Het goede werk van de -liberale studenten-organisaties

Donderdag 26 oktober 1961 - No. 655

en MDCBATIE,

':De ^{STUDENTEN en}

V.V.D.-vrouwen op de Pietersberg

(Zie pag. 4 en 5)

de V.V.D.

Het goede werk van de -liberale studenten-organisaties

"Gedurende de eerste jaren na de oorlog hebben vele mensen de Partij van de Vrijheid en naderhand de VVD hoofdzakelijk beschouwd als een couveuse-kindje met ge- ringe kans op een langdurig leven. Maar van- daag de dag moeten zelfs onze felste tegen- standers wel erkennen, dat het liberalisme jn Nederland nog steeds aanhangers vindt en dat hun aantal eerder toe- dan afneemt. Ook in de studentenwereld blijven de liberale. be- ginselen aantrekkingskracht uitoefenen".

Aan deze woorden, waarmee de student P.

0. Numans zijn artikel over: "Liberale stu- dent en VVD" in het VVD-nummer van het Algemeen Handelsblad begon (het werd uit- gegeven ter gelegenheid van de VVD-dag . van 9 september j.l.) moesten wij denken, toen wij op 13 oktober in Delft de bijeenkomst bij- woonden, waar prof. Oud op uitnodiging van de Liberale Studentenvereniging aldaar een inleiding hield over: "Modern liberalisme, een oud beginsel in nieuwe vorm".

Men vindt hiervan een kort verslag elders in dit nummer.

* * *

"Ûok in de studentenwereld blijven de li- berale beginselen aantrekkingskracht uitoefenen''.

Het is een verblijdende uitspraak, die wij in Delft bevestigd vonden toen de grote zaal van het gebouw Stadsdoelen geheel met studenten bleek te zijn gevuld om te luisteren naar de uiteenzetting van de voorzitter van de VVD, prof. Oud.

Het is een waardevolle traditie, dat de Delftse Liberale Studentenvereniging haar activiteiten ieder jaar begint met een inleiding door een vooraanstaand liberaal. Daarna vol- gen dan echter ook nu en dan wel anderen, van andere politieke partijen. Zo deelde men ons mede, dat o.a. dr. Drees voor dit seizoen als inleider was uitgenodigd.

Op 11 en 12 november wordt bovendien (met de Liberale Studentenvereniging te Delft als organiserende vereniging) in Scheve- ningen een Nationaal Congres van Liberale Studenten gehouden, waarvoor als onderwerp is gekozen: "Vrijheid van Pers".

Enkele leden van de Liberale Studentenver- enigJng te Delft zullen hierbij een concept rap- port ter bespreking aanbieden.

Als inleiders zullen optreden dr. E. Diemer, hoofdredacteur van het (anti-rev.) dagblad

"De Rotterdammer", over: "Werkwijzen van de vrije pers" en de heer R. P. Simons Co hen, directeur van de Voorlichtingsdienst der Europese Gemeenschappen in Nederland, over: "Internationale aspecten van de voor- lichting".

,Jn zijn belangwekkende en boeiende betoog voor de Delftse liberale studenten wekte ook de heer Oud de studenten op, zich veel- zijdig te oriënteren en zich niet u i t s 1 u i- t en d door liberalen te laten voorlichten.

Dat was een wijs woord, tevens getuigend van vertrouwen in de kracht van het liberale beginsel.

Wij koesteren geen enkele vrees voor een brede politieke oriëntering van de liberale student. In tegendeel, wij juichen die toe, om- dat hij aldus de veelzijdige voorlichting er- langt, die hij in het bijzonder als intellectuele jongere behoeft en omdat wij ervan overtuigd zijn, dat ook bij eigen vrije toetsing de liberale gedachte het bij hem toch zal winnen en zijn inzicht en overtuiging erdoor zullen worden verdiept.

Uit de vragen, die na de lezing van de heer Oud werden gesteld en uit de opmerkingen, die werden gemaakt, bleek wel, hoezeer al- thans bij de aanwezigen de bereidheid bestond zich te verdiepen in de problemen van staat en maatschappij en daarover een eigen oordeel te vormen.

* * *

"De verschillende politieke studenten- organisaties, hoezeer uiteenlopend wat betreft hun denkbeelden, hebben alle één punt gemeen~ Het zijn stuk voor stuk kleine groepen, die blij mogen zijn als ze meer dan honderd leden tellen", zo schreef de heer Nu- man in zijn Handelsblad-artikel, waarin hij de zaak dus - terecht - niet mooier voorstelde dan ze is.

Dat klopt geheel met onze ervaring. In ver- houding tot het totale aantal Delftse studen- ten is ook de Delftse Liberale Studentenver- eniging vooralsnog een betrekkelijk kleine groep. Maar studenten, met wie wij tijdens bedoelde bijeenkomst contact hadden, konden ons niettemin met gerechtvaardigde voldoe- ning vertellen, dat de Delftse Liberale Stu- dentenvereniging - die zeker méér dan hon- derd leden telt - de grootste politieke stu- dentenorganisatie in Delft is.

Het zou ons niet verwonderen, wanneer dat ook in Leiden en Rotterdam en misschien zelfs in Amsterdam het geval is.

Ondertussen zullen wij er de ogen niet voor mogen sluiten, dat (het blijkt ook uit het arti- kel van de heer Numan) het toch altijd nog maar een kleine minderheid is die werkelijk politieke belangstelling heeft.

* * *

D

leeftijd. "Maar", zo voegde hij daaraan toe,

"de wegen zijn vaak duister en de moeilijk- heden liggen voor d.e hand".

Daarom zou de partij er z.i. goed aan doen, haar greep op de studenten te vergroten, waar dat mogelijk is.

Hij dacht daarbij vooral aan meer en uitge- breider voorlichting, groter persoonlijk con- tact tussen jonge VVD-ers en studenten en openstelling van het lidmaatschap der partij tegen een "symbolische" contributie voor stu- denten.

"Kortom: de VVD moet in haar propagan- da de student niet in de hoek laten staan.

Anders loopt zij het gevaar, bij hen de bus te missen".

W

Er wordt op een aantal punten trouwens reeds het een en ander gedaan. Zo kent ons weekblad een belangrijke studenten-reductie (van 50 %) op de abonnementsprijs. De con- tributievaststelling is in de eerste plaats een zaak van de afdelingen. Wij menen echter zeker te weten, dat er al verscheidene hier- voor in aanmerking komende afdelingen zijn, die studenten de mogelijkheid bieden om ge- durende hun studententijd tegen een geredu- ceerde contributie lid van de VVD te zijn.

