Geschiedenis en staatsinrichting VMBO-KB

(1)

Geschiedenis en staatsinrichting VMBO-KB

Examenbundel

2003-2019

(2)

Inhoudsopgave

2019 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2018 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2017 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2017 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2016 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2016 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2015 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2015 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2014 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2014 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2013 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2013 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2012 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2012 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2011 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2011 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2010 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2010 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2009 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2009 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2008 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2008 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2007 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2007 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2006 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2006 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2005 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2005 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2004 I - Geschiedenis en staatsinrichting 2004 II - Geschiedenis en staatsinrichting 2003 I - Geschiedenis en staatsinrichting

2 14 27 38 50 61 70 83 94 105 116 127 140 150 159 169 179 191 202 213 224 235 246 256 265 273 281 289 297 307 317

Beschikbaar gesteld door Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).

(3)

Correctievoorschrift VMBO-KB

2019

tijdvak 1

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

Het correctievoorschrift bestaat uit:

1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels

3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Aanleveren scores 6 Bronvermeldingen

1 Regels voor de beoordeling

Het werk van de kandidaten wordt beoordeeld met inachtneming van de artikelen 41 en 42 van het Eindexamenbesluit VO.

Voorts heeft het College voor Toetsen en Examens op grond van artikel 2 lid 2d van de Wet College voor toetsen en examens de Regeling beoordelingsnormen en bijbehorende scores centraal examen vastgesteld.

Voor de beoordeling zijn de volgende aspecten van de artikelen 36, 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit VO van belang:

1 De directeur doet het gemaakte werk met een exemplaar van de opgaven, de beoordelingsnormen en het proces-verbaal van het examen toekomen aan de examinator. Deze kijkt het werk na en zendt het met zijn beoordeling aan de directeur. De examinator past de beoordelingsnormen en de regels voor het

toekennen van scorepunten toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en Examens.

2 De directeur doet de van de examinator ontvangen stukken met een exemplaar van de opgaven, de beoordelingsnormen, het proces-verbaal en de regels voor het bepalen van de score onverwijld aan de directeur van de school van de

gecommitteerde toekomen. Deze stelt het ter hand aan de gecommitteerde.

KB-0125-a-19-1-c 1 lees verder ►►►

(4)

3 De gecommitteerde beoordeelt het werk zo spoedig mogelijk en past de beoordelingsnormen en de regels voor het bepalen van de score toe die zijn gegeven door het College voor Toetsen en Examens.

De gecommitteerde voegt bij het gecorrigeerde werk een verklaring betreffende de verrichte correctie. Deze verklaring wordt mede ondertekend door het bevoegd gezag van de gecommitteerde.

4 De examinator en de gecommitteerde stellen in onderling overleg het behaalde aantal scorepunten voor het centraal examen vast.

5 Indien de examinator en de gecommitteerde daarbij niet tot overeenstemming komen, wordt het geschil voorgelegd aan het bevoegd gezag van de

gecommitteerde. Dit bevoegd gezag kan hierover in overleg treden met het bevoegd gezag van de examinator. Indien het geschil niet kan worden beslecht, wordt

hiervan melding gemaakt aan de inspectie. De inspectie kan een derde

onafhankelijke corrector aanwijzen. De beoordeling van deze derde corrector komt in de plaats van de eerdere beoordelingen.

2 Algemene regels

Voor de beoordeling van het examenwerk zijn de volgende bepalingen uit de regeling van het College voor Toetsen en Examens van toepassing:

1 De examinator vermeldt op een lijst de namen en/of nummers van de kandidaten, het aan iedere kandidaat voor iedere vraag toegekende aantal scorepunten en het totaal aantal scorepunten van iedere kandidaat.

2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en door de gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming met

correctievoorschrift. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2, ..., n, waarbij n het

maximaal te behalen aantal scorepunten voor een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.

3 Scorepunten worden toegekend met inachtneming van de volgende regels:

3.1 indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt het maximaal te behalen aantal scorepunten toegekend;

3.2 indien een vraag gedeeltelijk juist is beantwoord, wordt een deel van de te behalen scorepunten toegekend in overeenstemming met het

beoordelingsmodel;

3.3 indien een antwoord op een open vraag niet in het beoordelingsmodel voorkomt en dit antwoord op grond van aantoonbare, vakinhoudelijke argumenten als juist of gedeeltelijk juist aangemerkt kan worden, moeten scorepunten worden

toegekend naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel;

3.4 indien slechts één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig antwoord gevraagd wordt, wordt uitsluitend het eerstgegeven antwoord beoordeeld;

3.5 indien meer dan één voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig antwoord gevraagd wordt, worden uitsluitend de eerstgegeven antwoorden beoordeeld, tot maximaal het gevraagde aantal;

3.6 indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of afleiding of

berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0 scorepunten toegekend tenzij in het beoordelingsmodel anders is aangegeven;

(5)

3.7 indien in het beoordelingsmodel verschillende mogelijkheden zijn opgenomen, gescheiden door het teken /, gelden deze mogelijkheden als verschillende formuleringen van hetzelfde antwoord of onderdeel van dat antwoord;

3.8 indien in het beoordelingsmodel een gedeelte van het antwoord tussen haakjes staat, behoeft dit gedeelte niet in het antwoord van de kandidaat voor te komen;

3.9 indien een kandidaat op grond van een algemeen geldende woordbetekenis, zoals bijvoorbeeld vermeld in een woordenboek, een antwoord geeft dat vakinhoudelijk onjuist is, worden aan dat antwoord geen scorepunten toegekend, of tenminste niet de scorepunten die met de vakinhoudelijke onjuistheid gemoeid zijn.

