1
Bijlages analyse NOS Journaal 2004, 2007, 2010
3
1a. Protocol filicide NOS 29-05-2004 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30 Presentator Wie is de presentator? Philip Freriks Datum Wat is de datum van de uitzending? 29-05-2004 Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 00.14.34 – 00.39:31 Lengte Hoelang duurt het item? 113 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1 van 13
1b. Schema protocol items filicide NOS 29-05-2004 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentator Philip Freriks: Het heeft alles weg van een wanhoopsdaad. In het Noord-Brabantse Berghem bij Oss, heeft een 36-jarige moeder naar alle waarschijnlijkheid haar drie zoontjes van vijf, zeven en acht jaar vermoord. Om zichzelf daarna voor de trein te werpen. De levensloze lichamen van de kinderen werden in de loop van de ochtend door hun grootouders aangetroffen in het ouderlijk huis. Ze kwamen onwetend van alles op een verjaardagsvisite van een van de kinderen. Het lichaam van de moeder werd vanmorgen vroeg al gevonden langs het spoor. De ouders waren gescheiden. In hoeverre dat een rol heeft gespeeld is nog onduidelijk.
Presentator in beeld met de woning met
onderzoekers op de achtergrond.
Geen
achtergrondgeluid Presentator
2. Verslaggever Rik van de Westelaken voice over: Om 11 uur vanochtend deden in dit huis in Berghem de grootouders de
gruwelijke ontdekking van de lichamen van de drie jongens. Op hetzelfde moment werd elders het lichaam van de moeder
geïdentificeerd. Ze was eerder die morgen naast het spoor gevonden. Politie ging toen nog uit van zelfmoord, maar nadat haar kinderen vermoord bleken te zijn, werd extra onderzoek ingesteld. Het huis wordt nog steeds uitgekamd en de ME spoort op dit
Beelden van politie naast
4
moment de treinrails af.
3. Verslaggever Rik van de Westelaken in beeld: Uitgebreid onderzoek dus. Maar de politie is niet op zoek naar een verdachte. En daaruit mag je toch wel afleiden dat de politie ervan uitgaat dat de moeder afgelopen nacht haar drie zoontjes heeft omgebracht en vervolgens zelfmoord pleegde
Rik van de Westelaken in
beeld voor het spoor. Geen achtergrondgeluid Verslaggever
4. Verslaggever Rik van de Westelaken voice over: over de achtergronden van de zaak tast de politie nog in het duister. Een paar jaar geleden waren de ouders gescheiden en daarbij kwamen de nodige spanningen. Maar volgens de buren waren die problemen niet zodanig dat een wanhoopsdaad het gevolg kon zijn. Hier heerst dan ook ongeloof.
Het huis met politie aan het werk en omstanders onherkenbaar.
Geen
5
5. Omstander: Nou, ze kwam bij mij over als een heel sterk en nuchter iemand die haar zaakjes in orde had. Ik kon mijn eigen niet voorstellen dat dit zo op deze manier heeft moeten gebeuren. Want dat gaf ze ook absoluut niet aan, ook bij de vrienden niet, bij de buren niet.
Omstander voor het huis
met rood/wit lint. Geen achtergrondgeluid Omstander
6. Heran Klitsie burgemeester Oss: het is een klap voor heel Oss, maar met name voor Berghem. Het is een hele hechte
gemeenschap waar iedereen iedereen kent en iedereen iedereen helpt. Dus u kunt zich wel voorstellen wat dit doet, dit drama.
Burgemeester voor het
6
7. Maurice Gloudi directeur basisschool: Iedereen kent de kinderen, iedereen kent elkaar op school. En we hebben natuurlijk ook veel leerkrachten die in Berghem wonen. Het verhaal is heel vervelend.
Directeur van de school,
voor het schoolgebouw. Geen achtergrondgeluid Directeur van de school
8. Verslaggever Rik van de Westelaken: de vader van de jongens, die ook in Berghem woont, is vreselijk ontdaan volgens de politie. Nabestaanden, buurtgenoten werden vandaag opgevangen in een buurthuis. Morgen is op de basisschool waar alle drie de jongens naartoe gingen een bijeenkomst voor ouders. Daarbij is ook slachtofferhulp.
Onderzoekers aan het werk, omstanders niet herkenbaar en beelden van de school. Voor het raam van de school hangt een briefje met een tekst voor de ouders van de kinderen van de school. Ze worden hier opgevangen.
Geen
7
9. Presentator Philip Freriks: Meer duidelijkheid over de toedracht van het drama komt er waarschijnlijk niet. De onderzoekers van het Forensisch Instituut zijn nog zeker tot vannacht bezig met sporenonderzoek in het huis.
Presentator in beeld. Geen
achtergrondgeluid Presentator
1c. Totale
item Er worden veel dramatische woorden gebruikt. Er wordt twee keer gesproken van een wanhoopsdaad en een keer van een drama. Verder wordt er gezegd: “Om zichzelf daarna voor de trein te werpen” en “vreselijk ontdaan”. Er wordt een uitdrukking
gebruikt: “tast de politie nog in het duister”. Er wordt veel informatie gegeven. Ook wordt er al voorzichtig een analyse gegeven van wat er gebeurt kan zijn.
Er wordt geen gebruik gemaakt van dramatische stijlmiddelen.
De beelden zijn vooral neutraal. Je ziet veel ‘talking heads’. Er worden wel beelden van de omgeving laten zien om de sfeer te laten zien, maar er worden geen dramatische of emotionele beelden laten zien.
Er is bijna geen achtergrondgeluid, behalve tijdens de
Er komen verschillende mensen aan het woord: een omstander,
burgemeester, directeur van de school en de verslaggever vertelt zelf ook veel, maar komt niet in beeld.
8
2a. Protocol filicide NOS 30-05-2004 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30 Presentator Wie is de presentator? Gijs Wanders Datum Wat is de datum van de uitzending? 30-05-2004 Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 31:06 – 32:57 Lengte Hoelang duurt het item? 111 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 2 van 7
2b. Protocol filicide NOS 30-05-2004 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentator Gijs Wanders: De politie doet voorlopig nog geen mededelingen over wat zich vrijdagnacht heeft afgespeeld rond de dood van een moeder en haar drie kinderen in het Brabantse Berghem. Er zijn wel vermoedens, maar het sporenonderzoek is nog in volle gang. Op de school waar de jongetjes zaten is vanmorgen een bijeenkomst gehouden voor kinderen en ouders.
Presentator achter nieuwsdesk met een foto van de het huis met politie op de achtergrond
Geen
achtergrondgeluid Presentator
2. Verslaggever Dave Abspoel: een paar honderd kinderen en ouders kwamen naar de school voor een eerste herdenking en een gesprek over wat er gebeurt is. Onder professionele leiding van slachtofferhulp en psychologen.
Beelden van de school met kinderen en ouders. Beelden passen goed bij de tekst.
Geen
achtergrondgeluid verslaggever
3. Omstander op de school: we wilden toch even samenkomen om alles te bespreken. Het is een moeilijke leeftijd, vijf jaar. We hebben al geprobeerd om zelf een beetje in te lichten, maar ik denk dat het beter is om alle klasgenoten bij elkaar te hebben. Dat ze er over kunnen praten. Het is natuurlijk heel
Vrouw voor de school. Op de achtergrond zie je andere ouders.
Geen
9
moeilijk. Een ongeluk was makkelijker geweest.
4. Verslaggever voice over: de kinderen hebben binnen een herdenkingsplek ingericht met tekeningen en kaartjes en foto’s. en op het schoolplein werden krijttekeningen gemaakt.
Beelden van kaarsen en briefjes voor de kinderen. Herdenkingsplek. Er hangen heel veel tekeningen.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
5. Maurice Gloudi directeur St. Josephschool: Ik denk dat in de groepen waar de kinderen zaten de impact heel groot is. In de andere groepen is de betrokkenheid die ook in Berghem geldt aanwezig. Ik denk dat de klap na de vakantie gaat komen. En ook de begrafenis of de crematie zal een hot item worden.
De directeur staat voor de school. Op de achtergrond zie je ouders met kinderen.
