Boomtechnisch onderzoek
2 bomen
Wilhelminapark, Oegstgeest
OPDRACHTGEVER Gemeente Oegstgeest
PROJECTCODE 17204
STATUS RAPPORTAGE Definitief
DATUM RAPPORTAGE 7 juni 2017
PROJECTTEAM
R. van Wageningen, projectleider R.M. van Braak, adviseur
1
Wilhelminapark, Oegstgeest
INLEIDING
In opdracht van de gemeente Oegstgeest, afdeling Groen, spelen, sport en water, de heer P. Kampf, heeft Bomenwacht Nederland een boomtechnisch onderzoek uitgevoerd bij 2 bomen aan het Wilhelminapark te Oegstgeest.
Aanleiding van het boomtechnisch onderzoek vormt een voorgenomen (her)profilering van de openbare ruimte in de omgeving van de bomen.
Doelstelling van het onderzoek is om de huidige kwaliteit van de bomen in beeld te brengen en zo nodig nader onderzoek te verrichten. Op grond van de onderzoeksresultaten worden maatregelen voorgesteld tot behoud van de bomen.
Het onderzoek is uitgevoerd op 30 mei 2017 door R.M. van Braak (European Tree
Technician) en N.K. van de Griendt, boomtechnisch adviseurs bij Bomenwacht Nederland.
2
Wilhelminapark, Oegstgeest
SITUATIE
De onderzoeksbomen staan aan het Wilhelminapark in een boomspiegel in de verharding, op de rand van een bestraat plein en de weg.
Het gaat om twee beeldbepalende bomen. Voor deze rapportage zijn de bomen
genummerd met nummers 1 en 2. Boom 1 staat tegenover huisnummer 13 en is het dikste exemplaar. Deze boom is in de stamvoet aangetast door de platte tonderzwam. Rond de stamvoet van boom 1 is een bankje aanwezig. Boom 2 staat even verderop voor het oude gemeentehuis.
De onderzoeksbomen verkeren in het begin van de eindfase van hun ontwikkeling.
De conditie van de bomen loopt namelijk terug.
3
Wilhelminapark, Oegstgeest
ONDERZOEKSMETHODE
Hieronder wordt de methode van het onderzoek beschreven.
KWALITEITSBEOORDELING
De kwaliteit van elke onderzoeksboom is vastgesteld aan de hand van drie aspecten:
conditie, veiligheid en beheerbaarheid.
Bij de conditiebeoordeling is met name gekeken naar de scheutlengte, de kroonstructuur en de bladgrootte, -kleur en -bezetting. Tevens is er gelet op symptomen die wijzen op een aantasting (bijvoorbeeld door een insect of bacterie).
Bij de beoordeling van de veiligheid is gekeken naar biologische en mechanische aspecten die van invloed kunnen zijn op de stabiliteit en breukveiligheid van de boom.
Voorbeelden hiervan zijn schimmelaantastingen, holten, zware takken en plakoksels.
Deze kunnen leiden tot een verhoogde kans op stambreuk, takbreuk en/of windworp.
Indien nodig wordt een nader onderzoek uitgevoerd.
De beheerbaarheid van elke onderzoeksboom is beoordeeld aan de hand van diverse factoren. Naast de conditie en veiligheid zijn onder andere ook de standplaats, de boomsoort, de resterende levensduur en het beoogde eindbeeld bepalend.
Naar aanleiding van de kwaliteitsbeoordeling is een advies opgesteld met veiligheids- en/of onderhoudsmaatregelen. Indien actieve veiligheidsmaatregelen noodzakelijk zijn om de risico’s voor de omgeving te minimaliseren, is de boom benoemd als risicoboom. Vergen de afwijkingen in de huidige situatie (nog) geen actieve maatregelen maar is jaarlijkse inspectie wel gewenst, dan is de boom als attentieboom aangemerkt.
NADER ONDERZOEK
Om een betere indicatie van de afwijking(en) te verkrijgen, is bij de bomen met een hamer op de stam(voet) geklopt en is met een prikpen in het houtweefsel geprikt.
Aanvullend zijn bij boom 1 metingen verricht met de geluidstomograaf.
4
Wilhelminapark, Oegstgeest
RESULTATEN
BOOM 1
Hieronder zijn de algemene boomgegevens weergegeven.
Boomsoort: Quercus robur Locatie: Wilhelminapark Stamdiameter: 92 cm
Boomhoogte: circa 15 meter Kroondiameter: circa 11 meter
Bijzonderheden: In het verleden gekandelaberd
Boomtechnisch onderzoek
Tijdens de visuele inspectie zijn aan de noordzijde van de stamvoet meerdere
vruchtlichamen van de platte tonderzwam aangetroffen (zie de rechter foto hieronder).
