Donderdag 9 november 1961 - No. 651

(1)

Donderdag 9 november 1961 - No. 651

en

Organisatie J(oo pvaardijo fficieren

~et·accent ^LJt ^• áe

politieke praktijk ^uan ^vandaag

Merkwaardig socialistisch commentaar op een liberaal debat

I n onze editie van 26 oktober maakten wij er op deze plaats melding van, dat men ons van de zijde der Delftse liberale studenten met gerechtvaardigde voldoening had mede- gedeeld, dat de Delftse Liberale StudeJ.?.ten Vereniging de grootste politieke studenten- organisatie ter plaatse is. En wij voegden daar toen aan toe: "Het zou ons niet verwonderen, wanneer dat ook in Leiden en Rotterdam en misschien zelfs in Amsterdam het geval is".

Inmiddels hebben wij, vertoevend in de kring van de Amsterdamse liberale studenten, ook dat laatste bevestigd gekregen. Met andere woorden dus: ook in Amsterdam is de liberale studentenvereniging de .grootste politieke or- ganisatie van studenten.

Om iedere verkeerde gevolgtrekking te voorkomen, herinneren wij er echter aan, dat wij toen tevens hebben doen uitkomen, dat ook die liberale studentenvereniging toch altijd nog een te bescheiden groep vormt en dat er dus nog een groot terrein braak ligt.

*

W ij komen hier echter ook om andere redenen nog op terug. Van zeer ge- achte zijde uit Amsterdam, waar men met be- doeld artikel gaarne volkomen akkoord was gegaan, vroeg men ons: Wat hebt ge met dat:

"misschien zelfs in Amsterdam" bedoeld? In Amsterdam vormt de VVD blijkens de verkie- zingscijfers zelfs de t w e e d e groepering in grootte.

Uit deze vraagstelling blijkt een misverstand, dat - wij nemen het direct aan - ongetwijfeld door de beknoptheid van onze uitlating op dat punt is veroorzaakt.

Het misverstand, dat wij bij deze gaarne op- heffen, is dat wij hier n i et hebben gedoeld op de politieke verhoudingen in de gemeente en kieskring Amsterdam, maar uitsluitend op de verhoudingen aan de Amsterdamse Univer- siteit.

Door een aantal nogal eenzijdig gekleurde benoemingen in het verleden, hebben buiten- staanders (wij drukken ons met opzet voor- zichtig uit) immers de indruk, dat de socialis- tische en in sommige gevallen zelfs de u 1 t r a- rode invloed in het hooglerarenkorps nogal sterk is, al erkennen wij met genoegen, dat er ook o.a. Amsterdamse hoogleraren zijn, aan wier liberale gezindheid niet valt te twijfelen.

Op deze situatie en de mogelijke invloed daarvan op de studenten, doelden wij, toen wij de gewraakte zinsnede neerschreven. Wanneer

de situatie aan deze Universiteit thans minder

"gekleurd" is dan velen menen, kan ons d;ü slechts verheugen.

* •

*

N u wij het toch hebben over de Amster- damse liberale studenten, willen wij toch ook nog even ingaan op het debat, dat wij op 31 oktober j.l. op uitnodiging van de Liberale Studenten Vereniging Amsterdam mochten voeren met onze oud-coUega van de parlementaire perstribune, thans hoofdredac- teur van de "Nieuwe Rotterdamse Courant", mr. A. Stempels.

Onderwerp van deze discussie vormde :

"Prof. Ouds politiek advies van 1959 en zijn gevolgen". Een kort verslag vindt men elders in dit nummer. Vooral in de socialistische pers heeft dit debat nogal enige aandacht getrok- ken.

Naast zijn eigen verslag, vatte "Het Vrije Volk" onder de titel: "Versieringen" beide standpunten nog eens samen, waarna het een redactioneel commentaar liet volgen.

"Twee partijgenoten, twee .. fundamenteel verschillende opvattingen", aldus het socialis- tische blad. "Daarbij moge mr. Stempels meer gelijk hebben, feit is, dat in de VVD al jaren- lang de stroming-Oud, waarvan de heer Ab- spoel een trouwe volgeling is, de dienst uit- maakt. En mr. Van Riel heeft onlangs in zijn rede op de VVD-dag in Scheveningen ten dui- delijkste onderstreept, dat dat zo zal blijven, als hij te eniger tijd geroepen zou worden om prof. Oud op te volgen. Zo is de NRC-stroming in de VVD niet meer dan "randversiering" (om een bekend woord van prof. Oud eens in ander verband te gebruiken).

"Als mr. Stempels dan ook spreekt van sa- menwerking van de VVD met de PvdA in een regeringscombinatie, dan heeft hij eenvoudig een heel andere VVD voor ogen dan de huidige.

En hij maakt een fundamentele fout als hij meent, dat de afstand tussen socialisten en liberalen kleiner is dan tussen socialisten en confessionelen. De vraag is nl. steeds: Welke liberale stroming of welke KVP- (resp. ARP-, CHU-) -stroming bedoelt gij eigenlijk?"

*

* *

E en merkwaardig commentaar, deze so- cialistische reactie, volgens hetwelk onze opponen.t wel "meer gelijk" heeft, maar toch een "fundamentele fout" maakt als hij meent, dat de afstand tussen socialisten en liberalen kleiner is dan tussen socialisten en confessionelen. Hij zou dan namelijk uitgaan

van een stroming in de partij, welke verreweg in de minderheid is.

Wanneer "Het Vrije Volk" bedoelt te zeg- gen, dat in een democratische partij van den- kende mensen ten aanzien van de dikwijls zeer gecompliceerde problemen ook onder geest- verwanten nuanceringen niet kunnen uitblij- ven, dan heeft het natuurlijk gelijk. Evenals het juist is, dat deze nuanceringen tot een ver- schillende visie ook in vragen van politieke taktiek kunnen leiden.

Als wij echter alleen reeds de tegenstel- lingen in de Partij van de Arbeid zien op het stuk van een voor ons land en de westerse wereld inderdaad "fundamenteel" probleem (waar ons voortbestaan van af kan hangen) als de defensie en wij de mening van ds. Bus- kes, het Kamerlid Fedde Schurer en hun aanhang stellen tegenover het officiële ·.socia- listische partijstandpunt, dan lijkt het ons, dat de Partij van de Arbeid wel de laatste is, om "tegenstellingen" bij anderen op te blazen.

*

O ok "De Telegraaf" wijdde in een hoofd- artikel aandacht aan dit debat tussen

"twee liberale journalisten".

Tegenover de mening van "de hoofdredac- teur van de N.R.Crt." stelt "De Telegraaf"

dan, dat "het politieke standpunt in de

meer~

derheid der hedendaagse vraagstukken be- paald wordt door de vraag of men voorstan- der is van zo intensief mogelijk overheids- toezicht, dan wel of men vertrouwen heeft in de in de maatschappij aanwezige krachten".

"De PvdA is voorstandster van uniforme loonronden, van overheidswoningbouw, van een staatsbouwbedrijf, van vérgaande con- trole op de prijzen, van controle op de inves- teringen en wil in het algemeen de staatscon- trole zoveel mogelijk uitbreiden".

Dat waren (al vermeldt "De Telegraaf" dat niet) precies onze contra-argumenten tegen- over de visie van mr. Stempels.

• *

*

N iemand zal ontkennen, dat er. tussen de liberale VVD en de confesswnele par- tijen verschillen bestaan, met name op het geestelijke terrein. Daarom zijn het dan ook gescheiden groeperingen. Die verschillen ko- men ook naar voren . wanneer vraagstukken als bijvoorbeeld het standpunt ten aanzien van de vrijheid van crematie aan de orde zijn en de VVD kan zeker niet worden verweten, dat zij haar oordeel dan niet duidelijk uit·

spreekt. (Zie vervolg pag.

4)~

(2)

VUIJHEID EN DEMOCRATIE

Principiële liberale steun a n b zitsv rmingsbeleid

A

ls een tweede concrete stap in een regeringsbeleid, dat zich mede richt op de bevordering der bezitsvorming, kwalificeerde de liberale senator mr. De Wilde het dezer dagen door de Eerste Ka- mer goedgekeurde wetsontwerp vborzie- ningen met betrekking tot premiespaar- regelingen en winstdelingsspaarregelingen voor werknemers.

