Geachte heer Scheepbouwer,
Bij brief van 27 april 2001, met bovenvermeld kenmerk, is gevoegd de Rapportage van kosten en
opbrengsten over het boekjaar 2000 voor ONP-spraakdiensten (hierna: de rapportage). Het college dient, conform artikel 35, lid 7 van het Besluit ONP Huurlijnen en Telefonie (hierna: Boht), te beoordelen of de eindgebruikerstarieven van KPN over het boekjaar 2000 voldoende kostengeoriënteerd waren.
De rapportage is gebaseerd op het door het college op 7 december 2000, kenmerk
OPTA/EGM/2000/203117, goedgekeurde systeem voor toerekening van kosten en opbrengsten aan huurlijnen en telefonie (hierna: het systeem). Aan deze goedkeuring heeft het college een aantal voorschriften verbonden. Bij brief van 6 april 2001, kenmerk 2001/013 pricing, geeft KPN weer op welke wijze zij de voorschriften in het systeem zal verwerken. Het college heeft zich bij de beoordeling van de rapportage gebaseerd op de verklaring en bevindingen van de accountant van KPN.
Het college heeft bij de beoordeling van de rapportage eveneens de bij brief van 4 december 2001, kenmerk 01-090/BU VT, gevoegde samenvatting 2000-2001 van het verificatiemodel price cap betrokken.
De beoordeling van de tarieven vindt in principe plaats op diensten-niveau, met andere woorden op het niveau van van elkaar te onderscheiden, afzonderlijk getarifeerde diensten (bijvoorbeeld ‘verkeer binnen de regio’ en ‘verkeer buiten de regio’). Indien de concurrentiële situatie dit nodig maakt, beoordeelt het college tarieven op het niveau van de verschillende elementen waarop de dienst wordt aangeboden (bijvoorbeeld op het niveau van starttarief en piektarief) of op een hoger geaggregeerd niveau (bijvoorbeeld op het hogere niveau ‘aansluiting’ in plaats van ‘aansluitingskosten isdn’, abonnementskosten isdn’, etc.).
Om de mate van kostenoriëntatie van de eindgebruikerstarieven te toetsen, beoordeelt het college de boven- en ondergrens van deze tarieven. Het door het college vastgestelde price cap-systeem van 27 september 1999, kenmerk OPTA/EGM/99/7526, laat zien of de tarieven van een aantal diensten van KPN niet te hoog zijn. Daarnaast geldt voor een aantal andere diensten thans de aanname dat concurrentie er voor zorgt dat sprake is van een min of meer ‘natuurlijke’ bovengrens.
De beoordeling van de ondergrens van de tarieven vindt plaats door een toets op de integrale kostprijs.
De prijssqueezetoets, die gezamenlijk door OPTA en de Nederlandse Mededingingsautoriteit op 28 februari 2001 is gepubliceerd, kenmerk OPTA/EGM/2000/200494, geeft weer of sprake is van te lage tarieven. Deze toets wordt vanaf 28 februari 2001 gehanteerd bij de toetsing van de tarieven.
De rapportage was aanleiding voor het college om, bij brieven van 26 juli 2001 en 14 september 2001 een aantal nadere vragen te stellen ten aanzien van de diensten ‘Gidsvermelding’ en ‘Verkeer 900/8008’. Bij brieven van 29 augustus 2001 en 28 september 2001 heeft KPN een aantal van deze vragen beantwoord.
In een later stadium komt het college terug op KPN’s beantwoording.
Bovengrens
Het merendeel van de diensten waarover KPN rapporteert wordt gereguleerd middels het price cap- systeem. Het college heeft geconstateerd, mede op basis van uw hiervoor vermelde brief van 4 december 2001, dat KPN in 2000 heeft voldaan aan de price cap-vereisten.
Voor de belangrijkste diensten die niet onder het price cap-systeem vallen, te weten internationaal verkeer, kerktelefonie, 0800/090x-verkeer en verkeer uit telefooncellen, geldt het volgende. Bij
internationaal en 0800/090x-verkeer wordt er door het college thans van uitgegaan dat concurrentie een min of meer natuurlijke bovengrens aan de tarieven stelt. Zie hiervoor ook het price cap-oordeel van 27 september 1999. Voor de diensten kerktelefonie en verkeer uit telefooncellen blijkt niet dat sprake is van te hoge tarieven.
