Pagina 1 van 4
MINISTERIE VAN ONDERWIJS WETENSCHAP EN CULTUUR
UNIFORM HEREXAMEN VWO 2015
VAK : SOCIOLOGIE
DATUM : MAANDAG 27 JULI 2015 TIJD : 10.45 - 12.45
Aantal opgaven : 8 Aantal pagina’s : 4
Controleer zorgvuldig of alle pagina’s in goede volgorde zijn.
Neem in geval van een afwijking onmiddellijk contact op met een surveillant.
Inheemsen bundelen zich om zuiden Suriname te beschermen.
Inheemsen uit de verschillende dorpen in het zuiden van Suriname, hebben zich gebundeld om het gebied rond hun dorpen te beschermen. De Trio – en Wayana gemeenschappen zien de bedreigingen, zoals kleinschalige goudwinning, waarbij er kwik wordt gebruikt en de houtkap, steeds dichterbij hun leefomgeving komen. Het voornaamste doel van deze stap is, de mensen die centraal staan te beschermen. Dit vertelt directeur Laurens Gomes van de
5
natuurbeschermingsorganisatie aan de Times of Suriname.
Gomes geeft aan dat de mensen nu al acties ondernemen, voordat de activiteiten zoals kleinschalige goudwinning en houtkap zich in hun directe woonomgeving gaan voordoen. Volgens hem moeten de gevaren niet ontkent worden, omdat een recente meting heeft
uitgewezen dat Kwamalasamutu het hoogste kwikgehalte heeft van alle dorpen in het zuiden van
10
Suriname. Bij kleinschalige goudwinning komt er volgens Gomes veel kwik in de rivieren terecht, terwijl houtkap een grote bedreiging vormt voor het ecosysteem. De inheemsen
ondervinden volgens hem nu al last van vervuild drinkwater in de rivieren, waarvan zij dagelijks gebruikmaken. Het gebied dat de inheemsen willen beschermen is volgens hem ruim zeven miljoen hectare groot en heeft een enorme economische waarde. De inheemsen hebben hun
15
traditionele wet op papier gezet en het document aan de voorzitter van De Nationale assemblee (DNA) aangeboden, zodat het in behandeling wordt genomen. Voorzitter Jennifer Geerlings-Simons van de DNA heeft aangegeven dat zij kopieën zal maken van het document en aan alle leden van de DNA zal overhandigen, om daarna debat erover te voeren, zodat er wetgeving kan komen.
20
Volgens Geerlings-Simons zal er gewerkt worden in de praktijk en dan zal informatie
doorgestuurd worden naar de regering. Als de regering de informatie heeft ontvangen, zullen de bewoners van Zuid-Suriname een antwoord krijgen van haar.
Pagina 2 van 4
De organisaties Conservation International Suriname, WWF Guianas, het Amazon Conservation Team en de Surinaamse overheid gaan samenwerken om het gebied te beheren en controleren.
25
Volgens de bewoners van het zuiden van Suriname moet hun gebied erkend worden als grond van de inheemsen.
Bron: Times of Suriname, 7 maart 2015
A gedeelte
30
Vragen bij de tekst
De vier ontwikkelingsgebieden
1a(4) Noem twee (2) tekstgedeelten waaruit blijkt dat er geen sprake is van duurzame ontwikkeling bij de kleinschalige goudwinning in het zuiden van Suriname.
b.(4) Noem twee (2) ontwikkelingsgebieden die ter sprake zijn in de tekst. Bespreek voor elk ontwikkelingsgebied hoe deze terug te vinden is in de tekst?
c.(3) Wat is het doel van plaatselijke acties en geef duidelijk aan waar het in de tekst voorkomt?
d.(3) Is er sprake van self-reliance in de tekst ? Motiveer je antwoord middels een (1) tekstgedeelte.
e. (3) Plaatselijke acties kunnen leiden tot structuren van uitbuiting. Is er in de bovenstaande tekst sprake hiervan? Motiveer je antwoord.
f.(3) Verschillende structuren, waaronder de staat, gaan samenwerken om het gebied dat is aangegeven in de tekst te beheren en te controleren. Noem drie (3) taken van de staat die hier van belang zijn?
