Archeologisch onderzoek Westelijke invalsweg Leeuwarden

(1)

Archeologisch onderzoek Westelijke invalsweg Leeuwarden

Inventariserend veldonderzoek (IVO)

GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 588

(2)

DR245088, revisie 1

Archeologisch onderzoek Westelijke invalsweg Leeuwarden

Inventariserend Veldonderzoek (IVO)

GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 588

Definitief

ISSN 1573-5710

Opdrachtgever:

Gemeente Leeuwarden

Grontmij Nederland bv Assen, 11 maart 2008

(3)

(4)

DR245088, revisie 1 Pagina 3 van 13

Administratieve gegevens

Datum opdracht : december 2007 concept : 31 januari 2008 definitief 11 maart 2008

Opdrachtgever : Gemeente Leeuwarden

Uitvoerder : Grontmij Nederland bv mevr. drs. Y. Boekema

Bevoegd gezag : Gemeente Leeuwarden Contactpersoon Dhr. drs. J.W. Oudhof

Locatie : gemeente : Leeuwarden

plaats : Leeuwarden

toponiem : Westelijke invalsweg

RD-coördinaten : N x: 180.535 / y: 578.875 O x: 180.750 / y: 578.710 Z x: 179.185 / y: 578.020 W x: 179.070 / y: 578.125

kaartblad 5H

afm. plangebied : Circa 3000 m tracé

AMK : monumentnr. : -

Archis2 : CIS-code : 263357

(5)

Inhoudsopgave

1 Inleiding... 5

1.1 Algemeen ... 5

1.2 Aanleiding en doel ... 5

2 Bureauonderzoek... 7

2.1 Werkwijze... 7

2.2 Geologie... 7

2.3 Geomorfologie ... 8

2.4 Bodem... 8

2.5 Historische situatie... 8

2.6 Archeologie ... 8

2.6.1 Archis2 ... 8

2.6.2 AMK ... 8

2.6.3 FAMKE... 9

2.6.4 KICH... 9

2.6.5 Archeologische verwachtingskaarten ... 9

2.7 Archeologische verwachting ... 10

3 Veldonderzoek ... 11

3.1 Werkwijze... 11

3.2 Resultaten veldonderzoek ... 11

3.2.1 Bodemopbouw ... 11

3.2.2 Archeologie ... 12

4 Evaluatie ... 13

4.1 Conclusies... 13

4.2 Advies ... 13

Bijlage 1: Locatie plangebied Bijlage 2: Historische kaarten Bijlage 3: Archeologische basiskaart Bijlage 4: FAMKE

Bijlage 5: Locatie boringen Bijlage 6: Boorprofielen Bijlage 7: Hoogtes

(6)

1 Inleiding

1.1 Algemeen

In opdracht van gemeente Leeuwarden heeft Grontmij Nederland bv een archeologisch onderzoek uitgevoerd voor het tracé van de westelijke invalsweg Leeuwarden. Het onderzoek heeft bestaan uit een bureaustudie, het uitvoeren van een inventariserend veldonderzoek (IVO) en de rapportage hierover. Het onderzoek is uitgevoerd conform de provinciale richtlijnen.

De totale lengte van het te onderzoeken tracé bedraagt circa 3000 m. Het plangebied bevindt zich aan de westzijde van Leeuwarden, aan weerszijden van het Van Harinxmakanaal. Het deel van het plangebied dat zich ten westen van het van Harinxmakanaal bevindt, bestaat momen- teel hoofdzakelijk uit grasland. Het oostelijk deel van het plangebied is geheel gelegen in bebouwd gebied en bevindt zich direct ten noorden van de spoorbaan¹. De exacte locatie van het tracé wordt weergegeven in Bijlage 1. De hoogte van het maaiveld ter plaatse van het tracé varieert van circa -0,4 tot 0,5 m NAP.

De betreffende werkzaamheden zijn conform de richtlijnen van het handboek Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA 3.1) uitgevoerd. Grontmij beschikt hiertoe over een eigen ver- gunning afgegeven door de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM).

Van het onderhavig definitieve rapport zal een exemplaar worden opgenomen in het archief van Grontmij Nederland bv. Tevens worden exemplaren ter beschikking gesteld aan de Provinciaal archeoloog van de Provincie Fryslân, de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) en de Koninklijke Bibliotheek (KB) te Den Haag.

1.2 Aanleiding en doel

De opdrachtgever is voornemens tracés van bestaande wegen opnieuw in te richten en een nieuw wegtracé te realiseren. De bodemingrepen die gepaard gaan met de geplande realisatie zullen eventueel aanwezige archeologische resten in de bodem verstoren en/of vernietigen.

Derhalve dienen de archeologische waarden binnen de zone van het geplande wegtracé in kaart te worden gebracht. De diepte van de geplande bodemingrepen, de toekomstige grond- waterstand en de aard en omvang van mogelijke vervuiling binnen het tracé zijn niet bekend.