4 Het juiste antwoord op een meerkeuzevraag is de hoofdletter die behoort bij de juiste keuzemogelijkheid. Voor een juist antwoord op een meerkeuzevraag wordt het in het beoordelingsmodel vermelde aantal scorepunten toegekend. Voor elk ander antwoord worden geen scorepunten toegekend. Indien meer dan één antwoord gegeven is, worden eveneens geen scorepunten toegekend.

5 Een fout mag in de uitwerking van een vraag maar één keer worden aangerekend, tenzij daardoor de vraag aanzienlijk vereenvoudigd wordt en/of tenzij in het

beoordelingsmodel anders is vermeld.

6 Een zelfde fout in de beantwoording van verschillende vragen moet steeds opnieuw worden aangerekend, tenzij in het beoordelingsmodel anders is vermeld.

7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij kan de fout of onvolkomenheid mededelen aan het College voor Toetsen en Examens.

Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve normering van het examen rekening

gehouden.

8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen scorepunten vooraf gegeven.

9 Het cijfer voor het centraal examen wordt als volgt verkregen.

Eerste en tweede corrector stellen de score voor iedere kandidaat vast. Deze score wordt meegedeeld aan de directeur.

De directeur stelt het cijfer voor het centraal examen vast op basis van de regels voor omzetting van score naar cijfer.

NB1 T.a.v. de status van het correctievoorschrift:

Het College voor Toetsen en Examens heeft de correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend

voorschrift en valt onder wet- en regelgeving die van overheidswege wordt verstrekt.

De corrector mag dus niet afwijken van het correctievoorschrift.

NB2 T.a.v. het verkeer tussen examinator en gecommitteerde (eerste en tweede corrector):

Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het noteren van de behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar niet verplicht. Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven voor de vermelding van de scores van de kandidaten. Het vermelden van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht. Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen afzonderlijk of in gezamenlijk overleg keuzes maken.

(6)

NB3 T.a.v. aanvullingen op het correctievoorschrift:

Er zijn twee redenen voor een aanvulling op het correctievoorschrift: verduidelijking en een fout.

Verduidelijking

Het correctievoorschrift is vóór de afname opgesteld. Na de afname blijkt pas welke antwoorden kandidaten geven. Vragen en reacties die via het Examenloket bij de Toets- en Examenlijn binnenkomen, kunnen duidelijk maken dat het correctievoorschrift niet voldoende recht doet aan door kandidaten gegeven antwoorden.

Een aanvulling op het correctievoorschrift kan dan alsnog duidelijkheid bieden.

Een fout

Als het College voor Toetsen en Examens vaststelt dat een centraal examen een fout bevat, kan het besluiten tot een aanvulling op het correctievoorschrift.

Een aanvulling op het correctievoorschrift wordt door middel van een mailing vanuit Examenblad.nl bekendgemaakt. Een aanvulling op het correctievoorschrift wordt zo spoedig mogelijk verstuurd aan de examensecretarissen.

Soms komt een onvolkomenheid pas geruime tijd na de afname aan het licht. In die gevallen vermeldt de aanvulling:

– Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de tweede corrector deze aanvulling op het correctievoorschrift toe.

en/of

– Als de aanvulling niet is verwerkt in de naar Cito gezonden Wolf-scores, voert Cito dezelfde wijziging door die de correctoren op de verzamelstaat doorvoeren.

Dit laatste gebeurt alleen als de aanvulling luidt dat voor een vraag alle scorepunten moeten worden toegekend.

Als een onvolkomenheid op een dusdanig laat tijdstip geconstateerd wordt dat een aanvulling op het correctievoorschrift ook voor de tweede corrector te laat komt, houdt het College voor Toetsen en Examens bij de vaststelling van de N-term rekening met de onvolkomenheid.

3 Vakspecifieke regels

Voor dit examen zijn de volgende vakspecifieke regels vastgesteld:

− De vakinhoudelijke argumenten waarvan sprake is in de algemene regel 3.3 moeten voor het vak geschiedenis en staatsinrichting afkomstig zijn uit gezaghebbende, wetenschappelijk verantwoorde publicaties.

− Indien in een antwoord 'voorbeeld van een juist antwoord' staat, bevat het antwoord voorbeelden van juiste antwoorden. Het is geen opsomming van alle denkbare juiste antwoorden.

(7)

4 Beoordelingsmodel

Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend.