Je hoort zacht spelende en pratende kinderen op de achtergrond
10
6. Verslaggever voice over: De lichamen van de drie kinderen zijn uit huis gehaald en overgebracht naar het Forensisch
Laboratorium in Rijswijk. En ook het lichaam van de moeder, dat langs de spoorweg was gevonden is daar naartoe gebracht. Morgen zal op het lichaam van de slachtoffers sectie worden verricht. In het huis is de technische recherche nog steeds bezig met
sporenonderzoek. Het is mogelijk dat de kinderen door de moeder gedood zijn en dat zij daarna zelfmoord heeft gepleegd. Maar de politie houdt ook rekening met andere scenario’s.
Beelden van onderzoekers aan het werk. Je ziet de brancards waar de lichamen van de kinderen en moeder op liggen en die weg worden gebracht. Het huis wordt in beeld gebracht.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
7. Rob van Velsen, politiewoordvoerder Brabant-Noord: wij moeten ons in een onderzoek altijd heel breed richten. We mogen geen mogelijkheden uitsluiten, dus we zijn wat dat betreft nog in alle richtingen aan het zoeken. En we hebben natuurlijk zelf al een idee maar daar kan ik helaas op dit moment nog niets over zeggen.
Woordvoerder politie voor
een aantal bomen Geen achtergrondgeluid Woordvoerder politie
8. Verslaggever voice over: via een
buurtonderzoek probeert de politie meer te weten te komen over de situatie, waarin de moeder met haar kinderen leefde, sinds de scheiding van haar man.
Beelden van de woning en omgeving met
onderzoekers aan het werk.
Geen
11
2c. Totale
item Er wordt veel informatie gegeven over wat er gebeurd is. Er worden nog geen speculaties gedaan. Er wordt ook genoemd dat het nog niet zeker is wat er is gebeurd. Er worden geen dramatische woorden gebruikt. Er worden geen tegegenstellingen,
uitdrukkingen of metaforen gebruikt.
Er wort geen gebruik gemaakt van dramatische stijlmiddelen.
De beelden zijn rustig. Je ziet wel beelden van de brancard met het lichaam erop, maar dit is erg in de verte. Er komen geen emotionele omstanders in beeld. De beelden passen goed bij de tekst.
Geen
achtergrondgeluid Er komt een omstander, de directeur van de school en de
woordvoerder van de politie aan het woord. Verder vertelt de verslaggever veel. Hij komt niet in beeld.
12
3a. Protocol filicide NOS 01-06-2004 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30 Presentator Wie is de presentator? Sacha de Boer Datum Wat is de datum van de uitzending? 01-06-2004
Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 00:43:39:07 – 00:46:24:24 Lengte Hoelang duurt het item?
Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1 van 14
3b. Protocol filicide NOS 31-05-2004 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentatrice Sacha de Boer: de meest vreemde verhalen deden de ronde in Berghem, nadat daar drie jonge kinderen vermoord waren aangetroffen en het lichaam van de moeder naast het spoor was gevonden. Vandaag maakte de politie een eind aan de speculaties. Vastgesteld is dat de moeder zelf haar kinderen met een mes heeft omgebracht. Haar daad is
weloverwogen gepleegd en niet in een opwelling, zo bleek uit een aantal afscheidsbrieven. Toch heeft niemand uit haar directe omgeving dit zien aankomen. Voor zover bekend had ze ook geen contact met psychologen of andere hulpverleners.
Sacha de Boer achter nieuwsdesk met foto van het huis op de
achtergrond.
Geen
achtergrondgeluid Presentatrice
2. Verslaggever Dave Abspoel voice over: vandaag, drie dagen naar de afschuwelijke ontdekking zijn de eerste details bekend gemaakt. Verbijstering alom. En die is ook af te lezen aan de gezichten van de districtchef politie en van de burgemeester.
Beelden van de
persconferentie met politie en burgemeester. Je ziet veel camera’s en andere journalisten.
Geen
13
3. Districtschef politie Maasland: Het beeld dat de brieven oproept is dat ze op zoek was naar gemoedsrust, voor zichzelf en dat ze de kinderen bij zich wilde hebben.
Beelden tijdens de
persconferentie Heel zacht geluiden van fotocamera’s
14
4. Verslaggever voice over: twee dagen lang deed de politie onderzoek bij het huis en langs de spoorrails, om er echt zeker van te zijn dat niemand anders de kinderen had gedood, en daarna de moeder en vervolgens op het spoor had gelegd. Maar toen de politie zaterdag de woning in ging was het eigenlijk gelijk al duidelijk. De vrouw zag lange tijd geen uitweg meer.
Beelden van politie die bij het huis aan het
onderzoeken zijn.
Omstanders staan te kijken maar komen niet
herkenbaar in beeld.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
5. Roel Willekens districtchef politie Maasland: dat blijkt in ieder geval uit de brief, haar spullen die klaar lagen voor andere mensen, hetgeen ze geschreven heeft, de wijze waarop ze geschreven heeft, dat daar weloverwogen over was nagedacht.
Districtchef in beeld. Geen
15
6. Verlsaggever voice over: de vijf afscheidsbrieven waren aan haar
nabestaanden gericht. En vlak voor ze voor de trein sprong, stuurde ze een van hen nog een smsje. Maar signalen dat de vrouw echt wanhopig was en niet meer wilde waren er eerder niet.
Beelden van het spoor het huis en een bos bloemen dat bij het huis ligt.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
7. Herman Klitsie burgemeester Berghem: Er was waarschijnlijk niets aan de hand, met de kinderen ging het goed en men had ook de indruk dat het ondanks de scheiding weer een beetje normaal begon te lopen. En niemand had het vermoeden dat ze niet meer wilde en niet meer kon. Dat heeft niemand geweten, dat is onverklaarbaar. Dat is een vraag waar ik absoluut geen antwoord op heb.
De burgemeester in beeld
16
8. Verslaggever: volgens de directeur van de St. Jozefschool, waar de drie jongens op zaten, worden de kinderen op een andere dag gecremeerd dan hun moeder, maar op de persconferentie werd gezegd dat er nog geen details over de uitvaart bekend zijn.
Beelden van de herdenkingsplek op de school met kaarsen en bloemen en beelden van de persconferentie.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
3c. Totale
item Er wordt geprobeerd om antwoord te geven op de vraag wat er precies gebeurd is. Er worden dramatische woorden gebruikt: “de meest vreemde verhalen deden de ronde in Berghem”, “nadat daar drie jonge kinderen vermoord waren aangetroffen en het lichaam van de moeder naast het spoor was gevonden”, “Vastgesteld is dat de moeder zelf haar kinderen met een mes heeft omgebracht”, “afschuwelijke ontdekking”, “Verbijstering alom”.
Er wordt geen gebruik gemaakt van dramatische stijlmiddelen.
Neutrale beelden. Dit zijn vooral beelden van de omgeving en agenten aan het werk.
Geen
17
Er worden speculaties gedaan naar het motief van de vrouw.
19
4a. Protocol filicide NOS 12-03-2007 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30 Presentator Wie is de presentator? Philip Freriks Datum Wat is de datum van de uitzending? 12-03-2007
Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 20:00:50:11 – 20:06:59:10 Lengte Hoelang duurt het item?
Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1 van 14
4b. Protocol filicide NOS 12-03-2007 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentator Philip Freriks: Voor de vierde keer in een korte tijd heeft zich een familiedrama voorgedaan met dit keer vier doden. Twee volwassenen en twee kinderen. In de buurt van Haarlem sprong een man vanmiddag met zijn twee zoontjes voor de trein, nadat hij eerder zijn schoonmoeder had doodgestoken. Volgens de politie was er sprake van relatieproblemen binnen het gezin van de man.
Presentator in beeld Geen
achtergrondgeluid Presentator
2. Verslaggever Babs Assink: op deze plek in Haarlemmerliede, een kleine gemeente vlakbij Haarlem, kwam vanmiddag op gruwelijke wijze een einde aan drie levens. Een vader sprong met zijn twee zoontjes van vier en zes jaar voor de trein. Zijn auto had hij hier om drie uur, vlak voor de overgang geparkeerd. Verslagenheid, ook bij de hulpdiensten, over weer een familiedrama. Wat eerder op de dag begon in een woning in Haarlem-Noord. Daar zou de vader eerst zijn schoonmoeder hebben doodgestoken en toen de kinderen hebben meegenomen in de auto. Naar deze overgang dus bij
Haarlemmerliede.