Naar de mening der liberalen kan voor de ontplooiing van de menselijke persoonlijkheid een zekere mate van bezit van groot belang zijn, zodat om die reden de bezitsvorming ons na aan het hart ligt. Mr. De Wilde nam in zijn redevoe- ring vooral het socialistische standpunt inzake bezitsvorming onder het mes.

Van de kant van de PvdA was opgemerkt, dat men het vraagstuk van de bezitsvorming op tweeërlei wijze kan aan- vatten, a] naar gelang men uitgaat óf van het "eigendomsdenken"

of

van de opvat- ting, dat het bezitsvormingsbeleid een elementair onderdeel vormt van een politiek, die een hervorming van de maatschappij beoogt, mede door herverdeling van inkomens en vermogens.

De liberale woordvoerder achtte dit al- ternatief uiterst onzuiver. Wanneer het eigendomsdenken bij de regering zo cen- traal zou worden gesteld, dat de evolutie van de maatschappij zou worden tegenge- houden, dan zou een dergelijk onderscheid uit begripsmatig oogpunt zinvol kunnen zijn. Thans is het niet meer dan een holle slogan zonder een ernstige, materiële be- nadering van de problematiek.

Het is nu eenmaal zo, dat iedere maatregel, die de bezitsvorming stimuleert, consequenties heeft voor de inkomensverdeling. De extra -spaarprestatie van f 150 miljoen, die de regering van de voorgestelde regeling verwacht, betekent een belastingderving van f 7'/z à f 10 miljoen.

Dit bedrag is weer samengesteld uit een derving van loon- en inkomstenbelasting wegens vrijstelling voor spaarpremies, die thans reeds krachtens bestaande spaar- regelingen worden uitgekeerd, derving van vennootschaps_ en inkomstenbelasting, wegens daling van de belastbare 'vinst van ondernemingen en derving van inkomstenbelasting als gevolg van lagere winstuitkeringen aan aandeelhouders.

---~ ~;-~--

Binnenhof

Hieruit blijkt zonneklaar, dat niet alleen de maatschappij als gevolg van een mindere belastingopbrengst, doch ook aandeelhouders, tantièmisten en bedrijven meewerken aan deze maatregel. Als de socialisten dit wensen. te kwalificeren als

"een uiterst beperkt en daarom een ge- romantiseerd beleid als gevolg van het eigendomsdenken", dan achtte mr. De Wilde dit een uitspraak die in onze maat- schappijverhoudingen bijzonder weinig constructief is.

* * *

D

^e ^tweede ^liberale woordvoerder, . prof. Witteveen, bestreed de socialistische zienswijze, dat de toeneming van het nationaalinkomen vooral zou zijn toe- gevloeid aan de vermogensbezitters. De feitelijke ontwikkeling op het punt van de inkomensverdeling is hier en ook in vele andere landen juist gekenmerkt door een hoogst merkwaardige stabiliteit.

Weliswaar heeft drs. Den Uyl (PvdA) in de Tweede Kamer opgemerkt, dat het totale vermogen in tien jaar met vijftig procent is gestegen, maar hij vertelde er niet bij, dat in diezelfde periode het totale nationale inkomen - eveneens in constante prijzen genomen - met nog iets meer dan vijftig procent is gestegen. Het vermogen is dus niet meer toegenomen dan het inkomen.

Bij een beschouwing over de stabiliteit in de primaire inkomens- en vermogens- verdeling moet men echter niet vergeten, dat we na de oorlog het gehele apparaat van de herverdeling door belastingen en soèiale verzekeringen hebben gekregen.

Dat heeft een zeer reëel effect, waardoor op een in het algemeen voor ons aan- vaardbare wijze een grotere gelijkheid naderbij is gebracht.

Zo gezien, aldus prof. Witteveen, is de conclusie, die mr. De Wilde reeds heeft getrokken, duidelijk, namelijk dat wij voor de bezitsvorming in tegenstelling tot de bezitsspreiding alles gevoelen en dat wij daaraan onze principiële steun seven.

Prof. Witteveen en mr. De Wilde contra bezitsspreiding naar socialistisch recept - Liberaal pleidooi. voor ander systeem

va~

spaarpremies - Administratie de achilleshiel van de premie- en winstdelingsspaarregelingen? - Nieuwe wet op Raad van State - Prof. Oud slaat verplichte wetgevingsadvie:a::en niet :zo hoog aan.

lrfr. DE WILDE

... .1111 aan het hart ...

De effectieve uitwerking van het bezitsvormingsbeleid is echter moeilijker dan het lijkt. De moeilijkheden komen voor een groot gedeelte uit dit kardinale punt voort dat bezit en bezitsvorming behoren bij v~ijheid. De waarde van het bezit ligt in de vrijheid om het te besteden. Maar als men de mensen vrij laat, hoe weet men dan, dat er bezit zal blijven en dat het niet te zijner tijd geconsumeerd zal worden?

Het zou beter zijn als de premie zoveel mogelijk gericht was op de toeneming van het bezit en niet op het bezit, dat men reeds heeft. Dan werkt de regeling ook zo billijk mogelijk.

Pr,of. Witteveen heeft daarom vroeger al eens de suggestie gedaan telkens een premie te geven in de periode, waarin het , bezit is vergroot. Daarop moet men· zich meer richten dan op de duur, het aantal jaren, waarover een zeker bedrag is aan- gehouden. Zoals de regeling thans luidt, bestaat het gevaar, dat werknemers ge- durende een aantal jaren telkens een bedrag inleggen en, wanneer de eerste periode van vier jaar voorbij is, dat bedrag opnemen en consumeren om daarna opnieuw te gaan beginnen.

De staatssecrètaris van algemene zaken, drs. Schmelzer gaf toe, dat dit gevaar niet denkbeeldig is, maar maakte zich daar overigens geen grote zorgen ov'er. Boven- dien zouden werknemers, die zo handelen zichzelf bepaald geen plezier doen.

De staatssecretaris van financiën, dr.

Van den Berge, erkende, dat er een grote aantrekkelijkheid schuilt in de suggestie vau prof. Witteveen inzake het premie- systeem. Hij geloofde echter, dat de prak- tische verwezenlijking van dit denkbeeld op grote moeilijkheden. zou stuiten.

De Achilleshiel van de voorgestelde.

spaarregelingen ligt, zo vreesde prof.

Witteveen, in de administratieve aspecten ervan. Nadrukkelijk stelde hij de eis, dat men de regelingen zo eenvoudig mogelijk gaat uitvoeren. Het bedrijfsleven is daar niet erg gerust op.

Dr. Van den Berge stelde daar tegenover, dat hij zelfs in zijn stoutste dromen niet heeft durven denken aan een water- dichte controle. Er zal slechts proeisge- wijze worden gecontroleerd. Extra grote moeilijkheden verwachtte hij niet. ·

Unaniem heeft de Eerste Kamer haar goedkeuring gehecht aan het ontwerp van rijkswet tot goedkeuring van het OESO-verdrag. De OESO is, zoals men weet, de opvolger van de OEES. Met echter o.a. dit verschil, dat nu ook de Ver- enigde Staten en Canada deel van de organisatie uitmaken. Deze uitbreiding, aldus de liberale woordvoerder, mr. Del- prat, kan even goed de kracht van de OESO gunstig als ongunstig beïnvloeden.

De andere staatst·echtelijke verhoudingen in de V.S. zouden remmend kunnen wer- ken, zo heeft ook de regering erkend. Mr.

Delprat hoopte, dat er in de naaste toe-

komst een parlementair orgaan voor de OESO zal worden geschapen. Zo'n orgaan zal tevens het nauwelijks te oversehatten voordeel hebben, dat het de parlemen- tariërs uit de verschillende aangesloten landen in persoonlijk contact brengt, het- geen vooral voor de verhouding tussen de landen aan deze en aan gene zijde van de Atlantische Oceaan van grote waarde is.

