. Amsterdam moest zo noodzakelijk de Bijlmermeerpolder hebben, want niemand anders, en zeker geen randgemeente, was in staat dit grond- gebied in korte tijd vol te bouwen met huizen voor de honderdduizend Amster- dammers die straks vervangende woon- ruimte nodig zouden. hebben. Het is de druk van Amsterdams grootste politiek~

groepering· geweest die de l;egering ei!\d 1964 ertoe dwong de Bijlmer aan Amster- dam toe te wijzen: En op die lange par- lementaire behandeling heeft men. moeten wachten, zei de wethouder-'"nu.

MAAR moest men daar nu op gaan zitten wachten? Kon dan toen al niet in de telsenkamers worden gewerkt

markt en omgeving) Eiberhof te noe- men, origineel. Zeker te overwegen, nu we ook al een Paleispromenade hebben.

DE kwartaalcijfers van de gemeente geven in verschillend opzicht geen opwekkend beeld van het leven in onze stad. In een jaar tijds is de bevolking met meer dan 6000 personen afgenomen.

We liggen nu een flink stuk onder de 600.000. Alleen al naar onze buurgemeen- ten gingen in het eerste halfjaar 1966 ca. 2300 Hagenaren en meer dan 3300 naar andere gemeenten in onze provin- cie. In totaal vertrokken er in de eerste helft van 1966 meer dan 13.000 personen uit onze stad tegen ca. 12.000 in dezelfde periode van het vorige jaar. Zeker, hier staan vestigingen tegenover. Ware dat niet het -geval, de achteruitgang in onze bevolking zou nog aanzienlijk groter zijn. Van betekenis is ook, dat het aantal geboorten afneemt (plm. 300 minder) en het sterfte-cijfer een toeneming vertoont. Interessant is de afneming van de bevolking in bepaalde wijken: Sche- veningen, Beiuidenhout, Centrum, Schil-

de~·sbuurt, Laakkwartier en Spoorwijk.

Waldeck, Mariahoeve en Leyenburg zijn de drie wijken, waar de bevolking flink is toegenomen. Hier weerspiegelt zich uiteraard de woninglbotlw.

Van geheel andere aard zijn de cijfers over de bad- en zweminrichtn1gen.

Opvallend is de teruggang in het aantal

Bij de behandeling van dit · onder~verp is duidelijk geworden dat de raad in grote onzekerheid verkeert over met na- me de financiële aspecten van de voorgenomen transactie. Uit bepaalde uitla- tingen van de wethou9.er .kon worden af- geleid dat !)en Haag In het geheel geen haast maakt met de verlossende woorden te spreken .. Daarover kan men zich een beetje verwondereil; in aanmer- ldng genomen het feit dat minister Die- penhorst zijllerzijds wel gem.eend heeft Rotterdam te moeten aansporen tot. de meeste spoed bij de stichting van de .me- dische faculteit.

Weinig schot zit er .ook in het beraad over de status van de ~komstige universiteit. Er zijn wat -dat ·betreft drie

· mogelijkheden: een rijksuniversiteit, een particuliere universiteit en een rijksuniversiteit waarbinnen de Nederlandse Economische hogeschool een zelfstandige positie inneemt. Senaat en curatorium van de hogeschool schijnen bij voorkeur in de laatstgenoemde richting te den-

ken. · · , ·

Denken is intussen het enige wat er gebeurt. In concreto rust het beraad volledig. Ook daardoor zit de raad met een stuk onzekerheid.

· voorjaa.r van 1969 in gebruik worden genomen. Er gaat een investering van naar mwe schatting f 4 à f 5 miljoen in zitten die door de twee samenwerkende verenigingen gelijkelijk zal worden ge-

dragen. · .