Cultuur
2a.(4) Zie regel 13 – 14 :”volgens ………..gebruikmaken.” Deze economische activiteiten die worden ontplooit in het zuiden van Suriname vormen een gevaar voor de lokale cultuur. Bespreek twee (2) aspecten van de cultuur van de inheemsen die hierdoor bedreigd worden.
b.(4) Op welke wijze zou men de bedreigingen zoals houtkap en kwikvervuiling in de goudwinning kunnen tegengaan. Bespreek twee (2) manieren.
Pagina 3 van 4
Ngo’s
3.(4) Kies twee (2) ngo’s uit de tekst. Geef voor elk aan op welk ontwikkelingsniveau ze functioneren en leg uit waarom je dat zegt.
B gedeelte
Cultuur en nationalisme
4. “ Jongeren worden niet genoeg betrokken bij de tradities, culturele expressies en religieuze uitingen van de cultuur waarin ze opgroeien”. (dwt 24 okt 2014)
a.(6) Bespreek een Surinaamse situatie waaruit blijkt dat het bovenstaande niet klopt en een Surinaamse situatie waaruit blijkt dat het wel klopt.
b.(4) Wie zijn de mensen die verantwoordelijk zijn voor het aanleren van het cultureel erfgoed aan de jongeren volgens de socialisatietheorie van Berger en Berger? Leg hun rol uit. c.(4) Geef middels een goed uitgewerkt voorbeeld aan, hoe cultuur als bindmiddel gebruikt
kan worden voor natievorming.
d.(4) Zijn de nationale vrije dagen voor de verschillende bevolkings- en religieuze groepen bevorderlijk voor het nationalisme in Suriname? Motiveer je antwoord.
Democratie
5 “ Het debat is de zuurstof van een democratie” een vaste uitspraak bij het jongerenprogramma Krutu.
a.(4) Verklaar deze stelling.
b.(4) Noem twee (2) taken van de interne structuren waaraan deze uitspraak het beste invulling geeft? Motiveer voor elke gekozen taak hoe deze uitspraak hieraan invulling geeft.
6. “ Suriname kent een democratisch tekort” aldus Dhr. H. Ori (DWT, juli 2004)
a.(4) Bespreek twee (2) situaties uit de afgelopen verkiezingsperiode waaruit blijkt dat deze bewering wel klopt.
b.(4) Bespreek twee (2) situaties uit de afgelopen verkiezingsperiode waaruit blijkt dat de bewering niet klopt.
Pagina 4 van 4
Culturele afhankelijkheid
7 Krantenlezers worden zowel in de industrielanden als in de ontwikkelingslanden door de wereldnieuwsagentschappen juist ingelicht over wat er in de wereld gebeurt.
a.(4) Ben je eens met deze bewering? Motiveer je antwoord.
b.(4) Bespreek twee (2) gevolgen van bovenstaande situatie voor de Derde Wereld landen. c.(2) Noem vier (4) van deze wereldnieuwsagentschappen.
Socialisatie en onderwijs
8 Kinderen zijn de afgelopen periode vaker negatief in de publiciteit geweest. Er zijn filmpjes online te zien, waarin een moeder een peuter aanzet om een poes te mishandelen. En waarin jonge meisjes heel uitdagend dansen op live gespeelde muziek. In beide gevallen waren volwassenen erbij betrokken, die hun goedkeuring gaven aan deze vormen van gedrag. De reacties vanuit de gemeenschap op beide films waren bijzonder fel. Menigeen vroeg zich af wat de rol van opvoeders is en of opvoeders die zich schuldig maken aan dit soort zaken niet strafrechterlijk vervolgd moeten worden.
a.(4) Beschrijf hoe het absoluut karakter van socialisatie tot uiting komt in het bovenstaande. b.(4) Noem twee (2) vormen van sociale controle die tot uiting komen in de tekst? Bespreek
van elk hoe het tot uiting komt.
c.(3) Waaruit blijkt dat de rollen van de significante anderen en de gegeneraliseerde andere in de beschreven situatie in conflict zijn?
d.(3) Is het de functie van het onderwijs volgens Durkheim of Merton die het beste gebruikt kan worden in bovenstaande situatie? Motiveer je antwoord.
Succes
