De leden van de gemeenteraad
Datum :
Kenmerk : UI17.09300
Kenmerkcode :
*UI17.09300*
Uw contact : Martijn Willems Telefoon : 14 024
Onderwerp : Vervolgnotitie dorpshuizen, MFA’s
Beste leden van de raad,
In de commissie vergadering Financiën en AZ van 10 oktober 2016 is het overzicht dorpshuiscentra (UI.16.07673) aan de orde geweest. Naar aanleiding van dit overzicht is er voorgesteld om te komen met een vervolgnotitie voor de dorpshuizen en de multifunctionele accommodaties (MFA’s).
Het doel van deze vervolgnotitie is om uitgangspunten vast te stellen om te komen tot harmonisatie.
In deze notitie staat wat er in de afgelopen 10 jaar is geïnvesteerd in de verschillende
accommodaties door de gemeente. Dit op verzoek van de commissie ruimte. Vervolgens wordt geschetst wat de huidige situatie is. Op basis hiervan worden er conclusies getrokken en tot slot gewenste uitgangspunten voor harmonisering vastgesteld met de uiteindelijke financiële consequenties.
1. Historie (investeringen)
Hieronder wordt beschreven wat er in de afgelopen 10 jaar door de gemeente is geïnvesteerd in de verschillende dorpshuizen/MFA’s. Daarnaast heeft er noodzakelijk onderhoud plaatsgevonden, wat niet in het overzicht is meegenomen.
Ontmoetingscentrum de Paulus Winssen
In de afgelopen 10 jaar zijn er vanuit de gemeente geen investeringen gedaan in het gebouw van de Paulus in Winssen. Op dit moment zijn er bij het verenigingsbestuur wel plannen om te investeren in ontmoetingscentrum de Paulus. Hiervoor is aan de gemeente een financiële bijdrage gevraagd. In 2009 heeft de nieuwbouw van basisschool de Wegwijzer plaatsgevonden. Hiermee was een
investering gemoeid van ongeveer €2.250.000,-.
Dorpshuis de Lèghe Polder
In 2015/16 is de Lèghe Polder gerenoveerd. De renovatie is in eigen beheer en verantwoordelijkheid uitgevoerd met financiële bijdragen van de Provincie Gelderland, diverse fondsen en een bijdrage
van de gemeente Beuningen. De gemeente heeft € 326.385,- geïnvesteerd in de renovatie van de Lèghe Polder.
Multifunctionele accommodatie de Kloosterhof
Het nieuwe multifunctionele centrum de Kloosterhof is in 2016 opgeleverd. De gemeente heeft € 4.673.272,- geïnvesteerd in de multifunctionele accommodatie de Kloosterhof. Hiervan was ongeveer €2.000.000,- bestemd voor de nieuwbouw van de Ruyterschool.
Multifunctionele accommodatie ’t Hart
Multifunctionele accommodatie ’t Hart is opgeleverd in 2008. De gemeente Beuningen heeft in MFA
’t Hart € 9.763.109,- geïnvesteerd. Hiervan was ongeveer €4.000.000,- bestemd voor de nieuwbouw van de toenmalige basisscholen de Duivendonck en de Klimboom.
2. Huidige situatie
In ons collegeprogramma hebben wij aangegeven dat wij veel waarde hechten aan het belang van de dorpshuizen/MFA’s en vermelden wij dat in elke kern een ontmoetingsplek (bij voorkeur in een multifunctionele accommodatie) overeind blijft. De aanwezigheid van een ontmoetingsplek is een belangrijk drager voor de leefbaarheid van onze vier dorpskernen. Dorpshuizen/MFA’s hebben een sociaal-culturele functie en zijn openbare ontmoetingsplaatsen voor de dorpsbewoners. Ze bieden onderdak aan het verenigingsleven en dragen bij aan de sociale cohesie in onze kernen.
Kenmerkend voor de dorpshuizen/MFA’s is het multifunctionele karakter (alles onder 1 dak), waardoor een breed scala aan functies en activiteiten mogelijk is.
In het onderstaande schema staat aangegeven wie verantwoordelijk is van de genoemde onderwerpen.
