Samenwerken in Team-verband
Inleiding
De transitie in de zorg is nog steeds in volle gang. Behalve in wet- en regelgeving zien wij ook in de beroepsontwikkeling en bij de landelijke doelstellingen van besparingen, bewegingen ontstaan die voor alle zorgaanbieders een uitdaging zijn. Wij menen dat de zelfstandige zorgprofessional in staat is dit proces te volgen. Het is van belang dat wij een duurzame en erkende positie in de markt behouden.
Als coöperatie hebben wij al veel transities vertaald naar de beroepspraktijk van de zelfstandige zorgprofessional. Wij bestuderen, faciliteren en organiseren alles wat jouw zelfstandigheid bewaakt en bevordert. Dat is een gemeenschappelijke, lees coöperatieve, inspanning. Je bent niet alleen de
ontvanger of volger van onze faciliteiten, je bent ook het lid-mede-eigenaar die haar ervaring deelt en een bijdrage levert in onze ontwikkeling. Er worden momenteel nieuwe werkgroepen gevormd om ook het onderwerp “samenwerking” en “teamontwikkeling” te bestuderen.
De visie die zich breed binnen onze coöperatie aan het ontwikkelen is, bevat onder andere:
- het sterker positioneren van de zelfstandige zorgverlener als professional - die professional gaat mee met de ontwikkelingen in onze sector “zorg in de wijk”
- de beroepsprofielen en kwaliteitstandaarden implementeren
- de cliënt als uitgangspunt in de zorgketen, waarin elke zorgverlener een schakel is.
- verantwoord gebruik van maatschappelijke middelen: “zinnig en zuinig”
- deelnemen in lokale en regionale zorgnetwerken Dit document heeft als doel:
- je te informeren over de noodzaak tot meer onderlinge samenwerking, lokaal en regionaal.
- vragen aan te reiken die een aanzet kunnen geven voor jouw samenwerkingsplan Wij houden je op de hoogte van wat de werkgroepen gaan presenteren.
Maar wij zijn ook benieuw naar reacties, voorbeelden, plannen en behoeften!
Wil jij hiermee aan de slag in jouw regio? Laat het weten!
Namens bestuur en directie van CV De Zorgprofessional, Karel Hoenderdos,
voorzitter
Inhoud
Inleiding ... 1
Ontwikkelingen in de markt ... 3
Waarom is samenwerking noodzakelijk ... 4
De cliënt centraal ... 5
Modellen van samenwerking ... 6
Teamstress ... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Kosten en baten ... 8
Diversiteit in deelname ... 6
Werken met onderaannemers ... 7
Teamrollen ... 7
En dan het juridisch deel ... 8
Support van De Zorgprofessional ... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De relatie met CV De Zorgprofessional ... 9
De kaart van Nederland met bestaande teams of “in ontwikkeling” ... 10
Bijlage: coördinerende werkzaamheden ... 11
NB: dit dossier is gedateerd op oktober 2020. Nieuwe informatie kan van toepassing zijn.
Help ons dit dossier actueel te houden. Copyright: Alle rechten voorbehouden.
Ontwikkelingen in de markt
Veel zelfstandigen zeggen: “Ik ken de huisarts, de apotheek, ik ga mee naar de specialist, in eigen regie is er geen beperking voor goed afgestemde zorg.” Dat gaat veranderen.
De goede gewoonte van een MDO (multidisciplinair overleg) wordt steeds moeilijker te realiseren. De tijdsdruk van specialisten is te groot en de ICT neemt deze functies gaandeweg over.
Ook de digitale cliëntendossiers worden steeds vaker interdisciplinair besproken.
- dit vraagt ICT en programmatuur met soms dure abonnementen.
- de ICT vraagt telkens nieuwe vaardigheden en kost extra tijd.
- je bent niet vanzelfsprekend erkend deelnemer in het zorgnetwerk.