Allereerst is een bureauonderzoek uitgevoerd, waarbij een specifiek verwachtingsmodel is opgesteld. Op basis van dit verwachtingsmodel is binnen het tracé een Inventariserend Veldon- derzoek (IVO) uitgevoerd. Een inventariserend veldonderzoek is een prospectiemethode waarbij door middel van een steekproefsgewijze bemonstering van de bodem, middels grondborin- gen, de aan- of afwezigheid van een archeologische site binnen een plangebied wordt vastge- steld. Het inventariserend veldonderzoek dient om de in het bureauonderzoek gestelde hypo- these te toetsen. Binnen het inventariserend veldonderzoek worden drie fasen onderscheiden:

een verkennende, een karterende en een waarderende fase. Welke fase wordt uitgevoerd is afhankelijk van het doel van het onderzoek. In het onderhavige onderzoek bestaan de doelen uit het toetsen van de archeologische verwachting zoals opgesteld in het bureauonderzoek, het vaststellen van de mate van bodemverstoring in het tracé en het opsporen en in kaart brengen

1 www.maps.google.nl

(7)

Inleiding

van eventuele archeologische resten. Op basis van deze doelen is een karterend inventariserend veldonderzoek voor het onderhavige plangebied de meest geschikte onderzoeksmethode².

2 Tol, A.J., J.W.H.P. Verhagen & M. Verbruggen, 2006. Leidraad inventariserend veldonderzoek; Deel:

karterend booronderzoek. SIKB.

(8)

2 Bureauonderzoek

2.1 Werkwijze

Het doel van het bureauonderzoek is om de bekende en potentiële archeologische waarden binnen het tracé in kaart te brengen. Hierbij is gebruik gemaakt van betrouwbare, toegankelijke bronnen zoals bodemkaarten en geologische, geomorfologische, topografische en historische kaarten, het Archeologisch Informatiesysteem (Archis2) van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM), de Archeologische Monumentenkaart (AMK), de Friese Archeologische Monumenten Kaart Extra (FAMKE) en overige relevante literatuur. Aan de hand van deze gegevens is een specifieke archeologische verwachting opgesteld.

2.2 Geologie

De afzettingen die in het tracé aan de oppervlakte voorkomen, dateren uit het Holoceen (zie Tabel 2.1)³. Pleistocene afzettingen worden in het uiterste westelijke deel van het plangebied aangetroffen op een diepte van 4 tot 8 m beneden het huidige maaiveld. In het overige deel van het tracé is de top van de pleistocene afzettingen geërodeerd.

Tabel 2.1 Indeling van het Laat-Pleistoceen en het Holoceen

chronostratigrafie jaren geleden

Kwartair Holoceen Subatlanticum 3.000 - heden

Subboreaal 5.000 - 3.000

Atlanticum 8.000 - 5.000

Boreaal 9.000 - 8.000

Preboreaal 10.000 - 9.000

Pleistoceen Laat 130.000 - 10.000

↓

Weichselien (ijstijd) 120.000 - 10.000

Als gevolg van de temperatuurstijging na de laatste ijstijd trad door het smelten van de ijskap in het noorden een stijging van de zeespiegel op. Perioden van transgressie en de daarmee gepaard gaande erosie werden afgewisseld met perioden van regressie, waarin sedimentatie en veenvorming plaatsvonden.

In de 3^e eeuw na Chr. brak de zee tot diep in het land in, in eerste instantie veelal via bestaande geulen en kreken. De binnenzee die daarbij in het Friese gebied ontstond, wordt aangeduid als Middelzee. Het tracé bevindt zich ter plaatse van de voormalige Middelzee. De sedimenten die in deze periode afgezet zijn, behoren volgens de Geologische overzichtskaart alle tot de Forma- tie van Naaldwijk⁴. Deze afzettingen vertonen een gelaagde opbouw van zwaardere en minder zware sedimenten. Dit hangt samen met de stroomsnelheid van het water ten tijde van afzet- ting.

Het tracé bevindt zich in een zone die zich door bedijkingen reeds vanaf de 13^e eeuw buiten de invloed van de zee bevond. Vanaf deze periode zijn geen nieuwe sedimenten meer afgezet.

3 www.dinoloket.nl

4 TNO-NITG, 2003. Geologische overzichtskaart van Nederland. TNO-NITG, Utrecht.

(9)

Bureauonderzoek

2.3 Geomorfologie

Het tracé ligt in het voormalige zeeboezemgebied van de Middelzee. Het gebied behoort tot het zogeheten “nieuwe land”. Dit gebied onderscheidt zich van het ten westen gelegen “oude land”

door onder meer het voorkomen van rechte wegen, het ontbreken van terpen en een regelmatig verkavelingspatroon⁵.