Voor handel en bedrijf is van grote betekenis, de houding, die OESO zal aannemen tegenover de verschillende "acts", die door de OEES aanvaard waren. De houding van de V.S. tegenover scheep- vaart en luchtvaart geeft in elk geval aanleiding tot grote bezorgdheid. Voor de Westeuropese scheepvaartlanden is .de scheepvaartcommissie van de OEES een niet genoeg te prijzen forum geweest voor onderlinge gedachtenwisseling. Mr. Del- prat hoopte,. dat de overgang naar de nieuwe organisatie op dit punt geen ach- teruitgang zal betekenen. De Nederlandse koopvaardij volgt de ontwikkeling met argusogen.

* * *

D

e wet op de Raad van State zal misschien nog net haar eeuwfeest kunnen meemaken. Deze wet van 21 december 1861 staat op het punt vervangen te worden door een modernere wet. De Tweede Kamer heeft reeds met algemene stemmen het ontwerp goedgekeurd.

Dat gebeurde in een rustige vergadering, ,die qua sfeer wel sterk verschilde van de verhitte debatten, die in d.e vorige eeuw over de Raad van State zijn gehouden. Prof. Oud herinnerde er nog eens aan hoezeer velen bij de grond- wetsherziening van 1848 gekant waren tegen deze raad die beschouwd werd als een gevaarlijk lichaam, dat zich inschoof tussen de Koning en de ministers.

Van die oude vrees is niets meer over.

Integendeel, dit oude eerbiedwaardige college mag zich in een aanzienlijke mate van waardering verheugen. Wat nu ook weer niet betekent, dat iedereen over al het werk van de raad even enthousiast is. Met name werd in de Tweede Kamer nogal getwijfeld aan het nut van het dwingende (grondwèttelijke) voorschrift, dat de Raad van State advies moet uitbrengen over alle wetsontwerpen en ontwerpen van algemene maatregelen van bestuur.

Proj. Jr!TTEVEEN .... .. princiuiiJle steun ... .

Tot degenen, die de betekenis van deze adviezen niet zo hoog aanslaan, rekent zich ook prof. Oud. Hij achtte het volstrekt uitgesloten, dat de raad bij machte is over al die honderden ontwerpen waarover deze per jaar zijn licht moet laten schijnen, gedegen adviezen zou kunnen uitbrengen. Daar komt nog bij, dat de regering tegenwoordig voor allerlei ter- reinen ·toch al haar eigen afzonderlijke adviescolleges heeft.

De minister van binnenlandse zaken, mr. Toxopeus,. verzuchtte zelfs, dat er

9 NOVEMBER 1961- l'AGINA 2

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V.V.D.

Koninginnegracht 61 's-Gravenhage Telefoon (070} 60 48 03

(3 lijnen) Giro 67880

"zó verschrikkelijk veel" adviesinstanties zijn. Men moest in de praktijk eens meemaken hoeveel tijd daarmee heengaat.

En als een minister een adviescollege passeert, krijgt hij verwijten uit de Ka- mer, aldus mr. Toxopeus.

Dàt alles neemt niet weg, dat de bewindsman toch de adviezen van de Raad van State niet zou willen missen. Ge- durende zijn twee-en-een-half jarig mi- nisterschap heeft hij daar grote waardering voor gekregen. Ook de vaak puntige en droge humor van het college sprak hem wel aan.

Overigens kon men in dit debat aan de .kwestie van de wetgevingsadviezen toch niets veranderen. De grondwet schrijft die nu eenmaal voor. Wellicht, dat men bij een gJ·ondwetsher:<iening nog eens op deze zaak terugkomt.

* * *

G

roter was de waardering van prof.

Oud voor het werk, dat in de afdeling voor geschillen van bestuur van de raad wordt gedaan. Deze belangrijke afdeling krijgt er over enige tijd . nog heel wat werk bij. Namelijk wanneer het ontwerp B.A.B. (beroep administratieve beschikkingen) van kracht wordt, waarin een algemene mogelijkheid wordt voor- gesteld van beroep bij de Kroon tegen administratieve beschikkingen. In de procedure voor deze afdeling zijn in de loop der jaren nogal wat leemten aan de dag getreden. Die procesgang wordt nu op een betere leest geschoeid.

Prof. Oud betreurde het, dat het advies, dat de afdeling voor geschillen van bestuur (ook wel afdeling contentieux ge- noemd) aan de Kroon uitbrengt, wanneer de laatste meent, dat een besluit van een lager publiekrechtelijk lichaam vernietigd moet worden, geheim zal blijven. Bij de beslissing in bestuursgeschil- len is het zo, dat als de regering afwijkt van het advies van deze afdeling, dit moet worden gepubliceerd, samen met de uiteenzetting, waarom van het advies wordt afgeweken. De minister voelt echter niets voor een dergelijke gang van zaken in geval van vernietiging van een besluit van bijvoorbeeld een gemeentebestuur, omdat dit geen rechtspraak is, maar uitvoering.

De VVD-fractievoorzitter stelde daar tegenover. dat men zich ook kan afvragen of het geen uitvoering is, wanneer een gemeentebestuur in. beroep gaat tegen een besluit van Gedeputeerde Sta- ten, waarbij een goedkeuring wordt geweigerd. Het is toch ietwat eigenaardig om in zo'n geval te zeggen, dat' er een geschil is tussen de gemeente en Gedepu- teerde Staten.

We spreken toch ook niet van een geschil tussen een rechtbank en een partij, die in hoger beroep gaat bij het gerechts- hof. Prof. Oud stond dan ook op het standpunt, dat men wel een zeer subtiel onderscheid maakt, wanneer men zegt, dat er sprake is van een geschil als· een gemeentebestuur in beroep gaat, maar dat er van een geschil geen sprake is als de Kroon eigener beweging een besluit vernietigt.

De bezwaren van de minister bleven zich vooral richten tegen hèt geval van vernietiging van een besluit wegens strijd met het algemeen belang. Hij zou het nl.

minder juist achten als in het openbaar zou blijken, dat de afdeling contentieux over het algemeen belang anders dacht dan de regering. Publicatie van dat afwijkend inzicht zou de kracht der vernietiging kunnen schaden.

Prof. Oud vond dit iets te zwart gezien.

Maar hij kon toch wel akkoord gaan met de regeling die in het ontwerp is neer- gelegd, omdat hij in dit geval de kwestie van de openbaarheid niet het belangrijkste vond. Het meest van belang achtte hij, dat aan ieder geval van vernietiging een behandeling in de afdeling contentieux vooraf zal gaan. ·

Vlak voor de openbare behandeling van het ontwerp heeft de minister zich daartoe bereid verklaard. In het oorspronkelijke ontwerp werd het aan de Raad van State zelf overgelaten om te beoordelen of deze afdeling wel of niet zou worden ingeschakeld. Tegen deze regeling bestond het bezwaar dat dan de Kamer de minister niet t~r verantwoording zou kunnen roepen als zij meende, dat ten onrechte de afdeling. niet was ingeschakeld.

D.M.V.

(3)

VRIJHEID EN DEl\'IOCRATIE 9 NOVEMBER 1961 - PAGL."'"A S

Het recht van vereniging en vergadering

Onwaardig gesol met organisatie van. koopvaardij-officieren

(Van onze sociale medewerker)

De laatste weken zijn gebeurtenissen tot uiting gekomen welke er op wijzen, dat er in de leidende kringen vreemde opvattingen b.estaan over bet recht van vereniging en vergadering.

Het ga.a' om de Nederlandse Vereniging van Koopvaardij Officieren, de N.V.K.O., welke in het begin van 1960 is opgericht en zich van de aanvang af heeft mogen verheugen in een grote belangstelling van de koopvaardijofficieren.

Dit blijkt o.a. uit de snelle groei van de organisatie, die thans bijna 2600 leden telt - men moet altijd een schatting maken omdat het er iedere dag meer zijn. Er zijn in totaal een 10.000 koopvaardijofficieren, zodat er een organisatiegraad is- van ruim 25 %.

