Vraag nr. 94
van 26 februari 1997
van mevrouw VEERLE HEEREN
T h e r m i s che isolatie sociale woningen – Hoogren-dementsdubbelglas
In de woningbouw bestaat er een systeem voor plaatsing van hoogrendementsdubbelglas. Dit is een dubbele beglazing met lage emissiviteit, samengesteld uit hoogtechnologisch glas waarop een onzichtbaar flinterdun metaallaagje is aange-b r a c h t . Dit laagje weerkaatst de warmte naar aange- bin-n e bin-n , waardoor het warmteverlies meer dabin-n 40 % lager ligt dan bij een klassieke dubbele beglazing. Het gebruik van dit hoogrendementsdubbelglas in de sociale woningbouw zou niet alleen leiden tot een enorme energiebesparing, maar tegelijkertijd een verhoogd isolerend effect hebben. In België is het energieverbruik in de woningsector verant-woordelijk voor een kwart van de CO2- u i t s t o o t .
Deze situatie is het logische gevolg van een zeer hoog energieverbruik, waarvan 70 % nog altijd dient voor de verwarming van woningen die vaak weinig of slecht thermisch geïsoleerd zijn.
Bovendien staat de minimale meerprijs van dit hoogrendementsdubbelglas in schril contrast met de voordelen voor de sociale woningbouw en haar bewoners in het algemeen.
1. Is het gebruik van hoogrendementsdubbelglas in sociale woningbouw verplicht, of bepaalt de bouwheer zelf of hij hiervan gebruik zal maken ? 2. Verschilt het gebruik van
hoogrendementsdub-belglas in de sociale woningbouw van regio tot regio en zijn daarover cijfers ter beschikking ? 3. Zijn er maatregelen getroffen om het gebruik
van hoogrendementsdubbelglas in de sociale woningbouw aan te moedigen ? Zoniet, wat is hiervoor de reden ?
4. Werd er reeds een subsidiëringsmechanisme uit-gewerkt waardoor het gebruik van hoogrende-mentsdubbelglas bij vervanging van beglazing in bestaande of te renoveren woningen wordt aan-gemoedigd ?
Antwoord
1, 2 en 3. Sedert het eind van de jaren '70 wordt in de sociale woningbouw vrij algemeen isolerende beglazing toegepast.
Begin de jaren '80 werd door de Vlaamse Huis-vestingsmaatschappij (VHM) een globaal isola-tiepeil K 70 (NBN B62-301) opgelegd bij alle nieuwbouwwoningen, wat het gebruik van isole-rende beglazing impliceert. Bij de renovatie van buitenschrijnwerk werd systematisch in dubbele beglazing voorzien.
Halverwege de jaren '90 werd het Vlaams isola-tiedecreet van toepassing. Naast een globaal iso-latiepeil K55 (bij nieuwbouw), worden ook eisen gesteld aan de bouwdelen (bij zowel nieuwbouw als renovatie). De U-waarde (beter bekend als de vroegere K-waarde) van vensters mag ten hoogste 3 W/m2K bedragen, met andere
woorden : gebruik van enkel glas is uitgesloten. De VHM stelt geen strengere eisen dan die welke zijn opgenomen in het isolatiedecreet. Niettegenstaande de warmteverliezen via de ramen met de helft verminderen door enkel glas (U = 5.8 W/m2K) te vervangen door dubbel glas
(U = 2.8 W/m2K), blijven vensters zwakke
scha-kels in de thermische isolatie van een gebouw (ter vergelijking : spouwmuur U < 0.6 W / m2K ,
daken U < 0.4 W/m2K). Aldus werden
verbeter-de dubbel beglazingen ontwikkeld en gecom-mercialiseerd.