De Geomorfologische kaart⁶ geeft het oostelijk deel van het plangebied, ten oosten van het Van Harinxmakanaal, als niet gekarteerd aan. Dit deel is gelegen binnen de bebouwde kom van Leeuwarden. Het westelijk deel van het plangebied bevindt zich in een zeeboezemvlakte (eenheid 2M32).

2.4 Bodem

De bodemkaart⁵ geeft het meest oostelijk deel van het plangebied weer als niet gekarteerd. Dit deel van het plangebied bevindt zich binnen de bebouwde kom van Leeuwarden. Volgens de bodemkaart komen in het overige deel van het plangebied kalkrijke poldervaaggronden voor, bestaande uit zware klei (eenheid Mn45A). Poldervaaggronden zijn gronden met een zwak ont- wikkelde, humushoudende bovengrond en roestvlekken beginnend op een diepte van minder dan 50 cm. Kalkrijke poldervaaggronden bevinden zich voornamelijk ter plaatse van de vroege- re Middelzee en langs de voormalige en huidige kust.

2.5 Historische situatie

Op historische kaarten uit 1720⁷, 1850⁸ en 1851-1855⁹ is te zien dat het gehele plangebied in- dertijd in gebruik is als grasland (zie Bijlage 2).

2.6 Archeologie

2.6.1 Archis2

In Archis2 van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) staan alle bekende archeologische waarnemingen geregistreerd. Binnen het plangebied zijn geen waarnemingen bekend (Zie Bijlage 3). Circa 1 km ten noordwesten van het tracé zijn twee waarnemingen gedaan (waarnemingsnummers 33381 en 33418). Het betreft respectievelijk een terp, waarvan geen verdere gegevens bekend zijn, en naar alle waarschijnlijkheid een bagger- werkplaats uit de 16^e eeuw. Voor de gehanteerde datering van de perioden zie Tabel 2.2.

2.6.2 AMK

De Archeologische Monumentenkaart (AMK) bevat een overzicht van belangrijke archeologische terreinen in Nederland. De terreinen zijn beoordeeld op verschillende criteria (kwaliteit, zeldzaamheid, representativiteit, ensemblewaarde en belevingswaarde). Op grond daarvan zijn de terreinen ingedeeld in categorieën met archeologische waarde, hoge archeologische waarde en zeer hoge archeologische waarde (o.a. de beschermde monumenten). De AMK is in sa- menwerking met de betreffende provincie en gemeentelijk archeologen ontwikkeld.

Volgens de gegevens op de AMK zijn in de directe omgeving van het tracé geen archeologische monumenten aanwezig.

5 Stiboka, 1976. Bodemkaart van Nederland 1:50.000, blad 5 West en Oost Harlingen. Stichting voor Bo- demkartering, Wageningen.

6 Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit, 2006. Geomorfologische kaart van Neder- land. http://www.meetnetlandschap.nl.

7Schotanus a Sterringa, B., 1718. Uitbeelding der heerlijkheit Friesland; zoo in’t algemeen, als in haare xxx bijzondere grietenijen. François Halma, Ljouwert.

8Eekhoff, W., 1852. Nieuwe atlas van de provincie Friesland. Leeuwarden

9 Geudeke en Balk, 1990. Grote Historische Atlas van Nederland 1:50.000. 2 Noord-Nederland 1851- 1855. Wolters-Noordhoff, Groningen.

(10)

Bureauonderzoek

DR245088, revisie 1 Pagina 9 van 13 Tabel 2.2 Overzicht van archeologische perioden¹⁰

Periode Tijd

Laat-Paleolithicum (Oude Steentijd) tot 9.000 v.Chr.

Mesolithicum (Midden Steentijd) 9.000 v.Chr. - 4.900 v.Chr.

Neolithicum (Nieuwe Steentijd) 5.325 v.Chr. - 1.900 v.Chr.

Bronstijd 1.900 v.Chr. - 800 v.Chr.

IJzertijd 800 v.Chr. - 12 v.Chr.

Romeinse Tijd 12 v.Chr. - 450 n.Chr.

Vroege Middeleeuwen 450 - 1.050 n.Chr.

Late Middeleeuwen 1.050 - 1.500 n.Chr.

Nieuwe Tijd 1.500 - heden

2.6.3 FAMKE

De provincie Fryslân heeft de Friese Archeologische Monumentenkaart Extra (FAMKE) opgesteld, waarop wordt aangegeven welk type onderzoek nodig is om op een verantwoorde wijze om te gaan met het bodemarchief bij verstorende grondwerkzaamheden. Daarbij wordt onder- scheid gemaakt tussen twee perioden. FAMKE geeft aan dat voor het tracé ten aanzien van de periode Steentijd-Bronstijd geen onderzoek noodzakelijk is. Voor de periode IJzertijd-

Middeleeuwen wordt voor het gehele tracé onderzoek aanbevolen in de vorm van een karterend booronderzoek met boringen om de 50 m (zie Bijlage 4).

