Centraal postadres Postbus 1120 6501 BC Nijmegen www.ggdgelderlandzuid.nl info@ggdgelderlandzuid.nl
Hoofdvestigingen GGD Gelderland-Zuid
Regio Nijmegen (Nijmegen) Rivierenland (Tiel)
1. Opening en vaststelling agenda Mondeling
2. Aanpak Schoolverzuim / M@zl
Presentatie Emilie Ruiter (stafarts) en Hannelore Hoogeveen (manager JGZ)
3. Verslag vergadering 29 juni 2017 Bijgevoegd
4. Mededelingen Bijgevoegd
5. Marap t/m juni Bijgevoegd
6. Begrotingswijziging 2018 Bijgevoegd
(Notitie over structurele meerkosten Veilig Thuis wordt nagezonden)
7. Huisvesting GGD, locatie Nijmegen Bijgevoegd
8. Beleidsregels inzake actieve openbaarmaking van rapporten van
bevindingen Wmo-toezicht Bijgevoegd
9. Vergaderschema AB 2018 Bijgevoegd
10. Rondvraag Mondeling
11. Sluiting
Aansluitend wordt het regionale beleidsplan Maatschappelijke Opvang / Beschermd Wonen (regio Rijk van Nijmegen en Rivierenland) besproken. Dit wordt u separaat toegestuurd.
Agenda
vergadering Algemeen Bestuur GGD Gelderland-Zuid
datum 5 oktober 2017
begin en eindtijd 14.30 – 16.30 uur
locatie Gemeentehuis West Maas en Waal, Dijkstraat 11 6658 AG Beneden-Leeuwen
aan Leden Algemeen Bestuur GGD Gelderland-Zuid
van M. Pieters
afdeling Directie
doorkiesnummer (088) 144 71 02
e-mail mpieters@ggdgelderlandzuid.nl ons kenmerk GGD/DIR/2017/1344/MP/JvW
Centraal postadres Postbus 1120 6501 BC Nijmegen www.ggdgelderlandzuid.nl info@ggdgelderlandzuid.nl
Hoofdvestigingen GGD Gelderland-Zuid
Regio Nijmegen (Nijmegen) Rivierenland (Tiel)
Bezoekadres Regio Nijmegen Groenewoudseweg 275 6524 TV Nijmegen T: (024) 329 72 97 F: (024) 322 69 80
Onderwerp / Besluit Actie
1. Opening
De voorzitter opent de vergadering en heet allen welkom.
Berichten van verhindering:
1. Mw. K. Peters (Mook en Middelaar)
2. Dhr. N. Wiendels (Geldermalsen); wordt vertegenwoordigd door dhr. Krook (Neerijnen). Gemeenten Geldermalsen, Neerijnen en Lingewaal worden na fusie vanaf 1 januari 2019: Gemeente West Betuwe.
3. Mw. A. Sørensen (Maasdriel); wordt vertegenwoordigd door dhr. Buwalda (Zaltbommel).
Vaststelling van de agenda
Als punt 7 wordt toegevoegd: ‘Bekrachtigen besluit Dagelijks Bestuur over frictiekosten Mook en Middelaar ten gevolge van territoriale congruentie’.
Voor het overige wordt de agenda conform voorstel vastgesteld.
2. 2.1 Verslag vergadering, d.d. 6 april 2017 Tekstueel:
Blz. 2, punt 4.3 Verlenging interim-management i.r.t. Stap 2 en inbedding VT bij GGD
‘Dhr. Van Elk pleit ervoor dat deze kosten binnen de begroting worden opgevangen, zodat er geen begrotingswijzigingen meer plaatsvinden.’
Toevoegen, dat ook dhr. Kersten (Beuningen) zich hierbij aansloot.
Het verslag wordt verder vastgesteld.
2.2 Verslag extra vergadering Veilig Thuis, d.d. 31 mei 2017 Het verslag wordt (inclusief bijlagen) ongewijzigd vastgesteld.
3. Mededelingen
Huisvesting GGD, locatie Nijmegen:
Dhr. Engels (Wijchen) geeft de huidige stand van zaken weer:
Op 14 juni is bestuurlijk overleg geweest tussen gemeente Nijmegen (burgemeester en wethouder vastgoed) en DB-leden Driessen (Tiel) en Engels (Wijchen) en de DPG, waarin
Verslag - concept
bespreking Algemeen Bestuur GGD Gelderland-Zuid datum/tijd bespreking Donderdag 29 juni 2017 van 14.00 – 16.00 uur Locatie Gemeentehuis in Beneden-Leeuwen
Aanwezig dhr. G. Bel (Lingewaal), mw. A. Benschop (Buren), dhr. R. Benschop (Neder-Betuwe), dhr. S. Buwalda (Zaltbommel), dhr. H. Driessen (Tiel), dhr. S. van Elk (Druten), R. Engels (Wijchen), dhr. B. Frings, voorzitter (Nijmegen), J. Kersten (Beuningen), dhr. K. Krook (Neerijnen), dhr. F. Sidali (Culemborg), dhr. B. van Swam (West Maas en Waal), mw. E. de Swart (Heumen), dhr. S. Thijssen (Berg en Dal), mw. M. Pieters, dhr. J. van Wijngaarden, dhr. G. Cazemier en op uitnodiging dhr. R. Bergevoet en dhr. R. de Haan
afwezig mw. A. Sørensen (Maasdriel), mw. K. Peters (Mook en Middelaar) en dhr. N. Wiendels (Geldermalsen) - met kennisgeving
kopie aan OR
van Mieke de Riemer
afdeling Directie
doorkiesnummer (088) 144 71 02
e-mail mderiemer@ggdgelderlandzuid.nl
ons kenmerk GGD/DIR/0083/mr
datum 29 juni 2017
pagina 2 van 6 datum 29 juni 2017 ons kenmerk GGD/DIR/0083/mr
argumenten en nadere informatie zijn uitgewisseld. Het college B&W Nijmegen wil de GGD op Groenewoudseweg behouden en is bereid de prijs zodanig te verlagen. De vraagprijs is momenteel nog te hoog: 3,3 miljoen. Als alternatief is een optie op Tarweweg 2 genomen (voormalig ProPersona-gebouw), met een vraagprijs van 2,975 miljoen. Dit pand is moderner, heeft betere parkeervoorzieningen en vraagt in totaal 4 miljoen investering (incl. verbouwingskosten) tegen 6,5 miljoen (incl.
verbouwingskosten) voor het pand Groenewoudseweg. De komende dagen zal serieus met gemeente Nijmegen worden onderhandeld, waarbij de functionele benadering en de financiële benadering zullen worden afgewogen. Door burgemeester Bruls is opgemerkt dat gezien de voortvarendheid waarmee naar een ander pand gezocht is, overleg met de gemeente gewenst was. Mw. De Swart (Heumen) geeft aan, dat we over alternatieve huisvesting al een jaar in gesprek zijn, dus het komt niet uit de lucht vallen.
Mw. Pieters: we hebben inmiddels een optie op de Tarweweg met ontbindende
voorwaarden (o.a. bestuurlijk akkoord). Mocht er een andere afweging moeten worden gemaakt, dan zal hierover snel duidelijkheid moeten komen.
Opmerkingen/vragen:
- Dhr. Van Elk (Druten) vraagt in hoeverre de verbindingen met VRGZ functioneel een rol spelen. Mw. Pieters is ook directeur GHOR; voor inhoudelijke
samenwerking en bedrijfsmatige ondersteuning heeft het de voorkeur in het huidige pand Groenewoudseweg te blijven.
- Dhr. Thijssen (Berg en Dal) vraagt zich af of het wel reëel is om nog met Nijmegen te gaan praten, gezien het grote verschil in investering. Dhr. Engels is van mening dat o.a. gezien de relationele sfeer, het gesprek aangegaan moet worden.
- Dhr. Frings (Nijmegen) deelt mee dat hij vanwege ‘de dubbele pet’ geen onderdeel uitmaakt van dit dossier.
- Dhr. Thijssen (Berg en Dal) vraagt naar de besluitvorming hierover. Het DB beslist hierover maar hecht eraan het AB erbij te betrekken. Dat zal volgende week mogelijk via de mail worden gedaan.
- Dhr. Buwalda (Zaltbommel) adviseert hierin ook naar duurzaamheid te kijken.
- De voorzitter vraagt er rekening mee te houden dat in de komende week (per mail) gevraagd kan worden om bekrachtiging van het voorstel.
Huisvesting GGD, locatie Tiel:
Mw. Pieters geeft de huidige stand van zaken weer;
Het pand Kersenboogerd 2 is aangekocht. Onderzoek heeft uitgewezen dat de grond schoon is. Daarmee zijn er geen belemmeringen meer en zal volgende week de akte worden gepasseerd.