Het lijkt ons overigens echter wel vast te staan, dat de liberale studenten-organisaties hier z e 1 f de g r o o t st e taak hebben. Zij zijn uit de studentenwereld zelf voortgeko- men; haar leden hebben persoonlijke contacten met hun medestudenten en zij zijn het in de ~

eerste plaats, die de studenten in hun eigen milieu kunnen benaderen en hun daar de be- langstelling zullen kunnen bijbrengen voor het politieke leven en de maatschappelijke problemen van deze tijd.

De partij zal zich daarbij, naar het ons voorkomt, zeker nooit als zodanig mogen op- dringen. Maar v9or zover haar tussenkomst wordt ingeroepen voor het leveren van in- leiders of voor het beschikbaar stellen van documentatiemateriaal, zal zij zeker doen wat in haar vermogen ligt.

Wij zijn ervan overtuigd, dat het in belang~

rijke mate de nieuwe lichtingen jonge kiezers zijn, die de VVD haar geleidelijke vooruitgang bezorgen. Dat vormt voor de partij een aan- wijzing, waaruit zij bij de inrichting van haar propaganda zeker haar conclusies zal trekken.

A.W. A.

VIDJHEID EN DEII-IOCRATlE 26 OKTOBER 1961 - l' A GIN A 2

Rechter zijde der Kamer tegen uitgebreid prOvinciaal interpellatierecht

bruik is, dat bezwaren tegen een wets- voorstel te kennis van de Kamer worden gebracht, terwijl dan een afschrift van het adres aan de minister wordt gezon- den. Dat gedeputeerde staten van deze normale procedure zijn afgeweken, is volgens prof. Oud eveneens te wijten aan de ouderwetse instelling van deze be- stuurders, die niet hun bezwaren open- lijk te kennis van de kamer brengen, maar liever een minister onder druk zet- ten.

Al prof. Ouds zwaarwegende staats- rechtelijke argumenten zijn helaas niet voldoende gebleken om de rechtse fracties in de Tweede Kamer er van te weerhouden het mes te zetten in het ont- werp-provinciewet. Met als gevolg, dat 't interpellatierecht van provinciale staten onder vigeur van de nieuwe wet minder ver zal gaan dan de liberale minister Toxopeus gewenst acht.

De bewindsman had de verantwoor- dingsplicht van gedeputeerde staten zo min mogelijk willen beperken. Daarom was hij niet akkoord gegaan met het wetsontwerp van zijn voorganger, mr.

Struycken, dat het toezicht op de ge- meentebesturen en de beslissing in be- stuursgeschillen van die verantwoordings- plicht uitsloot. Minister Toxopeus heeft deze beperkingen geschrapt.

Daarvoor oogstte hij de instemming van de liberalen en socialisten. De recht- se fracties wilden er echter niets van we- ten. Deze controverse heeft het debat over de nieuwe Provinciewet volledig beheerst.

Prof. Oud, die zich in deze materie thuis voelt als een vis in het water, bracht zijn omvangrijke staatsrechtelij- ke kennis in het veld om de tegenstanders van het voorstel-Toxopeus te overtuigen.

Hij was de dominerende figuur in het debat. Maar ondanks het feit, dat hij zijn felste opponenten - de antirevolutionair Smallenbroek en de KVP'er Maenen, beiden zelf gedeputeerden - hun belang- rijkste argumenten uit handen sloeg, be- haalde een rechts amendement, dat zich tegen de uitgebreide verantwoordings- plicht keerde, een m,eerderheid.

Slechts drie leden uit het rechtse kamp stemden met de linker zijde mee: Ka- mervoorzitter dr. Kortenhorst, mr. Van Rijckevorsel en de heer van Koever- den, allen KVP. Zelfs de CRU-fractie, waarvan men op grond van de redevoe- ring van dr. Schmal (oud-gedeputeerde) mocht aannemen, dat een minderheid zich bij de linkse fracties zou scharen, stemde tenslotte en bloc voor het amen- dement. Het werd met 58 tegen 48 stem- men aangenomen.

Deze uitslag was een tegenvaller voor de minister en de linkse fracties. De te- leurstelling wordt echter enigszins ver- zacht door I1et feit, dat de verantwoor- dingsplicht onder de nieuwe wet nog al- tijd uitgebreider zal zijn dan thans het geval is.

* • *

In zijn b1·eed opgezet betoog stelde prof Oud, dat het bij de verantwoor- dingsplicht gaat om de verantwoording op drie onderdelen: inzake de autonomie, inzake het zelfbestuur en inzake het toezicht op de gemeentebesturen. De ver- antwoordingsplicht betreffende de auto- nomie (het bestuur van de huishouding der provincie) is altijd aanvaard. Waar- om is het nu voor het zelfbestuur (de me- dewerking aan de uitvoering van wetten en algemene maatregelen vari het be- stuur) vroeger anders gezien?

Volgens prof. Oud is dat een gevolg geweest van een theoretische constructie, die wij bezig zijn te verlaten, de con- structie namelijk, dat wanneer een ge- meentebestuur of een provinciaal bestuur optreedt ter uitvoering van een wet of een a.m.v.b., het geen orgaan van de ge- meente of de provincie zou zijn, maar van het rijk.

Deze constructie is in de latere tijd steeds meer aangetast, ook door de rech- ter. Een arrest van de Hoge . Raad van 1950 is in dat opzicht baanbrekend ge- weest. Een burger, die zich onrechtma- tig door B. en W. behandeld achtte bij de uitvoering van de woonruimtewet, had de staat in rechte aangesproken, om- dat hij was uitgegaan van de leer, dat B. en W. als orgaan van het rijk waren opgetreden. De Hoge Raad sprak echter uit, dat dE! opdracht van het rijk inzake de medewerking aan wetsuitvoering moest worden opgevat als een opdracht aan de gemeente zelf. Daarmee is de principiële grens tussen zelfbestuur en autonomie weggevallen.