HISTORISCH OVERZICHT EN STAATSINRICHTING VANAF 1848

Nederland (1848-1914)

1 A

2 maximumscore 2

Voorbeelden van juiste antwoorden zijn:

− Bepaling 2 is veranderd. De verandering is: de leden van de Tweede Kamer worden direct gekozen / niet meer indirect gekozen (door de Provinciale Staten).

− Bepaling 3 is veranderd. De verandering is: de leden van de Eerste Kamer worden gekozen / niet meer aangewezen (door de Koning).

per juiste bepaling met juiste bijpassende verandering 1 3 A

Bij uitspraak 1 hoort a (= W. Drucker).

Bij uitspraak 2 hoort b (= A. Kuyper).

Bij uitspraak 3 hoort d (= P.J. Troelstra).

indien drie antwoorden juist 2

indien twee antwoorden juist 1

indien minder dan twee antwoorden juist 0

Bij gebeurtenis 1 hoort b (= het recht van enquête).

Bij gebeurtenis 2 hoort c (= het recht van initiatief).

Bij gebeurtenis 3 hoort a (= het budgetrecht).

Vraag Antwoord Scores

(8)

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

• (nummer) 2 (= industrialisatie) 1

• (nummer) 4 (= nationalisme) 1

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De kroonprins werd doodgeschoten door (Gavrilo) Princip 1

• Een politiek gevolg was dat Oostenrijk-Hongarije een ultimatum aan Servië ging stellen / dat bondgenoten meer met elkaar gingen

samenwerken / dat Oostenrijk-Hongarije Servië wilde annexeren 1 of

• Een militair gevolg was dat legers gemobiliseerd werden / dat de

Eerste Wereldoorlog uitbrak 1

Opmerking

Alleen als na een politiek of militair gevolg een juist bijpassend antwoord volgt, wordt 1 scorepunt toegekend.

8 maximumscore 1 nummer 4 en 5 Opmerking

Alleen als beide antwoorden juist zijn, wordt 1 scorepunt toegekend.

9 B 10 B

Eerst 2, dan 1 en ten slotte 3.

Opmerking

Er is maar één juiste volgorde.

Op de plaats van de vraagtekens hoort het jaartal 1918 te staan, omdat vrouwen toen (vanaf 1917) passief kiesrecht hadden / omdat vrouwen toen (voor het eerst) in de Tweede Kamer gekozen konden worden/werden (zoals Suze Groeneweg).

Opmerking

Alleen als na een juiste keuze een juiste verklaring volgt, wordt 1 scorepunt toegekend.

(9)

Het Interbellum (1918-1939)

13 C

• Duitsland mocht geen lid worden, omdat het de schuld kreeg van het

uitbreken van de Eerste Wereldoorlog 1

• De Sovjet-Unie mocht geen lid worden, omdat daar de communisten aan de macht waren gekomen (door de Russische Revolutie) / omdat de communisten opriepen tot de wereldrevolutie / omdat de

Sovjet-Unie het Westen tijdens de Eerste Wereldoorlog in de steek

heeft gelaten 1

De verkiezingsposter hoort bij de periode van de Republiek van Weimar, dat blijkt uit het gebruik van de poster voor verkiezingen / het feit dat het volk wordt opgeroepen om te stemmen / de (parlementaire) democratie die er toen in Duitsland was / het feit dat er meerdere partijen waren (omdat de NSDAP lijst 9 was).

Opmerking

Alleen als na een juiste keuze een juiste verklaring volgt, wordt 1 scorepunt toegekend.

16 A

Opmerking

18 B

De Tweede Wereldoorlog (1939-1945)

19 maximumscore 1 1939

20 C 21 B

(10)

22 C

2 1 1 klassiek

2 censuur 3 niet

indien drie antwoorden juist indien twee antwoorden juist

Uit het antwoord moet blijken dat de soldaten ‘fout’ werden gevonden, omdat zij aan Duitse/vijandelijke kant hebben meegevochten / omdat zij collaboreerden.

Voorbeelden van juiste antwoorden zijn (twee van de volgende):

− omdat iemand tot een vervolgde groep behoorde, zoals Joden, zigeuners of homoseksuelen

− omdat iemand opgeroepen was voor de tewerkstelling (of een beschrijving daarvan)

− omdat iemand gezocht werd vanwege verzetsdaden (of een concreet voorbeeld daarvan)

per juist antwoord 1

Uit het antwoord moet blijken dat nazi-Duitsland vanaf dat moment (1942-1943) in de verdediging werd gedwongen/terrein verloor / dat de Sovjet-Unie aan de winnende hand was.

27 maximumscore 1 (koningin) Wilhelmina 28 maximumscore 1

Uit het antwoord moet blijken dat het (grootste deel van het) zuiden van Nederland was bevrijd / alleen in het bevrijde deel van Nederland dit bankbiljet als geldig/wettig betaalmiddel geaccepteerd werd.

(11)

Vraag Antwoord Scores 29 maximumscore 2

Eerst 4, dan 2, daarna 3, vervolgens 1 en ten slotte 5.

Opmerking

Als door het weglaten van één foutief geplaatst nummer een verder foutloze reeks ontstaat, wordt 1 scorepunt toegekend.