De overige mededelingen worden voor kennisgeving aangenomen.
4. Medewerker betrokkenheid- en tevredenheidsonderzoek (MBTO)
Op 28 maart jl. is het medewerker betrokkenheid- en tevredenheidsonderzoek (MBTO) bij GGD Gelderland-Zuid gehouden. Medewerkers konden met gebruik van stemkastjes aangeven hoe tevreden zij zijn over verschillende aspecten. De resultaten zijn anoniem verwerkt en zijn niet te herleiden naar een persoon. Organisatie-breed kent GGD Gelderland-Zuid slechts acht items die onder de 6.0 gemiddeld scoren en slechts drie items die een 5,5 of lager scoren (digitale werkomgeving heeft de laagste score in het onderzoek). Dit toont aan dat het basisniveau sterk is en een solide grond biedt om verder op te ontwikkelen.
Opmerkingen:
- Dhr. Benschop (Neder-Betuwe): Wat opvalt is de lage score van leiderschap directeur. Hoe komt dat en hoe gaan we dat verbeteren?
Antwoord mw. Pieters: Het was een interactieve sessie en zoals in de bijgaande reflectie op de resultaten staat opgenomen, is uit de feedback gebleken dat het vooral gaat om de zichtbaarheid; men weet niet wat de directeur doet. Hierover gaat mw. Pieters met de teams/medewerkers in gesprek voor nadere
kennismaking en verdieping. Verder worden in verschillende afdelingsoverleggen de scores per afdeling besproken.
- Dhr. Frings (Nijmegen) en dhr. Driessen (Tiel) hebben met de OR in het reguliere halfjaargesprek o.a. het ziekteverzuim in relatie tot de werkdruk besproken.
- Dhr. Krook (Neerijnen) heeft vaker dergelijke onderzoeken zien passeren en is van mening dat de GGD het helemaal niet slecht doet en wil dan ook
complimenten geven aan de organisatie en aan het AB zelf.
pagina 3 van 6 datum 29 juni 2017 ons kenmerk GGD/DIR/0083/mr
Besloten wordt:
1. Kennis te nemen van de resultaten van het MBTO en van de reflectie op de resultaten van het MBTO van de DPG, mede namens het MT.
5. Financieel
5.1 Jaarstukken 2016
Voorligt het gecombineerde Jaarverslag 2016, bestaande uit het inhoudelijke jaarverslag 2016 en het financiële jaarverslag 2016 en de goedkeurende accountantsverklaring.
De zienswijzen van alle gemeenten zijn binnen. Met uitzondering van gemeente Tiel, die gedeeltelijk akkoord gaat, zijn alle gemeenten akkoord.
Dhr. Driessen licht toe dat Tiel principieel van mening is dat de overschotten van alle GR’en per definitie moeten terugvallen naar gemeenten en stemt daarom tegen het toevoegen van het resultaat aan de algemene reserve.
Besloten wordt:
1. Kennis te nemen van de concept Jaarstukken 2016 en de accountantsverklaring.
2. De concept Jaarstukken 2016 vast te stellen
3. In te stemmen met de resultaatbestemming: € 180.000 toe te voegen aan de algemene reserve. Gemeente Tiel stemt tegen.
5.2 Programmabegroting GGD 2018
Voorligt een aangepaste versie van de conceptbegroting (versie 0.9 d.d. 14.06.2017) De zienswijzen van alle gemeenten zijn binnen: een deel is akkoord, een deel is gedeeltelijk akkoord en een deel is niet akkoord. Daarnaast vraagt een deel om een toelichting.
Opmerkingen/vragen:
- Dhr. Thijssen (Berg en Dal) vraagt om met name voor de gemeenten die niet of gedeeltelijk akkoord zijn, een reactie van GGD naar gemeenten te sturen met een toelichting op het besluit, dat door meerderheid van stemmen de
Programmabegroting GGD 2018 is vastgesteld.
Antwoord mw. Pieters: de verschillende zienswijzen zullen aan het verslag worden toegevoegd en naar de raden zal een toelichting worden verzonden, waarin ook de stemverhouding zal worden weergegeven.
- Mw. De Swart (Heumen) laat weten, dat de raad het gevoel van
argwaan/wantrouwen bij de hardheid van de gegevens heeft. Men voelt zich steeds meer op afstand van (het eigenaarschap van) de GR’en, waaronder de GGD. Bij alle GR’n ligt de wens van de raad van Heumen met maandrapportages te gaan werken. In Heumen is een algemene motie aangenomen richting de GR’n om meer inzicht te bieden in de cijfers. Een aantal gemeenten herkent dit gevoel bij de raden.
- Dhr. Sidali (Culemborg): er zijn raden die eenmaal per maand of eenmaal per zes weken vergaderen. Vraag is hoe we de raden zo goed mogelijk kunnen bedienen en ze zo vroeg mogelijk kunnen betrekken.
- Dhr. Thijssen (Berg en Dal) pleit voor een ‘populaire versie’ van de begroting, die beter hanteerbaar is. Daarnaast geeft hij aan dat gezien het belang dat Regio Nijmegen aan de Adviesfunctie hecht, wellicht daarmee sneller contact gezocht moet worden. De voorzitter merkt op dat de Adviesfunctie zelf gaat nadenken over haar rol in een evaluatie.
- Dhr. Driessen (Tiel) geeft aan dat een eerder bezoek van de DPG aan de raad positief is ontvangen en wil dit als suggestie meegeven.
Daarnaast geeft hij aan dat in de commissies veel complimenten zijn gemaakt over de nieuwe indeling van producten in de begroting.
Na een uitgebreide brainstorm, waarin o.a. gesproken wordt over de opties van een nieuwsbrief of klankbordgroep van Raadsleden, wordt vastgesteld dat de ervaring van een aantal gemeenten met een toelichting door de DPG in de raad, dusdanig positief is ontvangen, dat dit zal worden doorgezet; op verzoek door gemeenten maar ook actief als aanbod door DPG. Dit zal in de reactie naar de raden worden meegenomen.
Conform stemgewicht (totaal 36) komen we tot de volgende stemverhouding:
1a: 22 voor – 14 tegen 1b: 30 voor – 6 tegen 1c: 20 voor – 16 tegen
Conclusie: Voor elk beslispunt (1a, 1b en 1c) is een meerderheid van stemmen voor.
pagina 4 van 6 datum 29 juni 2017 ons kenmerk GGD/DIR/0083/mr
Besloten wordt:
1. In te stemmen met de aangepaste begroting 2018 (versie 0.9; dd. 14 juni 2017) en daarmee met:
a. Indexering van 1,8%, met de opmerking dat tegen zijn: de gemeenten Lingewaal, Tiel, Beuningen, Druten, Berg en Dal, Heumen, West Maas en Waal en Wijchen
b. Een incidentele verhoging van de inwonerbijdrage van € 510.000,--, met de opmerking dat tegen zijn: de gemeenten Lingewaal, Beuningen en Wijchen.
(Gemeenten Tiel, Druten, West Maas en Waal en Culemborg gaan alsnog akkoord na onderbouwing, zoals verwoord in het voorblad.)
c. Een structurele verhoging van de inwonerbijdrage van € 101.000,--, met de opmerking dat tegen zijn: de gemeenten Lingewaal, Culemborg, Tiel, Beuningen, Druten, Berg en Dal, Heumen, West Maas en Waal en Wijchen.
Afspraak:
De zienswijzen zullen worden meegestuurd met het verslag van deze vergadering.
Naar de raden zal een toelichting worden verzonden, waarin ook de stemverhouding zal worden weergegeven. Tevens zal hierin de suggestie van dhr. Driessen worden
meegenomen om 2x per jaar bij de raden het aanbod te doen om langs te gaan voor een toelichting op zowel het uniforme deel als het maatwerkdeel en per gemeente actief specifieker te informeren.
6. Veilig Thuis
6.1 Overdrachtsafspraken tussen Veilig Thuis en gemeenten en gemeenten en het lokale veld
De afgelopen maanden is in opdracht van de gemeenten in de regio Gelderland-Zuid door de werkgroep “Samen Doen” gewerkt aan het vastleggen van samenwerkings- afspraken tussen Veilig Thuis en gemeenten en gemeenten en het lokale veld. Het DB heeft de gemeenten verzocht om vóór 19 juni het DB per brief te informeren over de uitkomst van de besluitvorming van de colleges.
Dhr. Cazemier geeft een toelichting.