Zowel de overheid (VWS, IGJ, NZA) als marktpartijen (verzekeraars, zorgkantoren, gemeenten) leggen steeds vaker een voorwaarde op aan zorgaanbieders om deel te nemen in een zorgnetwerk. Het wordt een extra voorwaarde om te komen tot contractering.
Het risico bestaat dat solistische zorgverleners daar niet in kunnen of niet in willen deelnemen.
Ook specifieke cliëntenpopulaties vallen onder extra regeldruk.
Bijvoorbeeld dementiezorg vraagt om een dementiecoach en aansluiting bij een dementie-netwerk. Palliatieve zorg vraagt om aansluiting bij een palliatief netwerk. In diverse regio’s worden nieuwe zorgnetwerken ontwikkeld, bijvoorbeeld voor astmatische cliënten, wondzorg, en andere disciplines.
Kortom: de ‘solistische regie’ van zelfstandigen wordt vaak niet meer erkend als kwalitatief goed georganiseerde zorg.
ONDERZOEKSVRAAG:
- Welke boven genoemde ontwikkelingen herken je in je eigen situatie - Is intensiever samenwerking met collega’s een kans of een bedreiging?
Waarom is samenwerking noodzakelijk
Er zijn verschillende redenen waarom ‘samenwerking’ van zelfstandige zorgprofessionals een belangrijk en tegelijk complex thema is. Je bent niet voor niets zelfstandig geworden, de ‘eigen regie’ is een van de belangrijkste motieven waarom je gekozen hebt voor ondernemerschap.
Toch is het al vele jaren een goede gewoonte om een vervangingsplan te hebben, en om bij zorg- intensieve cliënten met enkele collega’s samen te werken. Dat is “business as usual” en over het algemeen gaat dat in goede harmonie.
Dit dossier wil een aanzet geven om meer duurzame vormen van samenwerking met elkaar te bespreken en verder uit te werken. Voor ons als coöperatieve vereniging is hier ook een spanningsveld: wij willen niet top-down zeggen hoe het moet en toch willen wij bottom-up nieuwe stappen doen in de
professionalisering van het zorgaanbod. Ieders input en ervaring is dus van belang en er kunnen meerdere uitkomsten zijn. Samenwerken moet ook leiden tot tevredenheid, er moet een toegevoegde waarde zijn waar ieder de winst van inziet. Behalve efficiency en regelgeving is plezier in het werk een belangrijke kernwaarde voor elke zelfstandige. Laten we dat ook in het oog houden.
De basis van elke samenwerking is het maken van goede afspraken, het kennen van de randvoorwaarden, en een collegiale instelling. Met die visie kan ieder aan de slag!
ONDERZOEKSVRAAG:
- Kun jij je vinden in onze conclusie en visie dat georganiseerd samenwerken noodzakelijk wordt?
- Maak voor je zelf eens twee lijstjes: de voordelen en de nadelen.
De cliënt centraal
Dit is een open deur: jij stelt de cliënt centraal. Dat is het belangrijkste motief om zorg beter te maken.
Leden van De Zorgprofessional bereiken samen een gemiddelde van 9,4 voor cliënt tevredenheid, chapeau! En toch is er een ontwikkeling om de regie rondom die zorg te verbeteren. Centraal in die ontwikkeling is het bereiken van een efficiënt, transparant en communicatief netwerk rondom de cliënt.
Binnen De Zorgprofessional vormen de wijkverpleegkundigen een denktank, of taskforce. Zij willen een proces op gang te brengen waarop de krachtige voordelen van zelfstandig zorg-ondernemerschap benut kunnen worden. In het Wijkverpleegkundigenoverleg is dit onderwerp als volgt besproken:
“Stel dat we 5 jaar verder zijn en de onderstaande conclusies zijn de praktijk van de dag voor DZP. :”
Dan leidt dit tot de volgende conclusies wijkverpleegkundigenoverleg:
- De website DZP inzichtelijker maken met individuele presentatie en kwaliteiten. Onderlinge uitwisseling van expertise is goed ingericht en vindbaar voor zorgvragers.
