BESLUIT
Nummer 101928 / 22
Betreft zaak: Besluit tot vaststelling van de tariefstructuren, bedoeld in artikel 12f van de Gaswet.
Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 12f van de Gaswet.
1
1. Bij Wet van 1 juli 2004 tot wijziging van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet in verband met de implementatie en de aanscherping toezicht netbeheer (Stb. 2004, 328) is bepaald dat, in navolging van elektriciteit, ook voor gas tariefstructuren (hierna: TarievenCode Gas) vastgesteld dienen te worden1. In dit besluit worden deze tariefstructuren vastgesteld.
2. Dit besluit heeft de volgende indeling. Allereerst wordt de gehanteerde procedure weergegeven. Vervolgens wordt het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders, aan de hand van de criteria uit artikel 12f van de Gaswet, getoetst. Op de punten waaraan het voorstel niet aan de wettelijk gestelde eisen voldoet licht de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna: de Raad) dit toe en heeft de Raad het voorstel aangepast. Vervolgens wordt de TarievenCode Gas, zoals deze is opgenomen in de bijlage bij dit besluit, vastgesteld. In de bijlage bij dit besluit bevindt zich de gehele TarievenCode Gas.
2
3. Op 17 maart 2005 heeft de Raad een voorstel ontvangen van de Gezamenlijke Netbeheerders voor de tariefstructuren zoals bedoeld in artikel 12a en 12e, lid 1 van de Gaswet.
4. Op grond van artikel 12f van de Gaswet stelt de Raad met inachtneming van dit voorstel de TarievenCode Gas vast. De Raad heeft op dit vaststellingstraject de openbare
voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) van toepassing verklaard. Van de openbare voorbereidingsprocedure is mededeling gedaan in de Staatscourant. Het voorstel voor de TarievenCode Gas heeft vanaf 31 maart 2005 voor
een periode van vier weken ter inzage gelegen op het kantoor van de Directie Toezicht Energie van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna: DTe) ten Den Haag en is beschikbaar gesteld op de Internetpagina van DTe (www.dte.nl).
5. Op grond van artikel 3:13 Awb zijn partijen in de gelegenheid gesteld hun zienswijze op het voorstel van de TarievenCode Gas tot 29 april 2005 schriftelijk kenbaar te maken. Van deze mogelijkheid is gebruik gemaakt door acht partijen2. Tevens is op 14 april 2005 ten kantore van de Raad een hoorzitting gehouden.
6. Mede aan de hand van de zienswijzen van respondenten, hetgeen is gezegd tijdens de hoorzitting en de uitkomsten van het overleg tussen de representatieve organisaties en de netbeheerders (op grond van artikel 12d van de Gaswet) heeft de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders getoetst aan de belangen en eisen genoemd in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. Hierbij zijn door de Raad strijdigheden geconstateerd. Op grond van artikel 12f, derde en vierde lid van de Gaswet heeft de Raad de Gezamenlijke Netbeheerders op 23 mei 2005 per brief (hierna: de wijzigingsbrief) opgedragen hun voorstel binnen vier weken te wijzigen, zodat de geconstateerde strijdigheden worden opgeheven. Dit houdt in dat de Raad uiterlijk op de 23 juni 2005 het door de Gezamenlijke Netbeheerders aangepaste voorstel diende te ontvangen.
7. Op 23 juni 2005 heeft de Raad het gewijzigde voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders ontvangen. Dit gewijzigde voorstel wordt in dit besluit getoetst aan de eisen genoemd in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet, zijnde:
b. het belang van het betrouwbaar, duurzaam, doelmatig en milieuhygiënisch verantwoord functioneren van de gasvoorziening;
c. het belang van de ontwikkeling van het handelsverkeer op de gasmarkt; d. het belang van de bevordering van het doelmatig handelen van netgebruikers; e. het belang van een goede kwaliteit van dienstverlening van netbeheerders; f. het belang van het op een objectieve, transparante en niet-discriminatoire wijze in
evenwicht houden van het landelijk gastransportnet en op een wijze die de kosten weerspiegelt; en
g. de in artikel 12 van de Gaswet bedoelde regels (de Ministeriele regeling inzake tariefstructuren en voorwaarden voor gas, hierna: de Ministeriele regeling3).