Dit is een zeer behoorlijk getal,. als men bedenkt, dat in Nederland het aantal ge- organiseerden niet meer is dari een derde van het totale aantal werknemers. Bo- venal is de organisatiegraad van de

N.V.K.O. zeer behoorlijk als men bedenkt, dat het hier om leidinggevend personeel gaat, dat over het algemeen weinig voor het organiseren in een vakvereniging voelt.

Al in 1913

De snelle groei van de vereniging is overigens niet iets, dat onverwacht is gekomen. Men kan ook zeggen, er bestond al lang een verlangen naar een dergelijke organisatie onder de koopvaardijofficieren.

Reeds in 1913 waren er verenigingen van machinisten, stuurlieden, telegrafis- ten en werktuigkundigen, die in 1930 met

de vereniging van kapiteins de Centrale van koopvaardijofficieren stichtten. Daar- naast was er de Unie van Zeelieden, aangesloten bij het N.V.V .. welke beide organisaties een contactcommissiè hadden gevormd. Na de oorlog is er in het kader van het alom heersende eenheidsstreven één organisatie gevormd, welke met uit- zondering van de kapiteins allen omvat- ten, officieren gezellen, vissers en boet- sters, de Centrale van Zeevarenden ter Koopvaarélij en Visserij, welke tot ergenis van vele officieren zonder dat gebruik was gemaakt van een daartoe geëigend referendum aansluiting zocht en verkreeg bij het N.V.V.

Het politieke karakter van deze organisatie zinde vele officieren niet, daarnaast was er ook weinig geestdrift voor een organisatie die allen ómvatte, waardoor de behartiging van de belangen van de kern van het vlootpersoneel, de officieren naar veler oordeel in het gedrang kwam.

Dit heeft geleid tot een nieuwe en krachtige organisatie naast de Centrale van Zeevarenden ter Koopvaardij en Vis- serij en naast de vooral na de oorlog bekend geworden protestants christelijke en rooms katholieke bedrijfsgroepen van zeevarenden, wier georganiseerdheid voor officieren echter niet zo groot is. Zo tellen deze twee organisaties tesamen minder leden-koopvaardijofficieren dan de nieuwe vereniging alleen.

Niet over rozen

Hoe succesvol zij ook is, het pad van de jonge vereniging blijkt niet over rozen te gaan, zoals men zegt. Want wat is namelijk het geval. Daar het een vakvereniging is, heeft zij ten doel op te komen

voor de belangen van haar leden.

NOG EVEN DE

CONFEREN'f~E

Dit wordt haar echter vooralsnog zo veel mogelijk belet door de andere bestaande organisaties, waarbij de Raad van Bestuur voor de Zeevaart, de centrale van redersverenigingen zich niet onbetuigd laat. '

Voor de bedrijfstak van de koopvaardij bestaat een collectieve arbeidsovereenkomst met daaruit voortvloeiende zgn re- glementen, welke de arbeidspositie nader regelen. De nieuwe vereniging wil aan het overleg dat daaruit voortvloeit deelnemen, maar dat is haar ondanks her- haald verzoek en overlegging van rede- lijke argumenten steeds geweigerd. De wet op de cao schrijft voor, dat een vereniging die een cao wil afsluiten rechts- persoonlijkheid bezit en in haar statuten bepalingen heeft opgenomen, waaruit blijkt dat beoogd wordt cao's af te slui- ten, opdat gelijk minister Donner in de memorie een toelichting op de wet be- toogde, moet blijken dat de wetgever met bedoelt bv een dansclub van fabrieks- meisjes uit te nodigen te gaan praten over een collectieve arbeidsovereenkomst.

Men moet ten slotte aan alles denken.

Aan de voorwaarden voor het deelnemen aan het overleg over een cao voldoet de vereniging- we zouden zeggen- natuurlijk.

Maar desondanks mag de vereniging niet meepraten.

We moeten hier wel op wijzen, dat de wet niet verplicht een vereniging van werknemers toe te laten, maar we mogen toch wel aannemen, dat de wetgever er van is uitgegaan, dat iedere bonafide vereniging ·aan het over leg zou kunnen deelnemen, wanneer ze de wens daartoe te kennen geeft.

De cao heeft immers ten doel de arbeidsverhoudingen 'te regelen, het collectieve en het individuele a,rbeidscontract zijn niet los van elkaar te zien. Daa,r met iedere werknemer een inaividueel contract moet worden gesloten en dit contract ingrijpend beïnvloed wordt door het collectieve contract, zou het een vreemde figuur zijn als een grote groep werknemers, die zich op serieuze wijze hebben geconstitueerd, van het overleg werd uitgesloten.

Toch blijkt dat in dit geval de praktijk te zijn.

De Raad voor de Zeevaart, de centrale van redersverenigingen weigert dus met de Vereniging van Nederlandse Koop- vaardij Officieren te overleggen. Het motief: de Raad vreest verstoring van de goede arbeidsverhoudingen. Dit houdt in, dat de drie andere organisaties van zeevarenden de Raad voor de Zeevaart hebben "opgestookt" nee te zeggen. Zij willen de nieuwe vereniging er niet in hebben.

Op zichzelf is het wel begrijpelijk, dat

ze de nieuwe organisatie met een scheef oog aanzien. Zij is tenslotte menselijk beschouwd een concurrent. Enig ander motief kan er niet zijn, omdat zoals ge::'.

zegd de vereniging aan de wettelijke ver- eisten voldoet en een zeer behoorlijke organisatiegraad bezit.

Het is zeer te betreuren, dat de redersverenigingen onder het juk zijn doorge- gaan, omdat zij op die manier een zeer belangrijke groep personeelsleden voor het hoofd stoten door haar op dezelfde wijze te behandelen als communistische organisaties.

In de koopvaardij is het verloop onder het personeel zoals bekend zeer groot, zodat de reders de grootste moeite hebben de bemanningen op peil te houden. Daar- om is het des te belangrijker, dat op de koopvaardijschepen een kern van officieren aanwezig is, die vrijwel alle belangrijke functies uitoefent en dus een groot aandeel heeft in de werkzaamheden.

Voorts moet bedacht worden, dat de koopvaardij in tijden van oorlog een bij- zondere bestemming heeft, zodat het om die reden van groot belang is, dat een betrouwbare kern van ervaren leidinggevend personeel aanwezig is. Om die reden heeft de koopvaardijofficier recht op erkenning van zijn status en zo hij de noodzaa·k d·aarvan inziet --recht op het aanwijzen van een vertegenwoordiger die zijn belangen pleit.

Men stelle zich- in· dit verband eens voor, dat de Minister van Marine zou weigeren met de organisatie van mari- neofficieren te spreken, omdat de organisatie van ond·erofficieren en andere daar bezwaar tegen zouden maken. Of dat de lerarenorganisaties niet aan het overleg mogen deelnemen omdat de on- derwijzersorganisaties die ook leraren in haa,r midden hebben, dat nililt willen hebben.

Het is ook niet in te zien, wat de redersverenigingen werkelijk belet met de koopvaardijofficieren het overleg te ope- nen. Want welk verzet kunnen de andere organisaties eigenlijk plegen, daar het toch ook in het belang van hun leden is, dat er collectieve arbeidsovereenkom- sten worden afgesloten? Andere mogelijkheden dan het opzeggen van een cao zijn

er niet, ma;>r van dit wapen zullen de bestaande . bonden zek~ geen gebruik maken.

Representativiteit

Het tweede punt van belang is de ontwikkeling op publiekrechtelijk terrein.

De Vereniging van Nederlandse Koop- vaardij Officieren heeft de minister van Sociale Zaken om een verklaring van representativiteit gevraagd, omdat zij een plaats wenst in te nemen in de bedrijfs- vereniging, die zich voor de koopvaardij bezighoudt met de uitvoering van de werkloosheicts de ziekte- en de kinder- bijslagverzekering. Vooral omdat de vereniging vele jonge officieren telt, die nog

onder de loongrens zitten, acht zij een be- stuurszetel van betekenis. Alvorens over dit verzoek te beslissen, heeft de minis-

ter, hoewel de wet hem daartoe niet verplicht, advies gevraagd aan de Sociaal Economische Raad.

Dit advies is thans ook vastgesteld.