- Promotiemateriaal en verbindingen maken met doorverwijzers.
- We hebben met elkaar een groot en kwalitatief goed netwerk dat beter benut kan worden - Een pilotteam als regioteam opstarten. Liefst een team dat al goed functioneert en hiervan met
elkaar leren.
- Invoeren van een digitaal loket (bij dit team)
- Preventie is noodzakelijk maar moet meetbaar gemaakt worden. We hebben aanvullende scholing nodig op gebied van: het maken van een wijkanalyse, motiverende gespreksvoering, resultaatgericht werken, sturen op gedrag/ positieve gezondheid.
- Invoeren van leeftijd vriendelijk beleid. Hier een voortouw innemen.
Bijv. oudere verpleegkundigen met als specialisme casemanagement.
- Ontwikkelen van een Zorgstandaard voor ZZP’ers - ICT, meer vraag en aanbod verbinden.
- Kwaliteiten van ondernemers kunnen zichtbaar worden gepresenteerd. Gezamenlijk inkopen gericht op verbinding in reguliere netwerken (zoals Zorgmail), inkoop sociale kaart.
- Afgevaardigde van regioteams kunnen beter participeren in specialistische netwerken van palliatieve zorg/ dementie etc.
- Met regioteam voorkom je de situatie van 1 zorgverlener op 1 cliënt met alle wederzijdse afhankelijkheid die hier op de loer ligt.
- Kwetsbaarheid als ZZP’er verlagen door invoeren van een Buddysyteem met ondersteuning van elkaar op gestelde uitgangspunten
- Belang intercollegiale toetsing. Dit verder uitrollen.
Dit zijn zomaar een aantal perspectieven, zeker is dat er veel nieuwe mogelijkheden ontstaan waarin de zelfstandige een kwalitatieve rol vervult. Er wordt een aantal werkgroepen gevormd om concrete voorbereidingen te treffen, aanbevelingen te doen of op andere wijze support te ontwikkelen voor nieuwe teams.
Onderzoeksvraag: hoe kunnen wij jou helpen dit vorm te geven.
- Wat zou voor jou van belang zijn de eerste stap te maken.
- Ga het doen. Welke facilitering heb je nodig.
Modellen van samenwerking
Samenwerking kent vele vormen. Ongetwijfeld ben je bekend met het werken met meerdere collega’s rondom dezelfde cliënt. Je kent ook vormen van samenwerking met de huisarts of specialist, de apotheek en met mantelzorgers. Als de cliënt het uitgangspunt is dan weten wij allemaal wat goede zorg is en dat daar heel wat communicatie en samenwerking bij komt kijken.
Toch is deze vrije vorm van “samenwerken indien nodig” niet de toekomst. Wat we nu als
vanzelfsprekend doen, in de vorm van maatwerk en regievoering, vraagt voortaan een georganiseerd en mogelijk geformaliseerd team en netwerk. Hoe? Daar komen tientallen vragen naar boven.
Die vragen zijn de grondstof voor een goede voorbereiding van nieuwe modellen.
Binnen onze coöperatie kennen wij al verschillende voorbeelden en modellen van samenwerkende teams.
Een paar voorbeelden in volgorde van organisatiegraad:
Incidentele teams - zodra een intensieve zorgvraag plaatsvindt dan vinden wij elkaar
Vrijwillige teams - we werken regelmatig samen, stemmen samen de zorg en onze agenda’s af Georganiseerde teams - er is sprake van een duurzame samenwerking met goede afspraken Organisatorische eenheid - er is een ondernemingsvorm gekozen, bijv. een maatschap of coöperatie De WTZI erkende instelling - strak geformaliseerde (en kostbare) bedrijfsmatige eenheid.