2.6.4 KICH

Kennisinfrastructuur Cultuurhistorie heeft alle bekende archeologische en bouwkundige monumenten en historisch-geografisch informatie samengebracht in een digitale kaart. Via deze kaart zijn cultuurhistorische waarden eenvoudig per gebied te bekijken.

Volgens de KICH ligt het tracé in een aandachtgebied dat deel uitmaakt van het zeekleigebied.

2.6.5 Archeologische verwachtingskaarten

In 2006 is door RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. een startnotitie voor het archeologisch beleid in de gemeente Leeuwarden opgesteld¹¹ met ondermeer als doel het verschaffen van inzicht in de verspreiding en het karakter van archeologische waarden in het onderzoeksgebied.

Hiertoe is een tweetal archeologische verwachtingkaarten vervaardigd. Eén kaart voor de periode Steentijd tot en met de Vroege Bronstijd en één voor de periode Midden-Bronstijd tot en met de Vroege-Middeleeuwen. Beide kaarten geven aan dat het onderhavige plangebied zich in een gebied met een lage archeologische verwachting bevindt.

10 Voor de dateringen is gebruik gemaakt van:

Lanting, J.N. & J. van der Plicht, 1996. De C14-chronologie van de Nederlandse Pre- en Protohistorie, I:

Laat-Paleolithicum. In: Palaeohistoria 37/38 (1995-1996), pp. 71-125.

Lanting, J.N. & J. van der Plicht, 2000. De C14-chronologie van de Nederlandse Pre- en Protohistorie, II:

Mesolithicum. In: Palaeohistoria 39/40 (1997-1998), pp. 99-164.

Lanting, J.N. & J. van der Plicht, 2002. De C14-chronologie van de Nederlandse Pre- en Protohistorie, III: Neolithicum. In: Palaeohistoria 41/42 (1999-2000), pp. 99-164.

11 Hekman, J.J., 2006. Startnotitie acheologiebeleid Gemeente Leeuwarden. RAAP-Rapport 921 (herzie- ne versie). RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V.

(11)

Bureauonderzoek

2.7 Archeologische verwachting

Uit het voorgaande blijkt dat er een kleine kans bestaat dat zich binnen het plangebied archeologische waarden bevinden. Deze kans is met name gebaseerd op de landschapsgenese van het gebied. In het plangebied kunnen archeologische resten worden verwacht vanaf de 13ê eeuw, de Late Middeleeuwen. Vanaf de 3ê eeuw tot aan de bedijking in de 13ê eeuw was het gebied onbewoonbaar vanwege de aanwezigheid van de Middelzee. Eventuele archeologische resten uit perioden van voor de 3ê eeuw zullen door het zeewater verspoeld zijn. Er geldt voor het plangebied een hoge kans op het aantreffen van archeologische resten uit de Late- Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd. Er kunnen middels een booronderzoek nederzettingsresten in de vorm van onder meer fragmenten aardewerk, puinresten, houtskool, bot, funderingsresten en fosfaat worden aangetroffen.

(12)

3 Veldonderzoek

3.1 Werkwijze

Het veldwerk voor het karterend inventariserend veldonderzoek is verricht op 7, 8, 9, 10 en 14 januari 2008 door drie veldbodemkundigen en een archeoloog. Voor aanvang van het veldonderzoek is een KLIC-melding gedaan om te voorkomen dat de binnen het tracé aanwezige ka- bels en leidingen worden beschadigd tijdens de boorwerkzaamheden. Tijdens het veldonderzoek zijn 60 handmatige boringen verricht met behulp van een Edelmanboor met een diameter van 8 cm en een 3 cm steekguts. De boringen zijn uitgevoerd tot een maximale diepte van 3,0 m beneden maaiveld met een onderlinge tussenafstand van 50 m. De boringen zijn in combina- tie met milieukundig onderzoek uitgevoerd. De boringen aan de westzijde van het Van Harinx- makanaal zijn grotendeels in grasland gezet. De boorlocaties aan de oostzijde van het kanaal bevonden zich allemaal in bebouwd gebied en zijn in bermen, tuintjes en onder klinkers gezet.

De opgeboorde grond is onderzocht op de aanwezigheid van archeologische indicatoren zoals houtskool, verbrand bot en aardewerk. Verder is gekeken naar bodemverkleuringen die zouden kunnen wijzen op mogelijke vegetatie- en/of cultuurlagen. De boorprofielen zijn beschreven conform NEN5104 en de STIBOKA legenda. De boorpunten zijn ingemeten met behulp van DGPS. In Bijlage 5 worden de locaties van de boringen weergeven. De boorprofielen worden weergegeven in Bijlage 6. In de nabije omgeving van het plangebied waren, ook na navraag, geen peilmerken bekend. Van de boorlocaties zijn daarom de relatieve maaiveldhoogtes geme- ten (zie Bijlage 7).