• • •

Q ok afgezien daarvan is volgens prof. Oud het standpunt, dat er geen verantwoordingsplicht is voor het zelfbestuur, altijd al zwak geweest. Want dat de provinciale en gemeentebesturen worden ingeschakeld bij wetsuitvoering is in het belang van de plaatselijke of ge westelijke gemeenschap, omdat men er van uitgegaan is, dat bij die· uitvoering ook lokale en regionale belangen der burgerij zijn betrokken, die het best be- kostigd kunnen worden door bestuur- ders, die het dichtst bij de burgers zit- ten.

Links wil geen controle op toezicht van G.S. op gemeente- besturen - Ook verantwoordingsplicht inzake bestuursgeschillen uit ontwerp-Provinciewet geschrapt- Prof. Oud ziet in Gedepu-- teerde Staten pressure-group - Vreemde adressering van een adres.

Nu meen ik, aldus prof. Oud, dat het in een vertegenwoordigend bestel zo moet zijn, dat de vertegenwoordiging van de plaatselijke of gewestelijke gemeenschap aanspraak heeft op een recht van contro- le. Bestuurders, die geen verantwoor- ding aan het vertegenwoordigend orgaan schuldig zijn, passen principiëel niet in zo'n vertegenwoordigend bestel.

Nu kan men wel zeggen, zoals door en- kele Kamerleden was gedaan, dat wan- neer bij het zelfbestuur een taak ten bate van het hoger gezag wordt vervuld, de bestuurders aan dat hogere gezag ver- antwoordingsplichtig zijn. Maar van die verantwoordingsplicht komt niets te- recht. Er is geen sprake van,- dat de Kroon de gedeputeerden op enigerlei wij- ze ter verantwoording zou kunnen roe- pen. Bovendien zou men op die manier

·gedeputeerde staten - en hetzelfde geldt voor B. en W. - losmaken van de bodem, -waarin zij moeten wortelen. Gedeputeer-

~~

_i

de staten moeten in het vertegenwoordi- gend stelsel wortelen in provinciale sta- ten.

Daar komt bij, dat wanneer verant- woording aan het hogere gezag verschul- digd zou zijn, de vraag of de Kroon in een zaak zal worden gemengd eenvoudig ervan afhankelijk is, of de individuele burger, die bij de genomen beslissing be- lang heeft, daarvan in beroep gaat. Gaat hij niet in beroep, dan is vanzelfspre- kend van enige controle door de Kroon geen sprake. Ook is het mogelijk, dat er helemaal geen beroep op de kroon open staat. Verder is het denkbaar, dat geen beroep wordt ingesteld, omdat de burger heeft gekregen, wat hij wenste, terwijl de provinciale staten de beslissing van G.S. onvoldoende gefundeerd achten.

Toen prof. Oud er op een zeker mo- ment de nadruk op legde, dat het felle verzet tegen de verantwoordelijk- heidsplicht inzake het toezicht op de ge- meentebesturen vooral afkomstig was van twee Kamerleden, die tevens gedeputeer- den zijn, interrumpeerde de heer Smal- lenbroek, die waarschijnlijk· dacht, dat de liberaal kritiek had op de combinatie Kamerlid-gedeputeerde: U bent toch ook burgemeester en Kamerlid tegelijk ge- weest.

,;Ik bedoel geen verwijt", zei prof.

Oud, maar hij wilde wel tussen neus en lippen opmerken, dat hij in de tijd dat hij burgemeester was in de Kamer gepleit heeft voor een volledige. verantwoordings- plicht van burgemeesters tegenover de gemeenteraad.

Hij vond, dat gedepuceerde staten in deze zaak enigszins als pressure-group zijn opgetreden en verweet hun voorts dat zij nog leven in de ouderwetse sfeer, die een zo groot mogelijke beslotenheid ap- preciëert. B. en W en de ministers staan voortdurend in dé publieke belangstél- ling en kunnen elk moment ter verant- woording worden geroepen door respectie- velijk de gemeenteraad en de Kamers, maar gedeputeerde staten hebben daar geen last van.

Goed, ze doen nuttig werk. maar uui- . tenstaanders houden ze liever buiten de

deur., Die hang naar beslotenheid is er volgens de liberaal de oorzaak van, dat G.S. niets willen weten van controle door provinciale staten op de wijze, waarop zij het toezicht op de gemeentebesturen uit- oefenen.

• * •

Dat de colleges van gedeputeerde staten van tien provincies inder- daad de voorstellen van de minister heb- ben afgewezen is gebleken uit hun ge- zamenlijk adres aan de minister. Met dat adres is het overigens een merk- waardige zaak. Officiëel was geen enkel Kamerlid van het bestaan daarvan offi- ciëel op de hoogte, behalve natuurlijk die volksvertegenwoordigers, die tevens ge- deputeerden zijn,

De colleges van gedeputeerde staten hadden namelijk de Kamer onkundig ge-

Het ^•

Beide Kamerleden-gedeputeerden moes- ten volmondig toegeven, dat zij deze gang van zaken onjuist vonden, zij het dat ze er zelf geen schuld aan zeiden te hebben. Waarschijnlijk hebben zij het in de gedeputeerdenvergaderingen moeten afleggen tegen hun collega's die er an- ders over dachten.

De heer Smallenbroek probeerde op een gegeven moment een verklaring voor de merkwaardige adressering van het adres te geven met de opmerking, dat er gedeputeerden zijn, die prof. Oud niet altijd voor de voeten willen lopen.

De liberaal zei dit echter met een zakje zout te nemen.

De bekwame verdediging van het wets- ontwerp door minister Toxopeus sloot t.a.v. de principiële punten geheel aan bij het betoog van prof. Oud. Over het genoemde urnendement willen \ve nog opmerken, dat het de controle van pro- vinciale staten op het toezicht op de ge- meentebesturen slechts uitsluit voor zo- ver het niet de algemene aspecten be- treft.

* * *

Iⁿ een stemming van links tegen rechts werd nog een ander amen- dement, eveneens van de KVP'er Mae- nen, aangenomen, n.l. betrefîende het aantal vergaderingen, dat de staten jaarlijks mogen houden. Tot dusverre is dit aantal beperkt tot twee gewone zit- tingen, zij het dat de Kroon toestemming kan geven tot buitengewone zittingen.