30 C

Europa en de wereld (1945-1989)

Uit het antwoord moet blijken dat het gaat om de luchtbrug naar Berlijn / de blokkade van Berlijn.

• (nummer) 2 1

• (nummer) 4 1

33 C 34 D 35 C

36 maximumscore 1 Cubacrisis

Het kruis is geplaatst door het stadsbestuur van West-Berlijn, want (één van de volgende):

− de vluchtelingen vluchtten van Oost naar West (niet andersom).

− het monument staat aan de kant van West-Berlijn (te zien aan de graffiti).

− de vluchtelingen worden herdacht als slachtoffers (van een communistisch bestuur).

− het stadsbestuur van Oost-Berlijn wilde de vluchtelingen (die het communistische Oost-Berlijn/Oost-Duitsland ontvluchtten) niet herdenken.

Opmerking

Alleen als na een juiste keuze een juist argument volgt, wordt 1 scorepunt toegekend.

(12)

38 C

• (nummer) 1 1

• (nummer) 2 1

40 maximumscore 1 Gorbatsjov

Uit het antwoord moet blijken dat het gaat over het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Door de tijd heen

Opmerking

Bij koningin Beatrix hoort gebeurtenis d.

Bij koningin Juliana hoort gebeurtenis a.

Bij koningin Wilhelmina hoort gebeurtenis c.

Bij koning Willem-Alexander hoort gebeurtenis e.

indien vier antwoorden juist 2

indien minder dan drie antwoorden juist 0

De nieuwe wereldorde (vanaf 1990)

44 A

• (nummer) 3 (= multiculturele samenleving) 1

• (nummer) 4 (= secularisatie) 1

(13)

5 Aanleveren scores

Verwerk de scores van alle kandidaten per examinator in de applicatie Wolf. Accordeer deze gegevens voor Cito uiterlijk op 24 mei.

Meteen aansluitend op deze datum start Cito met de analyse van de examens.

Ook na 24 mei kunt u nog tot en met 11 juni gegevens voor Cito accorderen. Deze gegevens worden niet meer meegenomen in de hierboven genoemde analyses, maar worden wel meegenomen bij het genereren van de groepsrapportage.

Na accordering voor Cito kunt u in Wolf de gegevens nog wijzigen om ze vervolgens vrij te geven voor het overleg met de externe corrector. Deze optie is relevant als u Wolf ook gebruikt voor uitwisseling van de gegevens met de externe corrector.

tweede tijdvak

Ook in het tweede tijdvak wordt de normering mede gebaseerd op door kandidaten behaalde scores. Wissel te zijner tijd ook voor al uw tweede-tijdvak-kandidaten de scores uit met Cito via Wolf. Dit geldt niet voor de aangewezen vakken.

6 Bronvermeldingen

Alle bronnen zijn voor het laatst geraadpleegd op 5 juli 2018.

bron 1 https://landschapinnederland.nl/sites/default/files/

uitsnede%20ansichtkaart%20enschede.jpg bron 2 naar: Het Nieuws van den Dag, 29 juni 1914;

https://www.kb.nl/sites/default/files/moord_frans_ferd_nwsvddag29.06.14.jpg;

https://www.kb.nl/themas/geschiedenis-en-cultuur/nederland-tijdens-de-eerste- wereldoorlog/wo-i-28-juni-1914-de-aanslag-op-frans-ferdinand

bron 3 eigen beheer Cito / CvTE

bron 4 https://www.dodendraad.org/teksten3/algemene-geschiedenis

bron 5 http://www.wereldoorlog1418.nl/zeepschaarste/images/62-zeepbonnen.jpg bron 6 foto 1: H. Dollinger, Das Kaiserreich. Seine Geschichte in Texten, Bildern und

Dokumenten, München 1966, pag. 383.

foto 2: http://www.wereldoorlog1418.nl/amerikanen-marne/images/009-arrival-american- soldiers-ww1.jpg

foto 3: http://nl.milpedia.org/wiki/Bestand:WO_1_-_Compi%C3%A8gne_1918.jpg bron 7 https://www.parlement.com/id/vh8lnhrre0zv/vrouwen_in_de_tweede_kamer bron 8 eigen beheer Cito / CvTE

bron 9 http://www.rothenburg-unterm-hakenkreuz.de/schwerpunkt-der-hitlerbewegung-war-nach- 1923-mittel-und-oberfranken-brueckenfunktion-zwischen-braunem-haus-in-muenchen- und-reichskanzlei-in-berlin/

(14)

bron 10 poster 1: http://www.geschiedenislokaal024.nl/bronnen/stem-sdap/;

poster 2: http://www.geheugenvannederland.nl/nl/geheugen/

view?identifier=NAGO02%3AIISG-30051000297868;

poster 3: http://www.geheugenvannederland.nl/nl/geheugen/view/

de%20vrouw%20die%20nadenkt%20stemt%20o%20nsb?coll=ngvn&maxperpage=36&pag e=1&query=stemt+nsb&identifier=NAGO02%3AIISG-30051000311412;

poster 4: https://www.nd.nl/nieuws/cultuur/cda-posters-mooie-barend-moest-worden- bijgedrukt.976214.lynkx

bron 11 naar: http://www.geheugenvannederland.nl/nl/geheugen/view/

de%20strijd%20tegen%20werkloosheid%20colijn%20va%20guerre%20jordaan%20leende rt%20jurriaan?query=jordaan+colijn&page=1&maxperpage=36&coll=ngvn&identifier=ATV S01%3A0924

bron 13 naar: C. Kristel en H. Piersma, Ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog in meer dan honderd reportages, Amsterdam 2005, pag. 41.