3.2 Resultaten veldonderzoek 3.2.1 Bodemopbouw

In het merendeel van de boringen is de bodemopbouw als volgt:

De 0,10 tot 0,50 m dikke bovengrond/bouwvoor bestaat uit bruingrijze, matig humeuze, zware zavel tot lichte klei vaak met recente puinresten. Onder de bovengrond wordt de niet door bo- demvorming beïnvloede natuurlijke ondergrond (C-horizont) aangetroffen. Deze bestaat uit een gelaagd pakket mariene afzettingen met bovenin overwegend lichte tot matig zware klei en naar beneden overgaand in matig lichte zavel tot zware zavel. Het pakket bevat schelpresten en met name de top van het pakket bevat roestvlekken als gevolg van een fluctuerende grondwater- spiegel. De onderkant van het pakket is zandig gelaagd.

Aan de oostzijde van het tracé is een aantal boringen aangetroffen waarvan het bodemprofiel tot op grote diepte verstoord is.

In een aantal boringen¹² bevindt zich onder een verstoorde, deels bestrate, bovengrond een pakket opgebracht zand variërend in dikte van 0,25 tot 2,65 m. In de boringen 39, 40, 48 en 60 bevindt zich onder het opgebrachte zand een verstoorde bruine kleilaag. Deze laag varieert in dikte van 0,3 tot 1,15 m. Onder het verstoorde pakket bevindt zich de natuurlijke, onverstoorde, blauwgrijze lichte kleilaag met zandbandjes. Deze natuurlijke laag is in de boringen 44, 47 en 49 direct onder het opgebrachte zand aangetroffen op een diepte van respectievelijk 1,35, 1,0 en 1,10 m.

In de boringen 33, 37, 45, 46 en 51 ontbreekt het opgebrachte zandpakket, maar is wel een verstoorde klei-/zavellaag aangetroffen. Het bodemprofiel is op deze boorlocaties verstoord tot een diepte variërend van 0,9 tot 2,4 m –mv. In de boringen 33, 37, 45 en 46 betreft de verstoorde laag een vermengde roest- en schelphoudende lichte kleilaag met zandresten en al dan niet met recente puinresten. In boring 51 betreft het een verstoorde zware zavellaag waarin recente

12 boringen 29 t/m 31, 39 t/m 44, 47 t/m 50 en 60

(13)

Veldonderzoek

puin- en slibresten zijn aangetroffen. In boring 36 zijn, op een diepte van 1,70 m -mv eveneens slibsporen aangetroffen. Naar alle waarschijnlijkheid betreft het in deze boringen een water- /slootbodem.

Bovengenoemde verstoringen houden verband met het feit dat de boorlocaties zich bevinden in de directe nabijheid van een spoorbaan of weg.

3.2.2 Archeologie

Er zijn tijdens het veldonderzoek geen archeologische indicatoren aangetroffen.

(14)

4 Evaluatie

4.1 Conclusies

In opdracht van gemeente Leeuwarden heeft Grontmij Nederland bv een archeologisch onderzoek uitgevoerd voor het tracé van de westelijke invalsweg Leeuwarden. Hiertoe is een bureauonderzoek uitgevoerd, waarbij een specifiek verwachtingsmodel is opgesteld. Op basis van dit verwachtingsmodel is binnen het tracé een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) uitgevoerd.

De doelen van het veldonderzoek bestonden uit het toetsen van de archeologische verwachting zoals opgesteld in het bureauonderzoek, het vaststellen van de mate van bodemverstoring in het tracé en het opsporen en in kaart brengen van eventuele archeologische resten. De resultaten van zowel het bureauonderzoek als het inventariserend veldonderzoek zijn weergegeven in onderhavig rapport.

Uit de bureaustudie is geconcludeerd dat het tracé zich ter plaatse van de voormalige Middel- zee bevindt. In het plangebied kunnen archeologische resten uit de periode van na de bedijking worden aangetroffen die dateren uit de periode Late-Middeleeuwen - Nieuwe Tijd resten. Even- tueel aanwezige archeologische resten uit de periode van voor de aanwezigheid van de Mid- delzee (voor de 3^e eeuw) zullen zijn verspoeld.

Tijdens het veldonderzoek is gebleken dat het bodemprofiel in het grootste deel van het onder- zochte tracé bestaat uit een matig humeuze bouwvoor/bovengrond met daaronder de natuurlijke, onverstoorde mariene afzettingen bestaande uit klei en zavel. Aan de oostzijde van het tra- cé zijn enkele boringen aangetroffen welke tot op grote diepte verstoord waren. Dit houdt verband met de ligging van de boorlocaties naast een spoorlijn danwel weg. Er zijn tijdens het veldonderzoek geen archeologische indicatoren aangetroffen.