Beelden van politie die bij het spoor aan het werk zijn. Je ziet agenten met brancards lopen met doeken er omheen zodat je niks ziet. Wanneer er over zijn auto gesproken wordt zie je die in beeld.
Omstanders zijn niet herkenbaar.
Geen
20
3. Bernd Schneiders, burgemeester Haarlem: zoiets slaat in de buurt natuurlijk in als een bom. Het zijn je buren, mensen die je bijna dagelijks zien, de kinderen spelen op straat, dus dat is natuurlijk afschuwelijk. En dat is ook de reden dat wij nu de hulpverlening daar ook hebben opgestart en dat wij zullen zorgen dat als daar morgen de school waar de kinderen opzaten weer begint, dat daar professionele hulpverlening aanwezig is om dat allemaal zo goed mogelijk te begeleiden.
Burgemeester in beeld. Dit
21
4. Verslaggever: politie in Haarlem zegt dat er binnen het gezin al langer problemen waren in de relatiesfeer. En dat de moeder op het moment van de dodelijke steekpartij in de woning niet thuis was. Het gezin stond volgens de politie niet bekend bij de hulpverleningsinstanties.
Politieagenten aan het werk. Je ziet de lijkenwagen rijden.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
5. Presentator Philip Freriks: Dit familiedrama van vandaag is de meest recente in een reeks van gelijksoortige incidenten. De laatste twee weken was er sprake van drie andere gevallen die de media haalden.
Presentator in beeld. Presentator 6. Verslaggever: in het Belgische Nijvel brengt
een moeder haar vijf kinderen om het leven. Ze doet daarna een zelfmoordpoging, maar overleeft die. Ze wordt daarna door de politie aangeklaagd voor moord. De moeder verklaard later dat ze zich verstikt voelde door de peetoom van de kinderen die bij hen inwoone en dat ze daarom tot haar daad kwam.
In het Gelderse Hengelo vindt de politie de lichamen van een vrouw en twee kinderen.
Je ziet een samenvatting van de drie casussen die de verslaggever noemt in beeld. Hierdoor hoort de kijker het niet alleen, maar ziet het ook. De heftige feiten komen daardoor harder binnen.
Geen
22
De vader van het gezin is zwaargewond. Hij overleeft de zelfmoordpoging. Hij wordt door de politie verdacht van moord. Uit een brief zal blijken dat de ouders samen hadden besloten uit het leven te stappen, omdat ze schulden hadden.
Een Nederlander schiet in het Duitse Mönchengladbach zijn vrouw en 19-jarige dochter dood. De verdachte en zijn vrouw leefde gescheiden. Hij in Nederland en zij in Duitsland. Het paar had nog twee kinderen, die bleven ongedeerd. De man geeft zich een uur na zijn daad aan bij de politie. Zijn motief is onduidelijk.
7. Presentator: Hier bij mij aan tafel: professor Clemens Hosman, Professor Preventieve Gezondheidszorg in Nijmegen en Maastricht. Professor het vierde drama in korte tijd. Het ene drama roept het ander op, kun je dat zo zeggen?
Professor: Er is onderzoek gedaan naar de afgelopen twintig jaar, wanneer er zich een drama of een ernstige suicide voordoet. Wanneer dat aandacht krijgt voor de televisie leidt dat tot een imitatiegedrag. Mensen die in een radeloosheidssituatie zitten weten niet meer een uitweg uit hun pijnlijke problemen.
Presentator: ja want even voor de goede orde, je vraagt je toch altijd weer af: hoe komen mensen tot zoiets?
Professor: Ja, mensen komen niet zomaar tot zoiets, er moet natuurlijk een zeer ernstig problee zijn, waarbij mensen totaal radeloos zijn, geen uitzicht meer hebben, Je krijgt door de emoties ook een soort
De presentator en de professor zitten samen achter de nieuwsdesk. Dit is een dialoog.
Geen
23
blikvernauwing. Mensen kunnen de voor- en nadelen en ander oplossingen niet voor zich zien. Vaak ook geen ervaring hebben met hulp vragen. En dan door de ernstige pijn die ze daarbij voelen, op dit soort
wanhoopsdaden komen. Wat natuurlijk afschuwelijk is voor de nabestaanden. Moeder, en de kinderen in de school. Presentator: nou had u het net over dat imitatiegedrag. Dan is wel de vraag: is een oproep om soberheid te bekrachten noodzakelijk?
Professor: over het algemeen is dat een goed advies, dus terughoudend zijn als het gaat om suicides en de details daarvan. Maar aan de andere kant, zeker in gevallen waar het nu vandaag helaas om gaat, is dat natuurlijk niet uit het nieuws te houden. In die situaties moet er dus verslag van worden gedaan, maar dan gaat het wel om de vraag hoe je dat doet. Het is belangrijk dat mensen die mogelijk in een soortgelijke situatie zitten de boodschap krijgen dat hoe uitzichtloos en pijnlijk de situatie ook is, er hele effectieve hulp is die veel ervaring hebben met dit soort situaties.
Presentator: Ja, dus hoe erg de situatie is, er is altijd een uitweg, dat wilt u eigenlijk zeggen?
Professor: Ja, pijn kan niet altijd vermeden worden, het zal niet altijd de meest
24
kan.
Presentator: de boodschap is duidelijk, dank u wel voor uw komst.
4c. Totale
item Het item begint met informatie over de moord in Haarlem en gaat daarna algemener over op meerdere gezinsmoorden van de afgelopen weken. Daarom duurt het item erg lang. Er worden dramatische woorden gebruikt als “doodgestoken”, “gruwelijke wijze”, “verslagenheid, “zoiets slaat in de buurt natuurlijk in als een bom”, er wordt drie keer over een familiedrama gesproken. Het item gaat vooral over de motieven van ouders om een gezinsmoord te plegen.
Er wordt geen gebruik gemaakt van dramatische monteertechnieken, maar door de heftige feiten die in beeld worden gebracht over de verschillende moorden, wordt hier nadruk opgelegd. Ook door de dialoog met de
professor wordt er extra nadruk gelegd op het dramatische. Dit is niet gewoonlijk om te doen in een journaal, dus er moet nu wel echt iets aan de hand zijn.
Je ziet vooral beelden van de omgeving. Wanneer de verslaggever het heeft over de ander gezinsmoorden worden de feiten hier over in beeld gebracht.
Een
achtergrondgeluid De burgemeester van Haarlem gaat in op hoe Haarlem met de moord omgaat. Door de dialoog met de Professor Preventieve Gezondheidszorg in Nijmegen en Maastricht wordt ingegaan op de motieven van ouders die een moord plegen. Dit is een populair aspect.
26
5a. Protocol filicide NOS 07-03-2010 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? NOS Journaal
Presentator Wie is de presentator? Rik van de Westelaken Datum Wat is de datum van de uitzending? 07-03-2010
Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 04.23-06.10 Lengte Hoelang duurt het item? 107 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 2
5b. Protocol filicide NOS 07-03-2010 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentator Rik van de Westelaken: “In een woning in Zierikzee zijn
gisteravond een jongen van negen jaar en zijn zus van negentien
doodgeschoten. De vermoedelijke dader, de vader, heeft zichzelf daarna van het leven beroofd. De man woonde niet meer thuis en het was al langer bekend dat de man gewelddadig was. Het gezin is tien jaar geleden uit Irak gevlucht.”
Terwijl Rik aan het woord is, zie je op de achtergrond een foto van onderzoekers aan het werk op de plaats delict.
Geen
achtergrondgeluid Presentator
2. Verslaggever Tanja Braun voice over: “Acht schoten hoorden buurtbewoners gisteravond. Toen de politie ging kijken lagen de jongste zoon van negen en zijn zus van negentien dood in huis. Het broertje van veertien was op dat moment bij de buren. Hij is ongedeerd. De moeder kon het huis uit komen, zij raakte licht gewond. Later werd verderop in een parkje nog een schot gehoord. Daar is de vader
zwaargewond gevonden. Hij heeft zichzelf in zijn hoofd geschoten, vanmorgen is hij overleden.”