8. Op grond van artikel 12f, lid 1 van de Gaswet stelt de Raad de TarievenCode Gas vast.
2 NUON, APX Group, EnergieNed Sectie Handel en Verkoop, EnergieNed Sectie Productie, EnergieNed
Sectie Retail, EnergieNed Sectie Netbeheer, VEMW, LTO Nederland.
3
9. De toetsing van het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders heeft als volgt
plaatsgevonden. In de wijzigingsbrief is aangegeven op welke punten het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders aangepast dient te worden. Het door de Gezamenlijke
Netbeheerders aangepaste voorstel is beoordeeld of de Gezamenlijke Netbeheerders op dat punt het voorstel hebben gewijzigd en zo ja, hoe. De punten die niet zijn aangepast, niet zijn aangepast conform de opdracht van de Raad of waarvoor geen afdoende toelichting om niet aan te passen gegeven is, worden hieronder besproken. Ten slotte zal door de Raad worden ingegaan op de punten die door de Gezamenlijke Netbeheerders nader en afdoende zijn toegelicht en derhalve niet door de Raad in de TarievenCode Gas zijn gewijzigd.
3.1 Integreren voorstellen netbeheerders tot één TarievenCode Gas
10. DTe heeft in de wijzigingsbrief gevraagd om één TarievenCode Gas op te stellen, waarinzowel de tariefstructuur voor Regionale netbeheerders (hierna: RNB) als de Landelijk netbeheerder (hierna: LNB) is opgenomen. De Gezamenlijke Netbeheerders hebben hieraan gehoor gegeven door de voorstellen in één document op te nemen. Van een feitelijke integratie is echter geen sprake. Er is namelijk sprake van verschillende werkingssferen, verschillende benaming van de beide tariefstructuren en verschillende wijzen waarop wordt omgegaan met verwijzingen naar de begrippenlijst Gas. De Raad acht een geïntegreerde en éénduidige TarievenCode Gas van groot belang voor de ontwikkeling van de Gasmarkt en het doelmatig handelen van netgebruikers en het ontbreken ervan in strijd met deze belangen (strijdigheid met artikel 12f, lid 1c en d van de Gaswet).
11. Op grond van artikel 12f, lid 4 zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders derhalve zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de isen in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat de tariefstructuren voor RNB en LNB geïntegreerd worden. Hiertoe is een algemeen hoofdstuk 1 opgenomen, met daarin algemene bepalingen die gelden voor beide tariefstructuren. Dit algemene hoofdstuk komt in de plaats de door de netbeheerders voorgestelde specifieke bepalingen in de hoofdstukken voor RNB en LNB. Als gevolg van bovenstaande wijzigingen is de indeling en nummering van alle hoofdstukken gewijzigd.
3.2 Kosten gedekt door transporttarieven (artikel 2.2.2.2)
12. De Raad heeft in de wijzigingsbrief gevraagd de opsomming van kosten gedekt door
marktwerking te ondersteunen en dat daar in de toekomst extra kosten mee gemoeid zijn. Tevens wordt verwezen naar de RAR4 Gas zoals vastgesteld door de Raad.
13. De Raad is van mening dat een niet limitatieve opsomming van de kosten in strijd is met artikel 12f, lid 1d, e en g Gaswet. Eventuele aanvullende taken op het gebied van
marktfacilitering en bijbehorende kosten worden vooralsnog ruimschoots gedekt door de voorgestelde opsomming van kostensoorten. De door de Raad voorgestelde verwijzing naar de RAR Gas heeft betrekking op de wijze van het bepalen van de hoogte van de kosten. Dit belemmert niet het limiteren van de kostenposten voor het specifieke doel van deze TarievenCode Gas.
14. Op grond van artikel 12f, lid 4, Gaswet zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke
Netbeheerders derhalve zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat de tekst “Hieronder vallen in ieder geval:” in de aanhef boven, en in artikel 2.2.2.2 a en b wordt verwijderd en vervangen door “Dit zijn:”.
