Cliëntenraad Gemeente Beuningen

(1)

Cliëntenraad

_Gemeen- te Beuningen

POSTADRES CLIËNTENRAAD BEUNINGEN: P/A POSTBUS 14,6640AABEUNINGEN

Aan het college van Burgemeester en Wethouders en de Raad van de gemeente Beuningen.

Datum : 2 maart 2021 Uw contact : Jan Revenberg Telefoon :

Onderwerp : Reactie Cliëntenraad op ontwikkelingen in het Sociaal Domein

Geacht College, geachte Raad,

De Cliëntenraad volgt in deze reactie de vragen die in de presentatie over de toekomst van de Sociaal Domein in de Commissie Samenleving, zijn gezegd.

1. Blijven we ‘doen wat nodig is’ of zetten we maximaal in op normalisering?

Door de vraag op deze manier te stellen lijkt het alsof er een tegenstrijdigheid zit in het ‘doen wat nodig is’ en normalisering. Die tegenstelling is er naar het oordeel van de Cliëntenraad niet.

Naar het oordeel van de Cliëntenraad moet ook in de toekomst ‘doen wat nodig is’ het uitgangspunt blijven. Daarnaast ondersteunt de Cliëntenraad de adviezen die komen uit het overleg met de ketenpartners, te weten:

a. Tegengaan van medicalisering;

b. Streven naar normalisering;

c. Nadruk leggen op eigen verantwoordelijkheid van onze burgers;

d. Versterken van psychosociale educatie;

e. Inzetten van Praktijkondersteuners Huisartsenzorg (POH) Jeugd;

f. Versterken van samenwerking ketenpartners (ook dat hoort bij ‘doen wat nodig is’).

2. Welke gevolgen verbinden we aan het feit dat in 2020 41% van de kosten ontstaan zijn door indi- caties via het Sociaal Team?

De druk op het Sociaal Team wordt groter. Daarbij komt het voor dat soms specialistische ondersteuning wordt afgeschaald en terug verwezen naar het Sociaal Team.

Inhoudelijk is dat naar het oordeel van de Cliëntenraad een goede ontwikkeling, vanuit de ge- dachte dat het voor cliënten goed is van zo weinig mogelijk ondersteuners en zo laagdrempelig mogelijk ondersteuning te krijgen.

Aan de andere kant wordt de werkdruk bij het Sociaal Team wel hoger, en is misschien bredere deskundigheid nodig.

(2)

Cliëntenraad

Blz.: 2.

In de vergadering van de Commissie Samenleving werd opgemerkt dat het Sociaal Team erg gericht is op ondersteuningshulp. Dit is een goede ontwikkeling maar de keerzijde is dat men geneigd is hulp te verlenen, waar dat misschien niet eens echt nodig is. Soms kunnen mensen beter aangespoord worden zelf hun problemen op te lossen (normalisering).

De Cliëntenraad is geneigd om te pleiten voor het versterken van het Sociaal Team met bredere expertise om adequaat en laagdrempelig in te spelen op bredere vragen, maar ook om, door in- terne afstemming, onnodige inzet van hulp tegen te gaan.

3. De zorg in het brede sociale domein was in het begin bedoeld voor de meest kwetsbaren in onze samenleving; moeten we ons hierop meer sturen of vinden we dat iedereen mee moet doen, los van de zorgbehoefte?

Als Cliëntenraad zijn wij van oordeel dat de ondersteuning in het begin gericht moet zijn op de meest kwetsbaren in onze samenleving. Maar ook hier wordt een tegenstrijdigheid gesugge- reerd. Door hulp te bieden aan de meest kwetsbaren, bouwt de gemeente ook aan een stevige inclusieagenda. Door in het beleid het meedoen van iedereen als uitgangspunt te nemen wordt ook de positie van de meest kwetsbare en uitgesloten mensen verbeterd.

4. Hoe gaan we om met de eigen verantwoordelijkheid van inwoners, en ook van jongeren als vol- wassenen?

Het zijn niet altijd de professionals die problemen moeten en kunnen oplossen. Volwassenen en ook jongeren hebben een eigen verantwoordelijkheid. Hier ligt mogelijk winst te behalen voor het Sociaal Team.

Om de eigen verantwoordelijkheid van inwoners goed tot zijn recht te laten komen is het belangrijk dat samenwerkende partners ongeveer op dezelfde lijn komen te zitten. Dus: wat kunnen we in redelijkheid en eerlijkheid van burgers en hun systeem zelf verwachten? Eigenlijk zou dit ver- wachtingspatroon al bij de verwijzing moeten gebeuren. De vraag is wat u kunt verwachten. Het vraagt verwachtingsmanagement, ontmedicaliseren en ont-psychologiseren maar vooral samenwerken hierin.

Het vraagt communiceren en samen de boodschap meegeven. Niet zozeer in de spreekkamer maar vooral wat daaraan voorafgaat.