(mogelijk leidt dit tot ieders onderaannemerschap)
De eerste is al dagelijkse praktijk, maar niet toekomstbestendig. De laatste is een uiterste aan de andere kant, voor de meesten onder ons onwenselijk, ingewikkeld en complex als je zelfstandige zorgaanbieder wilt blijven. Maar tussen deze twee uitersten zitten drie opties die interessant zijn om verder te bestuderen.
ONDERZOEKSVRAAG
- Welke vorm van samenwerking zou jij het liefst willen opstarten of verder ontwikkelen?
- Met wie zou je dat willen doen?
- Hoe denken zij erover?
Blijf open staan voor alle opties, en onderzoek samen de voor- en nadelen.
Diversiteit in deelname
Het idee dat elke deelnemer in het team op gelijke wijze ‘moet meedoen’ is niet altijd realistisch. De eerste kunst is een goed basisteam te vormen, waarin grote overeenstemming bestaat over de wensen, doelen, afspraken en dergelijke. Zo’n kernteam zou al qua samenstelling ingericht kunnen worden met een niveau 3, 4 en 5, evt. met een begeleider er bij. Het gaat immers om een functionele samenwerking waarbij kwaliteit van de zorg het uitgangspunt is.
Ook die aanpalende deelnemers vinden iets van de samenwerking met het kernteam. Goede communicatie, goede afspraken vooraf, en transparantie over de werkwijze is heel belangrijk.
Maar ook zij moeten een kleine bijdrage leveren aan de collectieve kosten.
Onze visie is:
- we hoeven niet te verdienen aan elkaar, we worden geen bemiddelaar - kosten en baten moeten gelijkelijk, transparant en schriftelijk worden verwerkt.
Werken met onderaannemers
Binnen de gecontracteerde zorg (via DZP) is dit een voorgeschreven uitgangspunt: onderaanneming is niet toegestaan, ieder declareert zelf de geleverde zorg binnen de structuur van DZP-contractering.
Dat betekent niet dat onderaannemerschap onmogelijk is. Maar werken met onderaannemers is op meerdere punten een kritische activiteit:
- de hoofdaannemer is en blijft verantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg;
- de hoofdaannemer is voorwerp van onderzoek, en aansprakelijk, bij materiële controles;
- de hoofdaannemer heeft een ‘vergewisplicht’ in de Wkkgz (o.a. check diploma’s en VOG).
- er zijn bijzondere fiscale spelregels om de onderaannemer niet tot “schijn-loondienst” te beoordelen.
- ook onderaanneming vraagt dus een degelijke “overeenkomst van opdracht.”
Teamrollen
Een van de redenen om in een (vast) teamverband te werken is de functionele rolverdeling. De zorg begint bij de indicatiestelling. De wijkverpleegkundige niveau 6 is indicatiesteller en regievoerder. Zij bewaakt de continuïteit en voortgang van de zorg en de doelen die zijn gesteld.
Heb je zo iemand in je team zitten, of maak je gebruik van een externe indicatiesteller? Ook de externe indicatiesteller heeft een regievoerende rol. Onze voorwaarde bij gecontracteerde zorg is: maak gebruik van één van de DZP-wijkverpleegkundigen of een van de ‘geautoriseerde externen’.
Bij de eerder geschetste ontwikkeling naar ‘netwerkzorg’ zien we nieuwe ‘voorwaarden’ in de regelgeving van het zorgaanbod dat meerdere disciplines rondom de client beschikbaar moeten zijn.
Je kunt als klein zelfsturend team niet alle specialismen in huis hebben.
Een van de eerste en meest logische complementaire functies is ‘begeleiding’ vanuit de WMO.
Onderzoeksvraag
Elke zorgverlener gaat een individuele zorgovereenkomst met de client aan. Stel een verzorgende werft een nieuwe cliënt. Tegelijk, of op een later moment, is er ook een verpleegkundige nodig. Wie is dan de EVV’er? De verzorgende als eerste met de clientrelatie of de verpleegkundige vanuit haar beroepsniveau?