- De zienswijzen van Culemborg en Druten zijn binnen maar nog niet in het overzicht verwerkt. Alle gemeenten zijn akkoord met alle overdrachtsafspraken, wat als een belangrijke mijlpijl wordt beschouwd.
- Naar aanleiding van de opmerkingen bij de zienswijzen van Beuningen en Lingewaal: begin volgend jaar is er een evaluatie en in de nieuwe samenstelling Samen Doen worden gemeenten voldoende vertegenwoordigd.
Opmerkingen/vragen:
- dhr. Kersten (Beuningen) is blij met deze aankondiging.
- dhr. Driessen (Tiel) wil complimenten maken voor de wijze van samenwerking VT/gemeenten in deze, zeker gezien de hoge druk die erop ligt.
Besloten wordt:
1. Kennis te nemen van de definitieve afspraken tussen Veilig Thuis en gemeenten en gemeenten en het lokale veld.
2. De definitieve afspraken door te geleiden naar de colleges van de deelnemende gemeenten ter vaststelling.
3. Het DB per brief te informeren over de uitkomst van de besluitvorming van de colleges.
4. De definitieve afspraken tussen Veilig Thuis en gemeenten en gemeenten en het lokale veld vast te stellen.
In het verlengde hiervan vraagt mw. De Swart (Heumen) hoe de vlag erbij staat wat betreft de toets van stap 2 door de Inspectie op 4 juli a.s.
Antwoord dhr. Cazemier: we hadden te maken met een zeer korte voorbereidingstijd van stap 1 naar stap 2 (drie maanden, waar gemiddeld negen maanden voor staan). Het heeft een zware wissel op collega’s getrokken, maar er zijn grote stappen gezet. Er wordt planmatig gewerkt aan het beoordelen van casussen, triages gebeuren binnen 5 dagen en er wordt systematisch gewerkt aan kwaliteit/certificering enz. Waar nog een slag in gemaakt moet worden, is het slimmer omgaan met het afronden van
onderzoeken; wanneer sluit je het onderzoek af en wanneer ga je over tot de organisatie van de overdracht. Dhr. Cazemier ziet het inspectiebezoek met vertrouwen tegemoet.
De voorzitter meldt dat z.s.m. na het inspectiebezoek het AB zal worden geïnformeerd.
pagina 5 van 6 datum 29 juni 2017 ons kenmerk GGD/DIR/0083/mr
6.2 Verlenging interim-management i.r.t. Stap 2 en inbedding Veilig Thuis bij GGD
Voorliggen de uitgangspunten bij verlenging interim-management VTGZ, op basis waarvan het volgende voorstel wordt gedaan:
Op 1 september 2017 start manager VT. De procedure is gestart.
De manager legt zich (in eerste instantie) toe op de aansturing van de VT- medewerkers, bedrijfsvoering en op de verbinding met de overige GGD-taken (samenwerking intern en extern).
De functie van procesregisseur/teammanager wordt structureel ingevuld per 1 september 2017.
Mevrouw N. Willemsen (interim-manager VTGZ) stopt per 1 september 2017 en wordt tot einde 2017 ingezet als adviseur ten behoeve enkele specifieke
projecten (max. 2 dagen per week).
Met ingang van 1 september 2017 wordt het contract met de heer Cazemier verminderd tot 2 dagen/week. Hij zal vanaf deze datum met name
budgetverantwoordelijkheid, de relaties/samenwerking met het externe veld (waaronder Veiligheidshuis, politie, OM, Inspectie en gemeenten) en met Bestuur continueren. Daarnaast zal hij zorgdragen voor een zorgvuldige overdracht van de resultaatgebieden ‘budget/formatie’ en de ‘samenwerking extern’ aan de Manager Veilig Thuis.
Op 1 juli 2018 eindigt het contract met de heer Cazemier.
In 2017 en 2018 heeft VTGZ nog een fors aantal opgaven te realiseren. De interne organisatie moet verder consolideren, tegelijkertijd vraagt de keten van zorg en veiligheid om intensieve participatie van VTGZ. Gelet op al deze ontwikkelingen is het belangrijk dat de interim-directie VT wordt verlengd tot 1 juli 2018. Alleen op die wijze kan de continuïteit van het ingezette proces worden geborgd en kan VTGZ de beoogde doorontwikkeling realiseren.
In de maand september 2017 wordt door de interim-directeur Veilig Thuis een evaluatie uitgevoerd van het huidige construct (een aparte sturingsstructuur en begroting Veilig Thuis) teneinde te kunnen besluiten of Veilig Thuis Gelderland-Zuid per 1 juli 2018 een (aparte) afdeling gaat vormen onder de DPG van GGD Gelderland-Zuid.
Kosten van het voorstel:
De tijdelijke meerkosten voor 2017 zijn € 142.800,--
De meerkosten voor interim-directie Veilig Thuis 2018 worden geraamd op
€ 83.000,-- (= gemiddeld 2 dagen/week voor de interim-directeur). Hiervan is
€ 18.000,-- niet opgenomen in de conceptbegroting 2018.
Vervolg
De interim-directeur Veilig Thuis heeft n.a.v. de vraag van het DB, gezien bovengenoemde ontwikkelingen (en naast de meerkosten voor het interim- management), een inschatting gemaakt van reële – incidentele en structurele – meerkosten van de uitvoering van Veilig Thuis in 2017, 2018 en verder. Dit overzicht heeft het DB besproken in haar vergadering van 17 mei jl. Hierover heeft het DB
besloten de ontwikkeling van het financiële resultaat te volgen en indien nodig te komen met een voorstel voor een begrotingswijziging 2017.
Opmerkingen:
- Dhr. Bel (Lingewaal) wil eerst de evaluatie afwachten alvorens over het routeeroverleg een beslissing te nemen.
- Dhr. Van Elk (Druten) heeft zich in april al kritisch uitgelaten over de personeelskosten en ziet geen aanleiding om het contract van de interim- directeur tot 1 juli 2018 te verlengen en is van mening dat het weer op eigen kracht mogelijk moet zijn.
- De voorzitter pleit ervoor om op voorstel van het DB de huidige situatie tot 1 juli 2018 te handhaven (conform Van Montfoort) en vervolgens te onderzoeken hoe de aansturing na 1 juli 2018 wordt georganiseerd. De overige AB-leden zijn het daarmee eens.
Besloten wordt:
1. Kennis te nemen van de uitgangspunten, het voorstel voor de verlenging van interim-management VTGZ en de hiermee gepaard gaande kosten.
2. In te stemmen met de uitgangspunten, het voorstel voor verlenging van het interim-management VTGZ en de hiermee gepaard gaande kosten.
Gemeente Druten stemt tegen.
3. Kennis te nemen van de begrotingsoverschrijding 2018, die binnen de begroting 2018 moet worden opgelost. Gemeente Druten stemt tegen.
pagina 6 van 6 datum 29 juni 2017 ons kenmerk GGD/DIR/0083/mr
4. In te stemmen met het uitvoeren van een evaluatie in september 2017 door de interim-directeur Veilig Thuis van het huidige construct (een aparte
sturingsstructuur en begroting Veilig Thuis) teneinde in het AB van 14 december 2017 te kunnen besluiten of Veilig Thuis Gelderland Zuid per 1 juli 2018 een (aparte) afdeling gaat vormen onder de DPG van GGD Gelderland-Zuid.
5. Vooralsnog niet ermee in te stemmen dat het routeeroverleg per 1 november 2017 weer onder verantwoordelijkheid van Veilig Thuis wordt geplaatst.
6. De positionering van het Routeeroverleg te evalueren in het najaar. Hierna komt het DB met een voorstel voor positionering van het Routeeroverleg.
Opmerkingen/vragen
- Dhr. Benschop (Neder-Betuwe) vraagt wanneer de uitwerking van de extra incidentele en structurele kosten te verwachten is.
Voorzitter: in het najaar. Het DB stuurt er nog steeds op dat kosten VT binnen de begroting 2017 moeten vallen. Zodra het afwijkt komt het hier terug.
6.3 Regionaal rekenkameronderzoek Governance Veilig Thuis Gelderland Zuid De rekenkamercommissies van de gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Heumen, Nijmegen, West Maas en Waal en Wijchen gaan een onderzoek uitvoeren naar de wijze waarop de Governance van Veilig Thuis Gelderland-Zuid (VTGZ) is ingericht en heeft gefunctioneerd, en in het bijzonder de rol die de gemeenteraden daarin hebben
gespeeld, met als doel hierin inzicht te krijgen en om daarvan te kunnen leren voor het aansturen en controleren van VTGZ, maar ook voor gemeenschappelijke regelingen in het algemeen.