3.3 Minimumhoogte
transportafhankelijke verbruikerstarief-volume
kleinverbruikers (artikel 2.3.4.1)
15. De Raad heeft in de wijzigingsbrief gevraagd een minimumeis voor de hoogte van het transportafhankelijke verbruikerstarief-volume (TAVTv) op te nemen. De Gezamenlijke Netbeheerders hebben in hun reactie op de wijzigingsbrief aangegeven hier geen gehoor aan te willen geven. De Gezamenlijke Netbeheerders betogen dat de minimumeis onderdeel is van artikel 81, lid 1, Gaswet en niet van artikel 12a Gaswet. In artikel 81 Gaswet is onder andere de methode tot vaststelling van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering, de kwaliteitsterm en het rekenvolume van elke tariefdrager vastgelegd. In artikel 12a Gaswet staat beschreven dat het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders de tariefstructuren en de wijze van berekening omvat. Het vaststellen van een minimumeis ter bepaling van de hoogte van het TAVTv valt daar onder. Ook in de Ministeriële regeling wordt aangegeven dat dit dient te worden opgenomen. Het ontbreken van de genoemde
minimumeis is derhalve in strijd met artikel 12f, lid 1g, van de Gaswet.
16. Op grond van artikel 12f, lid 4, Gaswet zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke
Netbeheerders derhalve zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat een artikel wordt toegevoegd dat stelt dat het transportafhankelijke-volume tarief tenminste 25 procent van de totale inkomsten uit de tarieven voor kleinverbruikers dient te genereren.
4DTe, Regulatorische Accountingregels voor Regionale Netbeheerders Gas, oktober 2004. nummer:
3.4 Termijn instemming met capaciteitsaanpassing (artikel 2.4.3.7)
17. De Raad heeft in de wijzigingsbrief gevraagd de termijn op te nemen waarbinnen al dan nietwordt ingestemd met een verzoek tot aanpassing van de gecontracteerde capaciteit. De netbeheerders hebben de formulering aangepast, maar de tekst van het artikel is naar de mening van de Raad niet éénduidig en daarmee in strijd met artikel 12f, lid 1e Gaswet, zijnde een goede kwaliteit van de dienstverlening van de netbeheerders.
18. Op grond van artikel 12f, lid 4 zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders derhalve zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat netbeheerders binnen 10 dagen na een verzoek aan de afnemer dienen aan te geven of een verzoek al dan niet kan worden ingewilligd. Bij een afwijzing dient de netbeheerder aan te geven wat de reden van de afwijzing is en binnen welke termijn wel aan het verzoek kan worden voldaan.
3.5 Overschrijdingsvergoeding
jaarcontracten (artikel 2.4.3.9)
19. De Raad heeft in de wijzigingsbrief gevraagd een transparante en redelijke berekeningswijze van de overschrijdingsvergoeding in het geval van overschrijding van de gecontracteerde capaciteit op te nemen. De netbeheerders hebben, zonder nadere toelichting, geen gehoor gegeven aan dit verzoek. De Raad acht echter een transparante en redelijke berekeningswijze van evident belang en het ontbreken ervan in strijd met het belang van een goede kwaliteit van de dienstverlening door netbeheerders (strijdigheid met artikel 12f, lid 1e Gaswet).
20. Op grond van artikel 12f, lid 4 zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders derhalve zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat de overschrijdingsvergoeding wordt bepaald op 10% van het jaartarief. De raad is van mening dat 10% voldoende prikkel dient te zijn voor afnemers. Over twee jaar zal de Raad evalueren of dit percentage de juiste hoogte heeft en zonodig aanpassen.
3.6 Tarieven en overschrijdingsvergoeding van dagcontracten
(artikel 2.4.5)
21. De Raad heeft in de wijzigingsbrief gevraagd een transparante en redelijke berekeningswijze van de tarieven van dagcontracten en overschrijdingsvergoeding in het geval van
22. Daarnaast heeft de Raad gevraagd uit het voorstel te verwijderen dat de
overschrijdingsvergoeding voor het gehele kalenderjaar in rekening wordt gebracht, omdat dit niet in overeenstemming is met het kostenveroorzakingsprincipe en niet het doelmatig handelen van netgebruikers bevordert (strijdigheid met artikel 12f, lid 1d Gaswet).