Het vraagt bedenken van oplossingsmogelijkheden het liefst vanuit inwoners/wijk/straat/huizenblok zelf (niet alleen bij burendag).

5. Moeten we toe naar een gezamenlijke Beuningse netwerkopdracht (verwijzers en zorgaanbie- ders) en verantwoording

Netwerkzorg is een gecoördineerde manier van samenwerken van een groep zorgaanbieders en verwijzers, om de gezondheidsuitkomsten van een (deel)populatie te verbeteren.

De zorgaanbieders moeten daarbij bereid zijn samen risico te dragen voor het wel of niet

(3)

Cliëntenraad

Blz.: 3.

realiseren van kwaliteit en kosten van zorg. Netwerkzorg is de natuurlijke opvolger van ketenzorg, waarmee het bewegen van een cliënt tussen hulpverleners wordt bedoeld. Waar ketenzorg vrij lineair naar een zorgroute kijkt (bijvoorbeeld van huisarts, naar basiszorg, naar specialist), stelt netwerkzorg de cliënt centraal en wordt er een netwerk van zorg rondom hem of haar ge- creëerd. Hierin is flexibiliteit en steeds afstemmen belangrijk.

6. Wat is het gewenste voorzieningenniveau, zowel voor jeugdhulp als maatschappelijke onder- steuning.

Uit het in de presentatie genoemde AEF onderzoek blijkt dat gemeenten 1,6 - 1,8 miljard euro meer uitgeven aan jeugdzorg in 2019 dan dat ze aan middelen van het Rijk hiervoor ontvangen.

Vooral vanaf 2017 stijgen de uitgaven van gemeenten jaar op jaar flink. Oorzaken voor deze stij- ging is dat kinderen steeds langer jeugdhulp ontvangen, waardoor het aantal kinderen dat jeugdhulp ontvangt in totaal stijgt, en dat de gemiddelde prijs per cliënt omhoog is gegaan. Het onderzoek van AEF heeft nog geen inzicht gegeven in de oorzaken van de langere duur van de jeugdhulp en de hogere gemiddelde prijs. Uit het onderzoek blijkt dat investeren in preventie niet leidt tot minder kosten in de Jeugdwet. Wel kan het zo zijn dat er betere hulp wordt gegeven en er besparingen zijn op andere terreinen, maar dat is niet verder onderzocht. AEF stelt vast dat dat het onderzoek een reden geeft tot een discussie over het beoogde voorzieningenniveau van de Jeugdwet.

De Cliëntenraad adviseert het college de discussie over het gewenste voorzieningenniveau met de rijksoverheid aan te gaan. Ook zouden de belemmeringen voor uitstroom onderzocht moeten worden zodat daarop gestuurd kan worden

Eenzelfde onderzoek naar het gewenste voorzieningenniveau is noodzakelijk voor de maatschappelijke ondersteuning.

Met betrekking tot de adviezen van het bureau AEF adviseert de Cliëntenraad u de adviezen te volgen, waarbij vooral aandacht wordt gevraagd voor de adviezen:

a. Situeer POH Jeugd bij huisartsen om de doorstroom van de Jeugdwet naar de WLZ te versnellen;

b. Verplaats jeugdhulp in groepen naar de reguliere kinderopvang of BSO (met extra ondersteuning).

Misschien zou onderzocht kunnen worden of door collectieve en kortdurende peda- gogisch georiënteerde ondersteuning, de individuele zorgtrajecten ontlast kunnen worden

7. Kunnen we de zorg verbeteren door beter casemanagement en moet de gemeente daarop meer regie voeren?

De casemanager biedt ondersteuning en begeleiding, adviseert onafhankelijk, informeert, wijst

(4)

Cliëntenraad

Blz.: 4.

de weg, brengt de zorg in kaart, coördineert en is de vraagbaak voor cliënt en mantelzorgers.

Naar het oordeel van de Cliëntenraad verbetert goed casemanagement zeker de zorg. De gemeente zou het casemanagement nog meer moeten omarmen.

8. Gaan we gerichter en kritischer kijken naar het inzetten op preventie en inzet van zorg?

De Cliëntenraad adviseert de al ingezette programma’s gericht op preventie, programma’s ter bevordering van gezondheid, bewegen en ontspanning en meer beschermde woonvormen in woonwijken, te intensiveren. Uitgangspunt moet blijven dat cliënten de zorg krijgen die ze echt nodig hebben. Bij preventie kan die zorgvraag afnemen .

De Cliëntenraad wil er toch ook op wijzen dat zowel preventieve- als zorgprogramma’s kritisch bekeken moeten worden op hun evidence based uitkomsten.

9. Mogen we aan de zorgvrager meer vragen aan eigen inzet of maatschappelijke inzet?

Wat bij de beantwoording van die vraag ook een rol speelt is de 'mindset' van burgers. Hoe kunnen we de verwachtingen rond maakbaarheid van gezondheidsproblemen veranderen naar wat in redelijkerwijs verwacht kan worden en tegen eerlijke voorwaarden. Hoe kunnen we verwachtingen terugbrengen waarbij mensen elkaar kunnen aanspreken op ieders eigen verantwoordelijkheid en aandeel in het zoeken naar oplossingen.