MFA Kloosterhof Lèghe Polder MFA ’t Hart De Paulus
Eigendom G S G V
OZB eigenaar G S G V
OZB gebruik G S G V
Beheer en Exploitatie Uitbesteed S S V
Klein onderhoud G S G V
Groot onderhoud G G G G
Gymvergoeding Ja Ja Ja Ja
Gemeente ontvangt huurinkomsten
Ja Nee Ja Nee
S= Stichtingsbestuur V= Verenigingsbestuur G= Gemeente
Eigendom
De multifunctionele accommodaties ’t Hart en de Kloosterhof zijn gemeentelijk eigendom. De beherende instellingen hebben een huurrelatie met de gemeente. De gebouwen van de Paulus in Winssen en de Lèghe Polder in Beuningen zijn in eigendom van het stichtings- of
verenigingsbestuur.
Onroerendezaakbelasting (OZB)
Door de eigendomssituatie zijn dorpshuizen verantwoordelijk voor alle verzekeringspremies en zakelijke lasten. Het eigenaars- en gebruikersdeel van de onroerend zaakbelasting worden voor de
Kloosterhof en ’t Hart door de gemeente betaald. De Lèghe Polder en de Paulus worden wat betreft de OZB (gebruikers- en eigenaarsdeel) niet gesubsidieerd.
Beheer en exploitatie
Eind jaren tachtig zijn beheer en exploitatie van de dorpshuizen overgedragen aan de beherende instellingen. In grote lijnen zijn deze instellingen verantwoordelijk voor de exploitatie, het beheer en het preventief cyclisch en herstelonderhoud aan de dorpshuizen. De gemeente is verantwoordelijk voor het ingrijpend en technisch onderhoud en draagt de kapitaallasten van de dorpshuizen. Met betrekking tot de vorm van het beheer en de exploitatie verschillen de centra. De
dorpshuizen/MFA’s worden beheerd en geëxploiteerd door een stichtingsbestuur (Lèghe Polder, Kloosterhof en ’t Hart) of vereniging (de Paulus), al dan niet samengesteld uit vertegenwoordigers van gebruikers. Binnen deze beheerstructuren wordt de exploitatie verschillend ingevuld. Bij de Kloosterhof wordt de horecavoorziening uitbesteed aan een commerciële exploitant die tevens het beheer uitvoert. De Kloosterhof ontvangt jaarlijks van de gemeente een exploitatiebijdrage, deze bijdrage inclusief coördinatiekosten bedraagt €55.000,-. Het stichtingsbestuur van MFA ‘t Hart heeft voor beheer en exploitatie circa 3 fte aan personeel in dienst die hier zorg voor dragen. MFA ’t Hart ontvangt ook jaarlijks een exploitatiebijdrage inclusief coördinatiekosten van € 281.000,-. De coördinatiekosten voor MFA ’t Hart zijn hoger dan voor de Kloosterhof. In 2004 is bij de voorbereiding van de bouw van het MFA besloten om coördinatiekosten te verlenen aan MFA ’t Hart. Deze kosten zijn gerelateerd aan een woningbouwproductie van 800 woningen in 10 jaar in Ewijk. Met het idee om de coördinatiekosten trapsgewijs te verminderen. Door de crisis in de woningmarkt en de bijgestelde woning bouwplanning is het aantal woningen in Ewijk fors
teruggebracht. Bijstelling van de bijdrage in de coördinatiekosten heeft niet plaatsgevonden, omdat de verwachte toename van de exploitatie van het MFA door de achterblijvende woningbouw niet heeft plaatsgevonden. De Lèghe Polder en de Paulus zijn zelf verantwoordelijk voor de exploitatie.
Het klein en groot onderhoud
Er bestaat geen eenduidige systematiek voor een meerjarige (investering) planning voor de
dorpshuizen/MFA’s. De planning van de activiteiten gebeurt voor elk dorpshuis verschillend. Onder klein onderhoud wordt het dagelijks en technisch onderhoud verstaan. Voor de Kloosterhof en ’t Hart worden jaarlijks middelen beschikbaar gesteld voor het klein onderhoud. Voor de Kloosterhof is dit € 23.150,- en voor MFA ’t Hart wordt € 64.355,- beschikbaar gesteld. Er is een kruisjeslijst opgesteld waaruit kan worden opgemaakt wie waarvoor verantwoordelijk is. De Paulus en de Lèghe Polder zijn financieel zelf verantwoordelijk voor het klein onderhoud. Onder groot onderhoud wordt het onderhoud, renovatie of vervanging verstaan. Voor het groot onderhoud worden voor alle centra middelen gereserveerd in het gebouwenbeheerfonds van de gemeente (het Z-fonds). Jaarlijks wordt er een dotatie voor in het gebouwen beheerfonds gedaan. De jaarlijkse dotaties; MFA ’t Hart € 84.744,- De Paulus € 15.419,- de Lèghe Polder € 6.446,-. Voor de Kloosterhof moet de bijdrage in het onderhoud fonds nog bepaald worden.