Besloten wordt:
1. Kennis te nemen van het regionaal rekenkameronderzoek naar de wijze waarop de Governance van Veilig Thuis Gelderland-Zuid is ingericht en heeft
gefunctioneerd en de reactie van GGD Gelderland-Zuid.
7. 8 Bekrachtigen besluit Dagelijks Bestuur over frictiekosten Mook en Middelaar ten gevolge van territoriale congruentie
Het AB heeft op 17 december 2015 het DB gemandateerd om het geschil tussen de gemeente Mook en Middelaar en de GGD op te lossen. Het DB heeft op 16 maart 2017 het besluit genomen dat de gemeente Mook en Middelaar de resterende frictiekosten van
€ 63.200,- alsnog dient te betalen. Het college van Mook en Middelaar heeft tegen dit besluit administratief beroep ingesteld bij Gedeputeerde Staten van Provincie Gelderland.
Er zal een hoorzitting worden gepland door een onafhankelijke commissie en daarna beslist GS over het ingestelde beroep. Er wordt gesteld dat het DB niet bevoegd is om een besluit te nemen waarin voorwaarden aan uittreding worden verbonden, omdat deze bevoegdheid op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen bij het AB berust.
Besloten wordt:
1. Het besluit van het Dagelijks Bestuur van 16 maart 2017 te bekrachtigen en te voorzien van een aanvullende motivering, door verzending van bijgaande brief aan de gemeente Mook en Middelaar.
2. Een kopie van de brief toe te zenden aan Gedeputeerde Staten.
8. Rondvraag
Dhr. Driessen (Tiel) maakt van de rondvraag gebruik om de wethouders
Rivierenland te vragen na het sluiten van deze vergadering nog even te blijven.
Dhr. Krook (Neerijnen) vraagt om bij de rapportage van de zienswijzen in plaats van een gescheiden lijst regio Rivierenland en regio Nijmegen in het vervolg een integrale lijst met alle gemeenten in alfabetische volgorde te hanteren.
9. Sluiting
De voorzitter sluit om 15.10 uur de vergadering onder dankzegging aan de deelnemers voor hun bijdrage aan deze vergadering.
bijlage 1 bij verslag AB 29.06.2017 Zienswijzen gemeenten Jaarstukken 2016
Overzicht dd. 27 juni 2017
Gemeente Rivierenland Zienswijze door gemeente gemaakte opmerkingen
Buren Akkoord Raad stemt in met jaarrekening 2016 en met toevoeging van € 180.000 aan de algemene reserve
Culemborg Akkoord Raad stemt in met jaarrekening 2016 en met toevoeging van € 180.000 aan de algemene reserve
Geldermalsen Akkoord Instemming met jaarrekening 2016 en met toevoeging van € 180.000 aan de algemene reserve Aan de opdracht om een ondernemingsgerichte organisatie te zijn heeft u ruimschoots voldaan.
Lingewaal Akkoord
Maasdriel Akkoord Instemming met jaarrekening 2016 en met toevoeging van € 180.000 aan de algemene reserve
Neder-Betuwe Akkoord Raad stemt in met jaarrekening 2016 en met toevoeging van € 180.000 aan de algemene reserve
Neerijnen Akkoord Instemming met jaarrekening 2016 en met toevoeging van € 180.000 aan de algemene reserve Aan de opdracht om een ondernemingsgerichte organisatie te zijn heeft u ruimschoots voldaan.
Tiel Gedeeltelijk akkoord Raad stemt in met de jaarrekening 2016.
Raad stemt niet in om het resultaat 2016 toe te voegen aan de algemene reserve.
Verzoek om het bedrag wat bestemd is voor de gemeente Tiel terug te laten vloeien naar de gemeente Tiel.
Zaltbommel Akkoord Raad stemt in met jaarrekening 2016 en met toevoeging van € 180.000 aan de algemene reserve
Gemeente regio Nijmegen Zienswijze door gemeente gemaakte opmerkingen
Beuningen Akkoord Instemming met jaarrekening 2016 en het winstbestemmingsvoorstel.
Druten Akkoord Instemming met jaarrekening 2016 GGD GZ.
Instemming om het financiele resultaat van €180.000 toe te voegen aan de algemene reserve.
Berg en Dal Akkoord Raad stemt in met jaarrekening 2016.
Raad stemt in om het positieve resultaat (€180.000) ten gunste te brengen van de algemene reserve.
Heumen Akkoord Raad stemt in met jaarrekening 2016.
Raad stemt in om het financiele resultaat van €180.000 toe te voegen aan de algemene reserve.
Nijmegen Akkoord Gemeente stemt in met jaarrekening GGD GZ.
Gemeente stemt in dat het resultaat van € 180.000 wordt toegevoegd aan de algemene reserve.
West Maas en Waal Akkoord Raad stemt in met de jaarrekening 2016 GGD GZ.
Raad stemt in om het resultaat van € 180.000 toe te voegen aan de algemene reserve.
Wijchen Akkoord Raad stemt in met de jaarrekening 2016 GGD GZ.
Raad stemt in om het resultaat van € 180.000 toe te voegen aan de algemene reserve.
bijlage 2 bij verslag AB 29.06.2017 Zienswijzen gemeenten Programmabegroting GGD 2018
Overzicht dd. 27 juni 2017
Gemeente Rivierenland Zienswijze door gemeente gemaakte opmerkingen
Buren Akkoord Buren vraagt blijvende aandacht voor Veilig Thuis en verwarde personen.
Culemborg Gedeeltelijk akkoord Akkoord met indexering van 1,8%.
Niet akkoord met structurele verhoging van € 101.000 (welke beschouwd kan worden als indexering) Niet akkoord met een incidentele verhoging van € 510.000, tenzij deze goed onderbouwd kan worden.
Geldermalsen Akkoord Complimenten voor de nieuwe opzet van de begroting.
Verzoek om in de begroting 2019 het jaar 2018 te noemen tbv vergelijkbaarheid en inzichtelijkheid.
Verzoek om niet alleen de kosten per product te laten zien, maar ook de bijdrage per gemeente per product.
Lingewaal Niet akkoord Niet akkoord met een indexering van 1,8%, maar met 0,6% (conform loon-prijscompensatie).
Niet akkoord met structurele en incidentele verhoging van de inwonerbijdrage, zonder extra taakstelling.
Bijstelling van acquisitiedoelstelling biedt mogelijkheden voor sluitende begroting.
Maasdriel Akkoord GGD heeft gewerkt aan een meer overzichtelijke begroting; er is inzicht in de kosten per product/programma, wat de GGD hiervoor gaat doen en wat de GGD wil bereiken.
Gevolg is wel dat een vergelijking met de voorgaande begrotingen niet goed mogelijk is.
Neder-Betuwe Akkoord Complimenten voor de nieuwe opzet van de begroting.
2017 komt niet voor in de begroting. Verzoek om tbv de inzichtelijkheid het voorafgaande jaar te noemen.
Verzoek om per product de bijdrage per gemeente inzichtelijk te maken.
Neerijnen Akkoord Het jaar 2017 komt niet voor in de begroting. Tbv de inzichtelijkheid zou het prettig zijn als voor de volgende begroting het voorgaande begrotingsjaar ook wordt meegenomen.
De exacte kosten voor de aanbesteding ICT zien we graag terug in de jaarrekening 2018.
Tiel Gedeeltelijk akkoord Niet akkoord met structurele uitzetting van € 273.000 en indexering van 1,8%, maar met 1,22%.
Niet akkoord met incidentele verhoging van de inwonerbijdrage, tenzij er een goede onderbouwing voor is.
Het verschil tussen 1,22 en 1,8% indexering, te weten € 90.000, te beschouwen als een te dekken tekort.
Zaltbommel Akkoord Complimenten voor de nieuwe opzet van de begroting: overzichtelijk, transparant en realistisch.
Er wordt uitgegaan dat bij de begroting 2019 wel weer vergelijk met het voorgaande jaar.
Gemeente regio Nijmegen Zienswijze door gemeente gemaakte opmerkingen
Beuningen Gedeeltelijk akkoord Niet akkoord met indexering van 1,8%, maar met 1,22%.
Niet akkoord met de incidentele (€338.000) en structurele (€ 273.000) verhoging van de inwonerbijdrage Verzoek om de incidentele verhoging te onderbouwen.
Druten Gedeeltelijk akkoord Niet akkoord met structurele uitzetting van € 273.000 en indexering van 1,8%, maar met 1,22%
De incidentele verhoging onderbouwen en bij gewijzigde begroting akkoord te gaan met de incidentele lasten.
Het verschil tussen 1,22 en 1,8% indexering, te weten € 90.000, te beschouwen als een te dekken tekort.