Op de achtergrond zie je onderzoekers aan het werk. Deze beelden zijn erg vaag.
Geen
27
3. Verslaggever Tanja Braun in beeld: Dat de man gewelddadig was binnen het gezin was bekend bij politie en justitie. Hij heeft al eens in de cel gezeten wegens mishandeling van zijn vrouw. Vorig jaar nog werd hij opnieuw gearresteerd op verdenking van misbruik van zijn dochter. Maar twee weken geleden is hij voorlopig vrij gelaten. Onder de voorwaarden dat hij zich liet behandelen en hij kreeg een contactverbod. Hij mocht Zierikzee niet meer in.”
Tanja Braun staat bij de woning van het gezin. Op de achtergrond zie je onderzoekers aan het werk.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
4. Verslaggever Tanja Braun voice over: “Maar dat heeft dus niet voorkomen dat gisteravond gebeurde waar de moeder al tijden bang voor was, zeggen
buurtbewoners. Ze had daar ook al met de burgemeester over gesproken. Hoe het dan toch kan dat de man zijn gang heeft kunnen gaan zoekt justitie nu uit.”
28
5. Jo Valente OM Middelburg: “Ik heb al gezegd: op dit ogenblik worden alle activiteiten die zijn ontplooid zichtbaar gemaakt en op een rij gezet. Morgen komen we daar op terug. Ik kan alvast zeggen dat er heel veel gedaan is.”
Beeld van de woordvoerder van het Openbaar
Ministerie tijdens een persconferentie.
Geen
achtergrondgeluid. Woordvoerder Openbaar Ministerie Middelburg 6. Verslaggever Tanja Braun: “Het
Openbaar Ministerie laat al wel weten dat zij twee weken geleden hebben gepleit om de man langer vast te houden. Maar de rechter besloot anders.”
Er worden beelden van het huis van het gezin laten zien.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
5c. Totale
item Er wordt bijna geen gebruik gemaakt van vaktaal, maar ook niet van spreektaal. Er wordt geen gebruik gemaakt van tegenstellingen, uitdrukkingen, waardeoordelen of metaforen.
De beelden die worden laten zien zijn afstandelijk. Dit zijn beelden van politie aan het werk, het huis waar het gezin woonde of de
omgeving. In de verte zie je omstanders staan maar hier word niks mee gedaan. Er worden wel bloemen in beeld gebracht die door omstanders zijn neergelegd en die nog enigszins emoties kunnen oproepen.
De beelden passen goed bij de tekst, wanneer de verslaggever iets vertelt zie je dit ook in beeld. Bijvoorbeeld bij de dader die zichzelf in zijn hoofd heeft geschoten in een parkje. Je ziet op het moment dat de verslaggever dit vertelt een agent naar het park rennen en je ziet een brancard met agenten in de verte. Hier ligt vermoedelijk de dader op, maar dit zie je niet.
De verslaggever van het NOS Journaal is in beeld en brengt veel informatie over de moord. Zij krijgt de rol van expert omdat ze veel informatie heeft. Daarna wordt een woordvoerder van het OM aan het woord gelaten tijdens een
persconferentie. Dit zijn vooral ‘talking heads’.
30
6a. Protocol filicide NOS 08-03-2010 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? NOS Presentator Wie is de presentator? Rob Trip Datum Wat is de datum van de uitzending? 08-03-2010 Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 0.30 – 3.10 Lengte Hoelang duurt het item? 160 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1
6b. Protocol filicide NOS 08-03-2010 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentator Rob Trip: Een gezinsmoord die plotseling kwam, maar eigenlijk geen verrassing was. De vader die gisteren in Zierikzee zijn negen-jarige zoon en negentien-jarige dochter doodschoot, en daarna zichzelf van het leven beroofde, zat al eerder vast wegens huiselijk geweld en mishandeling. Sterker nog, justitie had ervoor gewaarschuwd dat deze man levensgevaarlijk was. Maar de rechtbank in Middelburg, die hem vrijliet, zegt daarvan nooit iets gehoord te hebben. En zo geven autoriteiten een dag na deze moorden vooral elkaar de schuld.
Op de achtergrond zie je een foto van het huis van het gezin.
Geen
31
2. Verslaggever Theo Verbruggen voice over: Bij de woning in Zierikzee, waar de man twee van zijn drie kinderen heeft
doodgeschoten, is het forensisch onderzoek nog steeds gaande. Ook is er een
buurtonderzoek gestart. Het gezin is ooit voor het regime van Sadam Hoessein gevlucht uit Irak. Na zijn laatste vrijlating had hij een contactverbod met zijn gezin. De vrouw was bang en had eerder al contact gezocht met de burgemeester.
Je ziet veel beelden van het huis en de
omgeving. Dit zijn neutrale beelden zoals politie en onderzoekers aan het werk, maar dit zijn ook
Geen
32
4. Burgemeester Zierikzee Gerard Rabelink: “Het is eind vorig jaar geweest toen ik met de moeder heb gesproken. Ik heb een keer telefonisch contact met haar gehad en ik heb haar een keer op mijn kamer gehad om onder het genot van een kopje koffie met haar dochter om een aantal zaken goed door te spreken. En dat waren hele prettige gesprekken en daar heb ik ook aangegeven wat de mogelijkheden voor haar waren.”
Je ziet de burgemeester
33
5. Verslaggever Theo Verbruggen voice over: “De vrouw werd geadviseerd om in een blijf-van-mijn-lijf-huis te gaan. In een regionale krant liet ze toen weten: “Dat wil ik niet met de kinderen. Daar ben ik ook bang. Hij zegt dat hij me altijd weet te vinden.” Het OM liet de rechtbank weten dat de man na vrijlating gevaarlijk was voor zijn gezin. “
Terwijl de verslaggever praat, zei je iemand op de achtergrond een condoleance register tekenen. Als de verslaggever aankomt bij de quote van de moeder zie je deze ook in beeld. Er staat in grote letters naast: NOODKREET MOEDER. Verder zie je knuffels en bloemen in beeld die omstanders hebben neergelegd.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
6. Woordvoerder OM Gabriel Munnichs: “Er zijn in een eerder stadium wel berichten gekomen, ook richting de politie dat de man doende was om een wapen aan te schaffen. Dat was reden geweest om het op te pakken en op te sluiten.”
De woordvoerder is in
34
7. Verslaggever Theo Verbruggen: de rechtbank zegt deze informatie niet te hebben gehad. De man werd na een proefverlof vrijgelaten.
Er komen beelden van het
condoleanceregister in beeld. Dit roept emoties op.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
8. Marieke Meeuwisse, woordvoerder rechtbank Middelburg: achteraf gezien hebben zich deze dramatische feiten voorgedaan, maar op dat moment ga ik er vanuit dat er geen concrete aanwijzingen waren dat de man dit van plan was.
Geen
achtergrondgeluid Woordvoerder rechtbank Middelburg 9. Verslaggever Theo Verbruggen: Om dit soort
gezinsdrama’s beter te begleiden, pleit de politie voor een landelijk mobiel
interventieteam.
Je ziet neutrale beelden van onderzoekers en politie aan het werk.
Geen
35
10. Mariëtte Christophe, coördinator huiselijk geweld politie: ik zou een groot voorstander zijn bij een dergelijke gezinsmoord, dat toch een vreselijke crisis is, ook voor de
gemeenschap en voor de stad, dat er een deskundig team komt die boven alle partijen staat, om te kijken welke lessen hier uit te halen zijn.
Neutraal beeld Geen
achtergrondgeluid Coördinator huiselijk geweld politie
11. Verslaggever Theo Verbruggen voice over: Alle officiële instanties zeggen vandaag dat ze goed gehandeld hebben, ondanks de fatale afloop dit weekend.
Het item eindigt met een zoom van het huis naar de plek waar de bloemen en knuffels liggen en het
rood/witte lint van de politie hangt: een tilt.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
12. Presentator Rob Trip: de vrouw en haar overgebleven zoon zijn inmiddels elders ondergebracht. Het onderzoek in en rondom het huis gaat nog enige tijd duren.