bron 14 naar: http://www.dbnl.org/tekst/sjen001dagb01_01/sjen001dagb01_01_0026.php bron 15 https://www.hollandschemunt.nl/product/het-iconische-dollar-bankbiljet-van-wilhelmina-

1943

bron 16 http://www.british-stamps.com/_images/stamps/9168.jpg

bron 17 naar: Historisch Nieuwsblad 2005 deel 10; https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/

artikel/6733/1956-het-jaar-van-de-grote-vergissingen.html

bron 18 https://www.mruniversity.com/sites/default/files/soviet_union%20%281%29.jpg bron 19 eigen beheer Cito / CvTE

bron 20 http://rarehistoricalphotos.com/cuban-missile-crisis-in-pictures-1962/

bron 21 http://theberlinwallhistorydayproject.weebly.com/uploads/2/6/4/3/26431859 /3250762_orig.jpg

bron 22 naar: https://nl.wikipedia.org/wiki/Voetbalelftal_van_Gemenebest_

van_Onafhankelijke_Staten

bron 23 naar: http://www.lc.nl/economie/Gratis-roaming-in-het-buitenland-Er-zitten-wel-een-paar- addertjes-onder-het-gras-22277720.html

bron 24 naar: https://www.wfdeals.nl/gezellige-surinaamse-kookworkshop-van-4uur-bij-surinaams- restaurant-percy-s-in-de-grote-kerk.html?crc=42

einde

KB-0125-a-19-1-c 12

(15)

Correctievoorschrift VMBO-KB

2018

tijdvak 1

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

1 Regels voor de beoordeling

(16)

2 Algemene regels

2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en door de gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming met

correctievoorschrift. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2, ..., n, waarbij n het

maximaal te behalen aantal scorepunten voor een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.

beoordelingsmodel;

(17)

7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij kan de fout of onvolkomenheid mededelen aan het College voor Toetsen en Examens.

Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve normering van het examen rekening

gehouden.

8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen scorepunten vooraf gegeven.

NB1 T.a.v. de status van het correctievoorschrift:

Het College voor Toetsen en Examens heeft de correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend

NB2 T.a.v. het verkeer tussen examinator en gecommitteerde (eerste en tweede corrector):

Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het noteren van de behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar niet verplicht. Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven voor de vermelding van de scores van de kandidaten. Het vermelden van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht. Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen afzonderlijk of in gezamenlijk overleg keuzes maken.

(18)

NB3 T.a.v. aanvullingen op het correctievoorschrift:

Er zijn twee redenen voor een aanvulling op het correctievoorschrift: verduidelijking en een fout.

Verduidelijking

Het correctievoorschrift is vóór de afname opgesteld. Na de afname blijkt pas welke antwoorden kandidaten geven. Vragen en reacties die via het Examenloket bij de Toets- en Examenlijn binnenkomen, kunnen duidelijk maken dat het correctievoorschrift niet voldoende recht doet aan door kandidaten gegeven antwoorden.

Een aanvulling op het correctievoorschrift kan dan alsnog duidelijkheid bieden.

Een fout

Als het College voor Toetsen en Examens vaststelt dat een centraal examen een fout bevat, kan het besluiten tot een aanvulling op het correctievoorschrift.

Een aanvulling op het correctievoorschrift wordt door middel van een mailing vanuit Examenblad.nl bekendgemaakt. Een aanvulling op het correctievoorschrift wordt zo spoedig mogelijk verstuurd aan de examensecretarissen.

– Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de tweede corrector deze aanvulling op het correctievoorschrift toe.

en/of

– Als de aanvulling niet is verwerkt in de naar Cito gezonden Wolf-scores, voert Cito dezelfde wijziging door die de correctoren op de verzamelstaat doorvoeren.

Dit laatste gebeurt alleen als de aanvulling luidt dat voor een vraag alle scorepunten moeten worden toegekend.

Als een onvolkomenheid op een dusdanig laat tijdstip geconstateerd wordt dat een aanvulling op het correctievoorschrift ook voor de tweede corrector te laat komt, houdt het College voor Toetsen en Examens bij de vaststelling van de N-term rekening met de onvolkomenheid.