Dat de 15 door de drie vakcentralen be- noemde leden een negatief oordeel zouden hebben was na het gebeurde op

het terrein van de cóllectieve arbeidsovereenkomst wel te verwachten. Men ziet de jonge vereniging als een indrin- ger en bestrijdt haar op alle fronten.

Het is echter jammer te moeten con- stateren, dat geen enkel ander lid - dus ook de werkgeversvertegenwoor- digers en de Kroonleden niet - zich tegen het advies de vereniging er buiten te houden heeft verzet.

Wel· bleek allerwegen op dit punt een grote -aarzeling te bestaan toen de Raad in het openbaar ever het ontwerp van de subcommissie organisatie sociale verzeke- ring discussieerde. Wie de vergadering als buitenstaander bijwoonde zal de conclusie hebben getrokken, dat vele leden er zich bewust van waren, dat de Raad zich hiermede aan de zelfkant van het recht op vereniging hee:IJ bewogen, de minister van Sociale Zaken zou er een sterke vingerwijzing in kunnen vinden, aan het verzoek van de Vereniging van Nederlandse Koopvaardij Officieren tegen het advies van de SER in te voldoen.

Op zichzelf trouwens geen ongebrui- kelijke zaak, omdat het herhaaldelijk ge- beurt, dat de Regering afwijkt van de adviezen van dit lichaam, waarvoor he- laas niet altijd het spree:~woórd geldt hoe dichter bij de Kroon C:.es te onpar- tijdiger. ·Afwijking van het advies van de SER is voor de minister des te gemakkelijker, omdat de SER er nid in slaag- de steekhoudende argumenten te vinden.

Het enige dat waarde bleek te hebben was, dat de vereniging nog maar zo kort bestaat, zodat men niet weet of ze levensvatbaarheid bezit. Plus royaliste

· que Ie roi, want de vereniging heeft wet"

telijke erkenning, het element tijd speelt in het leven van verenigingen geen rol, aan de periode van het volwassen zijn gaat geen babysch3p en jongelingsschap vooraf.

Dit is dus eigenlijk geen argument en de vraag van sommige leden, hoe oud moet een vereniging dan wel zijn en geldt die eis van de ouderdom ook voor andere organisaties werd dan oOk zorg- vuldig door de voorzitter van de subcommissie omzeild.

Nu dit niet ter zake doet, blijft slechts over het stomme element van het er niet bij willen hebben. Het moet voor een minister toch duidelijk zijn, dat hij zich daarmede niet kan bemoeien.

Nederlanders hebben allen dezelfde rechten en dat de Regering daarvoor moet waken, spreekt voor een groep, die onze naam in de!'l vreemde in tijden van vrede en oorlog zo hoog houdt, vanzelf.

BRANDBLUSAPPARATEN

Officiëel goedgekeurd Talrijke attesten.

SIMPLUS N.V. DORDRECHT

VIS~TRAAT 6--8 _TEL. 3344• !01850t

NIEUWE VRAGENLIJST

. Een nieuwe vragenlijst.

is onderweg.

W ij moeten nog even terugkomen op de conferentie. Onder de

fo~

rumleden op zaterdagavond was mevrouw

Hoffmann~

W estermann, secretaresse op een

tabakshandelskan~

toor in Amsterdam. Door onnaspeurlijke oorzaken hebben sommigen de indruk gekregen, dat zij zelfstandig tabakshandelaar en

importri~

ce

.is

en dat is ook in het weekblad terechtgekomen.

al gehoord had, dat er en- kele dingen niet zo in het weekblad opgenomen waren.

als de schrijfster mevrouw

Dettmeyer~Labberton, ge~

wild had, heb ik dit alles in onze rubriek

verontschul~

digd door het hoge tempo, waarmee het weekblad in

el~

kaar gezet moet worden.

Copie voor dexe rubriek te :zenden aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.

Ging vragenlijst IV over de arbeidstijdverkorting in het algemeen, deze vragenlijst V betreft de speciaal door het winkelpersoneel gewenste kortere arbeidstijd en vrij weekend, en vooral het

pro~

bleem dat daaraan vast zit:

de winkelsluiting.

Geen vrouw, die daar niet mee te maken heeft!

bleem ook weer niet al te simplistisch opvatten. Er zijn drie soorten mensen bij

be~

trokken, consumenten,

on~

dernemers (

middenstan~

ders) · en winkelpersoneeL Zij hebben allemaal hun eigen belangen en hun eigen wensen, en dat moet alles zo goed mogelijk gecqördineerd worden.

In deze vragenlijst wordt de kwestie voornamelijk van de consumentenkant

beke~

ken, maar de andere kanten moet men toch niet vergeten,

Mevrouw Hoffmann vindt dit vervelend. Daar ik toch

Dit nu was te vaag en te algemeen en het bleek een fout. Het schijnt n.l. hier en daar misverstand

veroor~

zaakt te hebben, een

misver~

stand dat, naar ik hoop, door deze simpele weergave van de feiten. van de baan zal

zijn. J, H.s.

LANDDAG ZWOLLE

U hebt toch onze

vol~

gende bijeenkomst genoteerd?

V rijdag 19 januari 1962 in Zwolle.

Wij zouden de

antwoor~

den graag vóór februari

ont~

vangen. De tijd is dus wat korter dan verleden jaar, maar de vragen zijn

eenvou~

diger en vereisen minder voorbereiding. Er is dan ook geen lectuur bij opgegeven.

Toch moet men het pro·

Besturen van vrouwen-

groepen, die de lijst nog niet

ontvingen weten nu, dat die

in aantocht is en kunnen er

alvast rekening mee houden

bij het vaststellen van haat

winterprogramma. j.H.S.

(4)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Amsterdamse liberale Studentenvereniging organiseerde journalistiek debat

Discussie Stempels-Abspoel

Op uitnodiging van de Liberale Stu- denten Vereniging

te

Amsterdam (LSVA) hebben de heren mr. A. Stempels, hoofdredacteur van de "Nieuwe Rotterdamse Courant" en A. W. Abspoel, parlementair redacteur van het "Algemeen Han- delsblad" en hoofdredacteur van ons weekblad, op maandagavond 31 oktober j.L te Amsterdam van gedachten gewis- seld over het onderwerp: "Prof. Ouds politiek advies van 1959 en zijn gevolgen"

Mr. Stempels erkende dat, zoals de heer Abspoel had gesteld, de toen bestaande samenwerking tussen socialisten en confessionelen zichzelf had overleefd en dat het daarop steunende laatste Ka- binet-Drees een "vermolmd" regerings- gebouw was.

Hij achtte het echter principieel onno- dig en onjuist, dat de heer Oud bij voorbaat had aangekondigd, dat de VVD er Riet haar medewerking aan zou verlenen, dat liberale ministers met socialisten in een Kabinet zitting zouden nemen.

Spr. was van oordeel, dat de afstand tussen socialisten en de liberalen kleiner is dan die tussen de confessionelen en de liberalen en kon niet juichen over het totstandkomen van het Kabinet-De Quay.

De heer Stempels noemde liberalen en socialisten loten van één revolutionaire stam: zij zijn de belangrijkste componen- ten van de "linkerzijde" in de volksvertegenwoordiging. Spr. zou het toejuichen, wanneer de KVP eens buiten de regering bleef. Het is een bijgeloof, dat rege- ren zonder de KVP onmogelijk is.

De socialisten hadden in vorige rege- ringsperioden z.i. ten onrechte van veel de schuld gekregen. De socialistische minister Suurhoff was reeds begonnen met het losser maken van het loonbeleid, terwijl anderzijds het befaamde "laissez fai- re" geen liberale leus meer is".

* * *

De heer Abspoel gaf een brede schets van de politieke malaise-situatie, zoals die vooral onder de laatste twee Kabi- netten-Drees was ontstaan en van de voortdurende wrijvingen e,n conflic- ten tussen de regeringspartijen, welke via de befaamde rode "Fakkeldragers- dag" op 12 december 1958 in de Twee- de Kamer eindelijk tot een explosie leid- den.

Hij bracht in herinnering, dat de heer Oud toen gaarne een Kabinet (zonder socialisten) had willen zien optreden, dat dan de verantwoordelijkheid voor de Ka- merontbinding op zich zou nemen en met een regeringsprogram voor de kiezers zou zijn gekomen.