Op de achtergrond zie je de woning van het gezin.
36
6c. Totale
item Er wordt zoveel mogelijk informatie gegeven om de kijker een compleet beeld te geven. Het woordgebruik is neutraal, niet te
makkelijk, maar ook geen vaktaal. Het woord ‘Noodkreet’ bij de quote van de moeder is een populair kenmerk. Marieke Meeuwisse heeft het over ‘dramatische feiten’, Mariëtte Christophe heeft het over een ‘vreselijke crisis’. Ook dit zijn een populair kenmerken. Dit is een mix van ‘telling’ en ‘showing’.
Aan het einde van het item wordt er ingezoomd op de knuffels en bloemen die neergelegd zijn voor de kinderen. Dit geeft het item een emotioneel einde.
De beelden die worden laten zien zijn dubbel: aan de ene kant zijn het neutrale beelden van de onderzoekers van de politie en van de woning en de omgeving van het gezin. Maar er worden ook emotionele beelden laten zien als huilende omstanders en knuffels en bloemen die neergelegd worden.
Geen
achtergrondgeluid. De verslaggever geeft veel informatie. Dit wordt aangevuld met informatie door de burgemeester van Zierikzee, een woordvoerder van het OM, een woordvoerder van de rechtbank in Middelburg en de coördinator huiselijk geweld van de politie. Zij vertellen allemaal hun kant van het verhaal.
38
7a. Protocol filicide NOS 09-09-2013 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? NOS Journaal
Presentator Wie is de presentator? Annechien Steenhuizen Datum Wat is de datum van de uitzending? 09-09-2013
Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 11:50–12:39 Lengte Hoelang duurt het item? 49 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 6
7b. Protocol filicide NOS 09-09-2013 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Annechien in de studio: Op een
bungalowpark in het Drentse Schoonloo zijn de lichamen gevonden van een man en drie kinderen.
Je ziet Annechien in de studio met de woning op de achtergrond.
Geen achtergrondgeluid Presentatrice 2. Woordvoerder politie Anne van der
Meer: Vanochtend rond een uur of 8.00 kregen we een melding dat op het vakantiepark hier achter mij iemand mogelijk zelfmoord had gepleegd. Dat was reden voor mijn collega’s om hier naartoe te gaan. Toen zij de woning binnengingen troffen ze eerst het lichaam aan van een man en later van de
kinderen. Ze bleken allemaal te zijn overleden.
Je ziet de
woordvoerder in beeld met op de achtergrond agenten aan het werk.
39
3. Annechien in de studio: Alles wijst op een gezinsmoord. Een aantal mensen heeft vanochtend een mail gekregen, waarin de man aankondigt zichzelf en zijn drie zoontjes om het leven te brengen. Hij schrijft dat hij zijn zakelijke en relationele problemen niet langer aankan. De brief is verstuurd naar de ouders die kinderen hebben op de basisschool van de jongens. De man deed dat op een website waar informatie wordt verspreid aan ouders. De man beheerde die website.
Terwijl Annechien aan het woord is zie je beelden van het huis op het
bungalowpark waar de kinderen zijn vermoord, agenten die aan het werk zijn en de
lijkenwagen waar de kinderen in liggen. Er zijn geen beelden van de omstanders.
Geen achtergrondgeluid
7c. Totale
item Neutraal. Er wordt geen gebruik gemaakt van vaktaal, maar ook niet van spreektaal. Er wordt op een simpele manier uitgelegd wat er gebeurd is. Er wordt gebruik gemaakt van korte, duidelijke zinnen. Er wordt geen gebruik gemaakt van uitdrukkingen,
waardeoordelen of metaforen. Er wordt zoveel mogelijk informatie gegeven.
Er worden geen dramatische beelden laten zien. Er wordt geen gebruik gemaakt van dramatische beeldelementen als inzoomen of close-ups.
De beelden die worden laten zien zijn afstandelijk. Dit zijn beelden van politie aan het werk, het huis op het bungalowpark en een lijkenwagen. Een lijkenwagen kan emoties
oproepen omdat de kijker weet dat de kinderen daar in liggen, maar dit zie je niet.
Geen achtergrondgeluid Er is geen eigen verslaggever aan het woord. Er is een
woordvoerder van de politie aan het woord. Dit is geen dialoog, maar hij vertelt alles wat hij weet. Dit is een zakelijk gesprek. Hij vertelt het tijdstip waarop de moord is gebeurt en wat zijn collega’s zagen toen ze het huis
40
motief van de vader verteld of
gespeculeerd. Frame Conventioneel. Dit is een erg kort en zakelijk item. Er wordt veel informatie gegeven door de woordvoerder van de politie en door een verslaggever die niet in
8a. Protocol filicide RTL 29-05 -2004 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 23.30 Presentator Wie is de presentator? Antoin Peters Datum Wat is de datum van de uitzending? 29-05-2004 Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 00.10- 02.60 Lengte Hoelang duurt het item? 170 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1
8b. Schema protocol items filicide RTL 29-05 -2004 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentator Antoin Peters: in het Brabantse dorp Berghem heeft de politie vandaag sporenonderzoek gedaan, in het huis waar vanochtend de dode lichamen werden aangetroffen van de broertjes van vijf, zeven en acht jaar. De lichamen zijn overgebracht naar een nog onbekende locatie waar sectie wordt verricht. Politie wil nog niet zeggen wat er in het huis is gebeurd. Afgelopen nacht al, werd het lichaam van de moeder gevonden.
Antoin Peters in beeld. Geen
2. Verslaggever: het rechercheonderzoek is in volle gang. Zowel in het huis, waar de slachtoffertjes zijn gevonden, als langs de spoorlijn waar de moeder is aangetroffen. De politie houdt gaande het onderzoek alle opties open. Maar iedereen hier gaat ervan uit dat de moeder eerst haar drie zoontjes heeft vermoord en daarna zichzelf van het leven beroofde.
Beelden van het onderzoek
3. Woordvoerder politie: het is een gedachte die natuurlijk bij ons opkomt, het zou raar zijn om dat te ontkennen, maar wij onderzoeken alle mogelijkheden.
Verslaggever: het lichaam van de moeder is vannacht gevonden. De drie jongens worden rond 11 uur ontdekt door een familielid. Woordvoerder politie: vanochtend kwam de opa van de kindertjes aan de deur. Er werd niet open gedaan. Hij is toen zelf naar binnen gegaan en hij trof toen zijn drie
kleinkinderen dood aan.
De woordvoerder is in beeld. Wanneer de
verslaggever praat worden beelden van het huis en de omgeving laten zien. Hierbij wordt drie keer een zoom gebruikt van het huis naar de omgeving.
Geen
achtergrondgeluid Woordvoerder van de politie en verslaggever
4. Voxpop kinderen:
Kind: Je verwacht dat niet, dit had ik niet verwacht.
Kind: Ja dat is niet leuk.
Verslaggever: Kende je de jongens? Kind: Ja, eentje want die heeft bij mij op de Sint Jozef School gezeten en toen speelde ik er soms wel eens mee.
Kind: Ja, je verwacht zoiets niet, dat het hier zo dicht in de buurt gebeurt.
De drie jongens in beeld. Geen
5. Verslaggever: in Berghem, een dorp met 8000 inwoners onder de rook van Oss, is het ongeloof groot.
Voxpop:
Vrouw: dit is niet te begrijpen, ik ben hier gewoon sprakeloos van. En je leeft ook mee met de mensen in de buurt. Het is gewoon verschrikkelijk.
Man: Zo jong, kinderen nog. Ja, ik krijg het er gewoon koud van. Echt.
De mensen in de buurt
6. Verslaggever: in het dorpshuis worden buurtbewoners en bekenden door
slachtofferhulp opgevangen. De school van de drie slachtoffertjes doet dat vanaf morgen elke dag voor de medeleerlingen en hun ouders.
De school wordt in beeld gebracht. Deze beelden passen bij de tekst.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
7. Presentator Antoin Peters: de politie laat dus weinig los, maar volgens verslaggever Rik Konijnenbelt zouden de jongens door messteken om het leven gebracht. Ook lijkt het er niet op dat de politie rekening houdt met een andere dader dan de moeder, dus iemand van buitenaf.