Berg en Dal Gedeeltelijk akkoord Niet akkoord met structurele uitzetting van € 273.000 en indexering van 1,8%, maar met 1,22%.
Akkoord met de incidentele bijdrage van € 510.000 tbv extra huisvestingskosten en bijdrage tbv ICT-invest.
Het verschil tussen 1,22 en 1,8% indexering, te weten € 90.000, te beschouwen als een te dekken tekort.
Heumen Gedeeltelijk akkoord Niet akkoord met structurele uitzetting van € 273.000 en indexering van 1,8%, maar met 1,22%.
Akkoord met de incidentele bijdrage van € 510.000 tbv extra huisvestingskosten en bijdrage tbv ICT-invest.
Het verschil tussen 1,22 en 1,8% indexering, te weten € 90.000, te beschouwen als een te dekken tekort.
Nijmegen Akkoord Akkoord met indexering van 1,8% en opgenomen incidentele en structurele uitzetting v.d. deelnemersbijdrage.
Verzoek dat de GGD de gemeenten tijdig informeert wanneer de GGD niet slaagt in de acquisitieopdracht.
Gemeente neemt voor een bedrag van €200.000 minder af aan maatwerkproducten bij de GGD.
West Maas en Waal Gedeeltelijk akkoord Niet akkoord met structurele verhoging van inwonerbijdrage en indexering van 1,8%, maar met 1,22%.
Niet akkoord met incidentele verhoging van de inwonerbijdrage, tenzij er een goede onderbouwing voor is.
Het verschil tussen 1,22 en 1,8% indexering, te weten € 90.000, te beschouwen als een te dekken tekort.
Wijchen Gedeeltelijk akkoord Niet akkoord met indexering van 1,8%, maar met 1,22%
Niet akkoord met de incidentele (€338.000) en structurele (€ 273.000) verhoging van de inwonerbijdrage Verzoek om de incidentele verhoging te onderbouwen
Algemeen bestuur
Vergadering 5 oktober 2017
Agendapunt 4
Onderwerp Mededelingen
1. Toezicht Wmo
In de eerste acht maanden van 2017 zijn er veel signalen over de kwaliteit van Wmo-aanbieders binnengekomen en onderzocht, alsmede follow up-onderzoeken uitgevoerd. Om binnen de begroting te blijven zijn de signaalgestuurde onderzoeken en follow up-onderzoeken over een langere periode uitgespreid. De prioriteitstelling is in goed overleg en met instemming van de betrokken gemeenten tot stand gekomen.
Mocht in de laatste vier maanden van het jaar blijken dat er in 2017 meer capaciteit nodig is om alle signalen en geplande follow up-onderzoeken uit te voerden dan de begrote 1250 uur, dan zullen we in overleg treden conform de besluitvorming van het AB van 6 april jl.
Daarnaast zijn er extra onderzoeksopdrachten door gemeenten gegeven. Om te voorkomen dat de reguliere werkzaamheden hierdoor in de knel komen, is in september jl. de werving gestart voor extra capaciteit Wmo-toezichthouder.
2. Besluit Provinciale Staten Gelderland dat geitenhouderijen zich niet mogen vestigen en uitbreiden in Gelderland
De Gedeputeerde Staten van Gelderland hebben op 30 augustus jl. door middel van een
voorbereidingsbesluit bepaald dat een geitenhouderij in Gelderland zich niet meer mag vestigen, uitbreiden of de oppervlakte van de dierenverblijven mag vergroten. Ook het omschakelen naar een geitenhouderij is verboden. Uit onderzoek blijkt dat omwonenden van geitenhouderijen in een straal van 2 kilometer meer kans hebben op longontsteking en is 10% van alle gevallen van longontsteking onder deze groep te wijten aan de geitenhouderij.
Het voorbereidingsbesluit geldt voor een half jaar. Binnen die termijn bereiden Gedeputeerde Staten een aanpassing voor van de Verordening Ruimte van Gelderland. Na vaststelling zullen de genoemde maatregelen definitief zijn.
Namens de drie Gelderse GGD’en heeft de heer Van de Weerdt, arts M&G medische milieu- kunde/toxicoloog overleg gevoerd met de gedeputeerde Van Dijk. Hierbij is aangegeven dat de GGD’en gezien de risico’s voorstander zijn van voorzorg. Hieraan is met dit besluit gehoor gegeven.
3. Regionale Thermometers Seksuele Gezondheid 2016
Bijgesloten zijn de regionale Thermometer Seksuele Gezondheid 2016 van de regio Gelderland- Zuid (bijlage 1) en de Thermometer van Oost-Nederland 2016 (bijlage 2). Deze cijfers over soa’s en seksualiteitszorg worden jaarlijks aangeleverd door het Centrum Seksuele Gezondheid van de GGD. De cijfers bieden handvatten om het lokale gezondheidsbeleid op het gebied van seksuele gezondheid verder aan te scherpen of aan te passen.
Bij bezoekers die gewaarschuwd zijn voor een soa, werd in 2016 het vaakst een soa gevonden. In Gelderland-Zuid lag het vindpercentage bij deze groep (36,2%) iets hoger dan voor heel Oost- Nederland (35,9%). Ook is er dit jaar een toename van het aandeel MSM (mannen die seks hebben met mannen) op de spreekuren gezien ten opzichte van 2015.
Dat er meer soa worden gevonden bij de Centra Seksuele Gezondheid komt onder andere omdat er steeds meer mensen getest worden die tot de hoog-risicogroepen horen.
Het soa-vindpercentage ligt in de regio Gelderland-Zuid iets lager dan gemiddeld in Oost- Nederland. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het relatief grote aantal studenten op de spreekuren. Zij komen sneller testen bij relatief lager risico.
Uit het landelijke onderzoek ‘Seks onder je 25e’ dat eind juni werd gepubliceerd, komt naar voren dat jongeren later aan seks beginnen. Dit wordt onderbouwd door de resultaten uit de
jeugdmonitor van Gelderland-Zuid (E-MOVO 2015-2016), die in de thermometer Seksuele Gezondheid voor Gelderland-Zuid zijn opgenomen.
4. Jodiumprofylaxe
Op 31 augustus jl. zijn brieven verstuurd door het Ministerie van VWS aan burgemeesters en Tweede Kamer over de distributie van jodiumprofylaxe. Voor Gelderland-Zuid geldt dat het westelijk deel van de regio in de preparatiezone ligt. De predistributie van jodiumtabletten wordt
door VWS in oktober uitgevoerd in de preparatiezones. Daarnaast wordt het mogelijk voor mensen die niet in de preparatiezone wonen om zelf tabletten aan te schaffen via de apotheek.
Het Ministerie is verantwoordelijk voor de uitvoering en de communicatie. Aanvullende
communicatie, bijvoorbeeld in het zorgnetwerk, zal per regio worden opgepakt. De GHOR en GGD werken hierin samen. De GHOR zal de ‘bijzondere locaties’ identificeren waar jodiumtabletten in voorraad beschikbaar zullen zijn (nooddistributie) voor een specifieke doelgroep (bijvoorbeeld jeugddetentie).
5. Kindermonitor
In oktober starten we met de kindermonitor, die ouders van kinderen van 0-12 jaar bevraagt. Dit jaar willen we voor de groep ouders van kinderen van 4-12 jaar de werving van de ouders via de scholen laten verlopen. We hebben de 250 basisscholen in de regio gevraagd of ze ons met de werving willen helpen. Bij volgende deelname van ouders van een school kunnen we een
schoolrapport/profiel maken. 224 scholen hebben hier positief op gereageerd. Het is spannend of dit ook zo gaat uitpakken, maar we hebben er vertrouwen in dat het een betere respons oplevert dan een steekproef.
6. Projectvoorstel ingediend over armoede en gezondheid
Met de academische werkplaats AMPHI, heeft de GGD een projectvoorstel ingediend bij ZonMw bij het programma Sociaal Economische Gezondheidsverschillen over het thema Armoede en
Gezondheid. In de gemeente Nijmegen willen we onderzoeken hoe de samenwerking tussen de gezondheids-agenda en de armoede-agenda binnen de gemeente beter kan verlopen en gebruik kan maken van elkaars mogelijkheden. Voor het einde van het jaar horen we of de aanvraag gehonoreerd wordt.
7. Projectvoorstel HIV-preventiepil gehonoreerd door Aidsfonds
De verwachting is dat het aantal nieuwe hiv-diagnoses versneld kan dalen als PrEP toegevoegd wordt aan de bestaande preventiemiddelen. PrEP is een bewezen effectieve en veilige hiv- preventiepil, die mensen met een verhoogd risico op hiv beschermt. Sinds kort is het middel geregistreerd in Nederland. Echter, mensen met een verhoogd risico op hiv die PrEP willen
gebruiken en een groot deel van de professionals in de zorg zijn niet of onvoldoende voorbereid op de introductie en het gebruik van prEp als preventiemiddel.