3 Vakspecifieke regels

(19)

4 Beoordelingsmodel

HISTORISCH OVERZICHT EN STAATSINRICHTING VANAF 1848

Nederland (1848-1914)

1 C

2 B

• De mening over het algemeen kiesrecht is dat het beter is arbeiders geen algemeen kiesrecht te geven / dat arbeiders niet geschikt zijn als kiezers / dat arbeiders (kennelijk) niet geïnteresseerd zijn in

(algemeen) kiesrecht 1

• Deze mening is te herkennen aan de (negatieve) weergave van arbeiders (in de tekst en in de afbeelding) / de arbeiders als luie

mensen/dronkaards 1

4 A

5 A

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

• De soldaat is Oostenrijk-Hongarije 1

• De gebeurtenis vond plaats in 1914 1

7 D

8 maximumscore 1 de Centralen

(20)

• Bewering 1 is juist, want in de Grondwet van 1848 stond dat er vrijheid

van onderwijs was 1

• Bewering 2 is juist, want er kwam toen financiële gelijkstelling (voor openbaar en bijzonder onderwijs) / want de overheid financierde toen

(volledig) ook bijzondere scholen 1

Het Interbellum (1918-1939)

10 maximumscore 2 maatregel 1, 2 en 4

• De reden voor naamsverandering is dat de VvVK haar doel (de

invoering van actief vrouwenkiesrecht) had bereikt 1

• Dat gebeurde in 1919 1

12 D

• De aansluiting gebeurde op een democratische manier, omdat een

referendum/volksstemming (in principe) democratisch is 1

• De aansluiting was ondemocratisch, omdat Hitler het land al had toegevoegd (voordat hij om goedkeuring vroeg) / omdat er druk werd uitgeoefend (onder andere door het grote rondje voor de keuze ‘ja’) om vóór te stemmen / omdat het alleen mogelijk was op Hitler te stemmen / omdat ongeveer 10% van de kiezers (voornamelijk Joden en ex-leden

van linkse partijen) niet mocht stemmen 1

(21)

De Kristallnacht is een voorbeeld van antisemitisme. Joden/Joodse

winkels/synagogen werden aangevallen door (vooral) nationaalsocialisten die de Joden als minderwaardige burgers beschouwden.

indien twee begrippen juist worden gebruikt 2

indien één begrip juist wordt gebruikt 1

Opmerking

Er mogen alleen scorepunten worden toegekend als de begrippen in een juiste onderlinge samenhang en betekenis worden gebruikt.

De Tweede Wereldoorlog (1939-1945)

15 maximumscore 1 (in de stad) Rotterdam

16 C

17 A

• De treinen kwamen uit Westerbork/Vught 1

• De treinen gingen naar Auschwitz (of de naam van een ander

vernietigingskamp) 1

19 B

20 D

21 maximumscore 1 de Hongerwinter

22 C

Eerst gebeurtenis 1, dan 3, vervolgens 2 en ten slotte 4.

Opmerking

(22)

Door de tijd heen

− Besluit 1 was wel democratisch, omdat het parlement erbij betrokken was / omdat de Eerste en de Tweede Kamer erbij betrokken waren.

− Besluit 2 was niet democratisch, omdat de Duitse bezetter geen toestemming vroeg aan het parlement / omdat de Duitse bezetter niet de wettige overheid was.

− Besluit 3 was wel democratisch, omdat het een besluit was van de Nederlandse regering die op dat moment als wettig beschouwd werd.

of

Besluit 3 was niet democratisch, omdat er geen toestemming was van het parlement / omdat de regering in ballingschap zat / omdat er geen parlement functioneerde op dat moment / omdat koningin Wilhelmina zich de vertegenwoordiger voelde van het Nederlandse volk.

Opmerking

Een antwoord mag alleen goed gerekend worden als na een juiste keuze een juist argument volgt.

Europa en de wereld (1945-1989)

• reden 1 1

• reden 3 1

• De Sovjet-Unie heeft landen bevrijd, want ze heeft (in Oost-Europa)

Duitsland/de nazi’s verslagen / het kapitalisme verslagen 1

• De Sovjet-Unie heeft landen bezet, want ze voerde (onder dwang) het communistische systeem in / hield Oost-Europese landen (militair)

onder controle 1

27 D

28 maximumscore 1 het IJzeren Gordijn

(23)

29 maximumscore 1 de Sovjet-Unie/Rusland

30 C

• beschrijving 1 1

• beschrijving 4 1

Eén van de volgende combinaties:

• De DDR hield op te bestaan door de val van de (Berlijnse) Muur 1

of

• De DDR hield op te bestaan door de eenwording van Duitsland 1

Door de tijd heen

foto uitspraak Chroesjtsjov 1 c Gorbatsjov 3 b

Stalin 2 a

indien zes antwoorden juist 3

indien vijf of vier antwoorden juist 2

indien drie of twee antwoorden juist 1

(24)

Voorbeelden van juiste antwoorden zijn (één van de volgende combinaties):

• De politieke leider die het meest zijn politieke doel heeft bereikt is

Thorbecke, 1

• omdat hij (door de Grondwet van 1848) bereikte dat Nederland een

liberaal-constitutionele monarchie werd 1

of

Kuyper/Schaepman, 1

• omdat hij financiële gelijkstelling van het bijzonder onderwijs / de

emancipatie van de eigen achterban wist te bereiken 1

of

Troelstra, 1

• omdat hij het algemeen (mannen)kiesrecht ingevoerd wist te krijgen 1

of

• De politieke leider die het meest haar politieke doel heeft bereikt is

Aletta Jacobs/Wilhelmina Drucker, 1

• omdat zij (actief/passief) vrouwenkiesrecht ingevoerd wist te krijgen 1

of

Colijn, 1

• omdat hij (als ‘sterke man’) de groei van de NSB wist te beteugelen 1

of

Drees, 1

• omdat hij verantwoordelijk was voor de opbouw van de

verzorgingsstaat 1

Opmerking

Alleen als na een juiste politieke leider een juist, bijbehorend politiek doel wordt gegeven, wordt het tweede scorepunt toegekend.

