De Nederlandse vertalingen van Italiaanse literatuur (1800-2000)
Frans Denissen
bron
Frans Denissen, De Nederlandse vertalingen van Italiaanse literatuur (1800-2000). 2015 (niet eerder verschenen)
Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/deni002nede01_01/colofon.php
Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd
zijn.
Inleiding
1. Opzet
Deze bibliografie is niet het werk van een professioneel geschoolde bibliograaf, maar van een enthousiaste amateur, zelf vertaler, die zich al bij voorbaat verontschuldigt voor de feilen en eigenzinnigheden die beroepsbibliografen er ongetwijfeld in zullen aantreffen. Zij wil een uitbreiding en een aanvulling zijn van de bibliografieën van Johannes Berg
1.en Marina Warners
2.en bevat de Nederlandse vertalingen van Italiaanse literatuur waarvan de eerste druk tussen 1 januari 1800 en 31 december 2000 in boekvorm (ook al is die term ruim opgevat) is verschenen. Een uitzondering op deze einddatum is gemaakt voor de in meerdere delen verschenen volledige werken waarvan de publicatie eind 2000 nog niet was voltooid (in casu de ‘Novellen voor een jaar’ van Pirandello, de ‘Toneelwerken’ van Dario Fo, de vertaling van de ‘Divina Commedia’ door Brouwer).
Er is geen onderscheid gemaakt tussen zogenaamde ‘vertalingen’ en ‘bewerkingen’, omdat de grens tussen deze categorieën nauwelijks te definiëren valt en beide termen overigens in de loop van de behandelde twee eeuwen allerlei betekenisverschuivingen hebben ondergaan.
Werken van Italiaanse auteurs die in andere talen dan het Italiaans (of een dialect ervan) geschreven zijn, worden niet opgenomen. Van Giacomo Casanova ontbreken dus bijvoorbeeld de vertalingen van zijn in het Frans gestelde Mémoires, maar is wel de vertaling van zijn oorspronkelijk Italiaanse Il duello aanwezig. Van Dante en Petrarca zijn wel de vertalingen van hun Italiaanse, niet die van hun Latijnse werken opgenomen, enz.
Vallen eveneens buiten de opzet:
- de pseudovertalingen;
- de herdrukken van vertalingen die vóór 1800 zijn verschenen;
- de vertalingen die zijn verschenen in periodieke publicaties;
- de vertalingen in bloemlezingen uit verschillende literaturen (een uitzondering is gemaakt voor volledige teksten van een zekere omvang: complete romans, toneelstukken, dichtbundels...). Voor de bloemlezingen die uitsluitend Italiaanse schrijvers bevatten, is een aparte categorie gemaakt.
Voor de definitie van een literaire tekst is uitgegaan van een pragmatisch standpunt.
In de eerste plaats zijn alle teksten opgenomen die behoren tot de genres die
tegenwoordig gemeenlijk tot de literatuur worden gerekend (verhalend proza, poëzie, toneel), zelfs al gaat het om zogenaamde pulpliteratuur (slechts de tijd kan uitmaken wat uiteindelijk tot de literaire canon zal gaan behoren). Voor het beschouwende
1. BERG, Johannes. Over den invloed van de Italiaansche letterkunde op de Nederlandsche gedurende de negentiende eeuw. Amsterdam, A.H. Kruyt, [1919]. Dit oorspronkelijk academische proefschrift van de Rijksuniversiteit te Groningen bevat een becommentarieerde bibliografie van de Italiaanse literaire werken die tussen 1800 en 1900 in Nederland (maar niet in Vlaanderen) gepubliceerd zijn.
2. WARNERS, Marina. 100 anni di letteratura italiana e olandese in traduzione (1887-1987) / 100 jaar Italiaanse en Nederlandse literatuur in vertaling (1887-1987). Amsterdam, Italiaanse boekhandel Libreria Bonardi, 1987. In 1993 uitgebreid, verbeterd en bijgewerkt tot: Italiaanse en Nederlandse literatuur in vertaling (1870 t/m 1992) / Letteratura italiana e neerlandese in traduzione (1870-1992). Latere uitbreidingen verschenen nog in 1997, 2001 en 2004.