Het project richt zich op een adequate inrichting van de noodzakelijke zorgstructuur en de deskundigheidsbevordering van de diverse zorgprofessionals. Ook wordt de potentiële
gebruikersgroep van PrEP voorgelicht over mogelijkheden van PrEP gebruik. Daarbij zal in eerste instantie de focus gelegd worden bij de doelgroep MSM (mannen die seks hebben met mannen) als de grootste (in aantal) risicogroep voor hiv. Het betreft een samenwerking tussen GGD Gelderland- Zuid, GGD Amsterdam, GGD Utrecht, SOA Aids Nederland, universiteit Maastricht.
8. Aanpak personen met verward gedrag: Stand van het land op 5 oktober Op 5 oktober presenteert het Schakelteam ‘Personen met verward gedrag’ de derde
tussenrapportage. Ook zal de voortgang van de ontwikkelingen in de regio’s worden gepresenteerd aan de hand van de negen bouwstenen. Aan de hand van vijf kleuren kan de voortgang worden afgelezen. Door alle regio’s op deze wijze te presenteren, wordt helder waar (per regio) nog nadere inzet te plegen is. Regio’s zijn uitgenodigd om vooral de successen (parels) te benoemen, om zo van elkaar verder te kunnen leren. De regionale ‘factsheets’ worden op 5 oktober naar de Tweede Kamer gestuurd. De factsheet Gelderland-Zuid treft u in de bijlage aan.
Onderstaand de ‘ingekleurde’ bouwstenen (conceptversie) voor Gelderland-Zuid:
9. Kamerbrief Stimuleringsprogramma Publieke Gezondheid
Minister Schippers en Staatssecretaris Van Rijn hebben 12 september jl. de brief over het Stimuleringsprogramma Publieke Gezondheid naar de Tweede Kamer gestuurd. Met deze brief informeren zij de Tweede Kamer over het afronden van het Stimuleringsprogramma. In de brief komen de volgende onderwerpen aan de orde:
Inzicht in de inzet en effectiviteit van de publieke gezondheid.
Fundament van de GGD: diversiteit werkt.
Versterkte relatie met het sociaal domein.
Bestuurlijk overleg publieke gezondheid
De bewindslieden concluderen in hun brief dat: “Het Stimuleringsprogramma heeft laten zien dat het stelsel van de publieke gezondheid, zowel op landelijk als op lokaal niveau op orde is. Het is van belang dat wij deze kwaliteit ook in de toekomst hoog houden. Een toekomstbestendig stelsel van publieke gezondheid is daarnaast ook gebaat bij bestuurlijk partnerschap tussen rijk en gemeenten.” Daarom wordt in 2018 een eerste bestuurlijk overleg publieke gezondheid gehouden, waarin rijk en gemeenten een eerste analyse maken van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2018 en een aanzet geven voor een gezamenlijke nota gezondheidsbeleid.
Met de Kamerbrief zijn ook de volgende rapporten openbaar gemaakt:
De GGD in Beeld. Resultaten van een onderzoek naar taken, mensen en middelen van de GGD'en in Nederland (AEF).
AEF heeft in opdracht van VWS een onderzoeksrapport opgeleverd, waarin het complete werkpakket en de capaciteit van de 25 GGD’en zijn beschreven. Het biedt inzicht in de takenpakketten, bijbehorende financiën en formatie per GGD.
Lokaal gezondheidsbeleid: landelijke inventarisatie 2017. Inhoud en uitvoering van preventief gemeentelijk beleid (Cebeon i.s.m. Regioplan).
Het rapport van Cebeon biedt inzicht in de inzet van gemeenten op het terrein van gezondheidsbevordering, sociaal-economische gezondheidsverschillen en preventieve ouderengezondheidszorg.
Indicatorenset voor het stelsel van publieke gezondheidszorg: ontwikkeling compacte set en duiding; samenvatting (RIVM).
Het RIVM heeft een set indicatoren ontwikkeld om inzicht te geven in het functioneren van het stelsel voor de publieke gezondheidszorg. In overleg met professionals uit de
wetenschap, het beleid en de praktijk zijn voor deze set 45 indicatoren op 10 thema’s gedefinieerd.
Uit de onderzoeken is gebleken dat alle GGD’en de taken uit de Wet Publieke Gezondheid en de taken die onder de vier pijlers vallen goed uitvoeren. Ook zijn zij goed ingericht op veranderende omstandigheden en innovatie. Alle GGD’en voeren de taken uit de Wet Publieke Gezondheid waar nodig uniform uit. Waar het kan wordt lokaal maatwerk geleverd. Het onderzoek van AEF geeft aan dat er sprake is van diversiteit in organisatievorm tussen de GGD’en. De gemeenten en GGD’en hebben daarvoor beleidsruimte en gebruiken die ook.
Het onderzoek naar het landelijk beeld van de activiteiten van de gemeenten op het terrein van preventief gezondheidsbeleid door Cebeon laat zien dat de gemeenten werk maken van hun wettelijke taken en lokale gezondheidsnota’s hebben opgesteld waarin de landelijke speerpunten duidelijk zijn weerspiegeld. Ook hanteren veel gemeenten een brede benadering van preventief
gezondheidsbeleid en wordt dit steeds beter verbonden met het sociaal domein. Bij de uitvoering worden uiteenlopende soorten organisaties betrokken.
De Kamerbrief en bijbehorende rapporten zijn ter kennisname bijgevoegd en u kunt ze lezen via rijksoverheid.nl.
10. Rapport over luchtkwaliteit in Gelderland
Maandag 18 september jl. is het rapport ‘Naar een gezonde lucht in Gelderland – update 2017, Gezondheid meewegen in besluitvorming fysieke leefomgeving’ gepubliceerd. Het rapport gaat over de stand van zaken van de luchtkwaliteit in Gelderland, de gezondheidseffecten en de financiële gevolgen hiervan. Het rapport is geschreven door de drie Gelderse GGD’en in samenwerking met provincie Gelderland.
In het nieuwe rapport wordt duidelijk dat de luchtkwaliteit de afgelopen jaren is verbeterd, mede dankzij maatregelen van Gelderse gemeenten en provincie Gelderland. Betere luchtkwaliteit betekent minder gezondheidsschade. Ook al wordt bijna overal in Gelderland voldaan aan de normen, de gezondheidsschade door luchtvervuiling is nog groot. Gelderlanders leven gemiddeld nog ruim een jaar korter en in minder goede gezondheid door luchtvervuiling. Het rapport geeft middels kaarten en tabellen op buurtniveau inzicht in de concentraties luchtverontreiniging en de gezondheidseffecten daarvan.
De Gelderse GGD’en benadrukken in het rapport het belang om door te gaan met maatregelen om de luchtkwaliteit en de gezondheid van de inwoners van Gelderland te verbeteren. Ook staat in het rapport een berekening van kosten van de gezondheidseffecten van luchtvervuiling. Deze kosten zijn aanzienlijk. Maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren zijn relatief goedkoop in
vergelijking tot andere maatregelen om de gezondheid te verbeteren.
De ambtenaren met portefeuille gezondheid en/of milieu en leden Algemeen Bestuur zijn voorafgaand geïnformeerd over de publicatie.
Het rapport is als bijlage bijgesloten (ook beschikbaar via www.ggdgelderlandzuid.nl).
Gelderland-Zuid
Seksuele gezondheid in Gelderland-Zuid
2016
?
54,3%
22,7%
23%
26,5%
68,9%
4,6%
65%
11,5%
20,3%
26,3%
5,1%
48,1%
23,4%
28,5%
38,2%
55,3%
6,5%
55,6%
14,9%
21,3%
28,8%
5,3%
53,2%
25,4%
21,4%
27,9%
67%
5,1%
62,7%
12%
19,8%
28,3%
5,4%
GESLACHTRISICOGROEPENOPLEIDING
€€
vrouw
hetero
seksuele man
MSM
opleiding hoog opleiding
laag/
midden
opleiding onbekend
jongere
< 25 jaar
uit soa
endemisch land
is gewaar
schuwd
heeft klachten
is pros
tituee GGD GZ 2016 5.855 bezoekers
OOST NL 2016 19.507 bezoekers GGD GZ 2015 5.732 bezoekers
In aansluiting op de Thermo- meter Seksuele Gezondheid voor Oost- Nederland maakte GGD Gelderland-Zuid een verdiepende analyse van de cijfers en trends in het werkgebied Gelderland-Zuid.