Op basis van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek kan geconcludeerd worden dat er geen aanleiding is om te veronderstellen dat er zich binnen het plangebied (grotere) archeologische nederzettingen bevinden.

4.2 Advies

Op basis van de resultaten van het Inventariserend Veldonderzoek wordt geen archeologisch vervolgonderzoek aanbevolen.

Het onderzoek is overeenkomstig de provinciale richtlijnen uitgevoerd en is gebaseerd op een steekproef. Indien tijdens de uitvoering van graafwerkzaamheden alsnog archeologische resten worden aangetroffen, dient direct contact opgenomen te worden met de bevoegde overheid, de gemeente Leeuwarden.

Met betrekking tot de resultaten van dit onderzoek wordt geadviseerd contact op te nemen met de bevoegde overheid, de heer drs. J.W. Oudhof (beleidsadviseur archeologie, gemeente Leeuwarden).

(15)

Bijlage 1

Locatie plangebied

(16)

(17)

Bijlage 2

Historische kaarten

(18)

(19)

(20)

(21)

Bijlage 3

Archeologische basiskaart

(22)

181332 / 579777

178221 / 577235 7743

22421

26357 33418

33381

Archeologische basiskaart

28-01-2008

Legenda

VONDSTMELDINGEN

WAARNEMINGEN

ONDERZOEKSMELDINGEN

MONUMENTEN

archeologische betekenis archeologische waarde hoge archeologische waarde zeer hoge archeologische waarde zeer hoge arch waarde, beschermd

HUIZEN

TOP10 ((c)TDN)

0 500 m

N

Archis2

(23)

Bijlage 4

FAMKE

(24)

pagina 1 van 1 Kaarten Provincie Fryslân

28-1-2008

http://www.fryslan.nl/binfo4/geoportaal/geoportaal.html?atlas=chk&kaart=fa2

(25)

Bijlage 5

Locatie boringen

(26)

(27)

Bijlage 6

Boorprofielen

(28)

Projectnummer: 245088

Project: Westelijke invalsweg

@ Grontmij

Boring A01

0

50

100

150

200

0

H2, zwak puinhoudend, bruingrijs

45

laagjes zand, zwak roesthoudend, blauwgrijs

90

resten schelpen, zwak roesthoudend, laagjes zand, blauwgrijs

200

Boring A02

0

50

100

0

H2, bruin

40

H1, zwak roesthoudend, grijs

90

laagjes klei, zwak roesthoudend, resten schelpen, grijs

120

Boring A03

0

50

100

0

H2, bruin

45

zwak roesthoudend, grijs

85

zwak roesthoudend, resten schelpen, grijs

120

Boring A04

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

20

H1, resten schelpen, bruingrijs

50

zwak roesthoudend, blauwgrijs

75

blauwgrijs

200

Boring A05

0

50

100

0

H3, sporen puin, bruin

35

H1, zwak roesthoudend, bruingrijs

65

zwak roesthoudend, grijs

100

laagjes zand, zwak roesthoudend, resten schelpen

120

Boring A06

0

50

100

0

H2, bruin

30

H1, zwak roesthoudend, resten schelpen, bruingrijs

75

zwak roesthoudend, resten schelpen, grijs

100

Boring A07

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

35

80

laagjes zand, zwak roesthoudend, resten schelpen, blauw

200

Boring A08

0

50

100

0

H2, bruin

30

70

laagjes zand, zwak roesthoudend, resten schelpen, grijsblauw

120

Boring A09

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

35

H1, resten schelpen, zwak roesthoudend, grijs

60

laagjes zand, zwak roesthoudend, blauw

200

Boring A10

0

50

100

0

H2, bruin

25

H1, resten schelpen, zwak roesthoudend, bruingrijs

90

laagjes zand, resten schelpen, zwak roesthoudend

110

Boring A11

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

35

H1, zwak roesthoudend

80

laagjes zand, blauw

200

Boring A12

0

50

100

0

40

70

120

Boring A13

0

50

100

0

H2, bruin

35

70

laagjes zand, zwak roesthoudend, resten schelpen, blauwgrijs

100

Boring A14

0

50

100

0

H2, bruin

35

40

zwak roesthoudend, laagjes zand, grijs

100

Boring A15

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

40

80

laagjes zand, resten schelpen, zwak roesthoudend

120

laagjes zand

200

Boring A16

0

50

100

0

H2, bruin

35

80

laagjes zand, blauw

100

Boring A17

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

25

H1, laagjes zand, zwak roesthoudend, resten schelpen, bruingrijs

80

resten schelpen, blauw, slap

120

laagjes zand, resten schelpen, blauw

200

Boring A18

0

50

100

0

H2, bruin

20

H1, resten planten, zwak roesthoudend, bruingrijs

100

Boring A19

0

50

100

0

H2, zwak roesthoudend, bruin

40

resten schelpen, zwak roesthoudend, bruingrijs

100

Boring A20

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

40

resten schelpen, zwak roesthoudend, grijs

80

H1, matig roesthoudend, bruin

110

laagjes zand, grijs

200

(29)