(25)

De nieuwe wereldorde (vanaf 1990)

Uit het antwoord moet blijken dat het hier gaat om de aanslagen (in New York/de Verenigde Staten) van 11 september (2001).

36 B

Door de tijd heen

Bij uitspraak 1 hoort d (= ontzuiling).

Bij uitspraak 2 hoort a (= consumptiemaatschappij).

Bij uitspraak 3 hoort c (= multiculturele samenleving).

Eerst 3, dan 5, daarna 4, vervolgens 2 en ten slotte 1.

Opmerking

Als door het weglaten van één foutief geplaatst nummer een verder foutloze reeks ontstaat, wordt 1 scorepunt toegekend.

Bij omschrijving 1 hoort c (= Wilhelmina).

Bij omschrijving 2 hoort d (= Willem II).

Bij omschrijving 3 hoort e (= Willem III).

Bij omschrijving 4 hoort b (= Juliana).

(26)

5 Aanleveren scores

Verwerk de scores van alle kandidaten per examinator in de applicatie Wolf. Accordeer deze gegevens voor Cito uiterlijk op 23 mei. Meteen aansluitend op deze datum start Cito met de analyse van de examens.

Ook na 23 mei kunt u nog tot en met 12 juni gegevens voor Cito accorderen. Deze gegevens worden niet meer meegenomen in hierboven genoemde analyses, maar worden wel meegenomen bij het genereren van de groepsrapportage.

Na accordering voor Cito kunt u in de webbased versie van Wolf de gegevens nog wijzigen om ze vervolgens vrij te geven voor het overleg met de externe corrector.

Deze optie is relevant als u Wolf ook gebruikt voor uitwisseling van de gegevens met de externe corrector.

tweede tijdvak

Ook in het tweede tijdvak wordt de normering mede gebaseerd op door kandidaten behaalde scores. Wissel te zijner tijd ook voor al uw tweede-tijdvak-kandidaten de scores uit met Cito via Wolf. Dit geldt niet voor de aangewezen vakken.

6 Bronvermeldingen

De internetbronnen zijn voor het laatst geraadpleegd op 12 juni 2017.

bron 1 naar: H. Algra, Het wonder van de negentiende eeuw. Van vrije kerken en kleine luyden, Franeker 1966, pag. 304

bron 2 J. Romein, De lage landen bij de zee. Een geschiedenis van het Nederlandse volk, Amsterdam 1973, pag. 483

bron 3 www.geheugenvannederland.nl/nl/geheugen/view?coll=ngvn&identifier=IISG01

%3AADV10555931

bron 4 naar: Het Volk: dagblad voor de arbeiderspartij, 19 december 1914

bron 5 http://srbin.info/wp-content/uploads/2014/07/aleksandar-boricic-09preview.jpg bron 6 eigen beheer Cito / CvTE

bron 7 naar: Maandblad van de Nederlandsche Vereeniging van Staatsburgeressen, nummer 10, Amsterdam 1919, pag. 1

bron 8 naar: De Groene Amsterdammer, 9 januari 2009

bron 9 http://nyctimetraveler.blogspot.nl/2015/03/march-5-1933-one-third-of-german-voters.html bron 10 naar: K. Postema, Terug in de tijd, Amsterdam 2002, pag. 176

bron 11 http://media.digitalpostercollection.com/2015/10/1942-Douglas-Defends-the- Democracies.jpg

bron 12 naar: http://www.opdewegvanannefrank.nl/deelprojecten/ooggetuigen- interviews/mattheus-sebens

bron 13 naar: Dagblad van het Noorden, 1 oktober 1943

bron 14 naar: http://getuigenverhalen.nl/interview/interview-met-john-vrijdag bron 15 onderdeel 1: http://resolver.kb.nl/resolve?urn=urn:gvn:NIOD01:49571

onderdeel 2: naar: http://www.wo2kennemerland.nl/Overhalen/bollen.html

(27)

bron 16 naar: http://www.history.com/topics/cold-war/perestroika-and-glasnost/speeches/radio- free-europe-outlines-escape-plans?m=52af5724c3c2e&s=undefined&f=1&free=false ) bron 17 naar: het nieuwsblad voor Sumatra, 1 april 1953

bron 19 foto 1: https://iwitnesslife.files.wordpress.com/2012/10/khrushchev-5x7.jpg foto 2: http://cdn.history.com/sites/2/2014/02/stalin.jpg

foto 3: http://1.vgc.no/drpublish/images/article/2008/09/30/22398936/1/990/1640950.jpg uitspraak a naar: https://greatspeeches.wordpress.com/category/twentieth-century- speeches/joseph-stalin/

uitspraak b naar: http://www.nytimes.com/1991/12/26/world/end-of-the-soviet-union-text- of-gorbachev-s-farewell-address.html?pagewanted=all

uitspraak c naar: http://www.cvce.eu/en/obj/speech_by_nikita_khrushchev

_on_the_cuban_crisis_23_may_1963-en-7a223f24-7d74-434c-928b-85724626734d.html bron 20 naar: http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2001/09/20010911-