Minister Toxopeus wilde de staten vrij laten om ::elf het aantal vergaderingen te bepalen, al zouden dit er minstens twet: moeten ZlJn. Het amendement maakte daarvan, dat de provinciale sta- ten jaarlijks minstens tweemaal verga- deren en voorts zo dikwijls de c'=>mmis- saris der Koningin of gedeputeerde staten het nodig oordelen, dan wel een vijfde van het aantal leden het schriftelijk, n:tet opgave van redenen, verzoekL-

Prot Oud merkte smalend op, dat dit weer een poging is om provinciale sta- ten te beknotten. Het amendement werd met 61 tegen 43 stemmen aangenomen.

Eén KVP'er stemde met de linkerzijde mee. Het ontwerp zelf werd tenslotte z.h.s. aangenomen. • D.M.V.

1n Nieuw-Guinea

Wat de verantwoordingsplicht inzake de beslissin-g in bestuursgeschillen betreft, kon prof. Oud zich indenken, dat men er bezwaren tegen heeft als provinciale sta- ten een zaak zouden gaan bespreken, zo- lang er nog 'beroep bij de Kroon aanhan- gig is. Hij was overigens geneigd er van uit te gaan, dat de staten dat niet zullen doen, omdat dit bepaald een onbehoorlij- ke bestuursmethode zou zijn. Hetzelfde is trouwens mogelijk in de verhouding Kamer-minister.

plan Luns

gunstig

ontvangen

De Kamer kan de minister verantwoor- ding vragen over een zaak, die nog in beroep bij de Kroon aanhangig is. Zoiets zal de Kamer overigens niet gemakkelijk doen. Mochten er echter Kamerleden zijn, die aan de mogelijkheid van een voorba- rige discussie in de staten zwaar tilden, dan had prof. Oud er geen enkel bezwaar tegen, duidelijk vast te leggen, dat die verantwoordingsplicht niet bestaat zolang een zaak bij de Kroon aanhangig is.

* • *

J nzake de beslissing in bestuursgeschil- len hadden de afgevaardigden Mae- nen en Smallenbroek betoogd, dat gede- puteerde staten in dat opzicht" recht- spraak uitoefenen en dat een rechter voor zijn beslissing niet ter verantwoording ge-

roepen moet kunnen worden. Pe liberale woordvoerder meende echter, ·dat dit al- leen geldt voor de onafhankelijke rech- ter.

Administratief beroep op gedeputeerde staten of de Kroon is bepaald geen recht- spraak. Het grote probleem, dat ons reeds tientallen jaren in het gehele vraag- stuk van de administratieve rechtspraak bezighoudt. is juist dit: in welke gevallen kan men de beslissing opdragen aan een geheel buiten de administratie staande onafhankelijke rechter en in welke geval- len is dat niet mogelijk,

Bovendien begreep prof. Oud niet, dat terwijl het een volkomen normale zaak wordt geacht, dat de Kamer een minister ter verantwoording kan roepen als in een administratief beroep een beslissing van de Kroon is gevallen, men met prin- cipiële bezwaren kan komen, zodra een zelfde verantwoording gevraagd wordt van gedeputeerde staten, die in wezen hetzelfde doen als de Kroon.

Het plan Luns is in Nieuw-Guinea zeer gunstig ontvangen, zowel bij de Europea- nen als bij de Papoea's. Typerend is, dat de prijzen voor de onroerende goederen (huizen), welke reeds enige tijd op een dieptepunt stonden, enige stijging ver- toonden.

Japanners en Australiërs bezochten HolJandia en toonden zich geïnteresseerd voor de houtexport. Er zijn in de afgelo- pen weken een tweetal concessies ver- leend, waarbij resp. de Japanners en de

Australiërs geïnteresseerd zijn. Een lich-

les uit zijn derland de houden van nea van de te sluiten.

duim'·, als hij zegt, dat Ne- Papoea's afzijdig heeft ge- de beslissing om_ Nieuw Gui- souvereiniteitsoverdracht uit Beide sprekers, nog altijd de voorman- nen van de Papoea's, bepleitten sterk de komst van een commissie der Verenigde Naties om zich te oriënteren over hetgeen er onder de Papoea's leeft. Jouwe formu- leerde het duidelijk: .,Wij zijn niet pro- Indonesisch, wij zijn niet pro-Nederlands, wij zijn pro-Papoea''. Met dit steeds meer

BRIEVEN UIT NIEUW-GUINEA (X)

te opleving van economische activiteiten valt waar te nemen.

Het voorstel-Luns is op een besloten vergadering van de Commissie van ge- delegeerden van de Nieuw-Guinearaad besproken. De andere in Hollandia woon- achtige leden van de Raad woonden deze bespreking bij. De Raad moet zich in haar geheel nog steeds uitspreken vóór 1 april a.s. over de mogelijkheid van de zelfbeschikking, doch verwacht kan wor- den dat de Nieuw-Guinea-vertegenwoor- ging zich min of meer zal aansluiten bij het plan van Minister Luns, althans hier niet afwijzend tegenover zal staan.

In een radio-interview hebben de raads- leden- Kaisiepo en Jouwe enige punten van de redevoering van Soebandrio in de Verenigde Naties onder de loupe geno- men, de onjuistheid daarvan aangetoond en becommentariëerd.

.,Ik wil niet zeggen, dat de Indonesische minister van Buitenlandse Zaken liegt", aldus Kaisiepo, "maar hij zuigt wel al-

toenemende nationalisme van het Papoea- volk zal de Nieuw-Guinea-politiek van de toekomst (en de mening van sommige Nederlanders over deze politiek) terdege rekening moeten houden.

Het lag oorspronkelijk in de bedoeling dat de gehele Nieuw-Guinearaad in drie groepen dit jaar Nederland zou bezoeken.

Het is echter de vraag of dit door zal gaan. Na een oriënterend bezoek van een derde deel van de Raad aan Nederland schijnt er op korte termijn geen behoefte te bestaan ook de andere leden Neder- land te doen bezoeken.

Met spanning wacht men thans in Nieuw-Guinea de besprekingen af, welke in november in de Verenigde Naties over dit onderwerp zullen wordel_l gehouden.

De reacties hierop hopen wij U de vol- gende maal te berichten.

Hollandia, 16 oktober,

VRIJHEID EN DE~IOCRATIE

~---~

~UIT ^DE PARTIJ~

Statencéntrale Dordrecht stelde voorlopige kandidatenlijst samen·

Onder voorzitterschap van de heer A.

Caljé hield de Staten-Centrale Dordrecht in Hotel Kinderdijk te Kinderdijk op 10 oktober jl. haar ledenvergadering ter opstelling van de voorlopige candidaten- lijst voor de verkiezing der Provinciale Staten in 1962.