Als input hebben we de gegevens van ons Centrum Seksuele Gezondheid gebruikt, onder meer over de gevonden soa’s bij risicogroepen. Daarnaast hebben we ook regionale uitkomsten van de volwassenenmonitor, jeugdmonitor (EMOVO) en het landelijke onderzoek
‘Seks onder je 25e’1 verwerkt in deze lokale thermometer.
In de Thermometer van dit jaar hebben we de focus gelegd op de mannen die seks hebben met mannen (MSM) en homoacceptatie. Onder meer omdat het regionale project voor homoemancipatie op scholen – SchoolsOUT! – dit jaar 15 jaar bestaat. Meer hierover leest u verderop in deze Thermometer.
BEZOEKERSKENMERKEN
CENTRA SEKSUELE GEZONDHEID 2016
1. De kenniscentra Rutgers en Soa Aids Nederland voeren iedere vier jaar een groot landelijk onderzoek uit onder jongeren tussen de 12 en 25 jaar. Dit onderzoek staat bekend onder de naam ‘Seks onder je 25e‘. GGD Gelderland-Zuid verhoogde in 2016 de steekproef onder 17-25 jarigen in haar regio, zodat we extra gegevens hebben over deze doelgroep. De volledige uitkomsten worden na de zomer gepresenteerd.
CENTRUM SEKSUELE GEZONDHEID GELDERLAND-ZUID
meer bezoekers
↑2%
dan in 2015
IN 2016
5.855
bezoekers
19.507
bezoekers in Oost- Nederland
CONSULT
TOTAAL VIND%
17,3%
GESLACHT
heteroseksuele man
vrouw MSM
14,8% 19,4% 21,1%
opleiding laag/midden
opleiding hoog opleiding onbekend
15,9% 21,9%
?
11,2%RISICOGROEPEN
jongere < 25 jaar
uit soaendemisch land gewaarschuwd
prostituee
klachten
€€
16,9% 36,2% 26,4%
10,1%
16,3%
OPLEIDING
MINDER
HETEROMANNEN, MEER MSM
In 2016 kwamen er 5.855 bezoekers naar het Centrum Seksuele Gezondheid. GGD GelderlandZuid nam daarmee 30% van het totaal aantal consulten in OostNederland voor haar rekening. Ten opzichte van 2015 groeide het aantal consulten met ruim 2%.
We wisten wederom meer MSMbezoekers (mannen die seks hebben met mannen) naar de spreekuren te trekken. Dat was voor ons een belangrijk doel, omdat onder deze groep meer soa’s worden gevonden. Daarentegen kwamen er minder heteroseksuele mannen op bezoek.
Deze ontwikkeling gold voor heel Oost
Nederland.
RELATIEF VEEL HOOG OPGELEIDE BEZOEKERS
In vergelijking met OostNederland zag GGD GelderlandZuid opnieuw veel hoogopgeleide bezoekers. Mogelijk wordt deze toestroom veroorzaakt door de (studenten)stad Nijmegen, waar veel hoogopgeleide jongeren worden. Speciaal voor deze doelgroep voerde de GGD in 2016 een studentenspreekuur in. Het is nog te vroeg om de effecten hiervan te evalueren.
VINDPERCENTAGES SOA’S
Het totale vindpercentage in Gelderland
Zuid was 17,3%, ruim een procent lager dan het vindpercentage voor heel OostNederland (18,4%). Dit heeft mogelijk te maken met het relatief grote aantal studenten op de spreekuren:
hoogopgeleide jongeren lopen minder risico op een soa. Opnieuw was het vindpercentage het hoogst bij de bezoekers die gewaarschuwd waren voor een soa (36,2%). Dit percentage was iets hoger dan het percentage voor heel OostNederland.
NADERE ANALYSE VAN
DE MSM-GROEP PREVENTIE ACTIVITEITEN VOOR DE MSM-GROEP
E-MOVO
Om de vier jaar vullen de leerlingen van klas 2 en 4 van alle middelbare scholen in de regio GelderlandZuid een vragenlijst in over hun gezondheid en leefstijl. Ook het onderwerp seksualiteit komt hierin voor. In 2016 werd dit
‘EMOVO’onderzoek voor de vierde keer uitgevoerd. In vergelijking met de EMOVOuitkomsten van 2012 daalde het aandeel leerlingen dat al geslachtsgemeenschap had gehad, van 17% naar 13%. De cijfers uit het landelijke onderzoek ‘Seks onder je 25e’ bevestigen deze ontwikkeling:
jongeren hebben pas op latere leeftijd voor het eerst geslachtsgemeenschap. In GelderlandZuid ziet de verdeling per leeftijdscategorie en opleiding er als volgt uit:
Van de ondervraagde leerlingen had 7% (wel eens) een ongewenste seksuele ervaring. Dit percentage ligt lager dan bij de jongeren die het seksualiteitsspreekuur van de GGD bezochten: van hen zegt 12% een ongewenste seksuele ervaring te hebben gehad en 15% een negatieve ervaring met sexting. De acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren is verbeterd: 2 op de 3 jongeren vindt het normaal als 2 mannen of vrouwen verliefd zijn op elkaar.
Deze verbetering zien we op landelijk niveau terug in het onderzoek ‘Seks onder je 25e’.
Binnen de MSMgroep was het vindpercentage 21,1% tegenover 17,3% voor alle bezoekers. Het vindpercentage lag het hoogst bij de MSMbezoekers tussen 20 en 30 jaar. Mogelijk hebben mannen in deze leeftijdscategorie meer wisselende contacten dan wanneer zij ouder zijn. Het risico op een soa is dan groter en de behoefte om te testen ook.
Vergeleken met heteromannen en vrouwen valt op dat binnen de MSMgroep veel gonorroe gevonden wordt (bij heteromannen en vrouwen wordt veel chlamydia gevonden). Ook valt op dat het opleidingsniveau van de MSMbezoekers gemiddeld genomen iets lager ligt.
Naast het testen van de MSMgroep bij de GGD, trokken onze verpleegkundigen er ook op uit om de MSMgroep te bereiken.
Outreachende activiteiten waren onder meer:
• Het bieden van testmogelijkheden en vaccinaties tegen hepatitis, in een homosauna.
• Soavoorlichting, testen en vaccinaties voor LHBTvluchtelingen, op ontmoetingsavonden van het COC.
• Folders, condooms, test en vaccinatieinformatie bij de coming
outgroepen en jaarlijkse safeseksavond van homojongerenorganisatie Dito!
• Soavoorlichtings en promotiemateriaal uitdelen tijdens de roze woensdag van de Vierdaagse in Nijmegen.
• Actieve deelname op gaychatsites, onder meer met advies over veilige seks, testen en vaccinaties.
SEKS ONDER JE 25
EIn 2016 namen in GelderlandZuid 652 jongens en 486 meisjes tussen de 12 en 25 jaar deel aan het onderzoek ‘Seks onder je 25e’. Van de deelnemende jongens gaf bijna 9% aan bi
of homoseksueel te zijn en 2,7% wist het nog niet. Bij de meiden gaf 7% aan bi of lesbisch te zijn en 5,5% wist het nog niet. Van de totale groep zei 88% hetero te zijn, 8% bi, homo of lesbisch, en 4% wist het nog niet.
Van de jongeren die geslachtsgemeenschap hadden gehad, zei 71% nog nooit een soatest te hebben gedaan. Van degenen die wél ooit een soatest deden, bleek 14,7%
daadwerkelijk een soa te hebben. Dit vindpercentage ligt lager dan het vindpercentage dat in 2016 door de GGD werd geregistreerd (17,3%). Mogelijk heeft dit te maken met de strengere triagering van de GGD, waardoor alleen jongeren met risicogedrag op het spreekuur komen.
In het najaar van 2017 komt GGD GelderlandZuid met een volledige analyse en duiding van de regionale gegevens uit het onderzoek ‘Seks onder je 25e’.
80%
60%
40%
20%
0%
klas 2 klas 4 vmbobk vmbot havo vwo gezoend
gemeenschap
Gelderland-Zuid Uit de regionale gegevens van het
onderzoek ‘Seks onder je 25e’ blijkt dat jongeren die bi, homo of lesbisch zijn, hun seksuele voorkeur lang niet altijd met anderen delen. Ruim 1 op de 3 van deze jongeren vindt het een probleem om dit te vertellen. Bijna de helft is wel eens uitgescholden vanwege zijn/haar seksuele voorkeur en 11% is (zeer vaak) gepest of zelfs bedreigd.