@ Grontmij

Boring A21

0

50

100

150

200

0

35

H1, zwak roesthoudend, grijsbruin

75

laagjes zand, zwak roesthoudend, resten schelpen

120

laagjes zand, resten schelpen, zwak roesthoudend, blauw

200

Boring A22

0

50

100

0

H2, bruin

40

H1, zwak roesthoudend, resten schelpen, grijs

100

laagjes zand, grijs

110

Boring A23

0

50

100

0

H2, bruin

25

70

laagjes zand, zwak roesthoudend, grijsblauw

115

laagjes zand, donkergrijs

120

Boring A24

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

30

80

grijs

120

laagjes zand

200

Boring A25

0

50

0

40

90

Boring A26

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

30

100

zwak roesthoudend, grijsblauw

130

resten slib, zwart

150

blauwgrijs

200

Boring A27

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

40

80

120

laagjes zand, resten schelpen

200

Boring A28

0

50

100

0

H2, bruin

45

100

laagjes zand, resten schelpen, blauwgrijs

120

Boring A29

0

50

100

150

200

0

H1, bruin

15

MF,, grijs, opgebracht

200

Boring A30

0

50

100

150

200

0

H1, resten zand, bruin

45

200

Boring A31

0

50

100

150

200

0

H2, zwak roesthoudend, donkerbruin

15

MF,H1, zwak roesthoudend, brokken klei, grijs, opgebracht

35

MF,H1, sporen schelpen, donkergrijs, opgebracht

230

Boring A32

0

50

100

150

200

250

0

H2, resten wortels, donkerbruin

15

zwak roesthoudend, beigegrijs, verstoord

55

resten planten, donkerbruin

65

resten planten, blauwgrijs

100

sporen schelpen, resten zand, blauwgrijs

175

H1, laagjes zand, grijs

250

Boring A33

0

50

100

150

200

0

H1, resten riet, donkergrijs, opgebracht

30

matig roesthoudend, resten planten, beigegrijs, verstoord

70

matig roesthoudend, resten planten, resten schelpen, beigegrijs, verstoord

105

resten planten, resten zand, blauwgrijs, verstoord

160

H1, resten planten, sporen puin, sporen schelpen, donkergrijs

175

blauwgrijs, compact

200

Boring A34

0

50

100

150

200

250

0

H1, resten planten, bruingrijs

30

70

resten planten, laagjes zand, resten schelpen, grijs

110

H1, sporen schelpen, resten planten, donkergrijs

135

laagjes zand, blauwgrijs

200

H1, laagjes zand, grijs

250

Boring A35

0

50

100

150

200

0

H1, bruingrijs

30

H1, sporen schelpen, zwak roesthoudend, resten wortels, beigegrijs

85

H1, resten planten, laagjes zand, grijs

120

H1, laagjes zand, resten planten, blauwgrijs

180

H4, resten planten, donkerbruin

185

blauwgrijs

200

Boring A36

0

50

100

150

200

0

H2, resten wortels, donkerbruin

10

H1, zwak roesthoudend, resten planten, grijs, verstoord

55

H1, zwak roesthoudend, resten wortels, grijs

100

zwak roesthoudend, laagjes zand, sporen schelpen, blauwgrijs

120

resten schelpen, laagjes zand, blauwgrijs

170

H1, sporen schelpen, laagjes zand, sporen slib, zwartgrijs

200

Boring A37

0

50

100

150

200

0

H2, donkerbruin

15

H1, sporen schelpen, sporen roest, grijs, verstoord

70

H1, sterk roesthoudend, bruingrijs, verstoord

90

zwak roesthoudend, laagjes zand, grijs

120

H1, donkergrijs

130

blauwgrijs, compact

200

Boring A38

0

50

100

150

200

0

H2, donkerbruin

15

55

matig roesthoudend, beigegrijs

90

resten schelpen, laagjes zand, grijs

140

blauwgrijs, zwarte vlekken, compact

180

H1, resten planten, donkerbruin

185

H1, sporen planten, resten schelpen, laagjes

Boring A39

0

50

100

150

200

0

MF,, lichtgrijs, opgebracht

115

H1, brokken klei, zwak roesthoudend, bruingrijs, verstoord

135

H1, sporen schelpen, blauwgrijs, humeus bandje op 1,70, verstoord

215

Boring A40

0

50

100

150

200

0

H1, matig roesthoudend, resten wortels, sporen zand, opgebracht

50

H1, grijs, opgebracht

75

H1, matig roesthoudend, donkergrijs, brokkerig, verstoordT

130

grijs, compact, verstoord

180

H1, sporen schelpen, sporen puin, donkergrijs

190

blauwgrijs, zwarte vegen

(30)

