"Wij zien slechts een topje van de ijsberg"
Op 15 juni, de internationale dag tegen ouderenmishandeling, verzamelen zich circa 90 professionals in D'n Bogerd in Druten. Allen met maar één doel: aandacht voor financieel misbruik van ouderen. De regionale alliantie 'Veilig financieel ouder worden' wil met deze kick-off bijeenkomst het probleem op de agenda zetten in Gelderland-Zuid. Bij de 16 gemeenten en de samenwerkingspartners uit zorg en welzijn, maar ook bij professionals uit de financiële, juridische en justitiële sector.
Beter signaleren
Nijmeegse wethouder Bert Frings illustreert aan de hand van een situatie in zijn naaste omgeving, hoe afhankelijk oudere mensen kunnen zijn. En hoe gevoelig ze daarmee zijn voor uitbuiting en misbruik. Het aantal meldingen dat bij Veilig Thuis binnenkomt, is volgens hem slechts het topje van de ijsberg. "Financiële uitbuiting en misbruik, als één van de vormen van ouderenmishandeling, is een relatief nieuw fenomeen waar een groot taboe op rust. De gevoeligheid zit hem vooral in het feit dat het zich in de familiesfeer afspeelt." Hij roept professionals op om het melden niet te schromen. "Met het aanscherpen van de Meldcode vanaf 2018 wordt nog meer een beroep gedaan op uw signalerende rol. Als regio zetten we in op eerder zien en beter oppakken."
Juridische voorbehoedmiddelen
Na 40 jaar ervaring in de notariaatspraktijk en als hoogleraar notarieel recht heeft prof. dr.
Martin Jan van Mourik een fijngevoelige antenne ontwikkeld voor misbruik. "Mensen doen alles om er zelf beter van te worden. Ze maken misbruik van omstandigheden, affectie en onwetendheid." Zijn motto luidt dan ook: vertrouw niemand! Hij noemt enkele 'juridische voorbehoedmiddelen' die kunnen helpen om financieel misbruik van ouderen te voorkomen.
"Stel minimaal twee mensen aan als toezichthouder voor het beheren van een bankrekening, zij kunnen elkaar dan controleren. Geef deze mensen nooit algehele volmacht, maar stel voorwaarden. En bovenal: doe dit wanneer degene om wie het gaat, nog wilsbekwaam is."
Hij pleit voor het opstellen van een levenstestament. "Iemand kan hierin zelf de voorwaarden vastleggen voor financiële en medische keuzes die in de toekomst over hem of haar gemaakt
moeten worden."
Niet pluis-gevoel
Voor notaris Odette Paardekoper is het 'niet pluis'-gevoel een bekend gevoel. "Ook onze receptie en het secretaraat pikken signalen op. Een opdringerig familielid dat maar blijft bellen en vindt dat het niet snel genoeg gaat? Dat hoor ik terug van mijn collega's. Als wij denken dat de belangen van een cliënt worden geschaad, dan doen we daar iets mee. Ook al hebben wij als notaris een beroepsgeheim." Paardekoper maakt deel uit van het expertpanel, dat door Walter Vrijsen (Theducater) aan de tand wordt gevoeld over een casus. De andere panelleden zijn: Mirjam Pepels (stafmedewerker Swon), Vincent Fonville (bewindvoerder ZEKER), Desiree Verhoeven (Rabobank Rijk van Nijmegen), Chantal Hensens (huisarts Wijchen), Laura Brandt (financiële recherche politie), Bert Nijborg (ouderenvoorlichter ANBO), Jenny Ulehake (stafmedewerker STMR) en Martha van der Linden (Veilig Thuis).
Beter lx te veel melden
De casus gaat over Peter, die ongevraagd geld opneemt van de rekening van zijn oma.
Althans dat vermoedt oom Jan. De oma verwerpt deze gedachte, omdat ze afhankelijk is van de aandacht van neef Peter. Wat moet oom Jan doen? Paardekoper oppert om een
bewindvoerder te laten aanwijzen via de kantonrechter. Ze voegt eraan toe dat dit niet makkelijk is met een oma die tegenwerkt, en nog wilsbekwaam is. "Als u advies nodig heeft
melder kunt u bovendien anoniem blijven als u dat wilt." Ze merkt dat de Meldcode nog onvoldoende bekend is binnen diverse beroepsgroepen. Professionals adviseert ze om bij twijfel altijd te melden. "Beter lx te veel dan lx te weinig."