Alle afdelingen op één na uit de Cen- trale zonden hun afgevaardigden of wa- ren vertegenwoordigd. waarover de voor- zitter in zijn kort openingswoord zijn voldoening uitsprak.

Het huishoudelijk gedeelte, zoals no- tulen, ingekomen stukken en mededelin- gen werd vlot afgewikkeld.

In het bestuur bestonden drie vaca- tures, waarin werd voorzien door benoe- ming van de heren J. van Dijk, Dor- drecht, A. M. Pellikaan, Leerdam en J. Schrijver te Meerkerk. Het bestuur zal zich nog beraden, wie de functie van secretaris en penningmeester op zich zal nemen.

Over financiën en propaganda werd uitvoerig doch zakelijk gediscussieerd, waarna de voorlopige lijst van eaudicta- ten in volgorde van voorkeur van de Provincilae Kieskring Dordrecht werd vastgesteld als volgt:

1 A. Caljé te Alblasserdam; 2 Ir. Th.

Brans te Dordrecht; 3 F. den Hartog te Hoog-Blokland; 4 Mr. C. T. de Vries Robbé te Gorinchem; 5 D. Oskam te Vianen; 6 Ir. Y. Inpijn te Arkel; 7 Mevr.

Mr. D. M. Henny-van Randwijk te Dordrecht; 8 W. H. Jas te Dubbeldam;

9 Mevr. N. v. d. Ham-van den Dool te Leerdam; 10 C. Beusekom te Giessen- burg; 11 L. de Groot te Sliedrecht; 12 v.d. Graaf te Papendrecht; 13 M. D.

van Kekem te Gorinchem; 14 D. B.

Mollenvanger te Lexmond; 15· Jac. Dee- ' len te Nieuw-Lekkerland; i6 Joh. Mau- rik te Groot Ammers; 17 G. M. V. van Aardenne te Dordrecht; 18 J. Hymers- ma te Giessenburg; 19 W. C. Booy te

Streefkerk; 20. H. Snoek te Gorinchem.

Mr. Van Riel sprak in Boskoop over "De buitenlandse politieke

situatie"

Voor de afd. Boskoop van de V.V.D ..

heeft mr. H. van Riel, vice-voorzitter van de V.V.D. en voorzitter van de Eerste Ka- merfractie der V.V.D. een causerie gehou- den over "De buitenlandse politieke si- tuatie".

Wij bezien de buitenlandse politiek na- tuurlijk vanuit Nederlands gezichtspunt.

Vanuit dit gezichtspunt bepalen wij ook onze houding, aldus ving spreker zijn betoog aan. De diplomaat tracht steeds de invloed van zijn land aan een ander op te dringen en wil hierdoor iets voor zijn land bereiken. Ook Nederland streeft naar de handhaving van haar belangen en maakt haar wil kenbaar.

Het draait in de wereld om machts- positie en in de buitenlandse politiek speelt de machtsverhouding een allesbe- heersende rol. Omdat Nederland op mi- litair gebied een betrekkelijk zwak land is, is het aangesloten bij de NAVO.

Ons militair apparaat gaat evenwel een uitgaaf van 2 miljard gulden vergen.

Wat Nieuw-Guinea betreft wees spreker er zijn aandachtig gehoor op, dat men dit probleem niet los mag zien van de achtergroni!en en de voorgeschiedenis.

Spreker bedoelde hier o.m. mede de be- loften van zelf-bestuur door de Papoea's.

De Nederlandse voorstellen tot over- dracht aan de Verenigde Naties zijn een juist standpunt. Voorts moeten wij de Papoea's, als zij zich bij Indonesië wil- len aansluiten. geheel vrij laten. Indone- sië ziet in Nieuw-Guinea een kleine

machtspositie van Nederland. Vanuit haar standpunt is dit begrijpelijk. Voorts acht- te spreker een eventuele verdediging van Nieuw-Gui9ea een onmogelijke zaak.

Hulp aan onontwikkelde landen is een christelijk filantropische zaak, hetgeen om resultaten te zien, een lange aanlooptijd nodig heeft. In dit verband wees spreker er op, dat Nederland in de gelukkige si- tuatie verkeert te beschikken over grote groepen technische mensen en dat deze mensen in de onontwikkelde gebieden maar zeer schaars zijn.

Ten slotte werd door mr. Van Riel nog even de aandacht gevestigd op,. de kwes- tie Berlijn. Tenzij dit grote probleem

wordt geforceerd verwachtte spreker geen oorlog.

Van de gelegenheid om aan mr. Van Riel vragen van allerlei aard te stellen werd een druk gebruik gemaakt. De vragen betroffen o.a.: de mening omtrent het toekomstige verloop van de Neder- landse betalingsbalans, minder gunstig naar de mening van mr. Van Riel; het feit of toetreding van Engeland tot de E.E.G. voor Nederland wel gunstig ge- noemd kan worden en kinderbijslag voor zelfstandigen.

Voorzitter W. Tol die bij de aanvang zijn vreugde uitsprak over de grote be- langstelling, o.a. ook van die van wethou- der Bulk, bracht aan het einde van de avond mr. Van Riel hartelijk dank voor zijn voortreffelijk betoog, hetgeen ge- paard ging met de aanbieding van een prachtig b_?eket chrysanten.

Kamerlid Corver voerde het woord in Haarlem

Voor de afdelingen Haarlem, Bloeme~­

daal. Heemstede en Zandvoort van de V.V.D. hield het Tweede Kamerlid J. C.

Corver te Haarlem een lezing over de kinderbijslag en andere actuele proble- • men.

De heer Corver besprak allereerst het regeringsbeleid. Hij was van mening, dat dit beleid in het algemeen succesvol is geweest. Ook het economisch beleid was succesvoL De directeur van de Ned. Bank heeft 1960 een zeer gunstig jaar genoemd.

Verhoging van productiviteit en loon- stijging zijn samengevallen. Hij wees ook op de stabiliteit in het prijsniveau en de grote werkgelegenheid. Hij wees ook op het voorstel tot belastingverlaging voor de gehuwde vrouw.

Verder noeinde de spreker o.a. het to- tocompromis, de wet Fin. verhouding tus- sen Rijk en Gemeente en het Nieuw- Guinea-beleid. De Nieuw-Guinea-Raad, waarin de bevolking zelf vertegenwoor- digd is, beschouwde hij als een belang- rijke vooruitgang.