23. Op grond van artikel 12f, lid 4 zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders derhalve zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat de overschrijdingsvergoeding wordt bepaald analoog aan de wijze waarop de opslag voor overschrijding van een jaarcontract wordt berekend. Daarnaast wordt de overschrijdingsvergoeding enkel voor één dag in rekening gebracht. Tevens wordt voor de wijze waarop het dagcontract wordt berekend aangesloten bij de wijze waarop dit door de netbeheerders is voorgesteld voor het landelijk net.
3.7 Opnemen kosten van landelijk gastransportnetwerk (artikel 3.4.1)
24. De Raad heeft in de wijzigingsbrief gevraagd de kosten op te nemen die worden gedekt doorde tarieven van het landelijk gastransportnetwerk. Hieraan is door de Gezamenlijke Netbeheerders gehoor gegeven, maar slechts op summiere wijze. Hiermee is niet voldaan aan de eisen uit artikel 12f, lid 1d, e en g Gaswet
25. Op grond van artikel 12f, lid 4 zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders derhalve zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat de kostenopsomming wordt uitgebreid en grotendeels gelijk wordt getrokken met de kostenopsomming van het regionale net.
3.8 Wijzigingen in artikel omtrent pieklevering (artikel 3.5.3)
26. De Raad heeft in de wijzigingsbrief gevraagd inzicht te verschaffen in de kosten en deopbouw van de tarieven voor pieklevering. De Gezamenlijke Netbeheerders hebben in hun reactie op de wijzigingsbrief aangegeven dat de TarievenCode Gas enkel de zaken betreffende de tariefstructuur pieklevering beschrijft. Een beschrijving over de wijze waarop GTS invulling geeft aan de wettelijke taak van de landelijk netbeheerder voor het verzorgen van de
27. De Raad heeft geconstateerd dat de Gezamenlijke Netbeheerders inderdaad de
kostensoorten die samenhangen met pieklevering hebben toegevoegd. Echter, er wordt nog steeds geen inzicht verschaft in de wijze waarop de kosten vervolgens in de verschillende tarieven tot uitdrukking komen en hoe de kostentoerekening plaatsvindt over de
verschillende afnemers (in dit geval: vergunninghouders). De Gezamenlijke Netbeheerders geven aan dat een nadere toelichting voor het transporttarief bovendien niet nodig is omdat conform de gebruikelijke entry- en exittarieven wordt gefactureerd. Daarbij is echter niet aangegeven dat, bijvoorbeeld ten aanzien van het entrytarief, sprake kan zijn van een gewogen gemiddelde, omdat verschillende bergingen kunnen zijn ingezet ten behoeve van de benodigde productiecapaciteit. Daarmee is de wijze waarop het transporttarief tot stand komt zonder nadere toelichting niet transparant. Dit is in strijd met artikel 12f, lid 1c en e van de Gaswet waarin wordt bepaald dat bij vaststelling van de TarievenCode Gas het belang van de ontwikkeling van het handelsverkeer op de gasmarkt en het belang van een goede kwaliteit van de dienstverlening netbeheerders van netbeheerders in acht moet worden genomen.
28. Op grond van artikel 12f, lid 4 van de Gaswet zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen als gesteld in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat artikel 3.5.4 wordt aangepast zodat inzichtelijk wordt op welke wijze de kosten die samenhangen met pieklevering hun beslag krijgen in de tarieven.
3.9 Onderscheid binnenlandse en transitstromen (artikel 3.4)
29. De Raad heeft in de wijzigingsbrief aangegeven dat in geval de LNB onderschei wil maken tussen binnenlandse en transitstromen dat dit expliciet in de TarievenCode dient te worden opgenomen. Hieraan is door de Gezamenlijke Netbeheerders geen invulling gegeven. In de verordening5 wordt de mogelijkheid van een dergelijk onderscheid geboden. Nu het
onderscheid niet in de TarievenCode Gas is opgenomen is niet voldaan aan het gestelde in artikel 12f, lid 1 c en d van de Gaswet.