Tijdens het kloppen met de kunststof hamer is alleen aan de noordzijde van de stamvoet bij de vruchtlichamen een doffe klank waargenomen.
Met de prikpen kan aan de noordzijde tot circa 50 cm diep in het hout worden geprikt. Het achterliggende houtweefsel is hard van structuur.
De metingen met de geluidstomograaf zijn uitgevoerd op 10 cm boven maaiveld. De boom heeft op de meethoogte een gemiddelde diameter van 131 cm. Volgens de gangbare, voor deze boom zeer veilige normen van C. Mattheck bedraagt de minimaal benodigde
restwanddikte hier ongeveer 22 cm over minimaal twee derde van de omtrek.
Uit de onderstaande tomogram blijkt dat hieraan ruimschoots wordt voldaan. De bruine en groene kleur wijzen op de aanwezigheid van sterk hout. Vanwege de duidelijke situatie is geen aanvullende referentiemeting met de resistograaf uitgevoerd.
5
Wilhelminapark, Oegstgeest
De conditie van de boom is als onvoldoende beoordeeld. In de kroon bevindt zich vooral fijn, maar ook wat grof dood hout (zie de foto hieronder).
6
Wilhelminapark, Oegstgeest
BOOM 2
Hieronder zijn de algemene boomgegevens weergegeven.
Boomsoort: Quercus robur Locatie: Wilhelminapark,
zijde oude gemeentehuis Stamdiameter: 67 cm
Boomhoogte: circa 14 meter Kroondiameter: circa 11 meter
Boomtechnisch onderzoek
Tijdens de visuele inspectie zijn geen afwijkingen in de kroon, stam en stamvoet aangetroffen.
Tijdens het kloppen met de kunststof hamer zijn geen klankafwijkingen waargenomen.
De conditie van de boom is als onvoldoende beoordeeld. In de kroon bevindt zich vooral fijn, maar ook wat grof dood hout. De groeiplaats rond de boom is bestraat.
7
Wilhelminapark, Oegstgeest
CONCLUSIE EN ADVIES
Op basis van de resultaten van het boomtechnisch onderzoek volgen hieronder de conclusie en het advies.
Kwaliteit
Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat er geen reden is om te twijfelen aan de breukvastheid van beide bomen. In de kronen is wel grof dood hout aangetroffen. Daardoor is er sprake van een verhoogd takbreukgevaar en zijn de bomen benoemd als risicoboom. Na verwijdering van het grove dode hout is de veiligheid van de bomen weer voldoende te noemen.
De conditie van beide bomen is als onvoldoende aangemerkt vanwege twijgsterfte en een beperkte twijgontwikkeling. Hoewel er geen ondergronds onderzoek is uitgevoerd, is het aannemelijk dat de teruglopende conditie verband houdt met de schrale, droge ondergrond.
De aantasting bij boom 1 is niet van grote invloed op de conditie, deze bevindt zich in het dode kernhout en breidt zich langzaam uit. Zonder uitvoering van groeiplaatsverbeterende maatregelen zal de conditie van de bomen naar verwachting steeds verder teruglopen.
De algehele kwaliteit van de bomen is matig te noemen. De bomen kunnen naar
verwachting nog meer dan vijf jaar meegaan. De eindfase van zomereiken kan lang duren, maar er zal in toenemende mate grof dood hout worden gevormd.
Beheerbaarheid
Uit beheeroogpunt is de handhaving van de bomen gewenst, maar er zijn wel op korte termijn maatregelen nodig om het conditieverlies te beperken.
MAATREGELEN Veiligheid
In verband met de veiligheid dient het grove dode hout binnen 6 maanden te worden verwijderd. Ook in de toekomst zal grof dood hout ontstaan. Daarom dienen de bomen verder als attentieboom jaarlijks te worden beoordeeld op veiligheid.
Over 2 jaar dient bij boom 1 opnieuw een nader onderzoek naar de voortgang van de schimmelaantasting te worden uitgevoerd, eerder wordt niet nodig geacht.
Groeiplaatsverbetering
De teruglopende conditie houdt verband met de kwaliteit van de groeiplaats. Een algemene kwaliteitsverbetering van de groeiplaats tijdens de herprofilering kan bestaan uit:
Het realiseren van een zo groot mogelijke boomspiegel door omvorming van bestrating naar open grond.
Het aanbrengen van een mulchlaag.
Om tot meer gedetailleerd advies voor groeiplaatsverbetering te komen in combinatie met de randvoorwaarden voor de herprofilering, kan een groeiplaatsonderzoek worden uitgevoerd.
Overigens zijn oude zomereiken als soort zeer gevoelig voor negatieve veranderingen in de groeiplaats. Het is dan ook noodzakelijk om boombeschermende randvoorwaarden te stellen voor de uit te voeren herprofilering en toezicht te houden op de naleving hiervan tijdens de werkzaamheden.