Werkconferenties najaar
Politie, huisarts, zorgprofessionals, seniorennetwerk, welzijn, financiële instellingen, ze kunnen alle een rol spelen in het signaleren en melden van financieel misbruik. En dat wíllen ze ook graag, zo blijkt uit de gedrevenheid in het panel. Er is grote behoefte om samen te werken en te weten wie welke rol heeft in het signaleren, bespreken en handelen.
Projectleider Maaike Geertzen zegt de aanwezigen ondersteuning toe vanuit de regionale alliantie 'Veilig financieel ouder worden' en vanuit het Netwerk aandachtsfunctionarissen ouderen mishandeling in de regio. "We werken aan scholing van professionals en
voorlichting aan ouderen en hun omgeving. Ook hebben we een toolkit met ondersteunend materiaal, zoals een netwerkkaart en voorlichtingsteksten." Ze sluit de bijeenkomst af met de lancering van een film, waarin een ervaringsdeskundige en 8 ambassadeurs uit de regio aan het woord komen. "De komende tijd gaan we onze samenwerking verder vormgeven.
Noteer de data van de volgende werkconferenties alvast in uw agenda: 21 september regio Rivierenland en 25 september regio Nijmegen. Graag tot dan!"
İjL fll
Terugblik kick-off bijeenkomst 'Veilig financieel ouder worden Gelderland-Zuiď op 15 juni 2017.
GGD Gelderland-Zuid
Veilig financieel ouder worden Gelderland-Zuid
Vervolg in de regio
I ^9
THUIS
GGD Gelderland-Zuid
Welke behoefte is er?
* Elkaar leren kennen, elkaar beter weten te vinden
a Verbinden van de financiële partners met zorg å welzijn, versterken van de samenwerking
0 Weten waar I bij wie je je vraag kan stellen
* Inzicht in handelingsmogelijkheden van partijen
* Meer bewustwording en verhogen expertise: voorlichting en scholing > netwerk aandachtsfunctionarissen
ouderenmishandeling
GGD Gelderland-Zuid UEILIG
THUIS
2 werkconferenties
voor lokale professionals :
* Gemeenten Rivierenland > 21 september, 14.30-17.00 uur
* Gemeenten Nijmegen e.o. > 25 september, 14.30 - 17.00 uur Doel:
* Kennisuitwisseling Thi"'s pí U js
* Inzicht in betrokken partners (mbv ThuisPluis kwartet) -'varf«
* Lokale partners in kaart brengen en afspraken maken hoe je lokaal met elkaar kunt optrekken
(zogenaamde 'lokale allianties')
0«a nso,«GGD Gelderland-Zuid THUIS
'Lokale allianties'
Integrale samenwerking van (lokale) betrokken partijen
Gemeenten hierin belangrijke actor: stimuleren, meedenken Randvoorwaarde: lokale kartrekker, kan ook marktpartij zijn!
Hoe? Bijvoorbeeld door:
* Lokale bijeenkomsten
* Casuïstiek bespreken
* Neerzetten van gezamenlijke activiteiten
Samenstelling en aanpak zal per gemeente verschillen.
UEILIG THUIS
GGD Gelderland-Zuid
Lokaal netwerk
Hoe krijgen we meer inzicht in eikaars (on)mogelijkheden?
Wie is wie en wie doet wat?
Hulpinstrument » netwerkkaart in ontwikkeling
(digitaal model en beschikbaar om lokaal in te vullen)
GGD Gelderland-Zuid THUIS
Ouderen in veilige handen
in de regio Gelderland-Zuid
GGD Gelderland-Zuid
N ©tweir
i'/'MMWÜ
Veilig financieel ouder worden in Gelderland-Zuid
preventie en aanpak van financieel misbruik bij ouderen
Conceptversie 15/5/2017
Regio Gelderland- Zuid omvat de volgende 16 gemeenten:
Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Geļdermalsen, Berg en Dal, Heumen, Lingewaal, Maasdríel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Nijmegen, Tiel, West Maas en Waal, Wįchen en Zalttxxnmel.