In Nederland spreekt men van hoogrende-mentsglas (HR-glas en zelfs van HR+ en HR ++).Deze term is in ons land nog niet gebruike-l i j k . Bij deze ggebruike-lassoorten wordt op één van de glasplaten een dunne warmtereflecterende laag aangebracht en wordt de droge lucht in de spouw vervangen door een beter isolerend gas zoals argon of krypton. Ook door een glas-spouw van 15 mm toe te passen in plaats van 12 mm wordt een betere isolatie verkregen. In de praktijk moet ook het raamkozijn in rekening worden gebracht, waardoor volgende theoreti-sche richtwaarden worden verkregen :
Glastype U-waarde glas U-waarde raam K-peil woning Vermindering W/m2K W/m2K totale warmte-verliezen t.o.v. DB (1) (2) (3) (4) (5) DG 2.8 (100 %) 2.8 (100 %) 55 0 % HR 2.0 (71 %) 2.2 (79 %) 51 5 % HR+ 1.6 (57 %) 1.9 (68 %) 48 8 % HR++ 1.2 (43 %) 1.6 (57 %) 46 10 %
Aldus kan men stellen dat ten opzichte van ven-sters met dubbel glas de verliezen via het raam met circa 20 % kunnen worden verminderd bij HR-glas en tot zelfs 40 % bij HR++-glas (kolom 3).
Voor een gemiddelde sociale woning die vol-doet aan de voorschriften van het isolatiede-c r e e t , betekent dit een vermindering van de totale warmteverliezen van de woning met circa 5 % (HR-glas) tot 10 % (HR++-glas) ten opzichte van gewoon dubbel glas (kolom 5). Deze waarden zijn afhankelijk van de grootte en de oriëntatie van de glasoppervlakten, d e wijze van verwarmen en ventileren, de thermi-sche isolatie en de afmetingen van overige bou-welementen.
Bij gelijkblijvende isolatiewaarde van de overi-ge bouwelementen, verbetert het K-peil van de woning van K55 tot K46. In de praktijk zal meestal bij toepassing van beter isolerende beglazing de isolatiewaarde van andere bouw-delen worden verminderd en/of het raamopper-vlak worden vergroot, waardoor het K-peil onveranderd blijft.
De voornaamste functies van vensters zijn ener-zijds daglichttoetreding en een visuele relatie met de omgeving tot stand brengen. Anderzijds kan via de ramen zonnewarmte binnentreden. Dit laatste is positief in de winterperiode, doch negatief in het tussenseizoen en in de zomer. Oververhitting leidt tot discomfort en maakt koeling (= meer investering en bijkomend ener-gieverbruik) of zonnewering ( = meer investe-ring) noodzakelijk.
Beter isolerend glas laat minder licht en zonne-energie door. De optimale relatie tussen U-w a a r d e, licht- en zonneU-warmtetoetreding, k a n enkel aan de hand van computersimulaties wor-den benaderd.
HR-glas kost circa 1.000 fr/m2 meer dan
tradi-tioneel dubbel glas. Deze meerkosten vertalen zich in een hogere basishuurprijs waardoor, naar de gebruiker toe, het voordeel van HR-glas verder moet worden gerelativeerd. Het kan interessanter zijn deze meerkosten aan te wen-den voor verbetering van bijvoorbeeld de akoe-stische en/of mechanische eigenschappen van v e n s t e r s, of van de energetische prestaties van andere gebouwonderdelen.
De beslissing tot toepassen van HR-glas wordt overgelaten aan de ontwerper, op basis van de eigenschappen en doelstellingen van een bepaald ontwerp.
Besluit
Vensters vervullen een complexe rol in een g e b o u w, waarbij aan tegenstrijdige eisen moet worden voldaan.
Niettegenstaande op het vlak van beglazingssys-temen aanzienlijke verbeteringen mogelijk zijn, dient de impact ervan te worden gezien in het kader van de totale energiebalans, de kwaliteit, de bewoonbaarheid van een gebouw, waardoor het nut van HR-glas wordt herleid tot een frac-tie van het geheel.
Vanuit ecologische overwegingen is het gebruik van HR-glas aan te bevelen. S o c i a a l - e c o n o-misch moet worden onderzocht of de hogere investering rendabel is, of beter aan andere aspecten wordt besteed.
Het ligt niet in de mogelijkheden van de VHM om deze problematiek naar de praktijk toe te evalueren, dit is een taak die andere instellingen zoals universiteiten, V I TO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek), W T C B ( Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) en dergelijke kunnen vervul-len.
Gezien de huidige kennis en ervaring, kan de VHM het verplicht gebruik van HR-glas niet v e r a n t w o o r d e n . De VHM staat echter volledig achter de toepassing van HR-glas voorzover dit niet ten koste van andere belangrijke aspecten gaat.
4. Er is in geen specifiek subsidiëringsmechanisme voorzien ter aanmoediging van het gebruik van hoogrendementsglas bij vervanging van begla-zing in bestaande of te renoveren woningen.