Vraag is wel: wat is objectief redelijk, en wat kan de cliënt aan (subjectief). Ondersteuning moet leiden naar optimale zelfredzaamheid. En optimaal houdt onder meer in naar wat de cliënt kan.

Van die cliënt mag een inspanningsverplichting gevraagd worden om tot optimale zelfredzaamheid te komen.

10. Moet de gemeente vanuit de zorg voor al onze inwoners gaan werken met budgetplafonds en/of wachtlijsten binnen het Sociaal Domein, zodat het stelsel financieel beheersbaar blijft en onder- steuning beschikbaar blijft voor die inwoners die dat nodig hebben?

Wij zijn als Cliëntenraad dit advies gestart met de opmerking dat ‘doen wat nodig is’ het uitgangspunt moet blijven. Binnen zo'n uitgangspunt past niet het gebruiken van een budgetplat- form en het werken met wachtlijsten.

Naast de beantwoording van de in de presentatie genoemde vragen willen wij, als Cliëntenraad, u graag de volgende vragen/aandachtpunten voorleggen:

a. Kan er in de toekomst meer aandacht besteed worden aan het werken met evalueerbare en haalbare doelen met een tijdspanne, waarin cliënten en hun systeem in principe worden aangesproken op zelfredzaamheid (wat verwachten we in redelijkheid van de cliënt en wat kan de cliënt in redelijkheid van ons verwachten).

(5)

Cliëntenraad

Blz.: 5.

b. Is het misschien noodzakelijk dat de afspraken tussen huisartsen en GGZ Pro Persona Jeugd worden geëvalueerd en als het nodig is worden verbeterd?

c. Zijn er samenwerkingsafspraken te maken met Indigo (volwassenen en Jeugd, maar ook preventie)?

d. Voor zover ons bekend onderhandelen de 1ste en 2de lijnszorg apart met zorgverzekeraars.

Zou samen optrekken van meerwaarde kunnen zijn zouden hierin ook preventie activiteiten betrokken kunnen worden?

e. Is het een idee om sportverenigingen aan te spreken op hun sociaal maatschappelijke verantwoordelijkheid en initiatieven hierin?

f. Normalisering, demedicalisering, meer nadruk op eigen kracht/eigen verantwoordelijkheid is een goede zaak. Maar het is wel nodig dat (geschikte) cliënten het gevoel hebben dat zij seri- eus worden genomen.

Mensen gaan zich beter voelen wanneer ze iets kunnen betekenen voor een ander:

a. Zou het, in dat kader, goed zijn om burgerinitiatieven te faciliteren? Als bijvoorbeeld noemen we: zorg voor de directe woon- en leefomgeving door aanleg en onderhoud van groen en aanleg van stoeptuintjes.

b. Als mensen gezien en gekend worden voelen ze zich veiliger.

c. Is het een gemeentelijke verantwoordelijkheid 'gezondheidsthema's' uit te dragen? In dat kader kunnen bijvoorbeeld genoemd worden: 'In onze gemeente bewegen we en houden we elkaar in beweging' of 'In onze gemeente eten we genoeg fruit'. Er zoude slogans gemaakt kunnen worden maken waarbij de onderliggende boodschap is 'hoe we het binnen onze gemeente doen. Wat we onszelf gunnen en wat we een ander gunnen'. Het gaat naar ons oordeel niet gepaard met veel kosten maar we investeren wel in gedragsverandering en het gevoel daaraan mee te willen doen.

Ten slotte nog dit. In de aanbevelingen van de AEF wordt onder andere genoemd een versnelling van de doorstroom vanuit de Jeugdwet naar de Wlz. De vraag is of dat wenselijk is vanuit het perspectief van de cliënt.

Ook in de Wlz wordt bezuinigd en is sprake van extramuralisering. Het moet niet zo zijn dat het pro- bleem verplaatst wordt zonder dat en uitzicht is op oplossing.

Ook beveelt AEF en verplaatsing van jeugdhulp in groepsverband naar reguliere kinderopvang en BSO, met extra ondersteuning. Hierbij is grote terughoudendheid bij nodig. Dit vereist een deskundigheid en ervaring die in de kinderopvang niet aanwezig is. Op zich is integratie van kinderen met een rugzakje naar reguliere voorzieningen een goede zaak, maar de ervaringen in het regulier on- derwijs met leerlingen met een extra zorgvraag zijn bepaald niet onverdeeld positief.

(6)

Cliëntenraad

Blz.: 6

Tot zover onze reactie op de presentatie over de ontwikkelingen in het Sociaal Domein

Namens de Cliëntenraad Beuningen

Jan Revenberg (voorzitter).