En welke verantwoording heeft de wijkverpleegkundige?
En dan het juridisch deel
Vroeg of laat (liefst zo vroeg mogelijk) moet de samenwerking ‘op papier’ komen te staan.
In de beginfase schrijven we dan een ‘samenwerkingsovereenkomst’
Wij willen daar graag bij assisteren, maar de basis is jullie wensenlijstje en de ‘principes’ die jullie belangrijk vinden.
Bij een team wat al langer samenwerkt kan de behoefte ontstaan aan een gemeenschappelijk
‘businessplan’ met gemeenschappelijke investeringen. Bijvoorbeeld een goede website is zo’n investering.
Of een logo en huisstijl. Kortom: er moet veel geregeld worden.
Kosten en baten
Samenwerken kost geld, en het bespaart geld. Maar dat vraagt wel een goede boekhouding én goede afspraken. Er zijn gemeenschappelijke kosten, bijvoorbeeld:
- Website ontwikkeling
- Huishoudelijk reglement of statuten - Boekhouding
- Netwerken, overleg, vergaderen, correspondentie, etc, - Zorgplanning, administratieve processen, communicatie.
Tegelijk levert samenwerking ook besparingen op, bijvoorbeeld:
- gedeelde kosten van acquisitie
- 1 teamlid coördineert administratieve zaken NB: in de bijlage hebben we overzicht opgenomen van
werkzaamheden en kosten waarover je samen afspraken kunt maken.
Belangrijk is dat ieder transparant is in de collectieve werkzaamheden, en bijvoorbeeld een urenadministratie bijhoudt. Ook het “interne uurtarief” vraagt goede afspraken.
Er zijn verschillende kostprijs-modellen mogelijk:
- de coördinator hanteert een percentage van de zorgdeclaraties, bijv. 4 of 6% van ieders omzet - de coördinator factureert zelf aan het collectief, wat weer door ieder in gelijke mate wordt betaald.
- er is een maandelijks lidmaatschap waaruit de kosten gedekt worden.
Als dit niet goed afgestemd is ontstaan er 100% zeker conflicten en belangenverstrengeling.
Elk team zal zelf een ideale afstemming van de werkzaamheden hebben, al naar gelang deskundigheid en voorkeuren.
NB: het team kan wisselen van samenstelling, daarom is het op papier zetten van je afspraak belangrijk.
Zowel ‘vertrekkende’ leden als nieuwe leden hebben recht op goede en transparante afspraken.
Onderzoeksvragen
Met opmerkingen [sJM1]: Dit geldt vooral voor eigen rechtspersonen iets minder voor de individuele ZZP’er of open samenwerkingsverband.
Met opmerkingen [KH2R1]: Goed punt! Gecorrigeerd,
De relatie met CV De Zorgprofessional
Omdat onze coöperatie bewust gebaseerd is op de borging van zelfstandig ondernemerschap kennen wij alleen individuele leden, die conform de Wkkgz ook individueel verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van zorg. Praktisch betekent dit dat ELKE deelnemer in een samenwerkend team ook lid moet zijn van De Zorgprofessional. Wij ontzorgen daarmee het team op velerlei gebied, waaronder de Wkkgz-voorwaarden rondom incidenten, klachten en geschillen.
Extra support
Voor die teams die structureel een georganiseerd verband vormen en hier de binding met De Zorgprofessional tot uitdrukking willen brengen is extra support beschikbaar. Omdat wij zien hoe belangrijk de teamvorming in de regio is willen wij dit bevorderen en waar mogelijk ondersteunen. Dat kan bij de ontwikkeling van het team of het versterken van de samenwerking. Maar ook daarna willen wij een duurzame stimulans ontwikkelen waardoor een team extra slagkracht krijgt.