Ondergrens Algemeen
Het college beoordeelt de ONP-rapportage door middel van een toets op de ondergrens van de
eindgebruikerstarieven van KPN met behulp van een vergelijking met de integrale kostprijs. Hieruit blijkt dat er voor de diensten gidsvermelding, verkeer 8008/118, verkeer uit telefooncellen en kerktelefonie sprake is van een aanbod onder de integrale kostprijs. Het college is van oordeel dat, gezien de van toepassing zijnde wet- en regelgeving, het KPN in principe niet is toegestaan om voor individuele diensten tarieven aan te bieden die niet kostengeoriënteerd zijn en aldus leiden tot een niet-redelijk rendement. Het college constateert dat uit de ONP rapportages uit 1998, 1999 en onderhavige rapportage blijkt dat tarieven van diensten met een universeel karakter ook over langere periode niet voldoen aan de eisen van kostenoriëntatie. Afgezien van een met name genoemde dienst als het BelBudget-abonnement, is binnen de universele dienstverlening over het algemeen geen sprake van diensten waarvoor een maximum tarief geldt. Het college is van oordeel dat hij gehouden is te toetsen dat KPN ook deze diensten op kostengeoriënteerd niveau dient aan te bieden. Het college constateert een frictie tussen enerzijds de achterliggende gedachte voor diensten met een universeel karakter, te weten voor eenieder beschikbaar tegen een bepaalde kwaliteit en een betaalbare prijs, en anderzijds het effect van het op kosten oriënteren van deze tarieven. Het college zal deze frictie binnenkort bespreken met DGTP.
Gidsen
Het college constateert voor de dienst ‘gidsvermelding’ een (zeer) negatief rendement. In het huidige price cap-systeem is het toegestaan de kosten die gepaard gaan met de dienst ‘gidsvermelding’ te verevenen met de overige diensten die deel uitmaken van het price cap-systeem. Gezien de huidige marktontwikkelingen, waarbij door andere marktpartijen wordt aangegeven dat er belangstelling bestaat voor het uitgeven van een (al dan niet papieren) telefoongids, kan de vraag gesteld worden of de huidige situatie bij de invulling van een nieuw reguleringssysteem gehandhaafd moet blijven. In het kader van de beoordeling van het college of, en zo ja in hoeverre, KPN voldoet aan de eisen die gesteld zijn voor levering en ontvangen van universele abonneegegevens is het college in overleg met DGTP en KPN om te bepalen op welke wijze KPN de exploitatie van gidsdiensten vorm dient te geven. Het college wenst het resultaat van deze discussie af te wachten alvorens een besluit te nemen ten aanzien van de door KPN te nemen maatregelen om ook de dienst ‘gidsvermelding’ aan kostenoriëntatie te laten voldoen. Het college kan daarom besluiten te consulteren over de wijze waarop het tarief van de dienst ‘gidsvermelding’ dient te worden gereguleerd. Daarbij zal eveneens de relatie tussen de kostentoerekening van de kosten en de opbrengsten van de standaard en commerciële vermeldingen in de gids een rol spelen.
KPN dient een universele telefoongids uit te geven. De kosten die KPN maakt om de telefoongids te produceren en te verspreiden worden onder meer via de abonnementstarieven doorberekend aan de eindgebruiker. Aangezien de telefoongids ‘huis-aan-huis’ verspreid wordt, dus ook bij niet-KPN-
abonnees, lijkt de toerekeningssystematiek waarbij de kosten van de gidsdiensten alleen aan KPN- abonnees vallen (in de ONP-rapportage binnen de categorie ‘Aansluiting’) niet voor de hand. Het college verzoekt KPN het overzicht van de kosten, opbrengsten en rendementen vanaf de ONP-rapportage over 2001 geen onderdeel meer te laten uitmaken van de categorie Aansluiting, maar als aparte dienst in de rapportage op te nemen.
Verkeer 900/8008
Het college constateert ook bij de diensten 118, 8008 en 8418 een negatief rendement. Analoog aan de bij het onderdeel gidsdiensten beschreven aanpassing van de ONP-rapportage, verzoekt het college KPN vanaf de rapportage van 2001 de dienst ‘Verkeer 900/8008’ geen onderdeel meer te laten uit maken van het cluster ‘verkeersdiensten’, maar als aparte dienst in de rapportage op te nemen. Daarbij dient onderscheid te worden gemaakt in de diensten met een universeel karakter en de overige 900/8008 diensten zonder dit karakter (zoals de dienst 0900-8008).
Telefooncellen
De exploitatie van telefooncellen is niet kostendekkend. Aangezien KPN per 1 februari 2002 de tarieven gemiddeld heeft verhoogd en middels brief van 16 november 2001 kenmerk 2001-U-01054-RvB, heeft aangegeven om in 2002 de tarieven naar een kostengeoriënteerd niveau te brengen, ziet het college thans geen aanleiding KPN te verplichten haar tarieven naar een kostengeoriënteerd niveau te brengen.
Kerktelefonie
Het college heeft KPN in 1999 verplicht om haar tarieven voor kerktelefonie naar een kostengeoriënteerd niveau te brengen. Aangezien tariefwijzigingen die KPN gedurende 2000 heeft doorgevoerd hebben geleid tot tarieven die een kostengeoriënteerd niveau benaderen, ziet het college geen noodzaak KPN tot hogere tarieven te verplichten.
In gevolge artikel 37 van het Boht zal het college deze brief publiceren op de website van OPTA (http://www.opta.nl) en daarvan middels een publicatie in de Staatcourant mededeling doen.
Hoogachtend,
HET COLLEGE VAN DE ONAFHANKELIJKE POST EN TELECOMMUNICATIE AUTORITEIT, namens het college,
prof.dr. J.C. Arnbak, voorzitter