Verslaggever Rik Konijnenbelt: eerlijk gezegd denk ik dat niet. We hebben ze ook gevraagd of ze op zoek zijn naar een verdachte, maar toen bleef het
angstaanjagend stil. En als je niet op zoek
De presentator in beeld. De verslaggever in beeld voor het huis.
Geen
bent naar een verdachte, dan ga je er toch vanuit dat de moeder deze drie moorden heeft gepleegd.
8c. Totale
item Het taalgebruik is neutraal en makkelijk. Er wordt een aantal keer gesproken over de drie slachtoffertjes en de kindertjes en de verslaggever heeft het over
“angstaanjagend’.
Er wordt een aantal keer gebruik gemaakt van een zoom.
De beelden zijn neutraal. Er worden vooral beelden laten zien van de omgeving. Af en toe zie je in de verte wat
omstanders. Een aantal
omstanders komen herkenbaar in beeld. Het beeld van het briefje op de deur van de school geeft het een dramatisch effect.
Geen
achtergrondgeluid. De verslaggever heeft veel informatie en treedt op als expert. De
woordvoerder van de politie geeft extra informatie over de moord. Om het dramatische te laten zien wordt er twee keer gebruik gemaakt van een voxpop.
9a. Protocol filicide RTL 30-05 -2004 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30 Presentator Wie is de presentator? Antoin Peters Datum Wat is de datum van de uitzending? 30-05-2004 Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 2.55 – 4.55 Lengte Hoelang duurt het item? 120 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 2
9b. Protocol filicide RTL 30-05 -2004 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. De politie heeft vandaag het onderzoek voortgezet in de woning in Berghem, waar zaterdag drie vermoorde jongens werden gevonden. Over de toedracht doet de politie nog steeds geen mededelingen. Wel is bekend dat de moeder van de drie
vermoorde jongens nooit hulp heeft gezocht. Ze werd gisteren dood gevonden naast het spoor. Kort daarna werden de broertjes dood aangetroffen.
De presentator is in beeld met een foto van de drie jongens op de achtergrond.
Geen
achtergrondgeluid Presentator
2. Verslaggever: vol ongeloof stilstaan bij wat er is gebeurd. En proberen ook een beetje verder te kijken en te gaan. Dat gebeurde vandaag op de Sint Jozef school, waar de drie jongetjes zaten. Kinderen maakten hun eigen tekening met krijt en er werd enkele
minuten stilte in acht genomen. In een lokaal is een speciale herdenkingshoek ingericht voor Dion, Esli en Tigo. De lichamen van de jongetjes van vijf, zeven en acht jaar oud werden na uitgebreid politieonderzoek pas afgelopen nacht uit de woning gehaald. Bij de ochtendmis was er een boodschap voor de mensen die naar de kerk gingen. Omstander: dat de mensen niet moeten gissen naar waarom het gebeurt is en dat er
Emotionele mensen
in zo’n gemeenschap niet meteen mensen veroordeeld moeten worden.
Verslaggever: toch vraagt iedereen in Berghem zich af wat er is gebeurt. Was het de moeder of was het een andere dader?
3. Omstander: de buren van waar het gebeurt is, is een broer van mijn vrouw. Die zagen ze dagelijks en er zijn absoluut geen signalen geweest. Ze waren gescheiden. Punt.
De omstanders worden in
4. Verslaggever: Volgens de school waar de kinderen zaten heeft de moeder nooit ergens hulp gevraagd.
Leraar: Vrijdag heeft Dion, de oudste, in groep vijf nog zijn verjaardag gevierd met een lachende en stralende moeder er naast. Dus dan is het eigenlijk onbegrijpelijk wat er is gebeurt.
De school wordt in beeld gebracht. Hierdoor is het duidelijk hoeveel mensen hier samen zijn gekomen om afscheid te nemen. De leraar wordt aan het woord gelaten.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever en leraar
5. Verslaggever: Intussen aan de ouders in Berghem de moeilijke taak aan hun kinderen te vertellen wat er is gebeurt en waar de drie jongens Dion, Esli en Tigo nu zijn.
Kind: Sterretjes.
Verslaggever: waarom heb je sterretjes gemaakt?
Kind: omdat ze nu sterretjes zijn.
Er worden ouders met kinderen en tekeningen van de kinderen in beeld gebracht.
Geen
6. Verslaggever: de school zal ook de komende dagen open blijven om ouders en kinderen te helpen bij de verwerking.
Emotionele omstanders
worden in beeld gebracht. Geen achtergrondgeluid Verslaggever
9c. Totale
item Er worden woorden gebruikt als: “vol ongeloof stilstaan” en de namen van de jongens, Dion, Esli en Tigo worden twee keer genoemd. Verder heeft de presentator het over de “drie vermoorde jongens”. Het taalgebruik is neutraal. Er wordt gepraat over slachtoffertjes.
Er worden veel emotionele beelden laten zien. Er worden veel huilende mensen laten zien en aan het woord gelaten. Ook wordt de brancard met de lichamen erop vaag in beeld gebracht. Er worden huilende kinderen op de achtergrond laten horen. De verslaggever geeft veel informatie, maar er worden ook veel omstanders aan het woord gelaten. Hierdoor wordt het erg
emotioneel.
10a. Protocol filicide RTL 31-05-2004 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws Presentator Wie is de presentator? Antoin Peters Datum Wat is de datum van de uitzending? 31-05-2004 Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 3.15 – 3.38 Lengte Hoelang duurt het item? 23 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 8
10b. Protocol filicide RTL 30-05-2004 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentator Antoin Peters: In Berghem hebben ruim 250 mensen het
condoleanceregister getekend voor de vermoorde broertjes Esli, Tygo en Dion. De jongentjes werden zaterdagochtend thuis gevonden door hun grootouders. De moeder lag dood naast het spoor. Het Nederlands Forensisch Instituut heeft vandaag sectie verricht op de lichamen. In het belang van de onderzoek maakt de politie pas over een paar dagen bekend wat de achtergrond van het familiedrama is.
De beelden passen goed bij de tekst. Er worden beelden van de jongens laten zien en van mensen die het
condoleanceregister tekenen. Er worden geen dramatische stijlmiddelen gebruikt.
Geen
10c. Totale
item
De tekst is erg zakelijk en feitelijk. Er
wordt zoveel mogelijk verteld in korte
tijd.
Neutrale beelden. Geen
achtergrondgeluid Presentator
11a. Protocol filicide RTL 01-06-2004 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30
Presentator Wie is de presentator? Rick Nieman en Suzanne Bosman Datum Wat is de datum van de uitzending? 01-06-2004
Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 00.30 – 4.55 Lengte Hoelang duurt het item? 265 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1
11b. Protocol filicide RTL 01-06-2004 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentator Rick Nieman: ze wilde rust in haar hoofd en ze wilde haar kinderen bij zich hebben.
Presentatrice Suzanne Bosman: en daarom heeft ze haar drie zoontjes vermoord en een eind aan haar eigen leven gemaakt. Dat is de achtergrond van het familiedrama in Berghem. Moeder heeft eigenhandig en alleen de jongens van vijf, zeven en acht jaar oud met een mes om het leven gebracht. In afscheidsbrieven heeft ze haar motieven precies uitgelegd. De politie gaf er vanmiddag een persconferentie over. De inhoud van die brieven blijft vertrouwelijk.
De presentatoren met de
jongens op de achtergrond. Geen achtergrondgeluid Presentatoren
2. Verslaggever: Waarom, waarom, waarom? Het is de meest prangende vraag die zich opdringt na het familiedrama in Berghem. In de afscheidsbrieven van de moeder staat het beschreven. Maar de politie wil er weinig over kwijt.
Er worden beelden laten zien van de omgeving en politie aan het werk.
Geen
3. Woordvoerder politie: het beeld dat de brieven oproept is dat ze op zoek was naar gemoedsrust voor zichzelf en dat ze haar kinderen bij zich wilde hebben.