Wij denken daarbij aan:
- betere vindbaarheid voor zorgvragers via onze (nieuwe) website;
- publicitair ondersteunen in de regio;
- meer mogelijkheden van logogebruik DZP;
- coaching, probleemoplossingen, intervisie;
- gecontracteerde zorg borgen qua budget en kwaliteit - jouw wensen zijn welkom.
Overleg tijdig met het bedrijfsbureau van de Zorgprofessional, zodat je ervaring, adviezen en noodzakelijke werkvormen kunt afstemmen.
Er worden momenteel een aantal werkgroepen gevormd waarin gewerkt wordt aan:
- beroepsprofielen vertalen naar zelfstandige zorgverlening
- onderlinge afstemming van bevoegdheden en verantwoordelijkheden - kwaliteit van zorg monitoren
- bijzonderheden bij het werken in teamverband
Als je hier meer van wilt weten, neem dan even contact op met het bedrijfsbureau.
Met opmerkingen [KH3]:
Met opmerkingen [KH4R3]:
De kaart van Nederland met bestaande teams of “in ontwikkeling”
Diverse teams zijn al geruime tijd operationeel, andere zijn in ontwikkeling. Het is nu de tijd om dit verder te ontwikkelen en gezamenlijk ervaringen, wensen, kennis en kunde te bundelen.
Zeeuwse zorg en meer
Noord Holland Noord
Zwolle en omgeving
Enschede en omgeving
’t Gooi:
In onderzoek
Drechtsteden
Bijlage: coördinerende werkzaamheden
Deze lijst is opgesteld door een van onze leden, waarin het meerwerk beschreven wordt van een team- coördinator. Overigens zal dat per team en locatie verschillen, maar het geeft een beeld van de noodzaak om kostenvergoedingen te regelen.
Er zijn meerdere overstijgende werkzaamheden, uitgevoerd door de regievoerende
wijkverpleegkundige, de administratie of de EVV-er. Deze lijst is niet compleet en niet uitgesplitst maar geeft wel een indruk van de werkzaamheden die op de kosten drukken:
24/7 beschikbaar voor de cliënt en familie en collega’s.
verantwoording Cliént werven-acquisitie
vrijblijvend kennismakingsgesprek met nieuwe client gebruik map/ inrichting map
elke maand rooster maken en printen elk jaar nieuw rooster
vakanties opvangen, vakantie krachten zoeken, eigen vakantie aanpassen Nieuwe krachten inwerken
Contact zoeken met de nivo 5 vpk Een nivo 5 vpk vinden….
Indicatie laten maken adhv eigen indicatie Aanwezig zijn bij indicatiegesprek / eigen tijd Zorgplan uitschrijven-zorgkaart
Data indicatie afloop bijhouden Doelmatigheidsformulier maken / Berna Rekenmodule WLZ
Overleg met DZP/ Sylvia en haar betalen
Vergadering beleggen / uitnodiging sturen / ruimte regelen verjaardag / feestdagen / overlijden / bloemen en presentjes Zorgverzekeraar / zorgkantoor bellen bij problemen Niet betaalde uren/ ondernemersrisico
vernieuwingen implementeren
Exells nakijken en terugsturen ter correctie Facturen nakijken en terugsturen ter correctie
Contact app / mail / telefoon met familie, achter afspraken aan en vervoer regelen MIP meldingen nazien en verzamelen en zorgen dat de handelingen verricht zijn Zorgen voor handschoenen, desinfectans etc.
Contact huisarts Fysio, ergo etc.
apotheekbestelling-wondverbandartikelen-inco-verband client WMO ondersteuning aanvragen en indicatie schrijven WMO contracten en bijeenkomsten
Documenten jarenlang bewaren.
Controleren of de huishouding wel geweest is, en actie.
Evaluatie gesprekken cliënt en uitwerking hiervan.
Contact transferpunt Meer telefoonkosten