@ Grontmij

Boring A41

0

50

100

150

200

0

200

Boring A42

0

50

100

150

200

250

0

H1, bruingrijs

25

MF,H1, brokken klei, grijs, opgebracht

85

MF,H1, sterk roesthoudend, brokken klei, oranjegrijs, verstoord

130

230

MF,, beigegrijs, opgebracht

290

gestaakt/stuit

291

Boring A43

0

50

100

0

H1, zwak grindhoudend, zwak puinhoudend, bruin

25

120

hard

121

Boring A44

0

50

100

150

200

0 8

MF,H1, bruingrijs, opgebracht

135

200

Boring A45

0

50

100

150

200

250

300

0

H2, resten zand, resten wortels, bruin

50

H1, resten wortels, resten schelpen, zwak roesthoudend, bruingrijs, verstoord

240

laagjes zand, blauw

300

Boring A46

0

50

100

150

200

0

H1, bruingrijs

30

resten zand, zwak roesthoudend, blauwgrijs, verstoord

120

200

Boring A47

0

50

100

150

0

H1, resten zand, bruin

45

ZF,, geel, opgebracht

100

H2, bruin

120

blauw

150

Boring A48

0

50

100

150

200

0

H2, resten puin, bruin

20

MF,, bruingrijs, opgebracht

60

resten zand, blauwgrijs, verstoord

120

H2, sporen puin, bruin, verstoord

150

200

Boring A49

0

50

100

150

200

0

H1, resten zand, bruingrijs

60

110

200

Boring A50

0

50

0

H1, resten puin, bruin

45

MF,, bruingrijs, opgebracht, weerstand

75

Boring A51

0

50

100

150

200

0

H1, resten zand, sporen puin, bruin

80

resten slib, resten wortels, zwart, sloot bodem

150

laagjes zand, blauw

200

Boring A52

0

50

100

150

200

0

H2, bruin

30

80

laagjes zand, resten schelpen, zwak roesthoudend, blauwgrijs

200

Boring A53

0

50

100

0

H2, bruin

30

H1, laagjes zand, zwak roesthoudend, bruingrijs

100

Boring A54

0

50

100

0

H2, bruin

15

45

zwak roesthoudend, blauwgrijs

105

zwak roesthoudend, laagjes zand, resten schelpen, blauwgrijs

120

Boring A55

0

50

100

150

200

250

300

0

H2, resten zand, resten wortels, donkerbruin

15

90

H1, matig roesthoudend, matig zandhoudend, grijs, verstoord/opgebracht

140

H1, zwak roesthoudend, grijs, verstoord

210

laagjes zand, sporen planten, resten schelpen, blauwgrijs

310

(31)

@ Grontmij

Boring A56

0

50

100

150

200

250

300

0

30

H1, bruingrijs

70

95

laagjes zand, grijs

200

laagjes zand, blauw

300

Boring A57

0

50

100

150

200

250

300

0

H2, bruin

25

H1, bruingrijs

75

H1, zwak roesthoudend, grijs, enkel zand laagje

120

laagjes zand, blauw

185

MF,, laagjes klei, blauw

300

Boring A58

0

50

100

150

200

250

300

0

H2, bruin

35

H1, bruingrijs

60

grijs

120

blauw, slap

260

laagjes zand, blauw

300

Boring A59

0

50

100

150

200

250

300

0

H3, bruin

55

bruingrijs

100

laagjes zand, grijs

300

Boring A60

0

50

100

150

200

250

0

H1, resten puin, sporen kolen, grijs, verstoord

45

80

H1, grijs, verstoord

120

blauwgrijs

180

laagjes zand, lichtgrijs

210

H1, laagjes zand, donkergrijs

270

(32)

(33)

Bijlage 7

Hoogtes

(34)

Bijlage 7: Hoogtes

DR245088, revisie 1 Boornummer Relatieve hoogte

1 -25

2 -9

3 -13

4 -29

5 0

6 -30

7 -396

8 -426

9 -414

10 -394

11 -405

12 -376

13 -383

14 -399

15 -395

16 -406

17 -413

18 -406

19 -399

20 -370

21 -387

22 -392

23 -396

24 -391

25 -410

26 geen hoogte

27 -407

28 -411

29 geen hoogte

30 -195

31 -237

32 -289

33 -264

34 -257

35 -209

36 -233

37 geen hoogte

38 -240

39 geen hoogte

40 -151

41 -31

42 39

43 -168

44 -221

45 -189

46 -128

47 -134

48 -198

49 -222

50 -217

51 -235

52 -413

53 -408

54 -402

55 geen hoogte

56 4

57 geen hoogte

58 geen hoogte

59 geen hoogte

60 geen hoogte

(35)