GGD Gelderland-Zuid UEILIG
THUIS
Beschermingsbevvindvoerder
stap O: preventie
Ik verstrek individueel informatie
stap 1: in kaart brengen van signalen
Ik maak me zorgen, ik vermoed financiële uitbuiting.
stap 2: collegiale consultatie
Ik overleg met een collega en /of aandachtsfunctionaris en I of mijn leidinggevende binnen mijn organisatie
stap 3: gesprek met de cliënt Ik bespreek dat wat ik waarneem met
stap 4: wegen van het geweld Z mishandeling
Ik bekijk de ernst en risico van financiële liithnitinn. Staan de
Wat zijn de (wettelijke) mogelijkheden?
Door beschermingsbewind worden de financiële zaken overgenomen.
De bewindvoerder wordt aangesteld en gecontroleerd door de kantonrechter en heeft een wettelijk omschreven taak.
De behandeling van een aanvraag voor bewindvoering duurt ongeveer S weken.
NB Bij de keuze voor een bewindvoerder is het goed om na te gaan of deze door de rechtbank benoembaar is, aangesloten is bij een branchevereniging, goed bereikbaar is
Wat zijn de (wettelijke) beperkingen?
Bewindvoering gaat alleen over materiële en financiële zaken en niet over de zorg en het
bewindvoerder signaleren naar andere
Beschermingsbewindvoerder
Wanneer een oudere niet voor zijn eigen administratie en financiën kan zorgen, kan deze persoon of zijn omgeving een bewindvoerder via de rechtbank laten aanstellen om de financiële en materiële belangen te behartigen. De bewindvoerder kan iemand uit de familie zíjn of een professionele bewindvoerder. Een bewindvoerder beheert de inkomsten en bezittingen en zorgt er onder andere voor dat vaste lasten op tijd worden betaald. Een bewindvoerder neemt, zolang een cliënt dat kan, samen met de cliënt
beslissingen over financiële en materiële zaken. De bewindvoerder is
eindverantwoordelijk. Daarmee wordt voorkomen dat de cliënt bijv. zijn huis verkoopt of grote aankopen doet die hij niet
Lokale contactgegevens:
stap 5: beslissen: hulp organiseren of melden
Tlr noam ûûp hocliiih uoť ra hul
THUIS
GGD Gelderland-Zuid
Gemeente
Ouderenbond Weba
Wijl^m.4ĄWĴwfcSî
vomioénh Mentorschap
MaatschappelijkWerk Banken
!Ũ
•ŵ\mbulanceverpleegkundige
^ Beschermingsbewindvoerder
Sociaal-Psycniatrischverpleegkundige Z-Ziekenhuis/verpleegkundige^
^.OFinancieelRėche'rcheur P z»,G\Wiikverpleegkundige co 2 - Vwijkregieteam.^ 5
^er'ategpceCCurator^' VeiligThuis
'S'™ AcuteOpvang Woningbouw
QJ (n
GGD Gelderland-Zuid UEILIG
THUIS
Scholing en voorlichting voor professionals
* Op aanvraag, maatwerk, afhankelijk van behoefte
* Inzet deskundigheid Netwerk aandachtsfunctionarissen ouderenmishandeling
* Doel: vergroten kennis, toepassen Meldcode, handelingsperspectief bieden
* Thema financiële uitbuiting of ouderenmishandeling breed
* Al in de planning bij Veilig Thuis:
deskundigheidsbevordering sociale wijkteams
THUIS
GGD Gelderland-Zuid
aan ouderen en hun netwerk
o Doel: bewustwording creëren, wat kan oudere zelf doen?
* Samenwerking tussen aandachtsfunctionaris
ouderenmishandeling (Veilig Thuis) en lokale partners, zoals welzijn, bank, notaris,
ouderenbond/seniorennetwerken en evt. wijkagent
GGD Gelderland-Zuid UEILIG
THUIS
L.
beschikbaar:
* Netwerkkaart
voor professionals en communicatie https://veiligthuisgelclerlanclzuid.nl/professionals/ouderen mishandeling/
voor ouderen:
informatiemateriaal samengesteld
Door partners van de regionale alliantie
Wijzer Grijzer
Veilig financieel ouder worden in Gelderland-Zuid