Uitvoerig ging de heer Corver daarna in op het nieuwe ontwerp voor de alge- mene kinderbijslag. De loontrekkenden kregen aanvankelijk ook alleen maar kinderbijslag vanaf het derde kind. De kinderbijslag voor het eerste en tweede kind was als tijdelijk bedoeld. Ook het nieuwe ontwerp gaat behoudens enkele uitzonderingen van kinderbijslag vanaf het derde kind uit.

De heer Corver zag ook een principieel verschil tussen kinderbijslag voor loon- trekkenden en zelfstandigen. Het nieuwe ontwerp vond hij een verbetering. Hier- bij is ten dele tegemoetgekomen aan de bezwaren, die de Kamerfrac-tie van de V.V.D. tegen het vorige ontwerp had.

Een allen bevredigende oplossing is moeilijk te maken.

Met geanimeerd debat werd de bijeen- komst gesloten.

Prof. Oud sprak voor Delftse studenten

In de tot de laatste plaats bezette gro- te zaal van het gebouw Stadsdoelen te Delft heef prof. mr. P. J. Oud vrijdag 13 oktober op uitnodiging van de Liberale Studententvereniging aldaar een inleiding gehouden over: "Modern liberalisme een oud beginsel in nieuwe vorm". ·

Prof. Oud toonde hierbij aan dat het in zijn uitgangspunt onveranderlijke li- berale beginsel de veerkracht bezit, dat het zich altijd weer weet aan te passen aan de wisselende omstandigheden in de maatschappij. Dat uitgangspunt is de ont- wikkelingsmogelijkheid van ieder mens en de bevordering van de zelfstandige kracht in de maatschappij.

Op grond hiervan richtte de liberale stroming in de tweede helft van de 18de eeuw zich terecht tegen het standprive- lege en tegen het keurslijf, waarin het gildewezen door overorganisatie het maat- schappelijk leven had opgesloten.

Op diezelfde grond echter kwamen de

vooruitstrevende liberalen van latere tijd, toen de balans naar de andere zijde was doorgeslagen, op voor de bescherming van de economisch zwakkeren, tegen te lange werktijden, kinderarbeid, slechte woningtoestanden, e.d.

Thans dient te worden zorg gedragen, dat de bedrijfsorganisatie (die wij op zich- zelf niet verwerpen) geen van bovenaf opgelegd geval wordt, maar uit het maat- schappelijk leven zelf voortkomt en de overheid in staat stelt, zich op bepaalde terrein terug te trekken ten behoeve van de zelfwerkzaamheid.

Ook aan de toepassing van de libera- le gedachte op geestelijk en staatkun- dig gebied wijdde prof. Oud uitvoerig aandacht in zijn zeer toegejuichte betoog, waarna hij nog een aantal vragen be- antwoordde.

De bijeenkomst werd tevens bijgewoond door de rector-magnificus van de Tech- nische Hogeschool te Delft, prof. dr. R.

Kranig.

26 OKTOBER 1961 -PAGINA 3

Commissie vervanging armenwet ontbonden

Op haar eigen verzoek is de Com- missie Vervanging Armenwet, die onlangs het rapport "Op weg naar een wetsontwerp Bijstand Levens- onderhoud" heeft uitgebracht, we- gens 1~ëindiging van haar werk- zaamheden door het Hoofdbestuur der Partij ontbonden.

In zijn vergadering van zaterdag, 14 oktober j.l., heeft het Hoofdbe- stuur uiting ~egeven aan zijn ge- voelens van erkentelijkheid voor al hetgeen door de leden dezer com-

missie, onder leiding van prof. mr.

C. W. de Vries, in het belang der Partij -is verricht.

S C H I E D A M NIEUWE HAVEN 5 9 • 7 1 . TEL. 6 9 0 9 5*- 6 4 7 7 5*

Kamerlid Zegering Hadders spreekt in Sassenheim

Op woensdag, 8 november a.s. zal door het lid van onze Tweede Kamerfractie, de heer R. Zeegering Hadders, in een openbare vergadering te Sassenheim een inleiding worden gehouden over het on- derwerp: "Industrie contra land- en tuin- bouw?"

De vergadering zal worden gehouden in Hotel "Het Bruine Paard" te Sassen- heim, aanvang 8 uur.

Raadsleden uit Gouda en omstreken vergaderden'

Op dinsdag, 17 oktober j .l, heeft te Gouda onder voorzitterschap van de heer D.W. Dettmeijer, een vergadering plaats gehad van de Vereniging van Sta- ten- en Raadsleden van onze Partij, wel- ke gewijd was aan de besprekingen van het wetsontwerp herziening gemeentelij- ke indeling van het gebied van een aan- tal gemeenten in het oostelijke deel van de provincie Zuid-Holland.

Aanwezig waren wethouders en raads- leden uit de gemeenten Boskoop, Gouda, Gouderak, Hekendorp, Reeuwijk, Stolwijk, Waddinxveen en Woerden, alsmede de heren K. H. Brandt, directeur v;m 't Bu- reau voor Gemeentepolitiek van de Ver- eniging, en L. van Vlaardingen, organi- sator-propagandist der Partij. Na een al- gemene inleiding van de heer Dettmeijer gaf de heer Brandt een gedetailleerde uiteenzetting over het wetsontwerp; hier- na volgde een uitvoerige discussie, waar- bij zowel de nadelen als de voordelen van het ontwerp werden belicht. Beslo- ten werd om een verslag van het bespro- kene aan te bieden aan de Tweede Ka- merfractie van de V.V.D.

Mr. Willinge Gratama sprak voor de afdeling

De Bilt/Bilthoven

Er zijn maatregelen nodig om de bin- nenlandse migratiedrang tegen te gaan.

Zo niet, dan wordt de Randstad Holland langzaam zo vol, dat de vrijheid van de bewoners in het gedrang komt. Daarom zijn voor een liberaal maatregelen om de binnenlandse migratielust in te perken, geoprloofd en gewenst. Aldus mr. S. Wil- linge Gratama, liberaal lid van de Pro- vinciale Staten van Gelderland, in zijn causerie - op woensdag 18 oktober - voor de afdeling De Bilt-Bilthoven van onze partij.