Verslaggever: meer details maakt de politie niet bekend. En dus blijft onduidelijk of het motief wellicht samenhangt met de echtscheiding van haar man, enige tijd geleden. Of dat er wellicht hele andere redenen zijn. Wel is duidelijk dat de daad gepland is. De vrouw heeft niet in een opwelling gehandeld. Zo blijkt uit onderzoek van het Nederland Forensisch Instituut. Woordvoerder politie: ze hebben gekeken of ze iets konden zeggen over de wijze waarop de brief geschreven was. Het beeld dat daarbij ontstond was dat er in alle rust geschreven is. In goede gemoedsrust.
Er worden beelden laten zien van de omgeving en politie aan het werk.
Geen
4. Verslaggever: drie dagen politieonderzoek in het huis, langs het spoor waar de vrouw is gevonden en in het mortuarium geven aan dat de moeder alleen heeft gehandeld. Betrokkenheid van derden wordt uitgesloten.
Er worden beelden laten zien van het spoor waar de politie aan het werk is en omstanders die bij het huis staan.
Geen
5. Woordvoerder van de politie: in de woning zijn geen sporen aangetroffen die erop duiden dat iemand van buitenaf de woning is binnengegaan.
Woordvoerder in beeld. Geen
achtergrondgeluid Woordvoerder van de politie
6. Verslaggever: wat bijna de hele
buitenwereld en iedereen in Berghem al vermoed, is nu de waarheid. Het is de bevestiging van een onverwachte klap die hard is aangekomen. De gemeente Oss zal voor de bevolking van de kleine plaats langdurig voor opvang en begeleiding zorgen.
Burgemeester Oss: Berghem is een hele hechte gemeenschap, waar iedereen elkaar kent en waar ook iedereen met iedereen optrekt. U kunt zich voorstellen wat zoiets dan doet in zo’n gemeenschap. Het verdriet is enorm groot en er is veel onbegrip.
De omstanders worden in beeld gebracht. Zij zijn te herkennen. Er wordt een zoom gebruikt om alle mensen te laten zien.
Geen
7. Verslaggever: De lichamen van alle vier gezinsleden zijn vrijgegeven door justitie, zodat de nabestaanden de verschillende uitvaarten kunnen regelen. De drie broertjes worden niet samen met hun moeder
begraven of gecremeerd.
Politie aan het werk Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
8. Presentator Rick Nieman: verslaggever Rik Konijnenbelt is nog steeds in Oss, dat is de gemeente waar Berghem onder valt. Rik, het vermoeden dat de moeder het heeft gedaan is dus bevestigd. We weten iets over het motief, maar weet jij inmiddels al wat er zich in die bewuste nacht heeft afgespeeld? Verslaggever Rik Konijnenbelt: Exact weten we dat niet. Het enige dat we wel weten, en dat is toch wel het opvallende van vandaag, is dat ze die afscheidsbrieven heeft
geschreven. Dat zijn er meerdere. Dat geeft dus aan dat ze tijd heeft gehad om zich te bedenken en om zich voor te bereiden. Het is dus een weloverwogen actie van haar. Wat we niet weten is hoe de kinderen exact aan hun einde zijn gekomen. Dit is met een mes gebeurd, maar we weten niet of de kinderen bijvoorbeeld bij hun bewustzijn waren of dat ze bijvoorbeeld in hun slaap waren
Presentator en
vermoord of van tevoren verdoofd zijn. Die informatie wilde de politie niet geven. Presentatrice Suzan Bosman: Nu zei je net in het filmpje: de lichamen van de moeder en de broertjes worden vrijgegeven, de begrafenissen worden voorbereid, maar ze zijn niet tegelijkertijd. Waarom is dat? Verslaggever Rik Konijnenbelt: dat is speculeren, maar ik kan me voorstellen dat de vader van de drie zoontjes niet wil dat de uitvaart tegelijkertijd plaatsvindt met die van de moeder. Dat is de zaak van de familie. De familie die we de afgelopen dagen ook niet hebben gezien, die hebben natuurlijk genoeg aan hun hoofd deze dagen.
Vanochtend ging wel de burgemeester van Oss bij hen op bezoek.
9. Burgemeester Oss: Ik ben zowel bij de vader geweest met de teamchef als bij de ouders van de moeder.
Journalist: Hoe is de vader er onder? Burgemeester Oss: Ja, u kunt het zich wel voorstellen, heel erg bedroefd, begrijpt het niet en heel veel verdriet. Innig verdriet vanwege het verlies van zijn kinderen.
De burgemeester is in beeld tijdens de persconferentie.
Geen
10. Presentator Rick Nieman: Rik, de politie heeft het verhaal nu rond, de begrafenissen worden geregeld. Is daarmee deze zaak nu af?
Verslaggever Rik Konijnenbelt: In ieder geval in strafrechtelijke zin. Normaal gespreken als je een moord hebt en je hebt een levende verdachte kun je een rechtszaak beginnen. En vaak helpt dat ook bij de verwerking. Wat nu over blijft is een traject van intensieve opvang en begeleiding voor de
nabestaanden, maar ook voor de kinderen van de school waar de broertjes naartoe gingen en voor de andere inwoners van Berghem.
Presentator Rick Nieman: Rik Konijnenbelt in Oss, dankjewel.
Presentator en verslaggever in beeld.
11c. Totale
item ze wilde rust in haar hoofd en ze wilde haar kinderen bij zich hebben. En daarom heeft ze haar drie zoontjes vermoord en een eind aan haar eigen leven gemaakt. Moeder heeft eigenhandig en alleen de jongens van vijf, zeven en acht jaar oud met een mes om het leven gebracht. Dit is de openingstekst van het item. Dit maakt al gelijk duidelijk hoe ernstig dit is. In het hele item wordt duidelijk gemaakt dat het nog niet duidelijk is hoe de moord is gegaan. Alles wat ze weten wordt genoemd. Er wordt gespeculeerd over wat gebeurd zou kunnen zijn.
Er wordt een zoom gebruikt om alle
omstanders te laten zien.
Er zijn veel talking heads in beeld, maar ook veel
omstanders en beelden van de omgeving.
Geen
achtergrondgeluid. De woordvoerder van de politie komt een aantal keer aan het woord. Verder vertelt de Burgemeester van Oss wat hij weet. De verslaggever treedt zelf als expert op. Dit is een dialoog met de
presentatoren.
12a. Protocol filicide RTL 02-06-2004 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30 Presentator Wie is de presentator? Suzanne Bosman Datum Wat is de datum van de uitzending? 02-06-2004 Tijd Vanaf welke minuut duurt het item?
Lengte Hoelang duurt het item? seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1
12b. Protocol filicide RTL 02-06-2004 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Presentatrice Suzanne Bosman: Onder grote belangstelling zijn vandaag de drie jongetjes gecremeerd die vorige week in Berghem werden gedood door hun moeder. Ongeveer 800 mensen kwamen naar de uitvaart van de achtjarige Dio, Esli van zeven en de vijfjarige Tygo.
De presentatrice is in
beeld. Klokkenspel van de kerk Presentatrice
2. Presentatrice Suzanne Bosman: Lijkenauto’s werden buiten de kerk opgewacht door familie en vrienden. De pers mocht niet aanwezig zijn bij de uitvaart. Vorige week werden de drie broertjes doodgestoken door hun moeder. Daarna pleegde zij zelfmoord door zich voor de trein te gooien. Moeder is gisteren gecremeerd.
De beelden passen goed bij
12c. Totale
item Er wordt een korte terugblik gegeven tijdens het item. Dit is een aspect van de publieke benadering, omdat er vanuit wordt gegaan dat de kijker het nieuws niet kent. Verder is het woordgebruik neutraal.
De beelden zijn neutraal, er worden wel omstanders in beeld gebracht en je ziet de kist en de lijkenwagen.
Door het
klokkenspel op de achtergrond krijg je het gevoel dat je erbij bent.