_Of de verenigingen bij vet·dere uitbt'ei- dmg van het aantal crematoria in ons

~land met zulke omvangrij'ke investerin-

J:"en kunnen doorgaan moe-t ernstig wór-

~~~'

^*

Be~•oo~

Ci"oen .

jen:~

^' ^• ·- ^'

aan een bouwplan dat voor Amster- dam van zo grote betekenis zou zijn, ook als een andere gemeente ten slotte de realisering ter hand zou nemen? En kende men dan de toch heel duidelijke voorschriften omtrent woning\vetbouw niet?

Ter voorkoming van misverstand: het bebouwingsplan voor de Bijlmermeer, met zijn parkeergarages en zijn wegen op drie verschillende niveaus, doorsne- den door een goed railstelsel voor het openbaar vervoer en drooglopen van parkeerruimte tot woning, is een goed en waardevol plan. Men kan ernaar ver-, langen zulk een plan te mogen verwe- zenlijken. Echter er is geen computer Of rekenwonder voor nodig om in te zien dat het met de buidige woningbouw- politiek eenvoudig niet uit te voeren is.

Als er ooit een gelegerrheid_is geweest om de onjuistheid van deze woning- bouwpolitiek aan te tonen, en als ooit eèn lmns is geweest voor Amsterdam om duidelijk te maken dat deze vervlak·

kende politiek de vooruitgang remt, dan is het wel het Bijlmermeerdebäcle dat zich thans bezig is te voltrekken.

schoolbaden. Een te~;uggang vertoont ook het aantal in onze stad gepleegde misdrijven. Rijwieldiefstallen zijn bijv.

kennelijk minder de moeite ( !) waard.

Zorgelijker stemt de toeneming van het àantal seksuele misdrijven; 221 (le helft '66 tegen 121 le helft '65). Daartegen- over staat, dat het aantal verkeersonge- vállen in onze stad niet onbelangrijk is verminderd; helaas is het aantal ver- keersongevallen met dodelijke afloop iets toegenomen.

D^E ^cijfer~;van het vreemdelingenver- keer geven een gevarieerd beeld:

minder hotelgasten, meer gasten in jeugdherberg en jeugdhotels, meer kam- peerders op Ockenburg.

Ontstellend is de teruggang in de sec;

tor vermakelijkheden; in de eerste zes maanden van dit jaar alleen al 26.000 romder bezoekers aan toneelvoorstellin- gen. Ook het aantal concertbezoekers liep terug (6000 minder). Variété, caba- ret, revue, circus en kermis gaven een stijging te zien; bioscopen een daling in het aantal bezoekers, evenals voet- balwedstrijden ! Dat niettemin d.e ver- makelijkheidsbelasting meer opbracht zal wel zijn toe te schrijven aan de verhoging van de toegangsprijzen.

Deze en andere statistische gegevens bieden - we zeiden het reeds - in het algemeen geen opwekkend beeld van de ontwikkeling van onze stad.

HET PLAN van burgemeester en wet- houders om in overleg met andere havens een unificatie van binnenhaven- gelden te . bewerkstelligen onder gelijk- tijdige verhoging van de tarieven, is door de minister van economische zaken doorkruist nog· voor de raad er zich over i1ad kunnen uitspreken. Aan de vooravond van de behandeling in de gemeenteraad liet de bewindsman weten dat hij met de voorgenomen tariefverhog~g alleen zou kunnen instemmen indien de verhoging met een tussenruimte van een jaar in twee fasen zou worden uitgevoerd.

Voor het college zat er niets anders op dan zich op het allerlaatste ogenblik met een nader voorstel in de geest van de

· ministeriële "~;uggestie" tot de raad te wenden. Het college stond met de rug tegen de muur. Hetzelfde geldt trouwt<ns voor de raad die er zich ook in arren moede bij neer had te leggen dat de ge-

·meente een klein miljoen aan inkomsten ûoor de neus werd geboord.

· Andermaal is bij deze gelegenheid ge- bleken .. hoe zeer het beleid van de rege- . ring ten opzichte van de lagere publiek- . rechtelijke· lichamen zich somtijds kan

kenmerken door een onmiskenbaar dua- lisme. Aan de ene kant dringt de cen-

·trale overheid er bij de gemeenten op aan hun eigen inkomsten zo hoog mogelijk op te voeren, aan de andere lrant werpt zij de gemeenten prompt een stok tussen de benen zodra zij aan deze aan·

wijzing metterdaad uitvoering proberen te geven. ·.

Het is één van de tekenen die erop wijzen dat het met de gemeentelijke auto- nomie niet zo best is gesteld.