Dat is echter niet gebeurd. Het romp- kabinet-Beel trad op, dat zich alleen met de technische voorbereiding van de Ka- merontbinding en de vervroegde verkie-

zing belastte en verder alleen de lopen- de zaken behartigde. De rechtse partijen spraken zich niet duidelijk uit en de kans leek groot, dat er ondanks de politieke malaise-situatie zelfs nog weer een zesde Kabinet-Drees, gebaseerd op dezelfde wrakke grondslag, na de verkiezingen zou optreden.

Onder die omstandigheden was het naar het oordeel van de heer Abspoel wijs beleid van de heer Oud, de impas- se te doorbreken en door zijn duidelijke aankondiging: "De komende parlementaire periode zal de VVD geen zitting nemen in een Kabinet, waarin ook socialisten zijn opgenomen", de verhoudingen zuiver te stellen en de kiezers onom- wonden te zeggen, waar zij met de VVD aan toe waren.

De politieke verdeeldheid in ons land leidt vanzelf tot Kabinetten van gemeng- de samenstelling. Bij de formatie moet men zich dus afvragen, welke vraagstukken in de komende parlementaire periode de hoofdrol zullen spelen en tussen welke groeperingen op dat terrein de meeste aanknopingspunten zijn te vinden.

Spr. achtte het in 1959 duidelijk, dat - zoals in de latere praktijk ook is ge- bleken - de problemen op het economisch-sociaal-financiële terrein de hoofdrol zouden spelen en hij achtte het toch eigenlijk voor geen bestrijding vat- baar, dat er op dat brede terrein meer raakpunten waren tussen de VVD en de rechtse groeperingen dan tussen de VVD en de Partij van de Arbeid.

Hier staan de naar socialisatie en naar een andere maatschappelijk structuur strevende socialisten tegenover alle niet- '!;ocialisten, die (zij het met zekere onderlinge modulaties) het op particulier initiatief gebaseerd economisch bestel en een ondernemingsgewijs opgebouwd pro- duktie-apparaat verdedigen.

* * *

Bij de algemene discussie, welke hier- op volgde, legde mr. Stempels er nog de nadruk op, dat hij gaarne zou zien dat de KVP eens buiten de regering bleef.

De heer Abspoel antwoordde, dat hij deze mogelijkheid in het geheel niet wil-

de uitsluiten. Wanneer de P.v.d.A. en de protestants-christelijken elkander t.z.t.

zouden weten te vinden, zouden zij dat maar eens moeten proberen.

Hij was van mening, dat het over het algemeen niet aanbevelenswaardig is, dat de grootste twee partijen beide geest- verwanten in het Kabinet hebben. De oppositie heeft een belangrijke taak te vervUllen. Het is onjuist van de Partij van de Arbeid het aldus voor te stellen (zoals zij vooral de eerste tijd heeft-gedaan), dat "een belangrijk volksdeel dan wordt uitgesloten".

In een parlementaire democratie heeft de oppositie een tenminste even belangrijke rol te vervullen als de z.g. "regeringspartijen". Dat de P.v.d.A. tot nu toe in deze rol zo slecht is geslaagd, is onze schuld niet, aldus de heer Abspoel; daar- over zullen de kiezers straks hebben te oordelen.

De voorzitter van de LSVA, de heer Bosman, zegde beide inleiders en deba- ters hartelijk dank en noemde deze avond een der best geslaagde van het- geen tot nu toe door de vereniging was georganiseerd.

- - - - IN MEMORIAM

P. V, VEENLAND

Op 24 oktober is te Lippenhuizen ten zijnen huize overleden de ere-voorzitter van de afdeling Opsterland, de heer P.

Y. Veenland, in de ouderdom van 86 jaar. Voortgesproten uit een oud boeren- geslacht werd ook hij boer op zijn vaders hoeve. Hij was begaafd met een zeer helder verstand hetwelk hij in dienst stelde van het boerenverenigingsleven als de Friese Mij. van Landbouw, het Fries Rundveestamboek en de Zuivel.

Bovendien was hij een vooraanstaand lid van de doopsgezinde kerk. In de politiek was hij .de liberale beginselen toegedaan, zodat hij lange jaren de afdeling Opsterland diende als bestuurslid, waarvan vele jaren als voorzitter. De overledene was Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

Bij de gehouden rouwdienst in de doopsgezinde kerk te Gorredijk werd hem in velerlei opzichten dank gebracht voor het vele werk door hem ten dienste van het algemeen gedaan.

Hij was vele jaren raadslid en lid van de Prov. Staten. Dat hij ruste in vrede.

rotatiedruk handels- en reclamedrukwerk periodieken

telefoon (01860) 22 50

drukkerij hoogwerf oud-beijerland

9 NOVEMBER 1961 - PAGINA 4

DANK AAN MINISTER KORTHALS In de vergadering van de Haagse Kamer van Koophandel van 24 oktober j.l. is besloten een telegram te zenden aan

mi~

nister Korthals, waarin dank aan deze bewindsman wordt gebracht, omdat hij een ton als voorbereiding voor

havenverbe~

teringen in Schevening.-en op de rijksbegroting heeft

uitgetrok~

ken.

De heer Van Geleuken zag een hoopvolle toekomst voor Scheveningen in het verschiet liggen, noemde het

voorberei~

dingskrediet een historische gebeurtenis en bracht hulde aan allen, die in de loop van vele jaren voor Scheveningen op de bres hadden gestaan.

.,Het Vrije Volk"

van 25 oktober 1961

Mr. J. DRIJBER

GEïNSTALLEERD ALS BURGE·

MEESTER VAN MIDDElBURG

Op 3 november j .1. is onze geestver- want mr. J. Drijber, voordien wethouder van Leiden, geïnstalleerd als burgemeester van Middelburg. "Het Vaderland"

meldde hierover: Tientallen Leidse auto- riteiten woonden de plechtigheid bij. Mr.

Drijber wees er in zijn toespraak op, dat zijn ambtelijke ervaring van acht jaar in Leiden, eerst als raadslid, later als wethouder, van grote betekenis voor hem was geweest.

Vervolgens sneed hij enkele problemen aan. waarmee de hoofdstad van Zeeland te maken heeft of spoedig te maken zal krijgen.

"Wanneer ik", zo zei hij, "een ogen- blik mag spreken als wethouder van Leiden, moet het mij van het hart, dat de groei van stedelijke agglomeraties en industriecentra naar mijn overtui- ging niet door een op het verleden ge- borduurd grenzenpatroon in hun ontwik·

keling mogen worden geremd, terwijl daarnaast samenwerking ten aanzien van concrete projecten tussen twee of meer gemeenten heel goed kan slagen, als partijen open en zonder prestige-overwegin- gen elkaar benaderen".

Dat hij daarmee doelde op samenwerking tussen Vlissingen en Middelburg, bleek duidelijk uit de installatierede van de loco-burgemeester de heer A. J. Be- renpas. Deze zei, dat de burgemeester van Vlissingen en de voorganger van mr. Drijber reeds enige tijd geleden de

"dubbelstad-gedachte" hadden ontwik- keld.

Gestreefd moet worden naar industrie- vestiging op grote schaal op Walcheren.

Dit stelt de twee steden voor zware op- gaven, die zij echter als aan elkaar gren- zende gemeenten in nauwe samenwerking zouden kunnen volbrengen.

(Vervolg van pag. 1)

Onze stelling was echter, dat de rechtse groeperingen in ons land op staatkundig en geestelijk terrein in grote lijnen en in de prak- tische politiek toch de liberale staat hebben aanvaard en dat het dooreen genomen niet d e z e vraagstukken zijn, waarmee de rege- ringspolitiek dagelijks wordt geconfronteerd.

T ot slot nog een reactie op één opmerking van mr. Stempels, waarop wij toen slechts bij interruptie konden antwoorden, omdat zij bij de replieken tijdens het laatste woord werd gemaakt.

dat de Partij van de Arbeid thans nog ver- d er wil gaan dan het oorspronkelijke ont- werp.