Presentatrice
13a. Protocol filicide RTL 12-03-2007 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30
Presentator Wie is de presentator? Roelof Hemmen en Loretta Schrijver Datum Wat is de datum van de uitzending? 12-03-2007
Tijd Vanaf welke minuut duurt het item? 00.27 – 02.06 Lengte Hoelang duurt het item? 129 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1
13b. Protocol filicide RTL 12-03-2007 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Roelof Hemmen: opnieuw een familiedrama. Loretta Schrijver: In Haarlem heeft een vader vanmiddag zichzelf en zijn twee kinderen om het leven gebracht. De man zou eerst zijn schoonmoeder hebben vermoord. Daarna is ‘ie met zijn zoontjes van vier en zes jaar de spoorweg opgelopen waar ze door een passerende trein gegrepen zijn. Het derde familiedrama in twee weken tijd.
Je ziet de presentatoren
achter de nieuwsdesk Geen achtergrondgeluid Presentatoren
2. Verslaggever: het drama speelde zich af rond 14.30 vanmiddag. Volgens ooggetuigen stapte de 32-jarige man uit zijn auto en ging met zijn twee zoontjes van vier en zes jaar oud op de spoorwegovergang staan. Daar werden ze door een stoptrein gegrepen.
Je ziet de omgeving op de achtergrond. Hier zijn agenten aan het werk. De beelden passen bij de tekst. Terwijl de
verslaggever over de auto van de dader praat, zie je deze in beeld.
Geen
3. Omstander: de trein komt eraan en hij gaat om die slagboom heen en onmiddellijk op de rail met die kinderen lopen. Meteen komt die trein, die machinist die toeterde nog. Hij rijdt zo over die kinderen heen, hartstikke dood.
Je ziet de omstander in
beeld Geen achtergrondgeluid Omstander
4. Verslaggever: de machinist en de overige inzittenden van de stoptrein hebben bijstand gekregen van gespecialiseerde
hulpverleners. Het treinverkeer tussen Haarlem en Amsterdam lag uren stil. Vlak daarvoor had de politie in een woning in Haarlem-Noord het lichaam gevonden van de 58-jarige schoonmoeder van de man. Volgens de politie was er sprake van huwelijksproblemen.
Je ziet de politie aan het werk op het spoor, waar de lichamen van de man en de kinderen liggen, maar ook bij het huis waar het lichaam van de
schoonmoeder ligt. Ook zie je een lijkenwagen met een kist.
5. Woordvoerder van de politie: het motief dat wij nu te horen hebben gekregen is dat er relatieproblemen waren in het gezin en het huwelijk beëindigd zou worden. Dat dat de mogelijke aanleiding is geweest voor deze dramatische stap.
Je ziet de woordvoerder in
beeld. Geen achtergrondgeluid Woordvoerder van de politie
6. Verslaggever: het is het derde gezinsdrama in korte tijd. Vorige week kwamen een moeder en twee kindren om bij een
gezinsdrama in Hengelo. En een week eerder doodde een Belgische vrouw in Nijvel haar vijf kinderen.
Er worden beelden laten zien van de vorige twee gezinsmoorden.
Geen
13c. Totale
item Het woordgebruik is eenvoudig. Er wordt drie keer gesproken van een ‘familiedrama’, dit is een sensationeel woord. Verder zegt de omstander: Hij rijdt zo over die kinderen heen, hartstikke dood. De verslaggever zegt: Daar werden ze door een stoptrein
gegrepen. Er wordt veel informatie gegeven.
Er worden neutrale beelden laten zien van de omgeving, maar ook de lijkenwagen met de bak waar de lichamen inzitten en de lichamen op een brancard worden in beeld gebracht.
De verslaggever geeft veel informatie. Een omstander vertelt wat hij gezien heeft. Dit is een heftig verhaal. De woordvoerder van de politie geeft feiten over het drama.
14a. Protocol filicide RTL 07-03-2010 – Kwantitatief
Algemeen Vragen Antwoord
Programma Hoe heet het programma? RTL Nieuws 19.30 Presentator Wie is de presentator? Margreet Spijker Datum Wat is de datum van de uitzending? 07-03-2010 Tijd Vanaf welke minuut duurt het item?
Lengte Hoelang duurt het item? 151 seconden Plaats in journaal Welk itemnummer heeft het item? 1
14. Protocol filicide RTL 07-03-2010 – Kwalitatief
Sequentie
Tekst
(woordgebruik en taalstijl)
Beeldelementen
Beeld
Geluid
Bronnen
1. Margreet Spijker: Een familiedrama in het Zeeuwse Zierikzee. De politie heeft daar gisteravond het lichaam gevonden van een jongen van negen en zijn zus van negentien. De kinderen zijn door de vader doodgeschoten. Hij heeft daarna zelfmoord gepleegd. Het was al lang bekend dat er problemen in het gezin waren.
Op de achtergrond zie je het rood/witte lint van de politie.
Geen
achtergrondgeluid Presentatrice
2. Verslaggever Voice Over: Bloemen voor het Iraakse gezin. Zierikzee is geschokt, maar vooral ook boos. Want iedereen in de buurt wist dat het gezin in angst leefde voor de 45-jarige vader.
3. Omstander: In mijn opzicht had dit echt voorkomen kunnen worden. Dit vind ik heel erg. Dit treft gewoon onschuldige jonge mensen die nog een heel leven voor zich hebben. Die moeten kunnen leven.
De omstander wordt
in close-up laten zien. Geen achtergrondgeluid Omstander 4. Verslaggever voice over: Rond 10 uur
gisteravond krijgt de politie een melding dat er acht keer is geschoten in een rijtjeshuis in Zierikzee. Als de politie aankomt is het voor de broer en een zus al te laat.
Op de achtergrond zie je de politie aan het werk.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
5. Jo Valente OM Middelburg: Daar heeft de politie twee dodelijke slachtoffers aangetroffen. Het is gebleken dat de mogelijke schutter de vader van het gezin was. De woordvoerder van het OM en de burgemeester spreken op een persconferentie. Geen
6. Verslaggever voice over: Even later worden opnieuw schoten gehoord in een parkje even verderop. De vader heeft zichzelf door het hoofd geschoten. Kort daarna overlijdt hij. De man is vorig jaar veroordeeld voor een celstraf voor huiselijk geweld. Half januari zit zijn straf er op. Kort daarna krijgt hij een huisverbod opgelegd.
Terwijl de verslaggever over schoten in het park spreekt zie je agenten die kant op rennen. In de verte zie je een ambulance en een brancard, waar vermoedelijk het lichaam van de vader op ligt.
Op de achtergrond hoor je politieagenten zeggen: “doe die camera weg, doe die camera weg!”. Hierdoor weet de kijker hoe erg het is en krijgt hij het gevoel dat hij erbij is.
Verslaggever
7. Jo Valente OM Middelburg: Hij mag niet binnen 5 kilometer van Zierikzee aanwezig zijn. De meneer kreeg een begeleidingstraject bij een
psychiatrische inrichting.
Jo Valente tijdens de
persconferentie. Geen achtergrondgeluid. Woordvoerder Openbaar Ministerie Middelburg 8. Verslaggever voice over: Ook de
gemeente weet van de begeleiding. De burgemeester heeft kort geleden met de moeder gesproken.
Tijdens de voice over zie je beelden van het gemeentehuis waar de persconferentie plaatsvindt en beelden van de persconferentie zelf. Ook zie je veel pers aan het werk. Hierdoor krijgt de kijker de indruk dat het heel belangrijk is wat er gezegd wordt.
Geen achtergrondge
9. Burgemeester van Zierikzee Gerard Rabelink: Met moeder heeft een goed gesprek plaatsgevonden en
maatregelen zijn genomen. Zoals u dat zult begrijpen dat met name huisverbod en dergelijke, dat is met name een justitieel project waar de heer Valente zojuist antwoord op heeft gegeven.
Je ziet de
burgemeester aan het woord tijdens de persconferentie.
Geen
achtergrondgeluid Burgemeester Zierikzee 10. Verslaggever voice over: In de loop van
de dag komen veel omwonenden naar het huis in Zierikzee. Voor
buurtbewoners is een
informatiebijeenkomst georganiseerd. De moeder en het derde kind hebben het drama als enige overleefd.
Je ziet bloemen van omstanders en omstanders bij het huis van het gezin.
Geen
achtergrondgeluid Verslaggever
11. Presentatrice Margreet Spijker: Op de redactie Jeroen Wessels. Jeroen, wat heeft deze vader bezield?
Je ziet een dialoog