De maatregelen moeten eigenlijk indi- recte zijn. In de eerste plaats is nodig meer industrie ten plattelande om de be- volkingsaanwas te kunnen opvangen.

Verder moet de zgn. infra-structuur wor- den verbeterd. Door onderwijsvoorzie- ningen, het bouwen van schouwburgen, etc. Maar vooral door ·betere verkeersver- bindingen. In dit. verband merkte de heer Gratama op, dat z.i. in de toekomst voor de spoorwegen een grotere rol is weggelegd. Per trein nl. kan men meer mensen vervoeren op een kleinere ruim- te en dan bovendien sneller.

De heer Gratama meende dat het standpunt dat een spoorlijn op zich, ren- dabel moet zijn (dit standpunt moet N.S.

laten gelden), niet houdbaar is. Principi- eel was hij van oordeel, dat een voor N.S. onrendabele lijn, nationaal, ver- leeerstechnisch gezien, wel degelijk ren- dabel kan zijn en dan ook gehandhaafd

moet blijven of moet worden (her)inge.

steld.

Spreker uitte kritiek ,op de plannenma- kers, die voor de toekomst met de nood- zaak van spoorverbindingen geen reke- ning houden. Daardoor wordt het door bebouwing, etc., vaak onmogelijk nog een spoorlijn een plaats binnen te leiden.

Belangrijke bijeenkomst Vereniging van Staten- en Raadsleden van de V.V.D.

te Middelharnis

Op vrijdag, 10 november a.s., des avonds om half acht zal in Hotel Meijer te Middelharnis een vergadering plaats hebben van de Vereniging van Staten- en Raadsleden van de VVD, welke gewijd zal zijn aan een bespreking van· het plan tot herziening van de gemeentelijke inde- ling van het gebied Goeree en Overflak- kee.

De vergadering zal worden gepresi- deerd door de voorzitter der Vereniging, de heer D. W. Dettmeijer, terwijl de di- recteur van het Bureau voor Gemeente- politiek der Vereniging, de heer K. H, Brandt, een inleiding over het bedoelde plan hoopt te houden.

Gelet op de vele bijzondere belangen van een herindeling van de dertien .ge- meenten op Goeree en Overflakkee, ver- trouwt het bestuur der Vereniging, dat al haar leden en de besturen der afde- lingen op deze vergadering aanwezig zul- len zijn.

Het ligt in het voornemen een uitvoe- rig verslag van de bijeenkomst aan de Minister van Binnenlandse Zaken en aan de leden van de Tweede Kamerfractie onzer Partij aan te bieden.

Voor belangstellende Partijleden'niet raadsleden is introductie toegestaan.

Haagse afdeling V.V.D.

heeft nieuwe secretaris

In een op 20 oktober j.l. gehouden ver- gadering van de Haagse afdeling van de VVD is de heer G. C .Jonker de heer M.

J. Mispelblom Beyer als secretaris opg~­

volgd. De heer Mispelblom Beyer wer'd tot lid van het bestuur ge (her-) kozen.

de

Waalpalen

voor betonfundering in moeilijke werkomstandigheden

stalen palen damwanden grondonderzoek

de Waal's Industrie N.V.

Generaal Vetterstraat 58 Amsterdam

Rotterdam - Hamburg

Hoogezand Antwerpen

VRIJHEID EN DEMOCRATm 26 OKTOBER 1961 - PAGINA •

Geslaagde ·bijeenkomst van de ,, Vrouwen in de V. v·.D.'' ^{op de} Pietersberg te osterbeek

Een record-aantal bezoeksters

Op 21 en 22 oktober j.l. werd evenals vorige jaar de algemene 2-daagse bijeenkomst van de "Vrouwen in de VVD" op de Pie- tersberg in Oosterbeek gehouden. Het aantal deelneemsters be- liep dit jaar een record aantal, zodat de secretaresse mej. Joh. H.

Springer en haar helpsters tot op het laatste moment in top- spanning aan het werk waren om ook voor de laat aangemelde deelneemsters een slaapplaat§ te vinden.

Dank zij de vindingrijb:heild van de leiding van de Pietersberg werd ook nog voor iedereen plaats gevonden voor de maaltijden, zodat gelukkig niemand in de letterlijke zin honger heeft moeten lijden om het vele geestelijl{e voedsel, dat ons op deze dagen werd

geboden, tot zich te kUnnen ·nemen.

Rede mr. Van Riel

Op de eerste middag moest een aan- tal deelneemesters, daar de zaal te klein bleek voor de grote belangstel- ling, in de gang luisteren. Toen sprak dan ook mr. H. van Riel, vice-voor- zitter van de partij, die, als steeds, een uitermate boeiend betoog hield. Aan- gezien wij aan de vooravond staan van de Staten- en Raadsverkiezingen, zo zei spreker, is het meer dan ooit nood- zakelijk, dat het kader van de Partij :z;ich beraad op de vraag, wat de toe- komstperspectieven zijn. Daarbij valt eerder te denken aan wat degenen die gekozen zullen worden behoren te doen en te laten op de hun toever- trouwde plaatsen dan aan de vraag, welke prognoses men omtrent de uit- slag van de verkiezingen kan stellen.

Dit laatste is steeds een vrij doelloos vermaak, wat gezien de tegenwoordige internationale situatie wellicht sterker dan anders aanspreekt. In een jaar kan

1 veel gebeuren.

Uitgangspunt is de tegenwoordige politieke combinatie. De z.g. regerings-

Copie voor deze rubriek te sen- den aan: Mej. Joh. H. SpriRger, Alexanderstraat 16, Haarlem.

partijen hebben elkaar beter leren verstaan. Wat onbegrijpelijk blijft slechts de houding van de anti-revolu- tionairen. Spreker denkt hierbij spe- ciaal aan de zaak Nieuw-Guinea. Het voorstel om nu rechtstreekse bespre- kingen met Indonesië te openen kan moeilijk anders dan als een aanval op het beleid van het kabinet gezien wor- den en heeft, internationaal-politiek gesproken, naar sprekers inzicht een destructieve tendens.

Overigens is deze gang van zaken wel weer een bewijs hoe weinig men aan bindende afspraken bij een kabi- netsformatie heeft. Er kunnen zich en zullen zich in de tegenwoordige tijd steeds punten van het grootste· belang voordoen, binnenlands en buitenlands, die om wijze, extempore beslissingen vragen. Op wijsheid ligt daarbij meer de nadruk.