Dat zijn we I de vraagstukken op het eco- nomisch-sociaal-financiële terrein. Op dat terrein lagen de herhaalde wrijvingen en con- flicten tussen de regeringspartijen tijdens de laatste Kabinetten-Drees en het zijn de aan- rakingspunten op ditzelfde terrein tussen de liberalen en de rechtse groeperingen, welke de basis hebben opgeleverd voor de formatie van het Kabinet-De Quay.

De heer Stempels meende, dat "ook op het gebied van de kinderbijslag tussen liberalen en socialisten gemakkelijker overeenstem- ming zou zijn bereikt dan tussen de liberalen en de KVP".

Wij zijn de laatsten om de tegenstelling tus- sen ons en de KVP op het punt van de kinder- bijslag te ontkennen. Het lijkt ons echter nut- tiger aan te herinneren, dat het ontwerp kin- derbijslagverzekering onder hoogste verant- woordelijkheid van minister Suurhoff door staatssecretaris Van Rhijn werd ingediend en

Nog veelzeggender echter is de voor geen tweeledige uitleg vatbare opmerking, waarmee

"Het Vrije Volk" op 28 oktober j.l. een hoofd- artikeltje over het kinderbijslagontwerp ein- digde: "Als de KVP prijs stelt op een betere kinderbijslagregeling, dan moet zij bereid zijn, te komen tot een andere politieke constellatie".

Wij leggen onze geachte opponent deze op- merking van socialistische zijde alsnog ter overdenking voor.

De Partij van de Arbeid biedt zich onver-

holen opnieuw als regeringspartner bij de

KVP aan, met een betere (lees: verdergaande)

kinderbijslagregeling als

lokaas.···~·

A. W. A.

(5)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 9 NOVEMBER 1961 - PAGINA 5

~~---~

l:_ ^{UIT DE} PARTIJ~

bijeenkomst kwamen verscheidene onder- werpen aan de orde, o.a. het subsidiebe- leid t.a.v. diverse doelstellingen, de hoge, steeds stijgende kosten van de B.B., de toewijzing van bouwvolume i.v.m. krotop- ruiming, de overschrijding van door de raad vastgestelde uitgaven.

Mr. H. van Riel te Amelo over de

grondslagen van het Nederlandse

buitenlands beleid

Vereniging van Staten- en Raadsleden vergaderde in

Zwolle en Arnhem

In de afgelopen dagen kwamen de in Overijssel wonende raadsleden te Zwolle en de Gelderse raadsleden te Arnhem bijeen.

In eerstgenoemde bijeenkomst, gepre- sideerd door de heer A. Nawijn, hield de heer K. H. Brandt een inleiding over de nieuwe financiële regeling en de samenstelling van de gemeentebegroting 1962.

Na de discussie over dit onderwerp besteedde de vergadering ruime aandacht aan de door de gemeenten te heffen riool- en straatbelasting alsmede aan de bestemming van door de gemeentebe- drijven gemaakte winsten en aan enkele

aspecten van het onderwijs.

De heer M. Visser presideerde de vergadering te Arnhem en wees in zijn ope- ningswoord op het belang van de jaarlijkse gemeentebegroting, waarna de heer Brandt enige toelichting op de be- groting 1962 gaf. In deze druk bezochte

Wat betreft de verkoop van· woningwet- woningen aan de huurders achtte de vergadering het noodzakelijk, dat aan deze mogelijkheid in elke gemeente door B. en W. ruime bekendheid wordt gegeven.

Vergadering Staten-Centrale Haarlem fVelse n

De Statencentrale Haarlem-Velsen roept op tot het bijwonen van een vergadering ter vaststelling van een voorlo- pige lijst van candidaten voor de Ver- kiezingen voor de Provinciale Staten.

De bijeenkomst zal worden gehouden op maandag, 13 november 1961, des avonds om 8 uur in een van de· zalen van "Restaurant van Aken", Baan 1, Haar- lem.

Voor een talrijk gehoor, afkomstig uit alle Twentse afdelingen van de V.V.D., heeft de heer Van Riel in een heldere uiteenzetting een overzicht gegeven van de buitenlandse politiek, zoals die in het verleden werd gevoerd en langs deze weg verklaard hoe deze politiek in de tegen- woordige tijd tot stand komt.

"Dat de positie van Nederland er in de laatste 100 jaar niet sterker op is geworden", aldus mr. Van Riel, "komt vooral door twee dingen:

1. Nederland was in de 17e eeuw één van de vroegst ontwikkelde landen, met een relatief dichte bevolking. Nederland had toen 2.000.000 inwoners, tegenover Engeland met 4.000.000 inwoners. Deze verhoudingen zijn sindsdien gewijzigd.

2. De ontwikkeling van de techniek. In de 17e eeuw konden koopvaardijschepen gemakkelijk veranderd worden in oor- logsschepen. Goed zeilen was belangrijker dan goed schieten. En Nederland be- schikte over een grote koopvaardijvloot met uitstekende officieren. Bovendien be- schikte het over veel geld. De Nederland- se oorlogen zijn altijd in hoofdzaak door buitenlanders gevoerd.

Mr. van Riel sprak te. Soestdijk

Dit alles betekende voor een klein land een enorme politieke macht. Ook deze verhoudingen zijn sterk gewijzigd, nadat in de Napoleontische tijd de "nationale soldaat" naar voren kwam en de huur- legers verdwenen".

Ivir van Riel, de voorzitter van onze le Kamerfractie sprak vrijdagavond 27 okt.

jl. in het Oranjehotel te Soestdijk voor onze afd. Soest-Soesterberg.

Hij werd ingeleid door mr F. Raedt, de voorzitter, die zijn vreugde uitsprak over de bijzonder goede opkomst.

De heer Van Riel achtte het gewenst dat de politieke partijen goed doordrongen raken van de ernst der tijden en bij de voorbereidingen die aan de verkiezingen van maart en mei 1962 voorafgaan,

zich onthouden van polemieken maar slechts het 2l.~emeen belang in het oog houden.

Zo licht vervalt men tot afbrekende kritiek en zelfs tot schelden, maar hier- van gaat geen enkele werfkracht uit. De V.V.D. heeft tot taak slechts het liberale standpunt te belichten en de V.V.D.-er dient te bedenken dat er niemand is die volledig gelijk heeft.

In de negentiende eeuw was ons land een standenstaat. Zoons volgden vaders op in hoge posities en men vroeg zich nauwelijks ·af of de juiste man op de juiste plaats zat.

Thorbecke bracht hierin door het kies- stelsel verandering en de ontwikkelde burgerij kwam omhoog. Deze nieuwe groep bestond grotendeels uit liberalen die echter twee vergissingen maakten. Zij hielden te weinig rekening met de wensen der kerkelijken, die eigen scholen wilden hebben en in de tweede plaats werd geen rekening gehouden met de arbeiders. Er werd wel sociaal gedacht, inaar er werd verzuimd de arbeiders in het liberale streven te betrekken. Door de eerste vergissing ontstonden de christelijke partijen en door de tweede groeide de S.D.A.P. Na 1945 ging de welstands- ontwikkeling met sprongen vooruit en uit de arbeidersklasse verwierven velen zich een vooraanstaande positie. Onder hen waren er die begrepen dat vrijheid een onwaardeerbaar goed is en zij vonden hun weg naar de V.V.D. Zij hadden zich losgemaakt van de bindingen met het verleden en begrepen dat de V.V.D. geen kapitalistenpartij is.

De heer Van Riel wekte de leden op aandacht te schenken aan het lot der eenzamen en aàn hen die het moeilijk hebben omdat zij het leven niet aankunnen.

Onder de eenzamen vormen vooral de ouder wordenden 'n probleem en het is onder meer de taak van· de V.V.D.-er deze ouder wordende mens in het leven te

betrekken. Als liberaal moet men tonen dat men de mens wil ontmoeten en mensen uit liberale groepen moeten ook hun

aandacht schenken aan de problemen van anderen en de weg tot het hart van de medemens weten te vinden.

Voor velen is het leven te gecompli- ceerd geworden en ook de liberaal heeft de taak deze mensen bij te staan. Hij moet ze tegemoet treden en een sfeer scheppen om deze mensen te ontvangen.