Hoewel de tolerantie groeit ten aanzien van homoseksualiteit (zie ook de uitkomsten van EMOVO, Seks onder je 25e, en de
volwassenenmonitor), heeft het thema blijvend aandacht nodig binnen de jongerendoelgroep. In dit kader willen we het project SchoolsOUT! in de kijker zetten. Dit project startte 15 jaar geleden op initiatief van de gemeente Nijmegen, onder de vlag van de GGD. SchoolsOUT!
ondersteunt scholen bij het beschermen van de sociale veiligheid van lesbische en homo/
biseksuele jongeren en transgenders. In Nijmegen doen alle scholen voor voortgezet onderwijs mee. Sinds 2016 is het project uitgebreid naar het ROC en het primair onderwijs.
Persoonlijke schoolbezoeken en maatwerk zijn volgens projectleider Ursula Prinsen de succesfactoren voor het project. “Omdat Nijmegen al meer dan 15 jaar actief beleid
voert, is de gereedschapskist waaruit dit maatwerk wordt samengesteld, goed gevuld geraakt. We hebben in totaal bijna 80 verschillende interventies om aan de slag te gaan met seksuele diversiteit en sociale veiligheid op scholen. Dat zijn lokale initiatieven, zoals Mind Mix en AanZ, maar ook landelijke initiatieven van bijvoorbeeld het COC.” Ze is trots op het beleid van Nijmegen en blijft haar schoolbezoeken trouw en met veel plezier afleggen. Geen overbodige luxe, vindt ze zelf, want het thema vraagt om onderhoud. “Docenten hebben het al vaker tegen me gezegd:
Als jij nu langs blijft komen, dan hou je ons scherp en raakt het thema niet op de achtergrond.”
Zie ook: www.schoolsoutweb.nl
Uitgever: GGD Gelderland-Zuid Centrum Seksuele Gezondheid 088 – 144 71 96
seksuelegezondheid@ggdgelderlandzuid.nl
VOLWASSENEN MONITOR
In het najaar van 2016 is grootschalig onderzoek gedaan naar de gezondheid en leefstijl van volwassen inwoners (19+) in de regio GelderlandZuid. In de vragenlijst die hun werd voorgelegd, kwamen ook seksueel gerichte onderwerpen aan bod. Bijvoorbeeld over onbeschermde contacten en over seksuele geaardheid. Uit de eerste resultaten van het onderzoek blijkt onder meer dat 8% van de volwassenen het afgelopen halfjaar geslachtsgemeenschap had met een ‘losse’
partner. Iets meer dan de helft daarvan gebruikte geen condoom.
Van de mannen zei 2% dat ze zich seksueel alleen
aangetrokken voelen tot mannen, 1% tot zowel mannen als vrouwen, 4% vooral tot vrouwen en 91% alleen tot vrouwen.
Als het gaat om acceptatie van homoseksualiteit, dan vindt 65% een seksuele relatie tussen twee mannen (helemaal) oké.
Bij de jongeren uit het EMOVOonderzoek was dit aandeel ongeveer hetzelfde.
De definitieve resultaten van de Volwassenenmonitor worden in het najaar van 2017 bekendgemaakt.
Cijfers en trends in soa’s en seksualiteitsvragen van de GGD’en in Oost-Nederland
Thermometer 2016
SOA
SOA !
Sekswerkers (man/vrouw) Mannen die seks
hebben met mannen (MSM)
Mensen die gewaarschuwd zijn voor een soa
Mensen met soa-gerelateerde
klachten Jongeren onder
de 25 jaar
Mensen uit gebieden waar hiv/soa’s veel
voorkomen
Mensen die seksueel geweld hebben
meegemaakt
€ €
Sinds 2013 schommelt het aantal soa- consulten tussen de 18.500 en 19.500. Het soa-vindpercentage is door de jaren heen steeds verder gestegen: van 14,0% in 2009 tot 18.4% in 2016. Dit wijst erop dat de
centra seksuele gezondheid in Oost- Nederland steeds meer (alleen) de groep met een hoog risico op het spreekuur zien.
GGD WEET RISICOGROEPEN GOED TE VINDEN
TREND
RISICOGROEPEN
Hoeveel bezoekers ontvingen we in 2016 op de centra seksuele gezondheid? Welke soa’s
vonden we? Waarover gingen de seksualiteitsvragen? In deze jaarlijkse Thermometer
Seksuele Gezondheid ziet u hoe het met de seksuele gezondheid onder risicogroepen in
Oost-Nederland is gesteld. En welke activiteiten de vijf GGD’en in Gelderland en Overijssel
ondernamen op het gebied van preventie en voorlichting.
SOA-VINDPERCENTAGE NIET VERDER GESTEGEN
In 2016 was het totale soa-vindpercentage in Oost-Nederland 18,4%. Dit cijfer is voor het eerst sinds jaren niet verder gestegen in de regio, en is gelijk aan het landelijke vindpercentage.
In 2016 bezochten 19.507 mensen de centra seksuele gezondheid in Oost-Nederland. Dit is een toename van 5,4% ten opzichte van 2015. Oost-Nederland nam hiermee 13,6%
van het totaalaantal consulten in Nederland (n=143.139) voor haar rekening.
De stijging van het aandeel mannen die seks hebben met mannen (MSM), zette in 2016 door. Het aandeel heteromannen daalde verder. Daarnaast zagen de centra opnieuw meer cliënten met een hoog opleidingsniveau dan met een laag/midden opleidingsniveau.
MEER BEZOEKERS IN 2016
2016 2015
Chlamydia 14,8 15,4
Gonorroe 4,3 4,0
Syfilis 1,4 1,1
Hiv 0,4 0,4
Hepatitis B 0,5 0,7
TOTAAL
VIND%
18,4 18,6
OOST-NL
VIND% SOA’S
CENTRA SEKSUELE GEZONDHEID OOST-NEDERLAND
BEZOEKERSKENMERKEN
↑5,4%
meer bezoekers dan in 2015vrouw ↓0,4%
GESLACHT / SEKSUELE VOORKEUR
heteroseksuele man ↓1,5%
MSM ↑1,9%
OPLEIDING
opleiding hoog ↑1,2%
opleiding laag/midden 0%
?
opleiding onbekend ↓1,1%jongere
< 25 jaar ↓0,6%
uit soa-endemisch land ↑0,4%
RISICOGROEPEN
gewaarschuwd ↑0,3%
klachten ↓0,5%
sekswerker (m/v) ↓0,1%
IN 2016
19.507
bezoekers
IN 2015
18.499
bezoekers
stijging daling
% bezoekers tov 2015
CONSULT 48,1%
23,4%
28,5%
38,2%
6,5%
55,6%
14,9%
21,3%
28,8%
5,3%
55,3%
Het vindpercentage lag bij lager opgelei- de bezoekers (21,3%) hoger dan bij hoogopgeleide bezoekers (16,9%).
Opnieuw sprong het vindpercentage bij de gewaarschuwde bezoekers eruit:
bijna 36% in Oost-Nederland en 31,7%
landelijk.
TOTAAL VIND%
18,4%
18,4% 9,7%
19,6% 35,9%
RISICOGROEPEN
jongere < 25 jaar
uit soa-endemisch land gewaarschuwd
sekswerker (m/v)
klachten
27,4%
20,8%
16,2% 20%
GESLACHT / SEKSUELE VOORKEUR
heteroseksuele man
vrouw MSM
16,9% 21,3% 14,4%
OPLEIDING
opleiding laag/midden
opleiding hoog opleiding onbekend
?
seksualiteit
34,9%
30%61,1% 27,4% 43,2% 39,4% 28,7%
VEEL VRAGEN OVER ANTICONCEPTIE
Jongeren onder de 25 jaar kunnen, behalve voor een soa-test, ook met seksualiteits- vragen terecht op het spreekuur seksuele gezondheid. Dit aanbod is landelijk bekend onder de naam ‘Sense’. De meeste vragen van jongeren gingen in 2016 over seksproblemen (34,9%), zoals pijn bij het vrijen of erectie- stoornissen. Veel vrouwelijke bezoekers, zowel laag- als hoogopgeleid, hadden vragen over anticonceptie (35,2%).
35,2 % 28 % 30,4 % 28,7 % 30,5 %
anticonceptie
29,6%
SENSE-SPREEKUUR ONDERWERPEN
7,5% 3,5% 9,4%
7,2%12,4%
(onbedoelde) zwangerschap
6,3%
5,8% 15,8% 19,8% 11,7% 11,3% 16,2%
seksueel geweld
14,2%
anders
14,9%
33,1% 11,6% 12,3% 16,2% 14,2% 15,5%
HOEVEEL % PRAAT HIEROVER?
Mannen Vrouwen
Jonger dan 20 jaar 20-25 jaar Opleiding hoog Opleiding laag-midden