Gymnastiekvergoeding
Alle dorpshuizen/MFA’s bezitten een sportfaciliteit waar zowel sportverenigingen als het onderwijs gebruik van maken. Voor het onderwijs is de gemeente verplicht adequate, voldoende ingerichte sportvoorzieningen te faciliteren. Het onderwijsveld maakt gebruik van al deze
binnensportaccommodaties. Alle beherende instellingen ontvangen van de gemeente een gymnastiekvergoeding. De hoogte van de vergoeding is vastgesteld in de Wet op het Primair Onderwijs en wordt gebaseerd op het aantal lesgroepen dat gebruik maakt van de accommodatie, het stichtingsjaar van de gymnastiekaccommodatie en de oppervlakte van de sportzaal. De bedragen bevatten een vergoeding voor het onderhoud aan de binnenzijde van het gebouw, een bijdrage in de
exploitatie alsmede een vergoeding voor vervanging en aanpassing van het materiaal. Met ’t Hart en Lèghe Polder is sinds 2013 overeengekomen dat jaarlijks € 2.500,- van de gymnastiekvergoeding wordt gereserveerd voor vervanging van sport- en spelmaterialen en periodieke
veiligheidskeuringen in hun accommodaties. Deze regeling gold ook voor de Kloosterhof. Het huidige bestuur van de Kloosterhof beraadt zich of zij hier nog gebruik van willen maken. Indien zij dit beleid niet willen volgen, dan zijn zij zelf verantwoordelijk. Ook de Paulus kan hiervan gebruik maken. Het bestuur van de Paulus heeft hierover nog geen besluit genomen.
Gemeente ontvangt huurinkomsten
De gemeente ontvangt i.v.m. de eigendom situatie de huurinkomsten van de structurele gebruikers van de Kloosterhof en MFA ‘t Hart. De totale huurinkomsten van de Kloosterhof bedragen circa € 99.755,- per jaar. De huurinkomsten van de structurele gebruikers van MFA ’t Hart bedragen € 294.000,-. De gemeente ontvangt geen huurinkomsten van de Lèghe Polder en de Paulus.
Sporthal de Tinnegieter
De Tinnegieter is in eigendom van de gemeente Beuningen. Door de eigendomssituatie wordt het eigenaars- en gebruikersdeel van de onroerende zaakbelasting door de gemeente betaald. De sporthal wordt al geruime tijd geëxploiteerd door een exploitant. De sporthal is opgeleverd in 1979 en gerenoveerd in 2014. De gemeente heeft €609.000,- geïnvesteerd in de renovatie van de
Tinnegieter. De sporthal en kleedkamers zijn voorzien van energiebesparende maatregelen ook is er een nieuwe sportvloer is gerealiseerd. De Tinnegieter is een belangrijke aangewezen accommodatie om het gymnastiekonderwijs onderdak te bieden. De gemeente heeft de ambitie uitgesproken om gemeentelijk vastgoed meer te verduurzamen. Op het dak zijn zonnepanelen en een
zonneboilerinstallatie aangebracht, hiervoor is het dak gerenoveerd en zijn onder andere de asbestplaten vervangen. De opbrengsten van deze investeringen worden vanaf juni 2016 in mindering gebracht op de jaarlijkse exploitatiebijdrage die verstrekt wordt aan de exploitant. De exploitatiebijdrage voor 2017 is hierdoor vastgesteld op € 35.000,-. Met de exploitant van de Tinnegieter is een 5 jarig contact opgesteld met een kruisjeslijst als het gaat om
verantwoordelijkheden met betrekking tot het klein onderhoud. Ook hier is het groot onderhoud een gemeentelijke verantwoordelijkheid evenals het vervangen van sport- en spelmaterialen. De exploitatie van de kantine, de schoonmaak en de verhuur van het gebouw is een
verantwoordelijkheid van de exploitant. Sporthal de Tinnegieter is een belangrijke accommodatie voor het gymnastiekonderwijs in Beuningen. Echter is een sporthal van een andere maatschappelijke waarde dan de dorpshuizen en MFA’s. Een vergelijking met de andere accommodaties is daarom ook niet gerechtvaardigd.