Daarbij dient hij te bedenken, dat de liberaal de ander in zijn waarde moet laten, ook als hij een geheel andere opvat- ting heeft dan die de V.V.D. is toegedaan.

De heer Van Riel sprak over het onderwijs en" in het bijzonder over de kan- sen van kinderen uit arbeidersgezinnen.

Die hebben het vaak moeilijk bij studie omdat zij dikwijls de steun der ouders missen. Ook ontbreekt vaak de rust in huis die nodig is om met succes een mid- delbare school te volgen. Als deze kinderen door middel van een beurs een mid-

delbare- of universitaire opleiding volgen dan wordt deze beurs ingetrokken als ze blijven zitten en de heer Van Riel achtte dit een grote onbillijkheid omdat zoveel kinderen wel eens blijven zitten en nog geen 20 pct van alle leerlingen der mid- delbare scholen het einddiploma halen

zonder over een klas tweemaal te doen.

Het is' gewenst dat spoedig bekeken zal worden hoe het mogelijk zal zijn begaaf- de kinderen uit alle bevolkingsgroepen de topfuncties te bezorgen die ze verdie- nen en daarvoor de opleiding te verschaf-

fen die ze nodig hebben.

Tenslotte wees de heer Van Riel erop dat de V.V.D. een rechtlijnig principieel beleid voert en niet als een groepspartij handelt. Zij is er voor de werkgevers, maar ook voor de werknemers en als het nodig is dan is zij in bepaalde gevallen tegen werkgevers of tegen werknemers, ook als dit stemmen zou kosten.

Haar devies is "Probeer het met de vrijheid" en die vrijheid moet er voor allen zijn. Het groepsbelang wordt . slechts gediend als een bepaalde groep in de verdrukking komt en de V.V.D. voor deze groep een lans breekt. Iedere V.V.D.

-er moet dit weten en deze wetenschap uitdragen opdat elke Nederlander ervan doordrongen zal raken dat de V.V.D.

geen "kapitalistenpartij" is.

Na de pauze beantwoordde de heer Van Riel vragen.

I Open óók een

Zo ontwikkelde Nederland zich in de 19e en 20e eeuw tot een bescheiden macht op het gebied van het buitenlands beleid, een beleid gevoerd door bekwame man- nen, aangepast aan de mogelijkheden, maar uitermate doeltreffend en knap.

Uiteraard was deze politiek in hoofdzaak juridisch en min of meer fantasie- loos, maar hieruit ontstond toch de gedachte, dat Nederland het internationaal recht diende, hoewel bijv. de Engelsman Carr dit beleid geen enkele ethische ver- dienste toekende.

Oorlog is ten slotte in de buitenlandse politiek een middel om in laatste instan- tie zijn wil door te zetten, wanneer men daar de macht.toe heeft en alle bewegin- gen in de buitenlandse politiek worden dan ook als zodanig bekeken.

Na de tweede wereldoorlog

Na de laatste wereldoorlog heeft Ne- derland zijn neutrale "laveerpolitiek" op moeten geven en heeft het zich bij het Westerse blok aangesloten. Nederland is hierbij op het tweede plan gekomen, maar dit wil niet zeggen, dat Nederland in het geheel geen eigen buitenlandse politiek voert.

De E.E.G.

In dit verband is Nederland bezig een

I. rekening bij de

^H.·^..

BU.

JJ t·· B.

I Hij is opgetogen over de vlotte

scrYicc,

de I

persoonlijke behandeling,

en

de financiële

adviezen Yan

de HBU. Bovendien m1ivangt hij

I ^rente

^van

zijn geld. I

1'-l_o_o_k_v_o_o_r_u_._· _d_e_H_B_u _ ___lll

L . OLLANDSCHE BANK-UNIE N:Jv.

AMSTERDAM • DEN HAAG • ROTTERDAM

---

evenwic]).tspositie op te ·bouwen, met En- geland als rugdekking t.o.v. Duitsland juist als in de 19e eeuw. Engeland denkt in iets mindere mate continentaal als Frankrijk en Duitsland en op het gebied van politieke beslissingen, zal Nederland Engeland aan zijn zijde vinden. Dit spel is nog niet uitgespeeld en we moeten af- wachten hoe Frankrijk zal reageren op

de toetreding van Engeland tot de E.E.G.

Nieuw-Guinea

"Er is al veel verstandig en onverstan- dig gepraat en gehandeld inzake Nw.

Guinea", aldus Mr. van Riel, "maar de vraag is, of wij er iemand een verwijt van moeten maken".

De Indonesië-kwestie heeft zich geheel in de parlementaire sfeer afgespeeld en de volksvertegenwoordiging kan nu en- maal niet handelen tegen de volkswil in.

Het heeft destijds al de grootste moeite gekost de 2/3 meerderheid in het parle- ment te halen.

Wellicht daarom is toen voor Nieuw- Guinea een uitzonderingspositie gemaakt. Bovendien , zijn een aantal voor- behouden voor Oost-Indonesië opgenomen. De Republiek Indonesië is echter de voorwaarden niet nagekomen en daar- door ontstond: "met deze mensen valt niet te praten". Het probleem heeft een groeitijd moeten doormaken. Intussen is Indonesië sterker geworden,' terwijl een groot aantal jonge Afrikaanse volken in de Verenigde Naties zijn toegelaten.

De Nederlandse regering moest nu het probleem wel internationaliseren. Er is nu een precedent gesteld en in de hele geschiedenis is dit de eerste maal, dat een land zonder eigenbelang aanbiedt een volk zelfstandigheid te geven naast het beschikbaar stellen van een jaarlijkse fi- nanciële bijdrage en de mogelijkheden van steun in de vorm van verdere ontwikkeling.

De heer van Riel achtte het zeker niet bij voorbaat uitgesloten, dat het "plan Luns" de vereiste 2/3 meerderheid in de V.N. zal krijgen.

Nederland heeft hiermede bewezen dat de moraal in de buitenlandse politiek wel van belang is en dat toezeggingen, binnen de bestaande mogelijkheden, ge- realiseerd dienen te worden.

,;Het optreden van de groep Rijkens is thans volstrekt ongeoorloofd", riep de heer van Riel uit.

"Was het nog aannemelijk, zolang de regering een passief beleid voerde, nu is het niets minder dan een aanval in de rug van de regering".

Minister Toxopeus sprak te Zwiindrecht

L. R.

Op 30 oktober j.l. hield de afdeling Zwijndrecht in Hotel "Swindregt" een besloten bijeenkomst met als spreker de Minister van Binnenlandse Zaken, Zijne Excellentie Mr. E. H. Toxopeus.

Ingeleid door de voorzitter, de heer W.

F. G. L. van Smaalen, sprak de Minister voor een volle zaal, waarbij hij vele actuele zaken behandelde, zoals de inter- nationale politiek, de zelfbescherming bij luchtaanvallen, de prijs_ en loonpolitiek en de woningbouw.

Na de pauze beantwoordde de Minister de vele gestelde vragen. Vele afdelingen gaven blijk van belangstelling, o.a. Dor- drecht, Dubbeldam, Ridderkerk, .Hendrik Ido Ambacht, Papendrecht, 's-Gravendeel en Sliedrecht en de J.O.V.D. Dordrecht en Papendrecht.

Een bijzonder geslaagde avond!

Propagandavergadering te Lisse

Op donderdag 30 november a.s. zal in Hotel-Café-Restaurant "De Witte Zwaan", Vierkant 246, te Lisse een propagandavergadering worden belegd, waarop men hoopt te komen tot oprichting van de af.

deling Lisse der V.V.D.

Op deze bijeenkomst zal o.m. het woord worden gevoerd door mevr. mr. J. M.

Stoffels van Haaften, lid van de twee~e

kamerfractie der V.V.D. en mr. F. Por- theïne, lid van de landelijke midden- standscommissie der V.V.D.

De bijeenkomst vangt aan om 20.00 uur n.m. en wordt uitgeschreven door de afdelingen Sassenheim en Hillegom der V.V.D.

Donderdag 9 november 1961 - No. 651