De bedoeling van de VVD is het land zo krachtig mogelijk te maken. Daar- voor is nodig een zo breed mogelijk gespreide klasse van zelfstandigen en van mensen die bereid zijn eigen ver- antwoordelijkbeid te dragen. Voorts een systeem van sociale voorzieningen, dat zoveel mogelijk iedereen het ge- voel geeft er bij te behoren. Tenslotte op de toekomst gericht onderwijs-be- leid.

Tussen deze -drie zaken bestaat een sterke onderlinge samenhang, en men kan aan df!ze dingen nog toevoegen, Qat steeds. zo,Ianige yormen :van be-

stuursinrichting en bestuursverant- woordelijkheid behoren te worden ge- kozen, dat de demoeratoe door velen actief mede kan worden beleefd.

Het sociale probleem

Naar sprekers inzicht wordt de so- ciale belangstelling, overigens is dit een algemeen menselijke eigenschap, dikwijls te veel op het verleden ge- richt.

De betrekkelijke snelle welvaarts- stijging en de andere levensvormen die ontstaan roepen nieuwe vraag- stukken op. Het sociale probleem wordt geenszins eenvoudiger, noch de oplossing minder kostbaar, dat hoeft ook volstrekt niet, gezien de nationale welstand, maar de belangstelling be- hoort op de toekomst gericht te zijn.

Als grote vraagstukken ziet hij in dit verband voor zich de zorg voor de ouden van dagen irr het algemeen, de verpleeginrichtingen voor geestelijk wat sneller verouderende ouden van dagen en de chronische zieken en ten slotte, een enorm object de voor- en nazorg voor dikwijls iicht en soms zwaar geestelijk gestoorden. Vooral dit laatste is een zaak van ook groot staat- kundig belang. De spanningen van het leven worden voor té veel mensen tè groot, waardoor zich steeds om agres- sieve persoonlijkheden heen kristalli- satiepunten kunnen vormen, die een gevaar voor de samenleving gaan op- leveren. Bovendien is deze hulpverle- ning natuurlijk christenplicht. Men zou het ook om kunnen draaien. Spre- ker vestigt echter op het politiek-maat- schappelijk facet- de aandacht omdat dit dikwijls wordt vergeten.

Wat het onderwijs aangaat wilde de heer Van Riel nog eens terugkomen op de kwestie van het gaan naar de uni- versiteiten van de arbeidersjeugd.

Hij belichtte daarbij één kant in het bijzonder, n.l. dat het kind uit het ar- beidersmilieu bij gelijke intelligentie op zijn minst van de eerste klas van de middelbare school af een uitge- sproken achterstand heeft door minder grote vaardigheid in formeel logisch redeneren en een minder op het ab- stracte gerichte woordgebruik' en woordkeuze. Grote delen van ons volk leven sterker intuïtief en meer op han- delen gericht dan de intellectuele bur- gerij, die meer dan 100 jaren de toon van het onderwijs heeft b·epaald ·en ook de· meeste leerkrachten oplevert.

De weg via L.T.S., U.T.S., H.T.S., naar Delft is voor schrandere kin- deren, die alleen op een zekere leeftijd een andere onderwijsvorm be- hoeven dan de H.B.S. of het Gym- nasium of wat daarop lijkt, een min- der verbale, een te lange omweg.

De voorzitster van de "Vi·ouwen in de VVD", die ook de conferentie op de van haar bekende opgewekte wijze leidde, wees in haar openingswoord er op, dat de vrouwen de laatste tijd in het brandpunt van de belangstelling staan. Overal spreekt men over het

"dreigend vrouwentekort", dreigend in verband met het maatschappelijk werk, het onderwijs, de verpleeghul- pen, en het tekort aan arbeidskrach- ten.

Wij hebben nu een goede gelegen- heid om de arbeidsvoorwaarden voor de vrouwen te verbeteren, zoals ar- beidsuren, part-time werk enz. Wij·

moeten ~hteJ: op:eassen 9aar geen mis-

bruik van te maken, zodat de verbeteringen blijvend kunnen zijn en niet weer verdwij- nen als de situatie zou veranderen.

Avondvergadering

In de avondvergadering kon men aller- eerst luisteren naar de beantwoording van . vragen over het onderwerp "Huwelijk en Beroepsarbeid van de vrouw", onder leiding van de voorzitster van de conferentie, mevr.

mr. E. E. J. Scheltema-Conradi. De leden van dit forum:· waren speciaal uitgezocht omdat zij ook zelf als getrouwde vrouwen een beroep uitoefenenden naast hun gezins- taak, n.l. de dames mevr. J. Dam-Kruisbrink,

lerares; mevr. mr. C. H. Verstegen-Kettlitz, advocaat en procureur; en n1evr. M. E. Wes- termann, tabakshandelaar en importrice.

Tal van vragen, zowel van algemene als van praktische aard, waarbij, natuurlijk, ook de belastingheffing voor de gehuwde wer- kende vrouw ter sprake kwam, werden be- antwoord.

Ook werd gewezen op de noodzakelijke mogelijkheid van herscholing van gehuwde vrouwen, die voor hun huwelijk een be1·oep uitoefenden, wanneer de kinderen het huis uit zijn. Door de vroegere huwelijken ge- beurt dit op jongere leeftijd van de. vrouw en hïer ligt nog een aanzienlijk arbeidspoten- tiee.l.

(Vervolg op pag. 5)

Mr. Van Riel aw1 het woord, m.et van rechts naar links: mevrouw H.A. A. L. de Vries·van der Hardt Aberson, lid dagelijks bestuur; mevrouw mr. E. A. !. Scheletma·Conradi, two~.ûtster; mej. l uh. H.

Springer, secretaresse; mevr. mr. M. N. lP. D,:umeyer·L'!.bberton, vice·1nurzitster.

Het jorwn. Vatt links naar rechts: mevrouw !. Dam·Kruisbrink, mevrouw M. E. llo!fmann·Tf'ester- mann, mevrouw mr. E. A. !. Scheltema.Conradi en mevrouw mr. C. H. Verstcgen·Kettlitz.

Van links naar rechts: Een "veterarze", mevrouw W. Bloem·1lfaas met de twee actieve assistenten van iuffrouw Springer vóór en tijdens de conferentie. Mevrouw F. H. Olthofj.Wensink en mevrowc M. J.

S;ypkens· va11 TF eel.