16.html

bron 21 partij 1 naar: https://d66.nl/standpunten/kiezen-voor-europa

partij 2 naar: http://www.vvd.nl/standpunten/buitenland/europa/203/bemoeienis-eu

einde

KB-0125-a-18-1-c 13

(28)

Correctievoorschrift VMBO-KB

2017

tijdvak 1

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

1 Regels voor de beoordeling

(29)

2 Algemene regels

2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en door de

gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming met het bij de toets behorende correctievoorschrift. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2, ..., n, waarbij n het maximaal te behalen aantal scorepunten voor een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.

beoordelingsmodel;

(30)

7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij kan de fout of onvolkomenheid mededelen aan het College voor Toetsen en Examens. Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve normering van het examen rekening gehouden.

8 Scorepunten worden met inachtneming van het correctievoorschrift toegekend op grond van het door de kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen scorepunten vooraf gegeven.

NB1 Het College voor Toetsen en Examens heeft de correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend

NB2 Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het noteren van de behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar niet verplicht.

Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven voor de vermelding van de scores van de kandidaten.

Het vermelden van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht.

Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen afzonderlijk of in gezamenlijk overleg keuzes maken.

(31)

NB3 Als het College voor Toetsen en Examens vaststelt dat een centraal examen een onvolkomenheid bevat, kan het besluiten tot een aanvulling op het correctievoorschrift.

Een aanvulling op het correctievoorschrift wordt zo spoedig mogelijk nadat de onvolkomenheid is vastgesteld via Examenblad.nl verstuurd aan de

examensecretarissen.

NB

Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de tweede corrector deze aanvulling op het correctievoorschrift toe.

Een onvolkomenheid kan ook op een tijdstip geconstateerd worden dat een aanvulling op het correctievoorschrift te laat zou komen.

In dat geval houdt het College voor Toetsen en Examens bij de vaststelling van de N-term rekening met de onvolkomenheid.

3 Vakspecifieke regels

Voor dit examen kunnen maximaal 60 scorepunten worden behaald.

4 Beoordelingsmodel

Staatsinrichting van Nederland

1 maximumscore 2 zin 1: 1848

zin 2: Willem II zin 3: liberalen

(32)

• Bij 1 hoort ARP (Anti-Revolutionaire Partij) 1

• Bij 2 hoort (Abraham) Kuyper 1

• Het Kamerlid maakt gebruik van het recht van amendement 1

• Dit recht hoort bij de Tweede Kamer 1

Uit het antwoord moet blijken dat Aletta Jacobs vond dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn / dat in de Huwelijkswet van 1892 mannen en vrouwen een ongelijke positie hadden.

5 B

Bij 1 hoort d (= socialisten).

Bij 2 hoort a (= confessionelen).

Bij 3 hoort c (= liberalen).

7 D

districtenstelsel (of een omschrijving daarvan) 9 maximumscore 2

• In 1848 bereikte Thorbecke het politieke doel: liberale grondrechten / liberale grondwet / minder macht voor de koning / meer macht voor het parlement/de Tweede Kamer / (census)kiesrecht 1

• In 1917 bereikte (één van de volgende): 1

− Kuyper/Schaepman het politieke doel: gelijkstelling van het bijzonder onderwijs.

− Troelstra het politieke doel: algemeen kiesrecht.

− Jacobs/Drucker het politieke doel: (passief) kiesrecht voor vrouwen.

Opmerking

Alleen als een combinatie van jaartal, politieke leider en bijpassend politiek doel in zijn geheel juist is, mag 1 scorepunt worden toegekend.

10 B

(33)

referendum/volksraadpleging 12 maximumscore 2

Bij lokaal niveau hoort c (= gemeenteraad).

Bij regionaal niveau hoort d (= Provinciale Staten).

Bij landelijk niveau hoort e (= Tweede Kamer).

Bij internationaal niveau hoort b (= Europees Parlement).

13 maximumscore 1 (Nationale) ombudsman 14 C

Historisch overzicht vanaf 1900

Voorbeelden van juiste antwoorden zijn (twee van de onderstaande):

− soldaten die (vol overtuiging) klaarstaan om te vechten / de militaire kracht die de soldaten uitstralen

− opkomen voor je eigen land / nationalisme

− wapens die klaar staan om gebruikt te worden / militarisme

− de tekst “Wij staan klaar!” / de grote bereidheid die er is om een oorlog te beginnen

per juist onderdeel 1

16 C