30. Op grond van artikel 12f, lid 4 van de Gaswet zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen als gesteld in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat in artikel 3.4 het bedoelde onderscheid wordt toegevoegd.
3.10 Begrippenlijst
31. De Raad heeft in de wijzigingsbrief verzocht een aantal begrippen nader te definiëren of de begrippenlijst Gas, waarnaar in het voorstel werd verwezen op te nemen. De netbeheerders hebben aangegeven dat de begrippenlijst Gas wordt vastgesteld in het kader van de
Technische Codes (op grond van artikel 12b van de Gaswet). De TarievenCode Gas wordt echter eerder vastgesteld dan de Technische Codes Gas. Tot deze zijn vastgesteld zijn deze begrippen derhalve niet gedefinieerd en derhalve is niet voldaan aan het gestelde in artikel 12f, lid 1e van de Gaswet.
32. Op grond van artikel 12f, lid 4 van de Gaswet zal de Raad het voorstel van de Gezamenlijke Netbeheerders zodanig aanpassen dat wel is voldaan aan de eisen als gesteld in artikel 12f, lid 1 van de Gaswet. De aanpassing houdt in dat in artikel 1.2.1 de voor de TarievenCode Gas relevante begrippen worden gedefinieerd.
3.11 Tekstuele wijzigingen
33. In het voorstel van de netbeheerders zijn op diverse plaatsen tekstuele en redactionele wijzigingen aangebracht. Deze wijzigingen zijn aangebracht omdat de Raad van mening is dat hierdoor de TarievenCode Gas eenduidiger, consistenter een leesbaarder is geworden. Deze aanpassingen zijn geen inhoudelijke wijzigen en worden derhalve niet individueel gemotiveerd.
4
34. In de wijzigingsbrief heeft de Raad een aantal verzoeken gedaan aan de netbeheerders die niet door de netbeheerders zijn ingewilligd. Het merendeel daarvan heeft geleid tot
aanpassingen van de TarievenCode Gas door de Raad. Een aantal is echter niet door de Raad aangepast, omdat de netbeheerders op die punten een aanvullende en overtuigende
motivering hebben gegeven, vanwege voortschrijdend inzicht of omdat het in de Technische Codes wordt opgenomen. Deze punten worden hieronder toegelicht.
4.1 Overschrijdingsvergoeding
35. De Raad heeft in de wijzigingsbrief verzocht om nader toe te lichten waarom een overschrijdingsvergoeding noodzakelijk is. De netbeheerders hebben aangegeven dat dit noodzakelijk is om afnemers te prikkelen juist te contracteren. In afwijking van elektriciteit kan de maximale afname per jaar namelijk erg verschillen (wel of geen strenge winter). Afnemers hebben hierdoor een prikkel om een lage capaciteit te contracteren. Immers, als het geen strenge winter is hoeven zij in dat geval slechts voor een lage capaciteit te betalen. Echter, de benodigde capaciteit voor een strenge winter wordt wel door de netbeheerders in reserve gehouden, zonder dat daar een vergoeding tegenover staat. De Raad vindt deze motivering voldoende.
4.2 Tariefstructuur
voor flexibiliteitsdiensten
aangeboden als wordt aangetoond dat Gasunie Trade & Supply een economische machtspositie heeft. De Raad heeft zich hierover nog niet definitief uitgelaten en derhalve hoeft de dienst nog niet in de TarievenCode Gas te worden opgenomen.
4.3 Opnemen tariefstructuur voor onbalans
5
38. De Raad stelt, met inachtneming van het vorenstaande en overeenkomstig de bijlage bij dit besluit, de TarievenCode Gas vast.
39. Van dit besluit wordt mededeling gedaan in de Staatscourant. Voorts zal dit besluit worden gepubliceerd op de Internetpagina van DTe (www.dte.nl). Dit besluit treedt per 1 januari 2006 in werking.
Den Haag,
Datum: 19 augustus 2005
De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze:
w.g. Ir. G.J.L. Zijl Lid Raad van Bestuur