3. Resumé
Er zijn overeenkomsten en verschillen tussen de 2 dorpshuizen (Lèghe Polder en De Paulus) en de 2 multifunctionele accommodaties (’t Hart en de Kloosterhof). Een grote overeenkomst is dat alle vier de accommodaties een groot maatschappelijke functie hebben en een rol vervullen waar mensen elkaar ontmoeten.
Eigendom/Onroerendezaakbelasting (OZB)
De verschillen zijn voornamelijk historisch ontstaan. Allereerst is er een verschil tussen een multifunctionele accommodatie en een dorpshuis. In de multifunctionele accommodaties zitten structurele gebruikers die een huurrelatie hebben met de gemeente. Bij de dorpshuizen hebben structurele gebruikers een huurrelatie met de stichting. Daarnaast hebben de MFA’s een breder scala aan maatschappelijke activiteiten, zo zit het onderwijs wel gehuisvest in de MFA’s maar niet in de dorpshuizen.
De MFA’s zijn eigendom van de gemeente, de dorpshuizen zijn eigendom van een stichting of vereniging. Het verschil van deze eigendom situatie heeft effect op het betalen van de
onroerendezaakbelasting. De gemeente is verantwoordelijk voor de OZB van de MFA’s en de stichtingen van de dorpshuizen zijn verantwoordelijk voor de OZB van de dorpshuizen.
Beheer, exploitatie, en gemeente ontvangt huurinkomsten
Er zijn ook verschillen tussen de MFA’s en dorpshuizen op basis van de exploitatiebijdrage. De MFA’s ontvangen een exploitatiebijdrage, de dorpshuizen ontvangen dit niet. Tegenover deze kosten staan echter de huurinkomsten die de gemeente ontvangt van de structurele gebruikers in de Kloosterhof en MFA ’t Hart. De huurinkomsten zijn afhankelijk van de jaarlijkse structurele
huurders. Samengevat kan gesteld worden dat de baten en lastensystematiek hierdoor min of meer hetzelfde is.
Het klein en groot onderhoud
Voor het onderhoud zijn er zowel overeenkomsten als verschillen. Voor alle dorpshuizen/MFA’s wordt er door de gemeente geld gedoteerd voor het groot onderhoud. Voor het klein onderhoud wordt alleen voor de Kloosterhof en MFA ’t Hart geld beschikbaar gesteld. De Paulus en de Lèghe Polder zijn hier zelf verantwoordelijk voor. Deze dorpshuizen zijn beide eigendom van een stichting en daardoor zelf verantwoordelijk voor het klein onderhoud.
Gymnastiekvergoeding
Alle vier de accommodaties krijgen een gymvergoeding voor het onderhoud aan de binnenzijde van het gebouw, een bijdrage in de exploitatie en een vergoeding en aanpassing van het materiaal.
4. Gewenste uitgangspunten voor harmonisering
Geconcludeerd kan worden dat dorpshuizen/MFA’s niet met een sporthal te vergelijken zijn. Ook dorpshuizen en MFA’s zijn niet volledig met elkaar te vergelijken. De dorpshuizen/MFA’s op een gelijke wijze behandelen is door de diversiteit niet altijd mogelijk. Bij investeringen en
subsidieregelingen wordt uitgegaan van maatwerk per dorp c.q. centrum. Een verschil dat wel logischerwijs te harmoniseren valt is de OZB.
Harmonisatie van de onroerendezaakbelasting (OZB)
Aangezien de dorpshuizen/MFA’s dezelfde brede maatschappelijk functie vervullen wordt
voorgesteld om het beleid op dit punt de harmoniseren. Vanaf 2018 worden de OZB aanslagen voor zowel de Paulus als de Lèghe Polder gecompenseerd door een subsidieregeling. Dit voorstel wordt meegenomen als “nieuw beleid” in de begroting van 2018. Deze harmonisatie brengt ook financiële consequenties met zich mee. De compensatie voor het eigenaars- en gebruikersdeel
onroerendezaakbelasting van zowel de Paulus als de Lègde Polder bedraagt jaarlijks € 17.500,-.
Tot slot
Wij vertrouwen erop met deze vervolgnotitie aan uw verzoek te hebben voldaan.
Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders
Dyanne Kocken secretaris
Carol van Eert burgemeester
